Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z 28 czerwca 2018 r. powód M. K. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 200.000 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, kwoty 200.000 zł z tytułu odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Swoje roszczenie powód wywodzi z niezgodnego z prawem działania organu władzy publicznej – Prokuratur Rejonowej Ł., która wszczęła przeciwko niemu postępowanie przygotowawcze, wniosła akt oskarżenia i popierała go do samego końca. Ostatecznie powód został uniewinniony od zarzucanych mu czynów, a w związku z niesłusznym tymczasowym aresztowaniem wyrokiem z dnia 24 listopada 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi XVIII Wydział Karny w sprawie o sygn. akt XVIII Ko 32/16 zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz powoda kwotę 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Działania Prokuratury Rejonowej Ł. stały się źródłem szkody i krzywdy po stronie powoda. W czasie prowadzonego postępowania karnego powód doświadczył bardzo złej sytuacji finansowej i bezrobocia. Po opuszczeniu aresztu został całkowicie bez dochodów, a piętno „konfidenta” uniemożliwiało mu wręcz normalne funkcjonowanie. Powód był wielokrotnie nachodzony w domu zarówno przez funkcjonariuszy policji, jak i osoby zupełni emu nieznane. K. zostało zdewastowane ogrodzenie domu, w którym mieszkał. Powód otrzymywał pogróżki, a funkcjonariusze policji zalecali mu, by wyprowadził się z Ł. do innego miasta dla jego własnego dobra. Powód został też kilkukrotnie pobity, a postępowanie w tej sprawie zostało umorzone przez policję wskutek braku wykrycia sprawcy. Doznany ostracyzm społeczny wpłynął na jego stan psychiczny. Powód miał myśli samobójcze, leczył się u specjalistów, popadł w depresję.

(pozew k. 4-13)

W odpowiedzi na pozew z 21 sierpnia 2018 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej według norm prawem przepisanych.

Pozwany Skarb Państwa zakwestionował w całości roszczenie powoda dochodzone w niniejszym postępowaniu – zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwany w szczególności zaprzecza, by opisane i kwestionowane w pozwie zachowania funkcjonariuszy pozwanego, z którymi powód wiąże dochodzone w sprawie roszczenie, były niezgodne z prawem w rozumieniu art. 417 §1 k.c. oraz zaprzecza, że między opisanymi w pozwie zachowaniami funkcjonariuszy pozwanego a opisaną w pozwie szkodą/krzywdą powoda zachodził adekwatny związek przyczynowy. Pozwany podnosi także, że w stanie faktycznym sprawy nie została spełniona żadna przesłanka ewentualnej odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa z art. 417 ² k.c. Pozwany zakwestionował także podaną w pozwie wysokość szkody majątkowej i niemajątkowej powoda. W uzasadnieniu pozwany Skarb Państwa podniósł, że zarówno wszczęcia i prowadzenie przez właściwą prokuraturę postępowania przygotowawczego przeciwko powodowi, jak i skierowanie i popieranie kwestionowanego pozwem aktu oskarżenia były działaniami legalnymi.

(odpowiedź na pozew k. 271-283)

Na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wyrokowanie pełnomocnik powoda poparł powództwo.

(głosy stron protokół rozprawy z 17.07.2020 r. czas nagrania”00:12:15-00:17:50 k. 407)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowienie o przedstawieniu zarzutów M. K. wydane zostało przez prokuratora Prokuratury Rejonowej Ł. w dniu 7 lipca 2006r. M. K. zarzucono wówczas, że w dniu 13 lipca 2005r. w Ł., mając wiarygodne informacje o dokonaniu zabójstwa i ukryciu zwłok J. J. nie zawiadomił niezwłocznie organów powołanych do ścigania przestępstw o zaistniałym zdarzeniu, a następnie poprzez udzielenie pomocy sprawcom zabójstwa - A. R. (1) i T. F. (1) - służąc radą w zakresie sposobu na szybkie zniszczenie zwłok, dokonując zakupu materiałów budowlanych w postaci wapna i dostarczając w celu zasypania zwłok J. J. znajdujących się w opuszczonym lokalu numer (...), mieszczącym się przy ul. (...), zacierał ślady popełnionego przestępstwa, udaremniając tym i utrudniając prowadzenie postępowania karnego, t.j. zarzucono mu popełnienie czynu z art. 239 § 1 kk i art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2006r. w sprawie IV Kp 824/06 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi zastosował wobec M. K., uwzględniając w tym zakresie wniosek prokuratora, środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 14 dni od dnia zatrzymania. Podstawą zastosowania tymczasowego aresztowania było podejrzenie ukrywania się M. K. przed wymiarem sprawiedliwości (art. 258 § 1 pkt. 1 kpk).

W dniu 20 lipca 2006r. M. K. został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym w Ł..

W dniu 27 lipca 2006r. prokurator Prokuratury Rejonowej Ł. wydał postanowienie o uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów M. K., zarzucając mu dodatkowo, że w okresie od maja 2005r. do chwili obecnej w Ł., mając wiarygodne informacje o dokonanym w dniu 5 maja 2005r. zabójstwie H. P. i miejscu pozostawienia zwłok nie powiadomił niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, t.j. zarzucając m popełnienie czynu z art. 240 § 1 kk. Tego samego dnia M. K. został przesłuchany w charakterze podejrzanego i w trakcie tego przesłuchania nie przyznał się do żadnego z zarzucanych mu czynów.

W dniu 28 lipca 2006r. prokurator skierował do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi wniosek o zastosowanie wobec M. K. środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Na wyznaczonym w przedmiocie tego wniosku na dzień 28 lipca 2006r. posiedzeniu M. K. również nie przyznał się do dokonania zarzucanych mu czynów. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 28 lipca 2006r. w sprawie IV Kp 865/06 wobec M. K. zastosowano tymczasowe aresztowanie na okres dwóch miesięcy, t.j. od dnia 20 lipca 2006r. do dnia 20 września 2006 r. Postawą zastosowania tymczasowego aresztowania była obawa matactwa ze strony M. K. (art. 258 § 1 pkt. 2 kpk). Powyższe postanowienie zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 sierpnia 2006r. w sprawie V Kz 986/06, wydanym na skutek zażalenia wniesionego przez M. K..

Na etapie postępowania przygotowawczego tymczasowe aresztowanie stosowane wobec M. K. było kilkakrotnie przedłużane: postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 11 września 2006 r. w sprawie IV Kp 1008/06 - na okres do dnia 20 października 2006 r., postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 18 października 2006 r. w sprawie XVIII Kp 433-436/06 - na okres do dnia 20 stycznia 2007 r., postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 3 styczna 2007 r. w sprawie (...)-6/07 - na okres do dnia 20 kwietnia 2007 r. oraz postanowieniem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie XVIII Kp 147-150/07 - na okres do dnia 20 lipca 2007r. W okresie stosowania wobec M. K. tymczasowego aresztowania, t.j. od dnia 27 grudnia 2006 r. do dnia 11 stycznia 2007 r., wprowadzono do wykonania karę zastępcza 15 dni pozbawienia wolności, orzeczoną wobec M. K. sprawie IV K 559/03 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.

W dniu 22 czerwca 2007r. Prokuratura Rejonowa Ł. skierowała do Sądu Okręgowego w Łodzi, XVIII Wydział Karny, akt oskarżenia przeciwko I. Ś., M. R., A. Ł., J. M., T. F. (1), A. R. (1), M. K., K. H. i D. R.. We wniesionym akcie oskarżenia T. F. (1) i A. R. (1) zarzucono popełnienie zbrodni zabójstwa J. J., a nadto zarzut pobicia tejże pokrzywdzonej i znieważenia jej zwłok. Nadto T. F. (2) postawiono zarzut zbrodni zabójstwa H. P., zaś A. R. (1) - dotyczący tego zabójstwa zarzut z art. 240 § 1 kk. Pozostałym osobom, objętym wniesionym aktem oskarżenia, zarzucono popełnienie czynów z art. 240 § 1 kk, art. 262 § 2 kk i art. 239 § 1 kk, związanych z zabójstwem J. J. i H. P.. M. K. we wniesionym akcie oskarżenia zarzucono popełnienie dwóch czynów: z art. 239 § 1 kk i art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz z art. 240 § 1 kk, o treści zasadniczo tożsamej z treścią zarzutów stawianych mu na etapie postępowania przygotowawczego. Powyższa sprawa została zarejestrowana za numerem XVIII K 112/07.

Dwa pierwsze terminy rozpraw w sprawie XVIII K 112/07 wyznaczone zostały na 23 października 2007 r. i 25 października 2007 r. Na pierwszym ze wskazanych terminów przesłuchani zostali oskarżeni, w tym M. K., który nie przyznał się do dokonania zarzucanych mu czynów. Z kolei na rozprawie w dniu 25 października 2007 r. zapadło postanowienie, zgodnie z którym sprawa M. K. została wyłączona do odrębnego rozpoznania i przekazana zgodnie z właściwością do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Jednocześnie na mocy tego samego postanowienia uchylony został środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, stosowany wobec M. K..

Wyłączona ze sprawy XVIII K 112/07 sprawa M. K. wpłynęła do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w dniu 12 listopada 2007 r. i została zarejestrowana za numerem V K 1083/07. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 19 listopada 2007 r. sprawę tę przekazano - na podstawie art. 345 § 1 kpk - prokuratorowi w celu uzupełnienia śledztwa. Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2008 r. prokurator Prokuratury Rejonowej Ł. wszczął śledztwo - zarejestrowane za numerem 4 Ds. 1941/07 - w sprawie zacierania śladów przestępstwa poprzez przekazywanie rad dotyczących zniszczenia zwłok J. J., jak i dostarczania materiałów budowlanych w postaci wapna, które miało służyć do zasypania zwłok, jak również w sprawie niepowiadomienia organów ścigania o zabójstwie J. J. i H. P., t.j. w sprawie o czyny z art. 240 § 1 kk i art. 239 § 1 kk. Postępowanie to zakończyło się skierowaniem do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w dniu 26 czerwca 2008r. aktu oskarżenia przeciwko M. K., w którym zarzucono mu popełnienie czynu z art. 239 § 1 kk i art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz czynu z art. 240 § 1 kk o treściach tożsamych z zarzutami sformułowanymi w akcie oskarżenia wniesionym w sprawie XVIII K 112/07. Powyższa sprawa została zarejestrowana za numerem V K 489/08. Wydany w tej sprawie w dniu 19 maja 2011 r. wyrok został uchylony wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie V Ka 828/11, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania. Po zwrocie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi została ona zarejestrowana za numerem V K 332/12. Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 18 lipca 2014 r. w sprawie V K 332/12 M. K. został uniewinniony od obu zarzucanych mu czynów. Powyższy wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2015 r. w sprawie V Ka 110/15.

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie XVIII Ko 32/16 o zadośćuczynienie i odszkodowanie z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania w sprawie XVIII K 112/07 Sądu Okręgowego w Łodzi zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz M. K. tytułem zadośćuczynienia kwotę 120.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku a w pozostałym zakresie wniosek oddalił. Wyrok ten został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 marca 2017 r.

(okoliczności bezsporne, a nadto postanowienie o przedstawieniu zarzutów k. 18, postanowienie o uzupełnieniu zarzutów k. 19-20, postanowienie o tymczasowym aresztowaniu w postępowaniu przygotowawczym k. 21, protokół posiedzenia w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania k. 22-23, akt oskarżenia k. 24-43, 202-221, postanowienie w przedmiocie zwrotu sprawy do postępowania przygotowawczego k. 222, akt oskarżenia k. 223, kopie protokołów ze sprawy XVIII K 112/07 k. 44-61, wyrok w sprawie wraz z uzasadnieniem V K 332/12 k. 62-100, wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie V Ka 110/15 k. 101-109, wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie XVIII Ko 32/16 k. 172-196, 327-339 wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie II AKa 16/17 k. 197-201, 340-342v)

Przed aresztowaniem w 2006 r. powód był 10-12 lat wcześniej w więzieniu przez okres 10 miesięcy. Cała ta sprawa strasznie odbija się na jego osobie i rodzinie powoda. Cały czas powód boi się R., bo prokuratura na sprawie ujawniła jego współpracę z policją i jego doniesienia, że to powód poinformował kto mógł dokonać morderstwa. Miał wymazaną bramę sprayem, że jest konfidentem. Myśli o wyprowadzce z Ł., może do P., ale to za drogie miasto.

Po aresztowaniu powód leczył się psychiatrycznie u dwóch psychiatrów. Rozpoznano u niego depresję. Bierze leki psychiatryczne na dzień i na noc. Wcześniej nie leczył się psychiatrycznie, miał kategorię zdrowia A1.W wojsku skierowany był do sekcji komandosów, do psychologa nie chodził.

Powód chce zadośćuczynienia za straty moralne i psychiczne, za 18 miesięcy spędzonych w więzieniu. Nadto podnosi, że jego żona była uzależniona od leków i w jego ocenie miało to związek z aresztowaniem powoda. Na utrzymaniu powód ma dwójkę dzieci w wieku 8 lat i 12 lat. Obecnie prowadzi działalności gospodarczą i osiąga dochód około 4.500 zł.

(przesłuchanie powoda protokół rozprawy z 17.07.2020 r. czas nagrania: 00:04:19-00:12:15 k. 406-407 w związku z informacyjnym wysłuchaniem powoda protokół rozprawy z 3.04.2019 r. czas nagrania: 00:02:59-00:08:56 k. 356-357)

W związku z postawieniem powoda w stan oskarżenia oraz przeprowadzeniem przeciwko niemu postępowania karnego, powód przebył prawidłową reakcję afektywną, nieprzekraczającą zdolności adaptacyjnych ustroju, skutkujących rozwojem choroby czy zaburzeń psychicznych. W związku z tym brak jest podstaw do orzekania u powoda uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Powód podał, ze w Areszcie Śledczym był dobrze zaadoptowany psychicznie, okresowo relacjonował stany pobudzenia, czy problemy ze snem. Zakres cierpienia psychicznego wynikającego z postawienia powoda w stan oskarżenia i przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego należy uznać jako mierny.

Prowadzone przez 9 lat postępowanie karne nie wpłynęło na dekompensację stanu psychicznego powoda, a przyczyny podjęcia przez powoda leczenia psychiatrycznego w 2016 r. nie pozostają w związku przyczynowo skutkowym z prowadzonym postępowaniem sądowym.

(opinia sądowo-psychiatryczna k. 359-379, pisemna opinia uzupełniającą sądowo-psychiatryczna k. 393-394)

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o powołane dowody z dokumentów załączonych do akt sprawy, a także zeznań samego powoda.

Sąd oparł się również na opinii pisemnej biegłej psychiatry dr n. med. A. R. (2) uznając, że jest ona pełna, rzetelna, fachowa i jako taka w pełni przydatna dla celów dowodowych. Opinia została sporządzona zgodnie z zakreśloną tezą dowodową, w oparciu o wnikliwą analizę akt sprawy i własną wiedzę biegłego.

Sąd zważył co następuje:

Swoje roszczenie powód wywodzi z niezgodnego z prawem działania organu władzy publicznej – Prokuratury Rejonowej Ł., która wszczęła przeciwko niemu postępowanie przygotowawcze, wniosła akt oskarżenia i popierała go do samego końca. Ostatecznie powód został uniewinniony od zarzucanych mu czynów, a w związku z niesłusznym tymczasowym aresztowaniem wyrokiem z dnia 24 listopada 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi XVIII Wydział Karny w sprawie o sygn. akt XVIII Ko 32/16 zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz powoda kwotę 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Podstawą żądania powoda jest wobec powyżej opisanego stanu faktycznego, art. 417 k.c., z którego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Do przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa ustawodawca zaliczył więc szkodę, bezprawne działanie lub zaniechanie oraz związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem (zaniechaniem) a szkodą. Odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa powstaje więc wówczas, gdy spełnione są łącznie jej trzy ustawowe przesłanki: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą. Kolejność badania przez sąd powyższych przesłanek nie może być dowolna. Najpierw konieczne jest ustalenie działania (zaniechania), z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, następnie ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju i dopiero po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego.

Analizując pierwszą przesłankę, czyli ustalenie działania, z którego, jak twierdzi powód, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, należy zwrócić uwagę, że w niniejszym zakresie istnieje bogate, w zasadzie jednolite, orzecznictwo sądów powszechnych, Sądu Najwyższego a nawet w kwestii odpowiedzialność Prokuratury za wniesienie i popierania aktu oskarżenia wypowiadał się Trybunał Konstytucyjny. W pierwszej kolejności wskazać należy, że czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości związane z wypełnianiem ich ustawowych obowiązków nie mają charakteru działań niezgodnych z prawem także wtedy, gdy przeprowadzone postępowanie karne zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku uniewinniającego. Obywatele muszą bowiem w interesie ochrony dobra wspólnego, jakim jest bezpieczeństwo publiczne, ponosić ryzyko związane z legalnym wdrożeniem postępowania karnego. Nie ulega więc wątpliwości, że jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wszczęcie śledztwa lub dochodzenia jest działaniem zgodnym z prawem. Nie inaczej należy ocenić wniesienie aktu oskarżenia, co, zgodnie z art. 331 § 1 k.p.k., powinno nastąpić w ciągu 14 dni od daty zamknięcia śledztwa lub od otrzymania aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję w dochodzeniu, jeżeli postępowanie przygotowawcze dostarczyło podstaw do dokonania tej czynności. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2012 r. IV CSK 165/12) W ocenie Sądu zarówno wszczęcie i prowadzenie przez właściwą prokuraturę postępowania przygotowawczego przeciwko powodowi, jak i skierowanie i popieranie aktu oskarżenia przez Prokuraturę Rejonową Ł., były działaniami legalnymi. Analiza odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną władczym działaniem państwa wymaga uwzględnienia również art. 77 ust. 1 Konstytucji, który konstruuje model odpowiedzialności państwa za wyrządzenie szkody oraz ma zasadnicze znaczenie dla określenia zakresu cywilnej odpowiedzialności władzy publicznej, a także dla interpretacji odpowiednich norm ustawodawstwa zwykłego. Artykuł 77 ust. 1 Konstytucji łączy obowiązek naprawienia szkody z działaniem, które jest "niezgodne z prawem", przy czym chodzi o niezgodność o charakterze obiektywnym, ocenianą w odniesieniu do nakazów i zakazów wynikających z normy prawnej. Unormowanie zawarte w tym przepisie wskazuje, że podstawą odpowiedzialności jest "niezgodność z prawem" i eliminuje znaczenie czynnika subiektywnego (winy). Zgodnie z prawem czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, związane z wypełnieniem ich ustawowych obowiązków, nie nabierają charakteru działań nielegalnych przez to, że postępowanie karne zakończone zostało prawomocnym uniewinnieniem. Błąd, odmienność oceny dowodów i kwalifikacji prawnej działań obywatela przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości, nie przesądza per se o nielegalności ich poczynań. (por. uchwała 7 sędziów SN z 18.11.2011 r. III CZP 25/11, wyrok TK z 26.07.2006 r. SK 21/04, wyrok TK z 11.01.2005 r. SK 60/03)

Jedynie na marginesie należy podkreślić, że mimo, iż wyrokiem z 24 listopada 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie XVIII Ko 32/16 przyznał powodowi od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za niesłuszne tymczasowe aresztowanie, to przesłanki orzeczenia odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie art. 552 i następnych k.p.k. odbiegają od przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 417 k.c. Jak wynika bowiem z przepisu art. 552 k.p.k. oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść. Tym samym na kanwie przepisów postępowania karnego sam fakt uniewinnienia powoda w toku postępowania karnego determinował odpowiedzialność Skarbu Państwa za poniesioną szkodę i doznaną przez powoda krzywdę w wyniku tymczasowego aresztowania, bowiem jeśli oskarżony został ostatecznie uniewinniony, to każde jego tymczasowe aresztowanie będzie niewątpliwie niesłuszne, zgodnie z obowiązującymi przepisami kodeksu postępowania karnego.

Mając powyższe na uwadze, oraz biorąc pod rozwagę brzmienie art. 6 k.c. to na powodzie ciążył obowiązek wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa, któremu powód nie sprostał. W ocenie Sądu prokurator miał uzasadnione podstawy do tego, aby wszcząć i kontynuować postępowanie przygotowawcze przeciwko powodowi oraz skierować przeciwko niemu akt oskarżenia. Powyższe wynikało chociażby z przytoczonych w akcie oskarżenia zeznań świadka J. B.. Także świadek M. G. zeznała, że powód powiedział jej, że był na imprezie, na której zabito ofiarę. Świadek M. R. w swoich zeznaniach wskazał z kolei, iż rozmawiał z powodem o zabójstwie i to M. K. miał mu poradzić, by dokupić więcej wapna i dodatkowo zasypać zwłoki, a zgodnie z zeznaniami A. Ł. następnego dnia po zabójstwie to powód miał dokonać zakupu wapna z zamiarem zasypania zwłok. Należy także podkreślić, że sprawa nie była tak oczywista także w toku postępowania karnego, bowiem na skutek apelacji prokuratora Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 15 listopada 2011 roku sygn. akt V Ka 828/11 uchylił uniewinniający powoda wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 19 maja 2011 r., sygn. akt V K 489/08 i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, co świadczy o tym, że Sąd Okręgowy podzielił zastrzeżenia prokuratora co do treści korzystnego dla powoda wyroku sądu I instancji. Tym samym prokurator – przedstawiając powodowi zarzuty oraz wnosząc i popierając akt oskarżenia – nie przekroczył norm prawnych, których granicami był związany.

W toku niniejszego postępowania powód nie wykazał również, aby poniósł jakąkolwiek szkodę w związku z działaniami Prokuratury Rejonowej Ł.. Wprawdzie powód leczył się psychiatrycznie, ale jak wynika z opinii biegłej psychiatry prowadzone przez 9 lat postępowanie karne nie wpłynęło na dekompensację stanu psychicznego powoda, a przyczyny podjęcia przez powoda leczenia psychiatrycznego w 2016 r. nie pozostają w związku przyczynowo skutkowym z prowadzonym postępowaniem sądowym. Tym samym także w zakresie poniesionej szkody powód nie sprostał wymaganiom postępowania cywilnego stawianym w art. 6 k.c.

Powód w pozwie sformułował ewentualne żądanie naprawienia szkody na postawie dyspozycji art. 417 ² k.c. Wskazać należy, że z przepisu tego wynika, że jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.

Norma art. 417 ² k.c. zawiera regulację prawną odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną takim wykonywaniem władzy publicznej, któremu nie można przypisać cechy bezprawności (tzw. szkody legalne). Celem tej regulacji prawnej, która wykracza poza minimalny standard ochrony jednostki określony przez art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, jest zapewnienie poszkodowanym kompensaty szczególnie dotkliwych uszczerbków spowodowanych władczą działalnością jednostek państwa i samorządu terytorialnego, jeżeli przemawiają za tym normy etyczne, a wobec zgodnego z prawem zachowania sprawcy usunięcie tych następstw nie jest możliwe na podstawie przepisów ogólnych. Dodatkowo z normy tej wynika wprost i jednoznacznie, że dla bytu owej szczególnej, płynącej z zasad słuszności odpowiedzialności podmiotu wykonującego władzę publiczną niezbędne jest zaistnienie związku przyczynowego między działaniem władzy publicznej a szkodą na osobie. Dla zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 417 ² k.c. musi być zachowana tego rodzaju łączność przyczynowo-skutkowa pomiędzy zdarzeniem powodującym szkodę a szkodą, że bez określonego działania funkcjonariusza (choćby w pełni prawidłowego) nie doszłoby do powstania szkody w postaci uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia. Oznacza to, że dla bytu odpowiedzialności pozwanego konieczne było wykazanie, że powód doznał jakiegoś uszczerbku i że uszczerbek ten jest normalnym, w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., następstwem działania lub zaniechania organu władzy publicznej.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości Sądu fakt, że powód w wyniku działań Prokuratury Rejonowej Ł. począwszy od wszczęcia postępowania przeciwko powodowi, po skierowanie przeciwko niemu aktu oskarżenia i popieraniu go nie poniósł żadnej szkody. Jak wynika z opinii biegłego psychiatry w związku z postawieniem powoda w stan oskarżenia oraz przeprowadzeniem przeciwko niemu postępowania karnego, powód przebył prawidłową reakcję afektywną, nieprzekraczającą zdolności adaptacyjnych ustroju, skutkujących rozwojem choroby czy zaburzeń psychicznych. W związku z tym brak jest podstaw do orzekania u powoda uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Powód podał, ze w Areszcie Śledczym był dobrze zaadoptowany psychicznie, okresowo relacjonował stany pobudzenia, czy problemy ze snem. Zakres cierpienia psychicznego wynikającego z postawienia powoda w stan oskarżenia i przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego należy uznać jako mierny. Nadto okoliczności w jakich znalazł się powód nie wskazują na niezdolność powoda do pracy lub jego ciężkie położenie materialne. Powód obecnie prowadzi działalność gospodarczą, osiąga dochód 4.500 zł miesięcznie, myśli nawet o wyprowadzce z Ł., szuka innego miejsca dla rodziny, a jedyne argumenty jakie w chwili obecnej podnosi to obawa o to co będzie, jak jedna ze skazanych – R. – wyjdzie na wolność. Dlatego też Sąd nie znalazł podstaw do uznania odpowiedzialności Skarbu Państwa wobec powoda także na podstawie art. 417 ² k.c.

Mając na uwadze powyższe rozważania powództwo jako bezzasadne podlegało w całości oddaleniu. (punkt 1 wyroku)

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata (art. 99 k.p.c.). Kosztem procesu w niniejszej sprawie jest wynagrodzenie radcy Prokuratorii Generalnej RP, którego wysokość należy ustalić w oparciu o przepis § 2 punkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa Kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 461) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, mając na uwadze wartość dochodzonego roszczenia. Koszty procesu zostały zasądzone na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej RP, stosownie do treści art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 2261). (punkt 2 wyroku)