Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 13.12.2019r., sygn. akt V GC 17/19, Sąd Rejonowy w Skierniewicach pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r., sygn. akt V GC 16/09, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 08.02.2011r., w części dotyczącej odsetek ustawowych od kwoty 15.862,94 zł liczonych od dnia 05.11.2014r. do dnia 30.07.2015r. (pkt 1), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2) i zasądził od pozwanego Powiatu (...) – Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. na rzecz powoda H. J. kwotę 345,30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3).

Sąd I instancji ustalił, że wyrokiem z dnia 06.08.2010r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach zasądził od H. J. na rzecz Powiatu (...) – Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. kwotę 12.820,94 zł wraz z odsetkami od kwoty 10.829,00 zł od dnia 01.07.2007r. do dnia zapłaty, a od kwoty 1.991,94 zł od dnia 17.07.2017r. do dnia zapłaty, kwotę 3.042,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 01.07.2007r. do dnia zapłaty oraz kwotę 642,00 zł tytułem kosztów procesu. Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się w dniu 17.12.2010r. Postanowieniem z dnia 08.02.2011r. nadano temu wyrokowi klauzulę wykonalności, tytuł wykonawczy został doręczony wierzycielowi w dniu 10.02.2011r. Na podstawie tego tytułu i wniosku wierzyciela z dnia 10.01.2012r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ł. M. C. wszczął egzekucję w sprawie Km 71/12. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone postanowieniem komornika z dnia 05.11.2014r., na podstawie art. 824 §1 i 3 w zw. z art. 827 k.p.c. W dniu 31.07.2018r. pozwany jako wierzyciel złożył ponownie wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie powołanego wyżej tytułu, postępowanie w tej sprawie prowadzi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ł. M. C. pod sygn. Km 1028/18.

W ocenie Sądu Rejonowego, powództwo oparte na przepisie art. 840 §1 pkt 2 k.p.c. oraz podniesionym przez powoda zarzucie przedawnienia zasądzonych w wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r. (sygn. akt V GC 16/09) odsetek ustawowych od kwoty 15.862,94 zł od dnia 28.08.2010r. do dnia 02.08.2015r. zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej odsetek za okres od dnia 05.11.2014r. do dnia 30.07.2015r. Wynika to z faktu, iż w dniu 05.11.2014r. umorzono postępowanie egzekucyjne wszczęte w dniu 10.02.2012r. i od dnia uprawomocnienia się tytułu wykonawczego do dnia umorzenia egzekucji odsetki nie uległy przedawnieniu. Ponieważ w dniu 31.07.2018r. złożono ponownie wniosek o wszczęcie egzekucji, to przerwano bieg przedawnienia tego roszczenia za okres 3 lat wstecz. Z uwagi na to, że powód domagał się pozbawienia tytułu wykonalności za okres 1.800 dni, a żądanie uwzględniono za okres 267 dni, powód wygrał proces w 15%. Skoro zaś pozwany nie poniósł żadnych kosztów procesu, a powód poniósł z tego tytułu kwotę 2.302 zł, w tym kwotę 485 zł tytułem opłaty od pozwu, kwotę 17 zł opłaty od pełnomocnictwa i kwotę 1.800 zł wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym, zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu podlegała kwota 345,50 zł (15% z 2.302,00 zł).

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając wyrok w części, tj. co do punktu 2 i 3, zarzucając naruszenie art. 124 §1 k.c. poprzez niezastosowanie tego przepisu i nieuwzględnienie, że po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo, czego konsekwencją jest nieprawidłowe przyjęcie, iż odsetki od kwoty 15.862,94 zł za okres od dnia 28.08.2010r. do dnia 04.11.2014r. nie uległy przedawnieniu, podczas gdy nie ma prawnej możliwości, aby odsetki historycznie nowsze się przedawniły, a odsetki historycznie starsze nie uległy przedawnieniu.

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie oddalonej części powództwa, tj. pozbawienie w stosunku do powoda wykonalności wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r., sygn. akt V GC 16/09 w części dotyczącej odsetek ustawowych od kwoty 15.862,94 zł liczonych od dnia 28.08.2010r. do dnia 04.11.2014r., w łącznej kwocie 8.638,57 zł. Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz o obciążenie powoda kosztami postępowania za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się w przeważającej części uzasadniona.

W kwestii biegu terminu przedawnienia roszczeń objętych tytułem wykonawczym art. 125 §1 k.c. w obecnym brzmieniu, tj. po zmianie wprowadzonej ustawą o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13.04.2018r. (Dz. U. z 2018r. poz. 1104), która weszła w życie z dniem 09.07.2018r., stanowi, iż roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Sześcioletni albo trzyletni okres przedawnienia wskazany w cytowanym przepisie rozpoczyna bieg od chwili, gdy orzeczenie sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju, albo orzeczenie sądu polubownego, stanie się prawomocne (P. Sobolewski w: K. Osajda – red., Kodeks cywilny. Komentarz 2020, Wydanie 27, opubl. w Legalis; wyrok SN z dnia 12.02.2015, IV CSK 272/14, Legalis). Sześcioletniemu (przed dniem 09.07.2018r. – 10-letniemu) okresowi przedawnienia podlegają w szczególności roszczenia okresowe stwierdzone prawomocnym wyrokiem albo ugodą. Sześcioletni okres przedawnienia obejmuje jednak tylko odsetki wymagalne do dnia uprawomocnienia się wyroku albo zatwierdzenia ugody. W tym zakresie art. 125 §1 k.c. jest uregulowaniem szczególnym w stosunku do art. 118 k.c. Natomiast trzyletniemu przedawnieniu ulegają stwierdzone tym wyrokiem roszczenia o świadczenie okresowe (odsetki) należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku (P. Sobolewski w: K. Osajda – red., op. cit.; wyrok SN z dnia 15.01.2014r., I CSK 197/13, OSNC 2014/10/106, LEX nr 1438401; wyrok SN z dnia 20.05.2015 r., I CNP 28/14, LEX nr 1767492; wyrok SN z dnia 12.05.2016r., IV CSK 528/15, Monitor Prawa Bankowego rok 2017, Nr 3, str. 43, Legalis).

Odnosząc powyższe do ustaleń dokonanych w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne jako wynikające w sposób bezsporny z załączonych do akt dokumentów, stwierdzić należy, że roszczenie pozwanego wierzyciela, wynikające z wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r., sygn. akt V GC 16/09, w zakresie zasądzonej w nim kwoty 15.862,94 zł, odsetek ustawowych od tej kwoty należnych do dnia 17.12.2010r. (data uprawomocnienia się wyroku) oraz zasądzonych kosztów procesu przedawniało się w terminie 10-letnim, natomiast roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych należnych od kwoty 15.862,94 zł za okres po dniu 17.12.2010r. przedawniało się w terminie 3-letnim, za każdy dzień opóźnienia odrębnie. W związku z tym, że w dniu 03.02.2011r. pozwany złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności co do całości wyroku (k. 63-64), bieg obu wskazanych wyżej terminów uległ przerwaniu, zgodnie z art. 123 §1 pkt 1 k.c. (wyrok SN z dnia 17.12.2004r., II CK 276/04, LEX nr 284135). Kolejna przerwa w biegu terminów przedawnienia roszczeń wynikających z powyższego wyroku nastąpiła w dniu 12.01.2012r., kiedy wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie Km 71/12 co do kwoty 12.820,94 zł tytułem należności głównej oraz odsetek i kosztów wynikających z wyroku (k. 69).

W kwestii ponownego rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia, przepis art. 124 §2 k.c. przewiduje, że w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Skutek zakończenia postępowania następuje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia kończącego to postępowanie, tylko bowiem w tej dacie powstaje stan pewności (definitywności) co do sposobu zakończenia postępowania, a orzeczenie to wywołuje skutki przewidziane w art. 365 §1 k.p.c. Zgodnie zaś z art. 363 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c., wydane w postępowaniu egzekucyjnym postanowienie jest prawomocne, jeśli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21.11.2012r., I ACz 953/12, OSA w Szczecinie rok 2013, Nr 1, str. 31, Legalis). Mając zatem na uwadze, że postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ł. M. C. z dnia 05.11.2014r. (k. 73) postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 71/12 zostało umorzone na podstawie art. 824 §1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 827 k.p.c., a odpis tego postanowienia został doręczony wierzycielowi w dniu 14.11.2014r. z pouczeniem o skardze, po upływie tygodniowego terminu na złożenie skargi na czynność komornika (art. 767 §1 i §4 k.p.c.), tj. z dniem 22.11.2014r., zgodnie z art. 124 §1 k.c., na nowo rozpoczął bieg termin przedawnienia roszczeń objętych opisanym wyżej tytułem wykonawczym, zarówno ten 10-letni dotyczący należności głównej, odsetek należnych do dnia 17.12.2010r. oraz kosztów procesu, jak i ten 3-letni dotyczący odsetek od zasądzonej w wyroku kwoty 15.862,94 zł należnych za okres od dnia 18.12.2010r. do dnia 21.11.2014r. oraz za dalszy okres od dnia 22.11.2014r. do dnia zapłaty – za każdy kolejny dzień opóźnienia odrębnie.

Uwzględniając fakt, iż pozwany złożył ponowny wniosek o wszczęcie egzekucji co do całości wyroku w dniu 31.07.2018r. (k. 87), doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia o zapłatę odsetek od kwoty 15.862,94 zł, ale tylko co do tych należnych za okres od dnia 31.07.2015r. do dnia 31.07.2018r., ponieważ bieg trzyletniego terminu przedawnienia odsetek należnych za okres od dnia 18.12.2010r. (następny dzień po uprawomocnieniu się wyroku) do dnia 30.07.2015r. w dniu złożenia powyższego wniosku o wszczęcie egzekucji upłynął, a z materiału dowodowego nie wynikało, aby przed dniem 31.07.2015r. pozwany doprowadził do przerwania biegu terminu przedawnienia tych odsetek. Stwierdzając przedawnienie wynikającego z wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r. roszczenia o zapłatę odsetek ustawowych od kwoty 15.862,94 zł jedynie za okres od dnia 05.11.2014r. do dnia 30.07.2015r. i oddalając powództwo za wcześniejszy okres – od dnia 18.12.2010r. do dnia 04.11.2015r., Sąd Rejonowy naruszył nie tylko powołany w apelacji przepis art. 124 §1 k.c., ale również art. 117 §1 k.c. w zw. z art. 840 §1 pkt 2 k.p.c. Nie ulega bowiem wątpliwości, że skoro w dacie złożenia przez pozwanego ponownego wniosku o wszczęcie egzekucji na podstawie powołanego wyżej tytułu wykonawczego upłynął 3-letni termin przedawnienia odsetek od kwoty 15.862,94 zł liczonych od dnia 05.11.2014r. do dnia 30.07.2015r., tym bardziej za przedawnione należało uznać odsetki od tej kwoty należne za okres wcześniejszy, dotyczył ich bowiem ten sam 3-letni termin przedawnienia. Nieuzasadnione okazało się przy tym powództwo o pozbawienie wykonalności opisanego w pozwie tytułu wykonawczego w części dotyczącej odsetek ustawowych od kwoty 15.862,94 zł liczonych od dnia 28.08.2010r. do dnia 17.12.2010r., albowiem w tym zakresie, zgodnie z art. 125 §1 k.c., termin przedawnienia roszczenia odsetkowego wynosił 10 lat i nie upłynął w dniu 31.07.2018r.

W podsumowaniu przedstawionych rozważań Sąd Okręgowy uwzględnił apelację w części i na podstawie art. 386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 2 pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 06.08.2010r. w sprawie o sygn. akt V GC 16/09, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 08.02.2011r., w części obejmującej zasądzone odsetki ustawowe od kwoty 15.862,94 zł za okres od dnia 18.12.2010r. do dnia 04.11.2014r. i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Z uwagi na to, iż ostatecznie powództwo zostało uwzględnione w 93,36% (przedawnione odsetki ustawowe od kwoty 15.862,94 zł za okres od dnia 18.12.2010r. do dnia 30.07.2015r. wyniosły 9.047,53 zł w stosunku do wartości przedmiotu sporu wynoszącej 9.691,00 zł), kosztami procesu za I instancję należało w całości obciążyć pozwanego, na podstawie art. 100 zd. drugie k.p.c. W związku z tym, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok również w punkcie 3 w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.817,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na wskazaną kwotę składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.800,00 zł, ustalone zgodnie z §2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 1804 z późn. zm.), wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

W pozostałej części apelacja podlegała oddaleniu, na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za II instancję Sąd Okręgowy orzekł również na podstawie art. 100 zd. drugie k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c., biorąc pod uwagę, że apelacja powoda została uwzględniona co do 92,74% przedmiotu zaskarżenia (odsetki ustawowe od kwoty 15.862,94 zł za okres od dnia 18.12.2010r. do dnia 04.11.2014r. wynoszą 8.011,44 zł). Na poniesione przez powoda koszty postępowania apelacyjnego w łącznej kwocie 1.217,00 zł składała się uiszczona opłata od apelacji w kwocie 300,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900,00 zł, ustalone na podstawie §2 pkt 4 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Jednocześnie Sąd Okręgowy w punkcie IV wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 200,00 zł tytułem pozostałej części opłaty od apelacji, od której uiszczenia powód został zwolniony, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z kolei w punkcie V wyroku Sąd Okręgowy nakazał zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 100,00 zł tytułem nienależnie uiszczonej części opłaty od apelacji, na podstawie art. 80 ust. 1 powołanej wyżej ustawy.

Z tych względów Sąd orzekł jak w sentencji.

Jacek Kęckiewicz Ryszard Badio Bartosz Kaźmierak