Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 lutego 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że P. D. (1) nie podlega od 1 września 2019 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek ”V. (...)” Sp. z o.o.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że płatnik składek (...) Spółka z o.o. zgłosił P. D. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1.09.2019 r. jako pracownika. Płatnik składek złożył dokumenty rozliczeniowe, w których wykazał pełen wymiar czasu pracy za miesiące od 09/2019 r. do 12/2019 r. Obliczył i rozliczył składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru za 09/2019 r. - 0,00 zł, 10/2019 r. - 3000,00 zł, 11/2019 r. - 1356,52 zł i 12/2019 r. - 0,00 zł. Ponadto wykazał za ww. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy od 16.10.2019 r. do 29.10.2019 r. oraz zasiłek chorobowy za okres od 1.11.2019 r. do 31.12.2019 r. Za okres od 30.10.2019 r. do 24.01.2020 r. złożono roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego.

Z pisma płatnika składek złożonym w postępowaniu administracyjnym wynika, że (...) Spółka z o.o. powstała 30.01.2019 r. i do sierpnia 2019 r. prowadziła działalność w zakresie pośrednictwa nieruchomościami, od sierpnia dodatkowym profilem działalności jest agencja pracy tymczasowej. Z wyjaśnień wynika, że w sierpniu podpisano dwie umowy na dostarczanie pracowników do firmy (...). W związku z natłokiem obowiązków związanych z agencją pracy (...) miał zostać zatrudniony jako pracownik biurowy/sekretariat oraz otrzymać pisemny zakres obowiązków. Z pisma płatnika wynika, że P. D. (1) pracował w siedzibie spółki w godzinach 9-17, wypłata następowała do dnia 10 następnego miesiąca gotówką z kasy spółki. Z wyjaśnień wynika, że spółka nigdy wcześniej w/w nie zatrudniała.

Z danych w Krajowym Rejestrze Sądowym nr (...) wynika, że prezesem spółki (...) Spółka z o.o. jest żona P. J. D..

Z przedłożonej umowy o pracę wynika, że została podpisana 30.08.2019 r. między M. C. - wiceprezesem zarządu (...) Spółka z o.o., a P. D. (1) na czas nieokreślony od 1.09.2019 r., na stanowisko: pracownik biurowy, miejsce wykonywania pracy: siedziba firmy, wymiar czasu pracy: pełny etat, wynagrodzenie zasadnicze 3000,00 zł brutto miesięczne, dzień rozpoczęcia pracy: 1.09.2019 r.

Na okoliczności zatrudnienia ww. w spółce (...) Spółka z o.o. przedłożone zostały również m.in.: kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie, kwestionariusz osobowy dla pracownika, orzeczenie lekarskie nr (...) z 4.09.2019 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez ww. pracy na stanowisku pracownika biurowego, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, zakres obowiązków, ewidencja czasu pracy za miesiące 09/2019 r. i 10/2019 r., listy płac od 09/2019 r. do 11/2019 r., wykaz e-maili służbowych w dniach 2 września do 15 października 2019 r., dyplom ukończenia Policealnego Studium Zawodowego z uzyskanym przez P. D. (1) tytułem technika elektronika o specjalności elektroniczne maszyny i systemy cyfrowe. W trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego płatnik składek (...) Spółka z o.o. nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających sytuację finansową spółki.

Umowa o pracę w spółce (...) Spółka z o.o. miała zostać zawarta z P. D. (1) od razu na czas nieokreślony od 1.09.2019 r., natomiast już od 16.10.2019 r. ww stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Zaświadczenia o niezdolności do pracy w związku z chorobą zostały wystawione na okres od 16.10.2019 r. do 24.01.2020 r., przy czym w okresie od 6.11.2019 r. do 14.11.2019 r. P. D. (1) przebywał w szpitalu.

Dokumenty rozliczeniowe za 09/2019 r. spółka (...) Spółka z o.o. złożyła za P. D. (1) 8.10.2019 r. tj. na kilka dni przed wystawionym zaświadczeniem o niezdolności do pracy z powodu choroby. W ocenie oddziału dokonane przez płatnika składek zgłoszenie P. D. (1) do ubezpieczeń społecznych jako pracownika miało jedynie na celu uprawdopodobnienie świadczenia pracy na rzecz tego płatnika składek. Nie bez znaczenia jest również fakt, że ww miałby zostać zatrudniony w spółce, której prezesem jest jego żona J. D.. Zdaniem Organu samo dokonanie zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie przesądza jeszcze, że dana osoba spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik.

P. D. (1) miałaby zostać zatrudniony u płatnika (...) Spółka z o.o. na specjalnie utworzonym stanowisku. Z pisma płatnika wynika, że do września 2019 r. nie było potrzeby zatrudnienia nowego pracownika, ani wykonywania obowiązków na rzecz agencji pracy. Wynika również, że do września czyli do momentu zatrudnienia P. D. (1) wszystkie obowiązki biurowe wykonywały prezes oraz wiceprezes i nie było zatrudnionych innych pracowników. Na podstawie danych zapisanych w systemie informatycznym Zakładu oddział ustalił, że spółka (...) Spółka z o.o. dotychczas przy prowadzonej działalności zgłaszała do ubezpieczeń wyłącznie zleceniobiorców. Natomiast wnioskodawca miałby być pierwszym i jedynym pracownikiem spółki. Z wyjaśnień płatnika wynika, że w listopadzie w wyniku choroby wnioskodawcy próbowali samodzielnie poradzić sobie z natłokiem obowiązków związanych jednocześnie z działalnością pośrednictwa nieruchomościami i agencji pracy tymczasowej. Płatnik składek oświadczył, że w wyniku tego, aby zastąpić P. D. (1) spółka musiała zatrudnić trzech pracowników na umowę zlecenie. Na potwierdzenie tego do akt sprawy dołączone zostały umowy zlecenia. Z danych zapisanych w systemie informatycznym Zakładu wynika, spółka dopiero w 12/2019 r. zgłosiła te osoby do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z uwagi na posiadane przez nie inne tytuły do ubezpieczeń zwalniające z obowiązku ubezpieczeń społecznych z umowy zlecenia. Ponadto w dokumentach rozliczeniowych za 12/2019 r. płatnik składek wykazał za tych zleceniobiorców "zerową" podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wynika z tego, że zleceniobiorcy nie otrzymali w 12/2019 r. wynagrodzenia. Pomimo, że wnioskodawca miałby zostać zatrudniony w związku z natłokiem obowiązków związanych z agencją pracy, na jego miejsce nie została zatrudniona żadna inna osoba na podstawie umowy o pracę. W ocenie oddziału złożone przez spółkę wyjaśnienia dotyczące potrzeby zatrudnienia pracownika są mało wiarygodne.

Powyższe w ocenie oddziału świadczy, że w spółce (...) Spółka z o.o. nie było faktycznej potrzeby zatrudnienia pracownika na stanowisku, na którym wnioskodawca miałby zostać zatrudniony. Pracodawca nie zatrudnia pracownika, aby dać mu pracę, źródło utrzymania i stworzyć ochronę ubezpieczeniową, ale dlatego, że istnieje potrzeba gospodarcza pozyskania nowego pracownika. Trudno uznać istnienie potrzeby gospodarczej zatrudnienia pracownika w sytuacji, gdy pomimo jego długotrwałej nieobecności w pracy z powodu choroby na jego miejsce nie został zatrudniony nowy pracownik.

Z przedłożonego zakresu obowiązków wynika, że do obowiązków P. D. (1) miało należeć m.in.: prowadzenie sekretariatu z zachowaniem poufności korespondencji, fakturowanie kontrahentów zgodnie z podpisanymi umowami agencyjnymi, obsługa i kontrola prawidłowości wykonywania i realizacji umów, konfiguracja oraz nadzór nad sprzętem teleinformatycznym spółki, prowadzenie baz danych kontrahentów, poszukiwanie informacji o wolnych miejscach pracy, dobór i rekrutacja na wolne stanowiska pracy. Dodatkowo z pisma płatnika składek wynika, że ww. przygotowywał dokumenty firmowe oraz tworzył oferty handlowe przekładając je do akceptacji i podpisu Zarządowi, dokumenty księgowe dowoził do biura (...), wystawiał faktury VAT zgodnie z kontraktami, dokonywał płatności pensji pracownikom tymczasowym i płatności zobowiązań spółki, nadzorował również kontakty z kancelarią adwokacką odnośnie zapisów w umowach z pracownikami i kontrahentami.

Pomimo tak szerokiego zakresu obowiązków na potwierdzenie wykonywania przez P. D. (1) pracy oprócz dokumentów kadrowo-płacowych nie zostały przedłożone żadne dokumenty potwierdzające, że faktycznie wykonywał on pracę na stanowisku pracownika biurowego np. wystawione faktury, przygotowane oferty handlowe, przygotowane inne dokumenty firmowe. Natomiast przedłożony wykaz e-maili służbowych nie jest wydrukiem nadawczej i odbiorczej skrzynki e-mail. Przygotowany na potrzeby tego postępowania dokument tekstowy nie potwierdza wysłanych lub odebranych przez wnioskodawcę wiadomości e-mail. Ponadto w trakcie postępowania nie zostało przedłożone pełnomocnictwo, na podstawie którego wnioskodawca miałby być upoważniony do podpisywania dokumentów firmowych. Płatnik składek (...) Spółka z o.o. w złożonych na piśmie wyjaśnieniach nie odpowiedział na pytanie dotyczące upoważnienia ww do podpisywania dokumentów firmowych. Wątpliwość budzi, że P. D. (1) miałby zostać zatrudniony na stanowisku pracownika biurowego w spółce, której prezesem jest jego żona, bez pisemnego upoważnienia do podpisywania jakichkolwiek dokumentów.

Od 15.07.2019 r. do 29.07.2019 r. wnioskodawca był zgłoszony do ubezpieczeń jako pracownik w spółce (...) Spółka z o.o. Wspólnikiem i prezesem (...) Spółka z o.o. jest małżonek wspólnika i wiceprezesa spółki (...) Spółka z o.o. Ponadto adres siedziby obu spółek jest taki sam tj. (...), ul. (...). Spółka (...) Spółka z o.o. w miesiącach od 03/2019 r. do 05/2019 r. zgłaszała do ubezpieczeń ok. 80-90 osób, natomiast od 06/2019 r. sukcesywnie wyrejestrowuje ubezpieczonych z ubezpieczeń. Spółka (...) Spółka z o.o. posiada bardzo wysokie zadłużenie w opłacaniu składek, począwszy od należności za 04/2019 r. nie dokonała żadnej wpłaty składek. Zleceniobiorcy wyrejestrowani z ubezpieczeń w spółce (...) Spółka z o.o., są zgłaszani jako zleceniobiorcy w spółce (...) Spółka z o.o. Tylko czterech zleceniobiorców nie było wcześniej zatrudnionych w (...) Spółka z o.o. Zostali zgłoszeni do ubezpieczeń w spółce (...) Spółka z o.o. w okresie od 1.09.2019 r. do 15.10.2019 r. tj. kiedy wnioskodawcza miałby świadczyć pracę na rzecz tej spółki. W okresie 11/2019 r. i 12/2019 r. kiedy wnioskodawca był już niezdolny do pracy, spółka (...) Spółka z o.o. zgłosiła do ubezpieczeń dodatkowo kolejnych sześciu nowych zleceniobiorców. Z wyjaśnień płatnika składek (...) Spółka z o.o. wynika, że w wyniku pracy P. D. (1) miałoby zostać zatrudnionych 23 obcokrajowców do agencji pracy tymczasowej. W ocenie oddziału złożone przez spółkę wyjaśnienia na okoliczność pozyskanych przez ww zleceniobiorców dla spółki (...) Spółka z o.o. są mało wiarygodne.

Zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez wnioskodawcę pracy na stanowisku pracownika biurowego w spółce (...) Spółka z o.o. zostało wystawione przez lekarza 4.09.2019 r. Zatem wynika, że w dniu, od którego ww miałby przystąpić do pracy 1.09.2019 r. nie posiadał ważnego orzeczenia lekarskiego o zdolności do pracy na danym stanowisku pracy. Zgodnie z art. 229 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Ponadto oddział stwierdził, że przed zgłoszeniem wnioskodawcy do ubezpieczeń społecznych jako pracownika u płatnika składek (...) Spółka z o.o. P. D. (1) był zgłoszony w spółce (...) Spółka z o.o. zaledwie przez 15 dni tj. od 15.07.2019 r. do 29.07.2019 r. Natomiast wcześniej przez trzy i pół roku (od 26.03.2016 r.) ww. nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu, z którego nabywa się prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą. Tym samym wnioskodawca nie mógłby skorzystać z wypłaty świadczeń w związku z chorobą.

W ocenie oddziału celem zawartej umowy o pracę w spółce (...) Spółka z o.o. nie było faktyczne wykonywanie pracy na jej podstawie. W ocenie oddziału umowa o pracę została zawarta w celu nabycia prawa do wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r., poz. 645) i świadczeń rzeczowych z ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1373 ze zm.) oraz kontynuowania stażu ubezpieczeniowego dla uzyskania świadczeń emerytalnych czy rentowych, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.).

W ocenie oddziału brak jest wiarygodnych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy w oparciu o stosunek pracy. Do ustalenia, że doszło do powstania pomiędzy stronami stosunku pracy, nie jest bowiem wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia takich jak: zawarcie umowy o pracę, odbycie szkolenia w dziedzinie bhp i odpowiednich badań lekarskich oraz zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony mają zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy i to czyniły. Podpisanie umowy o pracę nie przesądza, że nawiązany został stosunek pracy. Ponadto dokonane przez płatnika składek zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych od 1.09.2019 r. jako pracownika na krótko przed niezdolnością wnioskodawcy do pracy z powodu choroby, a następnie pobytem w szpitalu w ocenie oddziału miało jedynie na celu uprawdopodobnienie nawiązania stosunku pracy oraz świadczenia pracy na rzecz płatnika składek (...) Spółka z o.o. Wobec tego na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy organ stwierdził , że umowa o pracę zawarta między spółką (...) Spółka z o.o., a wnioskodawcą, jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę P. D. (1) nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 1.09.2019 r.

/ decyzja k.95-99 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 8 marca 2020 r. wniósł zarówno P. D. (1) jak i płatnik (...) Spółka z o.o. domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i ustalenia iż ww. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w okresie od 1.09.2019 r. W uzasadnieniu odwołań skarżący podnieśli, iż w spornym okresie umowa o pracę zawarta (...) Spółka z o.o., była faktycznie przez P. D. (1) wykonywana.

/ odwołanie k. 3-6 akt VIII U 811/20 oraz k. VIII 3-6 akt VIII U 814/20 /

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie i zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu przytoczył argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.31-34 oraz k.. 35-38 akt VIII U 814/20 /

Postanowieniem z dnia 15 maja 2020 r. sprawy z obu odwołań połączono do wspólnego rozpoznania.

/ postanowienie k. 48 akt VIII U 814/20/

Na rozprawie w dniu 11 lutego 2021 r. wnioskodawca P. D. (1) i ustanowiony w toku pełnomocnik spółki (...) poparli odwołania pełnomocnik spółki wnosząc dodatkowo o zasądzenie kosztów postępowania. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

/ stanowisko procesowe strony powodowej protokół z rozprawy z dnia 11.02.21 00:36:16, stanowisko pełnomocnika ZUS protokół z rozprawy z dnia 11.02.21 00:36:16/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. D. (1) posiada wykształcenie średnie - tytuł technika elektronika o specjalności elektroniczne maszyny i systemy cyfrowe.

/dyplom ukończenia Policealnego Studium Zawodowego k. 70 akt ZUS/

P. D. (1) był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako pracownik z tytułu zatrudnienia w spółce (...) Spółka z o.o. od 15.07.2019 r. do 29.07.2019 r. (15 dni) Wcześniej przez trzy i pół roku (od 26.03.2016 r.) ww. nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu, z którego nabywa się prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą.

/ dane o zgłoszeniach ubezpieczonego k. 88 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37/

(...) Spółka z o.o. powstała 30.01.2019 r. i do sierpnia 2019 r. prowadziła działalność w zakresie pośrednictwa nieruchomościami, od sierpnia dodatkowym profilem działalności jest agencja pracy tymczasowej. W sierpniu podpisano dwie umowy na dostarczanie pracowników do firmy (...).

/ wypis z KRS k. 54-57 wypisy z KRS k. 15-21 akt ZUS, pisemne wyjaśnienia płatnika k. 76 akt ZUS zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02. (...):16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 /

Prezesem spółki (...) Spółka z o.o. jest żona P. J. D., natomiast wspólnikiem i wiceprezesem zarządu M. C. żona wspólnika i prezesa (...) Spółka z o.o.

/ bezsporne wypis z KRS k. 54-57 wypisy z KRS k. 15-21 akt ZUS /

Adres siedziby obu spółek (...) Spółka z o.o. i (...) Spółka z o.o. jest taki sam tj. (...), ul. (...). Spółki mieszczą się w jednym pomieszczeniu

/ bezsporne wypis z KRS k. 54-57, wypisy z KRS k. 15-21 akt ZUS zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23 / zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:05:09 -00:21:50 zeznania świadka I. L. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:21:50-00;38:16/

Spółka (...) Spółka z o.o. w miesiącach od 03/2019 r. do 05/2019 r. zgłaszała do ubezpieczeń ok. 80-90 osób, natomiast od 06/2019 r. sukcesywnie wyrejestrowywała ubezpieczonych z ubezpieczeń. Zleceniobiorcy wyrejestrowani z ubezpieczeń w spółce (...) Spółka z o.o., byli zgłaszani jako zleceniobiorcy w spółce (...) Spółka z o.o. Płatnik sukcesywnie przejmował wszystkich zatrudnionych tam obcokrajowców od sierpnia 2019 r.

/ lista umów cywilnoprawnych zawartych przez płatnika ze zleceniodawcami za miesiące wrzesień grudzień 2019 k. 15-17, historia operacji z rachunku bankowego płatnika k. 8 -14, podział wpłat dokonanych przez płatnika na rzecz ZUS k. 7, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23 zeznania świadka I. L. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:21:50-00;38:16/

J. D. w ramach działalności płatnika zajmowała się tylko i wyłącznie nieruchomościami.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23 /

W dniu 30.08.2019 r. między M. C. - wiceprezesem zarządu (...) Spółka z o.o., a P. D. (1) została podpisana umowa o pracę na czas nieokreślony od 1.09.2019 r., na stanowisko: pracownik biurowy, miejsce wykonywania pracy: siedziba firmy, wymiar czasu pracy: pełny etat, wynagrodzenie zasadnicze 3000,00 zł brutto miesięczne, jako dzień rozpoczęcia pracy wskazano: 1.09.2019 r.

/umowa o pracę k. 67 akt ZUS/

Płatnik składek (...) Spółka z o.o. zgłosił P. D. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1.09.2019 r. jako pracownika.

/ bezsporne/

Spółka nigdy wcześniej nie zatrudniała pracowników w oparciu o umowę o pracę.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02. (...):16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37/

Zaświadczenie o zdolności do wykonywania pracy na stanowisku pracownik biurowy zostało wystawione wnioskodawcy przez lekarza orzecznika w dniu 4 września 2019 r.

/ orzeczenie lekarskie k. 73 akt ZUS/

Stanowisko pracownika biurowego było stanowiskiem nowoutworzonym powstało w związku z koniecznością wykonywania tych prac dla agencji pracy.

/pisemne wyjaśnienia płatnika k. 76 akt ZUS zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23 / /

Płatnik utworzył dokumentację pracowniczą dotyczą ubezpieczonego, w której m.in. znalazły się następujące dokumenty: kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie, kwestionariusz osobowy dla pracownika, orzeczenie lekarskie nr null/2019 z 4.09.2019 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez ww. pracy na stanowisku pracownika biurowego, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, zakres obowiązków, ewidencja czasu pracy za miesiące 09/2019 r. i 10/2019 r., listy płac od 09/2019 r. do 11/2019 r., dyplom ukończenia Policealnego Studium Zawodowego.

/kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie k. 71 akt ZUS kwestionariusz osobowy dla pracownika k. 72 akt ZUS, orzeczenie lekarskie k. 73 akt ZUS, dyplom k. 70 akt ZUS kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, k. 63 akt ZUS, zakres obowiązków k. 66 akt ZUS ewidencja czasu pracy za miesiące 09/2019 r. i 10/2019 r., k. 54- 55 akt ZUS, listy płac od 09/2019 r. do 11/2019 r. k. 53, 41,36 akt ZUS częściowo wskazana dokumentacja w teczce osobowej załączonej do akt sprawy przy piśmie k.63/,

Z przedłożonego zakresu obowiązków wynika, że do obowiązków P. D. (1) na stanowisku pracownika biurowego miało należeć m.in.: prowadzenie sekretariatu z zachowaniem poufności korespondencji, fakturowanie kontrahentów zgodnie z podpisanymi umowami agencyjnymi, obsługa i kontrola prawidłowości wykonywania i realizacji umów, konfiguracja oraz nadzór nad sprzętem teleinformatycznym spółki, prowadzenie baz danych kontrahentów, poszukiwanie informacji o wolnych miejscach pracy, dobór i rekrutacja na wolne stanowiska pracy.

/ zakres obowiązków k. 66 akt ZUS/

Wnioskodawca przygotowywał dokumenty firmowe oraz tworzył oferty handlowe przekładając je do akceptacji i podpisu Zarządowi, dokumenty księgowe dowoził do biura (...) kontaktował się telefonicznie i mailowo w sprawach firmowych z biurem rachunkowym, wystawiał faktury VAT zgodnie z kontraktami, dokonywał płatności pensji pracownikom tymczasowym i płatności zobowiązań spółki, nadzorował również kontakty z kancelarią adwokacką odnośnie zapisów w umowach z pracownikami i kontrahentami. Wnioskodawca wykonywał prace biurowe przygotowywał wszystkie dokumenty dla pracowników tymczasowych wówczas płatnik dostarczał do firmy (...) ok 9-10 osób do firmy (...). Zajmował się wypłatą wynagrodzeń co miesiąc zbierał podpisy na rachunkach, rozliczał czas pracy sprawdzał jakość wykonanej pracy, robił przelewy w imieniu spółki on wyłącznie posiadał login i hasło do firmowego konta. Spotykał się także z przedstawicielami firm produkcyjnych (...).

/pisemne wyjaśnienia płatnika k. 76 akt ZUS dokumentacja zleceniobiorców załączona do pisma k. 63 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23, zeznania świadka D. B. protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:21:50 -01:30:02 zeznania świadka K. W. protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:30:59-01:36:23, zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:05:09 -00:21:50 zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04 ,zeznania świadka I. L. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:21:50-00;38:16, /

Wnioskodawca nie był upoważniony do podpisywania dokumentów w imieniu płatnika.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23/

Wnioskodawca świadczył pracę od poniedziałku do piątku w godzinach 9-17 w siedzibie płatnika.

/ ewidencja czasu pracy za miesiące 09/2019 r. i 10/2019 r., k. 54- 55 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:05:09 -00:21:50 zeznania świadka I. L. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:21:50-00;38:16, zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04//

Wnioskodawca pracował pod nadzorem żony, która przychodziła do pracy codziennie choć nie była obecna przez cały czas i na bieżąco wydawała mu polecenia np. co do konieczności konsultacji poszczególnych spraw z prawnikiem, księgową.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:05:09 -00:21:50 zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04/

Wynagrodzenie za prace było wypłacane wnioskodawcy do ręki.

/ wniosek k. 57 akt ZUS listy płac od 09/2019 r. do 11/2019 r. k. 53, 41,36 akt ZUS, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23/

P. D. (1) stał się niezdolny do pracy z powodu choroby od 16.10.2019 r. Zaświadczenia o niezdolności do pracy w związku z chorobą zostały wystawione na okres od 16.10.2019 r. do 24.01.2020 r., przy czym w okresie od 6.11.2019 r. do 14.11.2019 r. ubezpieczony przebywał w szpitalu. Wnioskodawca był ostatecznie niezdolny do pracy do 6.03.2020 r.

/ pismo ZUS k. 209, zestawienie k. 8 i 11 akt ZUS, formularz ZUS Z-3 k. 3-7 akt ZUS, dokumentacja medyczna k. 132 – 177 koperta k. 182 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37/

Wówczas leczył się z powodu zmian dermatologicznych – łuszczycowych (rozpoznano u niego łuszczycę pospolitą i łuszczycę stawową) które pojawiły się u ww. lipcu 2019 r. . Wcześniej leczył się z innych przyczyn.

/ dokumentacja medyczna k. 132- 177 koperta k. 182, dokumentacja medyczna koperta k. 75 koperta k. 128, dokumentacja medyczna k. 78- 121, dokumentacja medyczna koperta k. 179. zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37/

W okresie niezdolności do pracy wnioskodawcy spowodowanej chorobą, płatnik celem dokonywania czynności w ramach pośrednictwa pracy przyjął do pracy:

- I. L. od 5.12.2019-13.01.2020 w oparciu o umowę zlecenia

- N. K. od 5.12.2019 -31.01.2020 w oparciu o umowę zlecenia przy czym od 1.02.2020 zawarto kolejno 2 umowy o pracę do 17.05.2023

-V. G. od 2.12.2019 -20.01.2020 w oparciu o umowę zlecenia,

-M. S. od 10.01.2020 -23.05.2020 jako administratora w oparciu o umowę o pracę od 1.02.2020 w wymiarze ¼ etatu.

/ umowy zlecenia k. 28-33, dokumentacja pracownicza załączona do pisma k. 63, pismo ZUS k.209 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23, zeznania świadka M. S. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:05:09 -00:21:50, zeznania świadka I. L. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00:21:50-00;38:16, zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04/

Spółka dopiero w 12/2019 r. zgłosiła te osoby do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z uwagi na posiadane przez nie inne tytuły do ubezpieczeń w spółce (...) Spółka z o.o. zwalniające z obowiązku ubezpieczeń społecznych z umowy zlecenia. Osoby te świadczyły czynności dla płatnika w wymiarze 1-2 godziny dziennie. Ponadto w dokumentach rozliczeniowych za 12/2019 r. płatnik składek wykazał za tych zleceniobiorców "zerową" podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zleceniobiorcy nie otrzymali w 12/2019 r. wynagrodzenia.

/bezsporne, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37/

Płatnik składek złożył za wnioskodawcę dokumenty rozliczeniowe, w których wykazał pełen wymiar czasu pracy za miesiące od 09/2019 r. do 12/2019 r. Obliczył i rozliczył składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru za 09/2019 r. - 0,00 zł, 10/2019 r. - 3000,00 zł, 11/2019 r. - 1356,52 zł i 12/2019 r. - 0,00 zł. Ponadto wykazał za ww. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy od 16.10.2019 r. do 29.10.2019 r. oraz zasiłek chorobowy za okres od 1.11.2019 r. do 31.12.2019 r. Za okres od 30.10.2019 r. do 24.01.2020 r. złożono roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego.

/bezsporne/

Dokumenty rozliczeniowe za 09/2019 r. spółka (...) Spółka z o.o. złożyła za P. D. (1) 8.10.2019 r. tj. na kilka dni przed wystawionym zaświadczeniem o niezdolności do pracy z powodu choroby.

/ bezsporne/

Wnioskodawca po okresie niezdolności do pracy nadal wykonuje swe obowiązki.

/ zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:22 -01:04:37 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04/

Wnioskodawcy aneksem do umowy o pracę z dniem 9 marca 2020 r. powierzono stanowisko Dyrektora ds. obcokrajowców przyznając wynagrodzenie za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w wysokości 4000 zł miesięcznie.

/ dokumentacja w teczce osobowej załączonej do akt sprawy przy piśmie k.63 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02. (...):16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 /

N. K. wykonuje nadal część uprzednio wykonywanych przez wnioskodawcę obowiązków. Ubezpieczony jest dalej odpowiedzialny za nadzór nad pracownikami agencji.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:16: 40- 00:34: 47 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 00:04:22 -01:04:37 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 11.02.2021 00:04:58 – 00:16:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 22.10.2020 01:04:37 -01:16:23, zeznania świadka N. K. protokół z rozprawy z dnia14.01.2021 r. 00;38:16 -00:57:04 /

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których żadna ze stron nie kwestionowała a także w oparciu o zeznania świadków: D. B., K. W., M. S., I. L., N. K., oraz zeznania wnioskodawców P. D. (1) i J. D..

Sąd uznał, iż zarówno zeznania P. D. (1) i J. D. oraz świadków co do tego iż wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku pracownika biurowego w warunkach podporzadkowania pracodawcy w spornym okresie są spójne, konsekwentne, logiczne. Z zeznań tych wynika wprost czym zajmował się wnioskodawca w trakcie wykonywania pracy u płatnika i na jakich warunkach, to jest w stricte określonym czasie pod kierownictwem płatnika.

Sąd dostrzega przy tym, iż świadkowie mający wykonywać pracę za P. D. w okresie jego nieobecności, nie umieli jednoznacznie wskazać w jakim okresie mieli go zastępować choć nie negowali iż ten czasowo mógł być nieobecny i raczej wskazywali na fakt współpracy czy to w okresie zatrudnienia w (...) Spółka z o.o. czy u płatnika. W ocenie Sądu ta okoliczność nie ma jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia. Ważkim jest iż ww. osoby jednoznacznie potwierdziły fakt świadczenia pracy przez wnioskodawcę w spornym okresie. Nawet jeśli wnioskodawca pojawiał się w pracy w okresie zwolnień lekarskich i korzystał z nich niezgodnie z przeznaczeniem -na co pośrednio mogą wskazywać zeznania ww. świadków co nie było jednak przedmiotem ustaleń w niniejszej sprawie gdyż nie taki był przedmiot niniejszego postepowania - to nie zmienia to faktu iż zawarta miedzy nim a płatnikiem umowa o prace była faktycznie wykonywana to zaś stanowi element istotny dla oceny poprawności zaskarżonej decyzji w przedmiocie podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniom.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika organu rentowego o zobowiązanie wnioskodawcy do złożenia wyciągów bankowych z jego konta za okres od lipca 2019 r. do lutego 2020 nie sprecyzowano bowiem jednoznacznie tezy dowodowej tj nie określono faktów jakich wskazany środek miałby dowodzić. Ponadto z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika iż wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie za pracę do ręki tym samym fakt wypłaty mu wynagrodzenia nie miałby odzwierciedlenia we wskazanych wyciągach.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołania zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych(tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 266), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym – podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 9 ust. 4 w/w ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 22, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 36 ust. 1 w/w ustawy, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Ustęp 2 stanowi, że obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracowników), należy do płatnika składek.

W myśl ustępu 11 w/w przepisu, każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1 (za pracowników), obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

W niniejszej sprawie organ rentowy podważał skuteczność umowy o pracę zawartej między ubezpieczonym a płatnikiem składek, wskazując na jej pozorny charakter.

Należy wskazać, że organ rentowy ma prawo do badania a także kwestionowania podstaw ubezpieczenia w tym umów o pracę, ponieważ rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych.

Jednak w takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takiej zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78 oraz w wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, w którym stwierdził, iż:

„1. Na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

2. Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.” (LEX nr 653664)

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę miała charakter pozorny a strony zmierzały wyłącznie w celu nabycia prawa do wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r., poz. 645) i świadczeń rzeczowych z ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1373 ze zm.) oraz kontynuowania stażu ubezpieczeniowego dla uzyskania świadczeń emerytalnych czy rentowych, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.). , co zarzucał stronom umowy o pracę. Pełnomocnik reprezentujący ZUS nie zgłosił, w toku procesu, żadnych wniosków dowodowych, za pomocą których w sposób przekonywujący wykazałby pozorność zawartej między stronami umowy.

Sąd ocenił zatem zasadność decyzji w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, który okazał się wystarczający do wydania orzeczenia.

Wskazać należy, że ingerencja sądu w kierunku przejęcia od strony inicjatywy dowodowej mogłaby się spotkać ze skutecznie podniesionym przez drugą stronę słusznym zarzutem naruszenia zasady bezstronności. Faktem jest, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wiąże się z pewnymi odrębnościami również w tej sferze, jednakże Sąd nie może zastępować działaniem z urzędu strony procesowej tym bardziej wówczas, gdy jest ona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego- por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 marca 2013 r. III AUa 1011/12 LEX nr 1298879.

Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12 LEX nr 1294695.

Stosownie do treści art. 22 §1 kp, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę z dnia 30 sierpnia 2019 r. zawarta między ubezpieczonym, a płatnikiem składek, jest nieważna, bowiem została zawarta dla pozoru.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym to SN stwierdza, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Nadto nadmienić należy, iż w niniejszej sprawie to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a więc, że nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych, gdyż pracownik nie podjął wykonywania pracy, a pracodawca świadczenia tego nie przyjmował. Z tych bowiem faktów organ rentowy wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, I UK 269/2006, LEX nr 328015).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) można wyczytać, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (Lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę ( art. 22 k.p. , art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującemu zarzutów, że zawarł umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy ubezpieczonym a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zbadał, czy odwołujący się osobiście świadczył pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawcy obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczony na rzecz płatnika składek w spornym okresie wykonywał umówioną pracę. Przy wykonywaniu obowiązków był bezpośrednio podporządkowany płatnikowi składek. Zeznania świadków jednoznacznie wskazują, że ubezpieczony wykonywał szereg czynności związanych z prowadzeniem biura agencją pracy i zatrudnianiem obcokrajowców przejmowanych z (...)" Spółka z o.o. zgodnie z poleceniami, swojego pracodawcy, w ustalonym czasie pracy, za co otrzymywał wynagrodzenie.

W sprawie niniejszej zostały stwierdzone omówione powyżej elementy świadczące o tym, iż ubezpieczony wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę i łączył go z płatnikiem stosunek pracy. Zeznania wszystkich przesłuchanych w procesie świadków jak i stron wskazują, że ubezpieczony wykonywał swoje obowiązki jako pracownik biurowy –wykonywał prace biurowe przygotowywał wszystkie dokumenty dla pracowników tymczasowych, zajmował się wypłatą wynagrodzeń co miesiąc zbierał podpisy na rachunkach, rozliczał czas pracy sprawdzał jakość wykonanej pracy, robił przelewy w imieniu spółki, spotykał się także z przedstawicielami firm produkcyjnych (...), kontaktował się telefonicznie i mailowo w sprawach firmowych z biurem rachunkowym, dowoził dokumenty do biura księgowego, w razie potrzeby konsultował się z prawnikiem. Tym samym stałe i osobiste wykonywanie pracy przez P. D. (1) nie budzi zastrzeżeń.

Zostało też wykazane, co również jest składnikiem stosunku pracy, podporządkowanie wnioskodawczy poleceniom pracodawcy. Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p. , że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Powyższe niewątpliwie miało miejsce na gruncie rozpatrywanego przypadku. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że płatnik składek kierował pracą ubezpieczonego gdyż decydował o czasie pracy i wykonywanych czynnościach a także zakresie uprawnień jakie ten posiadał na stanowisku pracownika biura w zakresie podpisywania dokumentów.

Płatnik oczekiwał też od pracownika obecności w biurze i jego bieżącej obsługi zapewniającej prowadzenie agencji gdyż sama J. D. zajmowała się przede wszystkim nieruchomościami. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Zatrudnienie wnioskodawcy było również ekonomicznie uzasadnione i oparte na rzeczywistej potrzebie pracodawcy wynikającej z warunków prowadzenia działalności a konkretnie przejęcia działalności i pracowników (...)" Spółka z o.o.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał, że strony były związane umową o pracę, gdyż sporny stosunek prawny nosił konstytutywne cechy umowy o pracę, wynikające z art. 22 § 1 k.p.

Natomiast z uzyskaniem przez P. D. (1) statusu pracownika wiązał się skutek w postaci nabycia przez niego uprawnień do świadczeń ubezpieczenia społecznego. Skutek ten nie został wywołany działaniem niezgodnym z przepisami obowiązującego prawa, ale wynika z obowiązującego systemu prawnego. W ocenie Sądu, z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż umowa o pracę zawarta przez płatnika z P. D. (1) była realizowana. P. D. (1) wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę, a (...) Spółka z o.o. pracę przyjmował. Podkreślić należy, że z żadnego z dowodów nie wynika, że zamiarem P. D. (1) nie było świadczenie pracy, a jedynie stworzenie pozorów jej wykonywania, w celu uzyskania w przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w postaci zasiłku chorobowego. Fakt, że P. D. (1) w wkrótce po rozpoczęciu pracy stał się niezdolny z powodu choroby do jej wykonywania - sam w sobie nie może stanowić podstawy uznania zatrudnienia za pozorne, jeżeli umowa o pracę jest faktycznie realizowana, a tak było w rozpatrywanej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz (...) Spółka z o.o. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

J.L.