Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Elżbieta Zalewska-Statuch

Sędziowie Barbara Bojakowska

Katarzyna Powalska

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2020 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. W.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w zduńskiej woli

z dnia 02 czerwca 2020 roku, sygnatura akt I C 1295/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1,2 i 3 w ten sposób, że:

a/ zasądzoną w punkcie 1 kwotę 5 381,53 obniża do 4 000 (czterech tysięcy) złotych, oddając dalej idące powództwo;

b/ zasądzoną w punkcie 2 kwotę 917 zł obniża do 608 (sześćset osiem) złotych;

c/ nakazaną do pobrania w punkcie 3 kwotę 1 797,33 zł obniża do (...) (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt osiem) złotych;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...)
w B. na rzecz powódki B. W. 126 (sto dwadzieścia sześć) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu tytułem zwrotu wydatków: od powódki B. W. 515 (pięćset piętnaście) złotych z zasądzonego na jej rzecz w punkcie 1 roszczenia oraz od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. 916,72 (dziewięćset szesnaście 72/100) złotych.

Sygn. akt I Ca 249/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 2 czerwca 2020 roku Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli
w sprawie I C 1295/18 o zapłatę zasądził od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki B. W. 5 381,53 zł
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 3 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz orzekł o kosztach procesu.

Rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenie faktyczne i wnioski prawne:

Powódka jest właścicielem lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną własność oznaczonego numerem 89, położonego w Z. przy ul. (...) , objętego księgą wieczystą (...). Lokal mieszkalny składa się z 2 pokoi, kuchni, przedpokoju oraz łazienki i łącznie ma powierzchnię 38,82 m ². Właścicielowi przysługuje także udział w gruncie, na którym usytuowana jest nieruchomość.

Nieruchomość powódki położona jest w sąsiedztwie lotniska wojskowego w Ł.. W związku z jego rozwojem, uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku nr XXIX/379/16, wprowadzono obszar ograniczonego użytkowania. Na terenie podobszaru A strefy ograniczonego użytkowania tym samym istotne ograniczenia w przeznaczeniu oraz sposobie korzystania z nieruchomości. Między innymi zakazano budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Zakazano również zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych na budynki o wskazanym wyżej przeznaczeniu. Na terenie podobszaru B dopuszczono budownictwo na cele mieszkaniowe i przeznaczenie terenów na inwestycje tego typu, lecz z wprowadzeniem innych ograniczeń, w szczególności koniecznością znoszenia immisji generowanych przez lotnisko wojskowe w Ł.. Nieruchomość powodów jest położona w całości w strefie B obszaru ograniczonego użytkowania wynikającego z ww. uchwały.

Ubytek wartości rynkowej wskazanej nieruchomości w wyniku wejścia w życie uchwały Sejmiku Wojewódzkiego nr(...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla ww. lotniska wojskowego w ocenie biegłej T. S. wyniósł 1.500,00 zł, stanowiąc 1,08 % wartości lokalu. Wartość lokalu wynosi 138.100,00 złotych

Biegły B. K. (1) dokonując oceny spadku wartości lokali położonych w strefie podobszaru B w Z. oszacował spadek wartości lokali mieszkalnych na ok. 1,5 %. Biegły przedstawił średni spadek wartości rynkowych lokali mieszkalnych położonych w podobszarze B obszaru ograniczonego użytkowania w ramach wydanych opinii na potrzeby postępowań toczących się przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli. Z załączonych tabel wynika, że:

- średni spadek wartości 1 mkw powierzchni lokali mieszkalnych dla prawa odrębnej własności do lokalu wraz ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu wynosi 121,49 zł/mkw powierzchni użytkowej;

- średni spadek wartości 1 mkw powierzchni lokali mieszkalnych dla prawa odrębnej własności do lokalu wynosi 135,73 zł/mkw powierzchni użytkowej;

- średni spadek wartości 1 mkw powierzchni lokali mieszkalnych dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynosi 105,21 zł/mkw powierzchni użytkowej;

Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu, żądając zapłaty kwoty 7.000,00 tytułem odszkodowania za zmniejszenie wartości ww.

W odpowiedzi na niniejsze wezwanie pozwany odmówił uznania zgłoszonych roszczeń.

Sąd wskazał, iż stan faktyczny, został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy. Sąd w całości uznał za wiarygodne dokumenty urzędowe oraz prywatne zgromadzone w toku postępowania w tym akta szkodowe pozwanego wobec braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych.

W sprawie biegła z zakresu (...) wydała opinię szacując spadek wartości lokalu powódki na kwotę 1.500,00złotych co stanowi 1,08 % jego wartości. Pełnomocnik powódki zakwestionował prawidłowość tej opinii zarzucając jej: zaniżenie wysokości wskaźnika służącego do określenia stopnia zmniejszenia wartości lokali na poziomie 1,08 %, podczas gdy w przeważającej liczbie opinii biegłych, sporządzonych na potrzeby postępowań toczących się przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli wynosi on od 3% do 6%. Pełnomocnik powódki załączył kopie opinii biegłej J. S., w której wartość spadku analogicznego mieszkania biegła oceniła na 9.315,00 złotych. Zauważyć należało, iż faktycznie analizując kilkadziesiąt spraw w jakich sąd wydawał orzeczenia opinia biegłej T. S. jest rażąco odmienna od wycen przedstawionych przez pozostałych rzeczoznawców. W zakresie opinii sporządzonej przez biegłą T. S.
to jest ona dotknięta poważnym błędem. Biegła bowiem w cechach nieruchomości jakie szacuje nie zmienia lokalizacji. Przyjmuje ona, iż okoliczność położenia nieruchomości w strefie podobszaru nie wpływa na jej lokalizacje. Zdaniem biegłej jest ona nadal bardzo korzystna. Nie sposób uznać tej argumentacji za słuszną. Lokale położone
w podobszarze B nie są tak atrakcyjne, gdyż mieszkańcy narażeni są na negatywne skutki wynikające z hałasu emitowanego przez samoloty. Biegła uznała, że lokale położone w tym obszarze nadal cieszą się ogromnym powodzeniem wśród nabywców zatem nie zwracają oni w ogóle uwagi na położenie w podobszarze B i hałas wynikający z lotów samolotowych. Nie można się z tym zgodzić. Biegła zupełnie pomija specyfikę rynku nieruchomości lokalowych w Z.. Popyt na zakup lokali jest znaczący – jak na warunki lokalne, podaż zaś niezwykle mała. Dlatego też lokale położone w strefie B są nabywane nadal lecz ich cena w porównaniu do lokali położonych poza strefą jest niższa niż była wcześniej. Nabywcy chętniej kupują lokale położone poza strefą B. W ocenie Sądu celowym było uśrednienie spadku wartości przy uwzględnieniu opinii sporządzonej przez biegłego B. K. (1) w sprawie IC 1230/18 tutejszego Sądu, o co wniósł pełnomocnik powódki. Sąd dopuścił dowód
z opinii biegłego B. K. (1), gdyż biegły ma największe doświadczenie, sporządził najwięcej opinii w tego rodzaju sprawach około 200 i dokonał najgruntowniejszej analizy rynku obrotu nieruchomościami na terenie Z.. Opinia została wydana zgodnie z tezą wskazana przez Sąd, którego celem było uzyskanie informacji co do uśrednionej ceny spadku wartości lokali na terenie Z.. Nie ma znaczenia czy biegły dokonał tego ustalenia kwotowo czy procentowo, gdyż każda z tych metod prowadzi do tej samej konkluzji.

Sąd wziął więc pod uwagę średni spadek wartości 1 mkw powierzchni lokali mieszkalnych dla prawa odrębnej własności do lokalu, ustalony przez biegłego, który wynosi 135,73 zł. Uwzględniając metraż lokalu mieszkalnego powodów, tj. 38,82 m ² pomnożony przez średni spadek wartości na 1mkw, wynoszący 135,73 zł, daje to kwotę 5.381,53 zł, który stanowi 3,8 % wartości lokalu powodów. Tak ustalony przez Sąd wskaźnik nie odbiega w żaden sposób od średnich wskaźników spadku wartości i kwot zasądzanych przy analogicznych lokalach, nie jest krzywdzący ani dla jednej ani dla drugiej strony.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd uznał powództwo za zasadne w oparciu
o przepis art. 129 ust. 2 art. art. 129 - 136 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska w związku z art. 361 § 2 k.c.

Sąd wskazał, że w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości, będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści aktu prawnego o utworzeniu obszaru (zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy), lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wskutek jego wejścia w życie dochodzi do zawężenia granic własności (art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c.) i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właścicieli względem nieruchomości położonych na obszarze ograniczonego użytkowania. O ile bowiem właściciele przed wejściem w życie uchwały Sejmiku mogli żądać zaniechania immisji (hałasu) przekraczającej standard ochrony środowiska, o tyle w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania możliwości takiej zostali pozbawieni. Inaczej mówiąc, szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy jest także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciele nieruchomości będą musieli znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (np. hałas). Skutkiem wejścia w życie uchwały Sejmiku jest nie tylko konieczność poddania się przewidzianym w nim wprost ograniczeniom – niekiedy mogą być one dla właścicieli nieistotne – ale także konieczność znoszenia immisji przekraczających standard jakości środowiska, którym – w braku uchwały Sejmiku – właściciele mogliby się przeciwstawić jako działaniom bezprawnym w świetle art. 174 ust. 1 ustawy.

Przeloty statków powietrznych i działania naziemne lotniska są przyczyną ponadnormatywnego hałasu oddziałującego na nieruchomości sąsiednie z lotniskiem, czego skutkiem jest spadek ich wartości. Ubytek wartości nieruchomości dotyczy nieruchomości gruntowych zabudowanych budynkami mieszkalnymi, natomiast nie dotyczy gruntów rolnych czy nieruchomości zabudowanych o charakterze komercyjnym.

Ubytek wartości rynkowej wskazanej nieruchomości w wyniku wejścia w życie uchwały Sejmiku Wojewódzkiego nr XXIX/379/16 z dnia 25 października 2016 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania lotniska wojskowego w Ł. został potwierdzony opiniami biegłych i ustalony przez Sąd na poziomie kwoty 5.381,53 zł. W ocenie Sądu rozważania w tym zakresie są racjonalne i nie krzywdzą żadnej ze stron.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie liczonych od zasądzonej kwoty orzeczono w oparciu o art. 481 k.c. W ocenie Sądu pozwany od daty wniesienia powództwa pozostaje w myśl w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 455 k.c. normującego kwestię terminu wykonania wszelkich zobowiązań, w tym także zobowiązań z czynów niedozwolonych, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenia powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Bez wątpienia, zobowiązanie strony pozwanej majce charakter odszkodowania pieniężnego, jest świadczeniem bezterminowym, płatnym na wezwanie wierzyciela. Charakteru tego zobowiązania nie zmienia okoliczność, że ostateczne potwierdzenie i konkretyzacja jego wysokości następuje w wyroku sądowym. Wyrok ten nie ma bowiem charakteru prawo-kształtującego tj. kreującego nowe, nieistniejące wcześniej zobowiązanie, lecz charakter deklaratoryjny – potwierdzający stan rzeczy wynikający z prawa materialnego. W tym stanie rzeczy opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego dochodzonego niniejszym pozwem powstało po stronie pozwanego następnego po wezwaniu go do zapłaty, a nie w dniu wydania wyroku rozstrzygającego spór między stronami. Podkreślić należy, że obowiązany do wypłaty odszkodowania może pozostawać w tak rozumianym opóźnieniu obowiązku wyrównania szkody, której wysokość jest znana w dacie wezwania, choćby została ona ustalona dopiero w okresie późniejszym, w tym w wyniku postępowania sądowego. Dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne, także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 98 kpc obciążając pozwanego obowiązkiem zapłaty powódce 917 złotych w tym : wynagrodzenia adwokackiego 287 złotych, opłat sądowych w wysokości 400 złotych, zaliczki na koszt opinii biegłej i wydatków gotówkowych związanych z przesłaniem pisma i wykonaniem kopii dokumentów 30 złotych.

Skarb Państwa nie jest zwolniony z kosztów sądowych w postaci wydatków na wynagrodzenie biegłego sądowego. O obowiązku uiszczenia kwoty w wysokości 1.797,33 zł Sąd rozstrzygnął w punkcie 2. wyroku w oparciu o art. 83 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

Z wyrokiem nie zgodził się pozwany wnosząc apelację w części zasądzającej kwotę powyżej 1 500 zł oraz co do kosztów procesu w całości w oparciu o zarzut:

1.  naruszenia przepisów postepowania, które miało wpływ na wynik sprawy
w postaci:

- art. 278 ¹ kpc przez jego niewłaściwe zastosowanie i dopuszczenie dowodu z opinii biegłego wydanej na potrzeby sprawy I C 1230/18 w dniu 28 stycznia 2020 roku w sytuacji w której opinia ta została sporządzona w dniu 12 marca 2020 roku;

- art. 131 § 1 kpc w związku z § 165 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18 czerwca 2019 roku – regulamin urzędowania sądów powszechnych poprzez jego niezastosowanie i niedoręczenie stronie pozwanej opinii biegłego wykonanej na potrzeby sprawy I C 1230/18;

- art. 205 ¹² §2 kpc przez jego niezastosowanie i dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego w sytuacji gdy strona powodowa nie złożyła wyznaczonym terminie zarzutów do opinii biegłej co winno skutkować pominięciem wniosku dowodowego strony powodowej z rozprawy 28 stycznia 2020 roku jako spóźnionego i dążącego do wydłużenia postępowania, zwłaszcza w sytuacji w której strona powodowa w piśmie z 6 grudnia sama wskazała, że nie wnosi uwag do opinii;

- art. 278 § 1 kpc w związku z art. 150 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez jego niezastosowanie i dopuszczenie dowodu z opinii biegłego B. K. (1) , która jest ogólnikowa i nie odnosi się w sposób zindywidualizowany do stanu faktycznego danej sprawy, a w szczególności nie jest operatem szacunkowym;

- art. 233 § 1 kpc w związku z art. 327 ¹ §1 kpc poprzez niewyjaśnienie: jacy biegli, w jakich sprawach i przy jakich stanach faktycznych wyliczali spadki wartości od 3 do 6 % podczas gdy biegli K. N., L. B. czy T. S. wydają opinie w których spadek ten szacują na około 1%; błędne wskazanie, że biegły B. K. (1) określił spadek wartości nieruchomości na 3,9% w sytuacji w której biegły spadek oszacował na 1,5 % a w celu określenia dokładnego spadku wartości konieczne jest indywidualne zbadanie i ocena danej nieruchomości czego biegły nie uczynił; przyjęcie, że właściciele lokali nie ponoszą opłat eksploatacyjnych w przeciwieństwie do członków spółdzielni podczas gdy te opłaty są ponoszone przez wszystkich właścicieli i bez znaczenia jest postać władztwa nad lokalem, a w konsekwencji że różnica we władztwie ma wpływ na wartość nieruchomości czy też spadek wartości nieruchomości; błędne przyjęcie, że wskazane przez biegłego B. K. (1) wskaźniki nie odbiegają od średnich wskaźników spadku nieruchomości podczas gdy w celu określenia spadku wartości nieruchomości koniecznym jest wykonanie zindywidualizowanego operatu szacunkowego i na jego podstawie wyliczenie spadku wartości, o wymaga wiedzy specjalistycznej;

- art. 227 kpc w związku z art. 157 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez jego niezastosowanie w związku z podjęciem przez sąd wątpliwości co do prawidłowości opinii biegłej T. S. oraz zgłaszanych wątpliwości przez stronę pozwaną co do prawidłowości opinii biegłego B. K. (1);

- art. 231 kpc przez błędne przyjęcie, iż większość biegłych przyjmuje spadki wartości nieruchomości ze względu na utworzenie strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska w Ł. w sytuacji w której większość z nich spadek ten przyjmuje na 1% a tylko dwóch biegych spadek ten szacują w granicach 3-6 %, a także że sam biegy B. K. (1) w nowszych opiniach przyjmuje spadek na poziomie 1,5%;

2.  naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci art. 129 ustawy prawo ochrony środowiska poprzez przyjęcie, iż hałas dochodzący z lotniska ma wpływ na spadek wartości nieruchomości podczas gdy przepis ten określa odpowiedzialność za szkody legalne powstałe wskutek ograniczenia prawa własności w związku z wejściem w życie uchwały sejmiku Województwa (...) oraz art. 133 tejże ustawy poprzez jego niezastosowanie w sytuacji
w której przepis jasno wskazuje, że w celu określenia spadku wartości nieruchomości ustalenie wysokości odszkodowania oraz ceny wykupu następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości według zasad i trybu określonych w przepisach ustawy
o gospodarce nieruchomościami, a także art. 363 § 1 kc poprzez błędną wykładnię i ustalenie, że zasada pełnej kompensacji szkody nastąpi poprzez przyznanie stronie odszkodowania w wysokości 12 3133,66 zł podczas gdy zindywidualizowana opinia biegłej odnosząca się do danego stanu faktycznego wskazała spadek wartości na 4 200 zł i to wskazana przez biegłą kwota stanowi pełne odszkodowanie.

W konkluzji strona pozwana – mimo ze zaskarżyła wyrok powyżej kwoty 1500 zł, co korelowało ze wskazaną wartością przedmiotu zaskarżenia - wniosła o zasądzenie 4 200 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 7 grudnia 208 roku do dnia zapłaty, dokonanie stosunkowego rozliczenia kosztów procesu w oparciu o wynik sprawy oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za druga instancję.

Strona pozwana wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego na potrzeby ustalenia czy nastąpił spadek wartości lokalowej powodów, a jeśli tak to czym spowodowany ze wskazaniem biegłego K. N. oraz o przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji na potrzeby wykazania, że spadek wartości nieruchomości jest na poziomie 1,3 %.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Postanowieniem z 27 listopada 2020 roku Sąd Okręgowy w Sieradzu dopuścił dowód z opinii biegłego B. K. (1) w celu oszacowania wysokości zmiany wartości rynkowej lokalu mieszkalnego powódki w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł..

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja co do zasady zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępnie należy przypomnieć, że odpowiedzialność odszkodowawcza przewidziana w art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska obejmuje konkretną szkodę, przy czym jest nią także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, iż właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2012 r., I CSK 509/11). Również w literaturze przedmiotu zasadnie przyjmuje się, że podmiotom będącymi właścicielami nieruchomości na obszarze ograniczonego użytkowania przysługuje odszkodowanie za szkodę pojmowaną szeroko, z uwagi na konieczność znoszenia przez te podmioty większych uciążliwości związanych z oddziaływaniem na środowisko, niż inne podmioty (B. Rakoczy, glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, PPOŚ 2010, nr 2, s. 165).

Celem ustalenia czy nieruchomość powódki położona w strefie ograniczonego użytkowania oznaczonej symbolem B, ustalonej na mocy uchwały nr XXIX/379/16 Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., straciła na wartości, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłej ds. szacowania wartości nieruchomości T. S.. W opinii biegła wyliczyła wartość rynkową nieruchomości na kwotę 138 100 złotych, zaś utratę wartości rynkowej nieruchomości na kwotę 1 500 złotych, a więc ubytek wartości zdaniem biegłej wyniósł 1,08 %.

Sąd opinii biegłej nie wykorzystał jednak dla potrzeb rozstrzygnięcia z uwagi na przyjętą metodologię, ponieważ biegła nie uwzględnia w cechach nieruchomości lokalizacji, uznając, iż położenie w pobliżu lotniska nie ma żadnego wpływu na wartość, gdyż nabywcy nie zwracają uwagi na hałas wynikający z lotów samolotowych.

Sąd z takim wnioskowaniem się nie zgodził i zdecydował się na wykorzystanie opinii biegłego B. K. (1), sporządzonej w sprawie I C 1230/18, w której zadaniem biegłego było

Biegły B. K. (1) wskazał na średni spadek wartości 1 m ² wyliczony odrębnie dla 3 kategorii powierzchni, tj. powierzchni lokali mieszkalnych dla prawa odrębnej własności lokalu wraz ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, dla powierzchni lokali mieszkalnych dla prawa odrębnej własności do lokalu oraz dla powierzchni lokali mieszkalnych dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Sąd przyjął, iż uśredniony spadek wartości 1 m ² dla lokalu powódki wynosi 135,73 zł, co daje kwotę 5 381,53 zł, która stanowi 3,8 % wartości lokalu.

Strona pozwana zasadnie więc w apelacji zwróciła uwagę, że powinnością
w sprawach odszkodowawczych jest zindywidualizowanie wysokości szkody poprzez wskazanie w odniesieniu do konkretnego lokalu czy i w jakiej wysokości doszło do utraty jego wartości rynkowej, a tym samym odniesienie się do kwestii związanej
z reakcją rynku obrotu nieruchomościami na wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania.

Niemniej jednak powiązanie powyższego z treścią wskazanych w apelacji przepisów art. 278 ¹ kpc, art. 131 § 1 kpc czy art. 205 ¹² § 2 kpc nie ma takiego znaczenia dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia jakiego oczekuje apelujący. Apelujący nie wyjaśnia w czym upatruje istotności skutku wadliwego przywołania przez Sąd daty sporządzenia opinii ze sprawy I C 1230/18 dla prawidłowości zaskarżonego wyroku, nie wyjaśnia z treści jakich przepisów wywodzi obowiązek doręczania postanowienia
o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego B. K. (1) - wykonanej na potrzeby sprawy I C 1230/18 na okoliczność przyczyn spadku wartości lokali mieszkalnych w związku z wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania oraz średniego wskaźnika spadku tych cen - zapadłego na rozprawie, na którą prawidłowo zawiadomiony się nie stawił, zwłaszcza w kontekście swojej tożsamości podmiotowej po stronie pozwanej także w sprawie I C 1230/18 i niewątpliwego faktu posiadania tejże opinii na skutek jej doręczenia wykonanego w sprawie I C 1230/18. Natomiast czynienie zarzutu z niezastosowania w sprawie zawisłej przed Sądem w dacie 3 grudnia 2018 roku przepisów dotyczących organizacji postępowania poprzedzającego wyznaczenie pierwszej rozprawy opartego na treści art. 205 ¹² § 2 kpc, obowiązującego od 7 listopada 2019 roku, wydaje się być zabiegiem nie do końca przemyślanym.

Za nieskuteczny został także uznany zarzut uchybienia art. 233 § 1 kpc
w związku z art. 327 ¹ § 1 kpc.

Powołany przepis dotyczy oceny dowodów przez Sąd i stanowi, że ten ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W orzecznictwie wskazano, iż jego naruszenie może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny albo, że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Jednocześnie przyjęto, że prawidłowe postawienie tego zarzutu wymaga wskazania przez skarżącego konkretnych zasad lub przepisów, które naruszył Sąd przy ocenie poszczególnych, określonych dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, LEX nr 174215; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 roku, III CK 245/04, LEX nr 174185). Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. może być zatem skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszy zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Tego rodzaju uchybień w ocenie materiału dowodowego w żadnym stopniu nie uwiarygodniła strona pozwana.

Nie jest skuteczne również powiązanie uchybienia art. 233 § 1 kpc z art. 327 ¹ § 1 kpc Odwołując się do pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie można przyjąć, by nie ujęto w nim któregoś z elementów wymaganych ustawą, objętych dyspozycją art. 327 ¹ § 1 kpc. Wszak Sąd Rejonowy przedstawił ustalony w toku postępowania stan faktyczny i wskazał dowody, na których się oparł. Podkreślenia wymaga, że postępowanie dowodowe skupiało się w rozpoznawanej sprawie na opiniach biegłych. Wreszcie prawidłowo zidentyfikowano w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia podstawę materialnoprawną żądania powódki i w jej kontekście wyjaśniono przyczyny, dla których uznano, iż ustalone okoliczności faktyczne poddają się subsumcji pod przyjętą podstawę prawną rozstrzygnięcia
w przedmiocie żądania zapłaty od pozwanego. W tych okolicznościach zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 kpc jawi się jako chybiony.

Sąd Rejonowy nie mógł także uchybić art. 227 kpc poprzez jego niezastosowanie. Zgodnie z tym przepisem przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Dlatego też art. 227 k.p.c. znajduje zastosowanie nie przy ustalaniu faktów przez sąd, lecz przy podejmowaniu określonych rozstrzygnięć dowodowych.

Sąd przy ustalaniu faktów nie uchybił również art. 231 kpc, ponieważ w oparciu o tę regulację nie ustalał spornych w sprawie faktów bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.

Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 231 k.p.c. sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Przepis ten, obok przepisów zawartych w art. 228, art. 229, art. 230 i art. 234 k.p.c., pozwala sądowi na dokonanie ustaleń faktycznych w inny sposób, niż poprzez przeprowadzenie postępowania dowodowego. Zastosowanie tego przepisu polega na ustaleniu określonego faktu (lub jego braku) istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy za pomocą wnioskowania uwzględniającego reguły logicznego rozumowania, zasady wiedzy
i doświadczenia życiowego na podstawie innych ustalonych w sprawie faktów. Niewątpliwe też skorzystanie z możliwości poczynienia ustaleń faktycznych przy zastosowaniu domniemania faktycznego, powinno mieć miejsce tylko w razie braku bezpośrednich środków dowodowych albo gdy istnieją znaczne utrudnienia dla wykazania istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 2 grudnia 2010 r., I CSK 11/10, z dnia 2 kwietnia 2001 r., II CKN 410/00, nie publ. i z dnia 18 maja 2012 r., IV CSK 486/11, nie publ. oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2014 r., V CSK 87/13, nie publ.), a taka sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie. Argumentacja uzasadnienia zarzutu nie przystaje do jego treści. Zastosowanie domniemania faktycznego powoduje bowiem tylko to, że strony, na której spoczywał ciężar dowodu, nie dotkną negatywne konsekwencje wynikające
z nieprzedstawienia przez nią dowodów na okoliczność, z której istnieniem wiąże ona korzystne dla siebie skutki prawne. Innymi słowy, zastosowanie domniemania faktycznego zwalnia tę stronę z konieczności przedstawienia bezpośrednich dowodów na sporny fakt, jeżeli wykaże ona inne okoliczności uzasadniające ustalenie istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu na podstawie wnioskowania opartego na podstawie art. 231 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego, trafny był co do zasady jedynie zarzut strony skarżącej, oparty na twierdzeniu, że Sąd pierwszej instancji wadliwie przeprowadził postępowanie dowodowe poprzez poczynienie ustaleń w oparciu o uśrednione wielkości współczynnika spadku wartości rynkowej, dopuszczając się naruszenia art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z 150 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2020.1990 t.j.).

Z treści art. 382 k.p.c. wynika uprawnienie i obowiązek sądu drugiej instancji
rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (patrz: uzasadnienie postanowienia SN z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97). Sąd ten nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu pierwszej instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem pierwszej instancji, władny jest ocenić je samoistnie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy, dokonując kontroli instancyjnej wydanego rozstrzygnięcia w oparciu o art. 382 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. oraz 286 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., dopuścił dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy B. K. (1), któremu zlecił oszacowanie spadku wartości rynkowej lokalu powódki w wyniku wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) o utworzeniu strefy ograniczonego użytkowania i konieczności znoszenia hałasu związanego z działalnością lotniska wojskowego w Ł..

W oparciu o tę opinię Sąd Okręgowy dokonał ustalenia, że spadek wartości wyniósł w tym wypadku 4 000 złotych, przy przyjęciu wyjściowej wartości prawa odrębnej własności lokalu przed wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania na poziomie 151 350 złotych i po jej wprowadzeniu na poziomie 147 350 złotych. (opinia pisemna biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego B. K. (1) k.422- 437).

Powyższe oznacza przyjęcie współczynnika utraty wartości na poziomie 2,64 %.

Z treści opinii wynika, że analiza cen transakcyjnych na rynku lokalnym wykazała, iż usytuowanie nieruchomości w określonej strefie oddziaływania lotniska ma wpływ na jej wartość rynkową. W odbiorze uczestników rynku czynnikiem negatywnym jest hałas, a potencjalni nabywcy są skłonni zawierać transakcje, lecz za odpowiednio niższą cenę. Jednocześnie z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania wiąże się niemożność dochodzenia roszczeń o zaniechanie działań szkodliwych dla środowiska, przekraczających standardy jego ochrony,
a przejawiających się w nadmiernej immisji hałasu.

Do wyliczeń biegły wykorzystał aktualne na dzień wydawania opinii dane
z około 90 transakcji z rynku lokalnego z okresu od października 2018 roku do lipca 2020 roku.

W ramach przyjętej metodyki wyceny biegły zdecydował o niewiązaniu czynnika lokalizacyjnego z koniecznością znoszenia immisji w aspekcie cechy wagowej przy ustalaniu ewentualnego zmniejszenia wartości nieruchomości. Takie rozwiązanie byłoby skuteczne, gdyby w obrocie rynkowym występowały nieruchomości porównywalne różniące się tylko tą jedną cechą, co pozwoliłoby z dużym prawdopodobieństwem określić na tej podstawie jej wagę. Jednak przy małej reprezentatywności transakcji w obszarze ograniczonego użytkowania oraz dużym zróżnicowaniu cech nieruchomości metoda ta może być obarczona zbyt dużym błędem. Z tego względu należało podzielić konstatację biegłego, że bardziej miarodajne jest określenie zmiany wartości poprzez porównywanie poziomów cen transakcyjnych dla danego segmentu nieruchomości w zależności od ich lokalizacji w stosunku do lotniska - w obszarze ograniczonego użytkowania bądź poza nim, a następnie ustalenie na tej podstawie współczynnika odzwierciedlającego różnicę w tych poziomach na podstawie reprezentatywnej jednostki odniesienia (m ² powierzchni).

W ocenie Sądu Okręgowego ustalenie takiego współczynnika również prowadzi do określenia wagi cechy lokalizacyjnej w ujęciu procentowym (w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości – 2,64 %).

Współczynniki różnicujące wartość nieruchomości w zależności od położenia względem lotniska zostały określone na podstawie kształtowania się cen transakcyjnych
w zależności od lokalizacji. Biegły zwrócił uwagę na specyfikę rynku obrotu nieruchomościami w Z. wynikającą z braku nowych inwestycji budownictwa mieszkaniowego i popytu na lokale, co w jego ocenie powoduje,
iż położenie lokalu w podobszarze B nie jest zasadniczą przeszkodą w zakupie lokalu, gdyż większość lokali położonych w podobszarze B posiada korzystniejsze położenie pod względem dostępu do centrum, instytucji publicznych, szpitala, jednostek handlowych czy komunikacji.

Sąd nie dopatrzył się w opinii błędów logicznych lub metodologicznych. Na istnienie takich nie wskazywały również strony. Apelujący odpis opinii otrzymał
20 października 2020 roku i w zakreślonym terminie 14 dni nie zgłosił uwag do opinii.

Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do bezstronności biegłego.

W konsekwencji trafny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego, to jest
art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) w związku z art. 361 § 2 kc oraz art. 133 ww. ustawy polegającego na ustaleniu wartości odszkodowania nie odpowiadającego poniesionej przez stronę powodową szkodzie w oparciu o błędne założenie Sądu zobowiązujące biegłego do przedstawienia średniego spadku wartości rynkowych lokali mieszkalnych położonych w podobszarze B obszaru ograniczonego użytkowania w ramach wydawanych opinii na potrzeby postępowań toczących się przed Sądem Rejonowym w Łasku a pominięciu obowiązku zindywidualizowania szkody w odniesieniu do konkretnego lokalu w sytuacji w której nie doszło do zastosowania przez Sąd uprawnienia opartego na treści art. 505 ⁷§ 2 kpc.

Skarżący nie podał argumentów merytorycznych uzasadniających pogląd,
że hałas generowany przez samoloty nie ma związku ze spadkiem wartości lokalu powódki w sposób powiązany z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,
a w szczególności z wnioskami opinii biegłego, zobowiązanego w postępowaniu apelacyjnym do badania czy skutkiem wprowadzenia strefy ograniczonego użytkowania było obniżenie wartości lokalu jako konsekwencji tego zdarzenia. Założenia metody przyjętej przez biegłego odpowiadają różnicowemu (dyferencyjnemu) sposobowi ustalenia szkody, opartemu na badaniu wartości stanu majątkowego osoby poszkodowanej dla wykrycia różnicy, jaką wywołało zjawisko szkody przed i po jej ujawnieniu się. Są również - zgodnie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego - wystarczające do wywiedzenia wniosku, że obawa przed skutkami hałasu powstaje tam, gdzie człowiek o normalnym poziomie postrzegania dostrzega istnienie tego rodzaju zagrożenia z uwagi na sposób korzystania z nieruchomości o określonym przeznaczeniu. Obawa ta w odbiorze uczestników rynku ujawniła się i została odnotowana jako czynnik negatywny przekładający się na wartość lokalnych transakcji.

Należy również zauważyć, iż oddziaływanie hałasu samolotowego w obszarze strefy będzie inaczej wpływało na korzystanie, lub powstanie obawy o zagrożeniu zakresu korzystania w przyszłości, w odniesienia do mieszkań położonych w różnych konfiguracjach kondygnacyjnych i w różnej odległości od lotniska czy bezpośrednio pod korytarzami powietrznymi. Dlatego przedłożenie przez stronę skarżącą opinii zawierających ocenę utraty wartości przez inne nieruchomości położone w strefie nie było przydatne dla ustalenia wysokości spadku wartości lokalu w tej sprawie na poziomie 1,3%. Skarżący nie przedstawił też argumentacji wykazującej wyłączną prawidłowość metody stosowanej przez biegłego K. N. w korelacji do metody przyjętej przez biegłego B. K. (2). W konsekwencji tego nie można biegłemu B. K. (2) postawić zarzutu, że opracowana przez niego opinia nie jest przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie.

Natomiast w odniesieniu do zarzutu apelacji upatrywanego w naruszeniu art. 363 § 1 kc poprzez błędną wykładnię i ustalenie, że zasada pełnej kompensacji szkody nastąpi poprzez przyznanie stronie odszkodowania w wysokości 12 3133,66 zł podczas gdy zindywidualizowana opinia biegłej odnosząca się do danego stanu faktycznego wskazała spadek wartości na 4 200 zł i to wskazana przez biegłą kwota stanowi pełne odszkodowanie Sąd Okręgowy uznaje, iż jest on wynikiem niestarannego przygotowania pisma, gdyż nie przystaje do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.
- zmienił zaskarżony wyrok i obniżył odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości powódki w sposób opisany w sentencji, a dalej idąca apelację oddalił na podstawie art. 385 kpc. Takie rozstrzygnięcie jest konsekwencją oznaczenia przez stronę pozwaną granic zaskarżenia wyroku.

Ze względu na zmianę wysokości zasądzonego świadczenia, należało także dokonać - na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - korekty rozstrzygnięcia o kosztach procesu poniesionych przez strony, jak i o kosztach pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa, obciążając nimi pozwanego w 74% w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

O kosztach postępowania apelacyjnego - na które składa się wynagrodzenie pełnomocników obu stron oraz wydatek w wysokości 1431,72 zł związany z wynagrodzeniem biegłego - Sąd Okręgowy orzekł również na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. w z art. 391 § 1 k.p.c. Pozwany z uwagi na wskazaną w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia ponosi je w 64 % w postępowaniu apelacyjnym.

Powódkę i pozwanego obciąża obowiązek zwrotu części wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na wynagrodzenie biegłego – powódkę w 36 % ich wysokości a pozwanego w 64 %.