Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2019 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa A. Ł. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i ustalenie

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda A. Ł. (1) kwotę 35 000 zł (trzydzieści pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 stycznia 2014 roku, tytułem zadośćuczynienia;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 873,60 zł (osiemset siedemdziesiąt trzy złote 60/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 października 2013 roku, tytułem odszkodowania;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7 398,32 zł (siedem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt osiem złotych 32/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 marca 2014 roku, tytułem odszkodowania;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 376 zł (jeden tysiąc trzysta siedemdziesiąt sześć złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 stycznia 2014 roku, tytułem odszkodowania;

5.  ustala odpowiedzialność pozwanego na przyszłość za skutki wypadku powoda z dnia 18 czerwca 2013 roku,

6.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

7.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 863,42 zł (osiemset sześćdziesiąt trzy złote 42/100) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych,

8.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1723,13 zł (jeden tysiąc siedemset dwadzieścia trzy złote 13/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

9.  odstępuje od obciążania powoda nieopłaconymi kosztami sądowymi,

10.  znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego.

SSO Monika Muszko - Adamczak

Sygn. akt I C 32/15

UZASADNIENIE

W dniu 4 lutego 2015 roku powód A. Ł. (1) wystąpił z pozwem przeciwko (...) S.A. w S. domagając się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 78.180,00 zł na którą składają się: kwota 57.000,00 zł tytułem należnego zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za okres od 30 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty, kwota 1.092,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami za okres od 18 października 2013 roku do dnia zapłaty, kwota 9.247,90 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 marca 2014 roku do dnia zapłaty, kwota 9.120,00 zł tytułem sumy potrzebnej na przyszłe koszty leczenia powoda, kwota 1.720,00 zł tytułem odszkodowania za zniszczony rower wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty, ustalenie odpowiedzialności pozwanej na przyszłość za skutki mogące wyniknąć za zdarzenia z 18 czerwca 2013 roku z udziałem powoda, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w wysokości podwójnej stawki minimalnej.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 18 czerwca 2013 roku w G. na skrzyżowaniu ulic (...) kierując samochodem osobowym marki D. (...), nr rej. (...), naruszył zasady bezpieczeństwa drogowego i spowodował wypadek drogowy w ten sposób, że nie dostosował prędkości do warunków i przepisów drogowych oraz nie obserwował należycie przedpola jazdy w strefie zamieszkania, gdzie prędkość jest ograniczona do 20 km/h w skutek czego doprowadził do zderzenia z rowerzystą małoletnim A. Ł. (1), który doznał obrażeń ciała. Sprawca tego zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w S.. Powód podał, że po zgłoszeniu szkody pozwana przyjęła odpowiedzialność, co do zasady, ograniczając ją jednak poprzez podniesienie zarzutu przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody w 50%. Pozwana uzasadniła, że zawinione zachowanie powoda polegało na „wyjechaniu z drogi podporządkowanej ul. (...) w bliskiej odległości od nadjeżdżającego samochodu sprawcy nie ustępując mu pierwszeństwa". W konsekwencji wszystkie uznane przez ubezpieczyciela roszczenia zostały wypłacone powodowi w kwotach pomniejszonych o 50%.

Powód wskazał, że z miejsca wypadku został przewieziony karetką pogotowia ratunkowego do Izby Przyjęć (...), gdzie po zaopatrzeniu ran oraz założeniu kołnierza ortopedycznego natychmiast przewieziono go do (...) Centrum (...) w K., gdzie przebywał na Oddziale (...) do 25 czerwca 2013 roku. W warunkach sali operacyjnej dokonano rewizji i szycia ran twarzy oraz oczyszczenia licznych ran skórno-naskórkowych obejmujących twarz oraz kończyny. W wyniku przedmiotowego zdarzenia powód doznał następujących obrażeń: urazu wielomiejscowego, urazu głowy z bliznami, licznych ran i otarć naskórka twarzy, kolan, przedramion i łokci, złamania przedniej ściany zatoki szczękowej prawej, pęknięcie dolnej ściany oczodołu prawego (górnej zatoki szczękowej lewej), pęknięcie kości nosowych, utraty zęba 11, częściowej utraty korony zęba 12, 22, 42, 41, 31, oszpecenia. Powód podał, że po wypadku uskarżał się na ból i zawroty głowy oraz ból kości całego ciała. Bardzo bolesne były też otarcia kolan, ze względu na swą głębokość do kości, a nadto po wypadku nie mógł swobodnie się poruszać. Otrzymał zwolnienie od neurologa z zajęć wychowania fizycznego do końca roku szkolnego. Lekarz zakazał mu również uprawiania sportu i innego wysiłku fizycznego oraz kąpieli. Powodowi zalecono unikanie narażenia na silne bodźce fizyczne i psychiczne oraz codzienną zmianę opatrunków, a w czasie pobytu w szpitalu w K. wymagał wsparcia psychicznego ze strony rodziców. Następstwa wypadku ujawniły się również w sferze psychicznej. Powód zmagał się z zaburzeniami snu i apetytu, znacznym obniżeniem nastroju, poczuciem bezradności, wysokim poziomem napięcia, buntem przeciwko ograniczeniom wynikającym z doznanych obrażeń oraz dolegliwościami bólowymi. Powód wymagał pomocy osób trzecich. Bezpośrednio po wypadku w trakcie pobytu na Oddziale (...) Centrum (...) w K. rodzice 11-letniego wówczas powoda na zmianę pełnili piecze przy swoim synu. Powód w tym czasie znajdował się w szoku pourazowym i wymagał pomocy w samoobsłudze oraz szczególnego wsparcia psychicznego ze strony rodziny. Następnie, po opuszczeniu szpitala powód z uwagi na ból i ograniczenia w poruszaniu, oszczędzający tryb życia, a także zmianę opatrunków wymagał pomocy ze strony rodziców w wymiarze 2 godziny dziennie. W związku z leczeniem następstw wypadku powód podjął leczenie u wielu specjalistów, z czym wiązały się znaczne koszty. Koszty leczenia ortodontycznego oraz stomatologicznego oraz zakupu leków wyniosły 16.995,81 zł. Równocześnie powód wskazał, że zgodnie z planem leczenia, przewidywane całkowite koszty trzyletniego leczenia wyniosą 23.810 zł. Dotychczas powód zapłacił za usługi ortodontyczne 14.690 zł. Do pokrycia pozostałej części tych kosztów pozostanie 9.120 zł. Żądanie zasądzenia odsetek od kwoty 57.000,00 zł dochodzonej tytułem zadośćuczynienia powód przyjął za początkowy dzień ich naliczania 30 stycznia 2014 roku, tj. dzień następny po wydaniu decyzji o ostatecznej wysokości zadośćuczynienia. Do tego czasu pozwany dysponował już niezbędną dokumentacją z leczenia ortodontycznego i stomatologicznego oraz zdążył pozyskać dwa orzeczenia lekarskie: z 17.09.2013 roku, i z 27.11.2013 roku, poprzedzone badaniem powoda. W tym czasie pozwany dysponował już dokumentacją pozwalającą, przy zachowaniu należytej staranności, a zwłaszcza niezwłocznego przeprowadzenia rzetelnej komisji lekarskiej, na wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności przy wykorzystaniu współczesnej wiedzy medycznej. W zakresie kwoty 1.092 zł dochodzonej tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich przyjmując za początkowy dzień ich naliczania 18.10.2013 roku, tj. dzień następny po wydaniu decyzji o nieuznaniu tych roszczeń, kwoty 9.247,90 zł dochodzonej tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia przyjmując za początkowy dzień ich naliczania 7.03.2014 roku, tj. dzień następny po wydaniu decyzji o ostatecznej wysokości przyznanego odszkodowania z tytułu kosztów leczenia, kwoty 1.720 zł dochodzonej tytułem odszkodowania za zniszczony rower przyjmując za początkowy dzień ich naliczania 30.01.2014 roku, tj. dzień następny po wydaniu decyzji o wysokości przyznanego odszkodowania z tego tytułu.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w S. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podał że bezspornym w niniejszej sprawie jest fakt, iż w dniu 18 czerwca 2013 roku w G. doszło do wypadku z udziałem powoda. Winnym zdarzenia został uznany A. K.. Jednakże stwierdzono, iż pokrzywdzony w sposób wyraźny przyczynił się do zaistnienia wypadku i w związku z tym przyznana kwota zadośćuczynienia i odszkodowania została zmniejszona o 50%. Pozwany podał, że wydając decyzję o przyznaniu zadośćuczynienia uwzględniona została przedstawiona dokumentacja medyczna, która została oceniona przez powołanych lekarzy orzeczników - specjalistę z zakresu chirurgii dziecięcej, stomatologii ogólnej i chirurgii stomatologicznej, stomatologii zachowawczej i w związku z tym przyznane świadczenie odpowiada charakterowi doznanego przez powoda urazu, w tym również cierpieniom i bólowi, na jaki był narażony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 czerwca 2013 roku w G. na skrzyżowaniu ulic (...) kierując samochodem osobowym marki D. (...), nr rej. (...), naruszył zasady bezpieczeństwa drogowego i spowodował wypadek drogowy w ten sposób, że nie dostosował prędkości do warunków i przepisów drogowych oraz nie obserwował należycie przedpola jazdy w strefie zamieszkania, gdzie prędkość jest ograniczona do 20 km/h wskutek czego doprowadził do zderzenia z rowerzystą, małoletnim A. Ł. (1), który doznał obrażeń ciała. Sprawca tego zdarzenia był objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w S..

W wyniku przedmiotowego zdarzenia powód doznał obrażeń urazu wielomiejscowego, urazu głowy z bliznami, licznych ran i otarć naskórka twarzy, kolan, przedramion i łokci, złamania przedniej ściany zatoki szczękowej prawej, pęknięcie dolnej ściany oczodołu prawego (górnej zatoki szczękowej lewej), pęknięcie kości nosowych, utraty zęba 11, częściowej utraty korony zęba 12, 22, 42, 41, 31, oszpecenia. W związku z wypadkiem powód przebywał w (...) Centrum (...) w K. na Oddziale (...) do dnia 25 czerwca 2013 roku. Bezpośrednio po wypadku w trakcie pobytu na Oddziale (...) Centrum (...) w K. rodzice 11-letniego powoda na zmianę pełnili piecze przy swoim synu. Powód po wypadku uskarżał się na ból i zawroty głowy oraz ból kości całego ciała. Bardzo bolesne były też otarcia kolan ze względu na swą głębokość do kości, a nadto powód po wypadku nie mógł swobodnie się poruszać. Otrzymał zwolnienie od neurologa z zajęć wychowania fizycznego do końca roku szkolnego. Lekarz zakazał mu również uprawiania sportu i innego wysiłku fizycznego oraz kąpieli. Pozwany, nie kwestionując swojej odpowiedzialności, wypłacił powodowi na podstawie decyzji z dnia 20 września 2013 roku: 6.000,00 zł - tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 60,00 zł - tytułem kosztów zniszczonego roweru, 549,00 zł - tytułem zwrotu kosztów leczenia stomatologicznego, 103,12 zł - tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych. Następnie, na podstawie decyzji z dnia 17 października 2013 roku wypłacono kwotę 4.000,00 zł tytułem dopłaty do wypłaconej już kwoty z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 40,00 zł - dodatkowo tytułem kosztów zniszczonego roweru, 52,88 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, 366,40 zł - tytułem zwrotu kosztów leczenia stomatologicznego, 68,74 zł - dodatkowo tytułem zwrotu kosztów dojazdów do placówek medycznych, a na podstawie decyzji z dnia 8 stycznia 2014 roku kwotę 444,21 zł - dodatkowo tytułem zwrotu kosztów zakupu leków i leczenia ortodontycznego, na podstawie decyzji z dnia 29 stycznia 2014 roku 3.000,00 zł - dodatkowo tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 5,49 zł - tytułem wyrównania zwrotu kosztów zakupu leków, kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych. Decyzją pozwanego z dnia 6 marca 2014 roku zostało powodowi przyznane dodatkowe odszkodowanie w kwocie 7.000,00 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia ortodontycznego. Powyższe kwoty ustalono jako 50% z kwot uznanych przez pozwanego, z uwagi na uwzględnienie stopnia przyczynienia się powoda do zaistnienia zdarzenia (dowód: akta szkody).

W oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji przebiegu wypadków drogowych i ruchu drogowego z dnia 25 września 2015 roku ustalono, że kierujący pojazdem przekraczając dozwoloną prędkość w miejscu zdarzenia odebrał sobie możliwość uniknięcia potrącenia rowerzysty, czym przyczynił się do zaistnienia wypadku. Natomiast kierujący rowerem powód nie ustąpił pierwszeństwa, co stało się przyczyną zaistnienia wypadku (opinia k 159-171, 214-221)

Zgodnie z opinią biegłego lekarza chirurgii szczękowo-twarzowej z dnia 10 grudnia 2016 roku ustalono, że powód doznał w wyniku urazu w wypadku drogowym złamania kości nosa i kości szczękowej prawej bez przemieszczenia odłamów, ran tłuczonych twarzy oraz wybicia zęba 11, a także złamania brzegów siecznych zębów w szczęce i w żuchwie. Leczenie trwało 4-6 tygodni bez powikłań. Leczenie stomatologiczne zakończono. Ewentualne leczenie implantologiczne utraconego zęba 11 po okresie wzrostu (leczenie i zabiegi w trybie ambulatoryjnym). Nadto stwierdzono, iż nie należy spodziewać się powikłań na przyszłość w związku z przebytym urazem. Powód nie wymagał specjalnej opieki w trakcie leczenia, a uszczerbek na zdrowiu zgodnie z tabelą wynosi 5% wg punktu 19a, na 1% wg punktu 20a, 1% wg punktu 2la. Łączny uszczerbek wynosi 7% a szacowany koszt leczenia implantologicznego wyniósł 8000 zł (opinia k 304-305, 342).

Opinią biegłego z zakresu chirurgii plastycznej z dnia 14 lutego 2018 roku ustalono, że istnieje związek przyczynowo skutkowy między powstałymi bliznami, a urazem powstałym w wyniku wypadku. Zabiegi chirurgiczne, polegające na wycięciu blizn i ponownym zszyciu rany operacyjnej są przeciwwskazane, ze względu na znikomą korzyść estetyczną w zderzeniu z możliwymi powikłaniami. Blizny powoda maja charakter trwały i nigdy nie znikną w całości pomimo zastosowanego leczenia. Koszt usunięcia blizn prywatnie został wyceniony na 6-10 tysięcy złotych. Istnieje również możliwość leczenia w ramach NFZ (opinia k 401-406).

W oparciu o opinię lekarza stomatologa z dnia 7 września 2018 roku stwierdzono, iż powód doznał w wyniku wypadku całkowitego zwichnięcia i utraty zęba 11, uszkodzenia korony zęba 41 w obrębie szkliwa i zębiny, uszkodzenia korony zębów 12,21,22,31,42 w zakresie szkliwa. Powyższe stwierdza trwały uszczerbek na zdrowiu 1% za utratę zęba 11, 3% za uszkodzenie koron zębów 41,12,21,22,31,42. Biegła wskazała również, że dokonana rekonstrukcja będzie do wymiany po ok. 10 latach (opinia k 456-458).

Opinią sądowo-psychologiczna z dnia 16 stycznia 2019 roku ustalono, że w wyniku wypadku, powód doznał okresowego urazu psychicznego, charakteryzującego się występowanie takich objawów jak; zaburzenia snu i apetytu, obniżenie nastroju, poczucie bezradności, wysoki poziom napięcia, bunt przeciwko ograniczeniom związanym z doznanymi urazami oraz dolegliwościami bólowymi. Konsekwencją urazu psychicznego było również okresowe obniżenie sprawności - w tym również aktywności intelektualnej, przejawiające się poprzez zaburzenia koncentracji, podwyższony poziom lęku, wysoki poziom reakcji neurotycznych, rozdrażnienie oraz obniżenie poczucia własnej wartości. Nasilenie istotnych klinicznie objawów utrudniających prawidłowe funkcjonowanie istniało do około roku czasu od wypadku. Biegły uznał również koszty terapii psychologicznej za zasadne (opinia k 503-508).

Pozostałe dowody: odpisu aktu urodzenia małoletniego k. 12, pisma pozwanego kierowane do powoda k. 13 – 17, karty informacyjne i historii choroby k. 18 -22, k. 28 – 29, zdjęcia k. 25 -26, informacja dotycząca leczenia stomatologicznego k. 30 – 32 k. 33 – 34 k. 36 - 38, opis leczenia ortodontycznego k. 35, opinia psychologiczna k. 39 – 40, rachunek k. 41, oświadczenia k. 42, dokumentacja dotycząca roweru k. 41- 52, pismo (...) k. 53 oraz dokumentacji z tym związanych k. 54- 55, dokumentacja medyczna k. 83 – 88, faktury k. 89, akta Sądu Rejonowego w Gliwicach IX K 1635/13 – protokół przesłuchania podejrzanego, wniosku Prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania, protokół oględzin miejsca zdarzenia, zeznania świadków K. A., A. K., A. Ł. (2), B. Ł., przesłuchanie powoda.

Powyższy stan faktyczny ustalony został w oparciu o wskazane dokumenty, zeznania oraz opinie biegłych. Strony nie podważały wiarygodności i mocy dowodowej zgromadzonych w sprawie dokumentów. Wskazane opinie biegłych z zakresu medycyny pozwoliły ustalić szczegółowo stan zdrowia powoda, charakter i zakres następstw powypadkowych, ustalić stopień uszczerbku na zdrowiu powoda, oraz wpływ wypadku na życie. Opinie stanowiły także źródło fachowej wiedzy, umożliwiającej ocenę zasadności poniesionych przez powoda wydatków na leczenie, oraz konieczność i wymiar niezbędnej po wypadku opieki. Sąd uznał również za wiarygodne w całości zeznania przedstawicieli ustawowych małoletniego oraz zeznania świadków które okazały się przydatne dla oceny stanu zdrowia powoda po wypadku, rozmiaru odniesionych przez niego obrażeń oraz obecnie występujących ich następstw, zakresu opieki sprawowanej nad poszkodowanym i zakresu powstałych na skutek przedmiotowego wypadku zwiększonych wydatków powoda, bowiem zeznania te są spójne, logiczne jak również znalazły potwierdzenie we wskazanych powyżej dokumentach, głównie w dokumentacji medycznej. Wartość tych dowodów spoczywa także w dostarczonych przez świadków informacjach, pozwalających zróżnicować funkcjonowanie powoda jego cechy osobnicze, funkcjonowanie w warunkach szkolnych i życiu prywatnym przed wypadkiem i po nim.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia i odszkodowania było w części zasadne. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie okolicznością bezsporną była odpowiedzialność cywilna pozwanego towarzystwa ubezpieczeń za skutki niniejszego zdarzenia. Kwestię sporną stanowiła wysokość dochodzonych w sprawie roszczeń, a także stopień przyczynienia się małoletniego powoda do powstania szkody i obniżenia zadośćuczynienia i odszkodowania.

Zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule 444 k.c., tj. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywda jest ujmowana jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (ujemne uczucia), przeżywane w związku z dolegliwościami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia. W literaturze prezentowane jest stanowisko, iż zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Ma więc ono charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, mowa jest bowiem o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawanej jednorazowo (G. Bieniek „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania”, Wydawnictwo Prawnicze – Warszawa 1996, tom I, str. 368). Obejmuje ono przy tym swoim zakresem nie tylko fizycznie odczuwalne cierpienia, ale również pozostające w związku ze zdarzeniem powodującym szkodę, cierpienia psychiczne wyrażające się między innymi w pozbawieniu samodzielności, ograniczeniu aktywności życiowej, konieczności zmiany trybu życia, strachu przed poważnymi zabiegami leczniczymi, a nawet w obawie o swoją przyszłość (między innymi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2002 roku, V CKN 909/00, lex nr 56027; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, lex nr 50884; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 roku, I ACa 2131/05, lex nr 194522; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 lutego 2005 roku, III APa 9/04, OSAB 2005/2/40). Wobec ustalonego stanu faktycznego żądanie zadośćuczynienia uznano za częściowo uzasadnione.

Wskutek wypadku powód doznał bowiem ciężkiego urazu złamania kości nosa i kości szczękowej prawej bez przemieszczenia odłamów, ran tłuczonych twarzy oraz wybicia zęba 11 a także złamania brzegów siecznych zębów w szczęce i w żuchwie. W warunkach operacji dokonano rewizji i szycia ran twarzy oraz oczyszczenia licznych ran skórno-naskórkowych obejmujących twarz oraz kończyny. Nadto powód doznał urazu wielomiejscowego, urazu głowy z bliznami, licznych ran i otarć naskórka twarzy, kolan, przedramion i łokci, złamania przedniej ściany zatoki szczękowej prawej, pęknięcie dolnej ściany oczodołu prawego (górnej zatoki szczękowej lewej), oszpecenia. Opinią biegłego z zakresu chirurgii plastycznej z dnia 14 lutego 2018 roku ustalono, że istnieje związek przyczynowo skutkowy między powstałymi bliznami, a urazem powstałym w wyniku wypadku i blizny są bezpośrednim wynikiem doznanego urazu. Zabiegi chirurgiczne polegające na wycięciu blizn i ponownym zszyciu rany operacyjnej są przeciwwskazane ze względu na znikomą korzyść estetyczną w zderzeniu z możliwymi powikłaniami. Blizny powoda maja charakter trwały i nigdy nie znikną w całości pomimo zastosowanego leczenia. Wskazać należy, że urazy jakich doznał powód wpłynęły istotnie na aktywność życiową powoda, a zwłaszcza możliwość zdobywania wiedzy, realizowania pasji, funkcjonowania w grupie rówieśniczej, dalszego kształcenia się. Po wypadku powód doznał także okresowego urazu psychicznego, charakteryzującego się występowanie takich objawów jak; zaburzenia snu i apetytu, obniżenie nastroju, poczucie bezradności, wysoki poziom napięcia, bunt przeciwko ograniczeniom związanym z doznanymi urazami oraz dolegliwościami bólowymi. Konsekwencją urazu psychicznego było również okresowe obniżenie sprawności - w tym również aktywności intelektualnej, przejawiające się poprzez zaburzenia koncentracji, podwyższony poziom lęku, wysoki poziom reakcji neurotycznych, rozdrażnienie oraz obniżenie poczucia własnej wartości. Nasilenie istotnych klinicznie objawów utrudniających prawidłowe funkcjonowanie istniało do około roku czasu od wypadku. Przed wypadkiem powód był zdrowy, pełnym życiowej energii dzieckiem. Po wypadku jego życie zmieniło się diametralnie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd uznał oparte na art. 445 § 1 k.c. roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego częściowo za uzasadnione co do istoty.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, wskazówki w tym zakresie wynikają z judykatury. Wskazuje się, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jego wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a winna być utrzymana w rozsądnych granicach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1962 roku, 4 CR 902/61, OSNCP 1963 rok, nr 5, poz. 107; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 roku, I PR 203/65, OSPiKA 1966 rok, poz. 92; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 roku, II CR 94/85, lex nr 8713; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 roku, II CKN 1119/98, lex nr 50884; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, lex nr 52766). Jak wynika z treści art. 11 k.p.c. sąd w postępowaniu cywilnym związany jest wyłącznie ustaleniami wyroku karnego skazującego. Nie jest związany prokuratorskim postanowieniem o umorzeniu postępowania. Umorzenie śledztwa ma tylko to znaczenie, że pozwany nie popełnił przestępstwa. Nie może jednak samo przez się przesądzać kwestii odpowiedzialności cywilnej pozwanego za powstałą szkodę (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 21 kwietnia 1970 I PR 387/69). Powoływany przepis nie ogranicza dopuszczalności samodzielnego ustalenia przez sąd cywilny okoliczności zdarzenia, które nie są opisane w treści wyroku skazującego, co oznacza, że w wypadku, gdy popełnienie przestępstwa nie zostało stwierdzone w postępowaniu karnym, oceny w tym zakresie może dokonać samodzielnie sąd cywilny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2008 r., III CSK 193/08, LEX nr 487538), którego nie wiążą orzeczenia wydane w postępowaniu przygotowawczym, w tym również postanowienie o umorzeniu śledztwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., II CSK 636/09). Powyższe oznacza, że sąd władny był samodzielnie przeprowadzić dowody i dojść do własnych wniosków.

Dokonując oceny prawidłowości zachowania uczestników ruchu w kontekście powyższego stwierdzić należy, że bezpośrednią przyczyną wypadku było nieprawidłowe zachowanie się pozwanego, który przekraczając dozwoloną prędkość w miejscu zdarzenia odebrał sobie możliwość uniknięcia potrącenia rowerzysty. Z kolei kierujący rowerem powód nie ustąpił pierwszeństwa, co również przyczyniło się do wypadku. W związku z powyższym stwierdzić należało, że pomiędzy zachowaniem powoda, a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy (art. 361 k.c.), a nieprawidłowość w jego zachowaniu podlega uwzględnieniu przy ocenie, w jakim stopniu przyczynienie uzasadnia obniżenie odszkodowania. Do uwzględnienia przyczynienia się małoletniego poszkodowanego konieczne jest dokonanie oceny stanu jego świadomości odnośnie nieprawidłowości postępowania zasadzające się na uznaniu, że mógł on choćby w ograniczonym zakresie mieć świadomość nagannego zachowania lub grożącego mu niebezpieczeństwa, którego przesłanką jest wiek, wyznaczający co do zasady poziom jego doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu, w odniesieniu do 11-letniego powoda świadomość taka z całą pewnością istniała i uzasadniała stwierdzenie 20% stopnia przyczynienia się powoda do szkody. Natomiast, w ocenie Sądu brak przesłanek do uznania większego stopnia przyczynienia powoda, z uwagi na jego wiek i jeszcze niewielkie doświadczenie w zachowaniu się na drodze. Z pewnością od doświadczonego kierowcy należy oczekiwać zdecydowanie większej ostrożności, zwłaszcza przy poruszaniu się na terenie osiedla mieszkaniowego i większej możliwości przewidzenia pewnych wydarzeń.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem zachowanie się małoletniego poszkodowanego, któremu z powodu wieku winy przypisać nie można, może stosownie do art. 362 k.c. uzasadniać zmniejszenie odszkodowania należnego od osoby odpowiedzialnej za szkodę na podstawie art. 436 k.c. (uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasady prawne - z dnia 11 stycznia 1960 r., I CO 44/59, OSN 1960, nr 4, poz. 92, i z dnia 20 września 1975 r., III CZP 8/75, OSNCP 1976, nr 7-8, poz. 151, oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1967 r., II CR 379/67, OSNCP 1968, nr 10, poz. 167, z dnia 20 stycznia 1970 r., II CR 624/69, OSNCP 1970, nr 9, poz. 163, z dnia 16 marca 1983 r., I CR 33/83, OSNCP 1983, nr 12, poz. 196, z dnia 18 marca 1997 r., I CKU 25/97, "Prokuratura i Prawo" 1997, nr 10, s. 32, i z dnia 15 kwietnia 1999 r., I CKN 1012/97, OSP 2001, nr 1, poz. 2) .

Jakkolwiek samo ustalenie przyczynienia się poszkodowanego nie pociąga za sobą automatycznie obowiązku zmniejszenia odszkodowania, ani nie przesądza o stopniu tego zmniejszenia, ale jest warunkiem wstępnym i koniecznym, od którego w ogóle zależy możliwość rozważania zmniejszenia odszkodowania. Ograniczenie obowiązku naprawienia szkody ze względu na przyczynienie się, oraz zakres tego ograniczenia w każdym razie jest decyzją sądu w ramach sędziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach wyznaczonych przez art. 362 k.c. Podstawę tej decyzji stanowią zarówno czynniki subiektywne, jak i obiektywne, takie jak wina lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej krzywdy i ewentualne szczególne okoliczności danego przypadku, w tym także motywy działania stron ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z 19 marca 2014 roku, I CSK 295/13). W rozpoznawanej sprawie ocena zachowania uczestników zdarzenia pod kątem nieprawidłowości w znaczeniu subiektywnym, uwzględniająca różną, zależną od wieku możliwość rozeznania, zdolność oceny i analizy sytuacji przez powoda uzasadnia przyjęcie, że powód w 20 % przyczynił się do szkody.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że kwota 35 000 zł, zasądzona obok wypłaconej przez pozwanego kwoty 13 000 zł będzie kwota odpowiednią. Sąd wziął przy tym pod uwagę ustalony przez biegłych 10% łączny uszczerbek, młody wiek powoda, liczne obrażenia, ból i cierpienie oraz niemożność wykonywania dotychczasowych czynności życiowych. W pozostałym zakresie Sąd uznał roszczenie za zbyt wygórowane i nie wykazane.

Uwzględniono również częściowo powództwo o odszkodowanie, jako znajdujące oparcie w art. 444 §1 k.c. Sąd uznał za uzasadnione przyznanie odszkodowania za koszty opieki osób trzecich, koszty leczenia, żądanie w p. 3 pozwu oraz koszty zniszczonego roweru. Wysokość i zasadność żądanych odszkodowań w tym zakresie została wykazana należnymi dokumentami oraz opiniami biegłych. Żądane kwoty pomniejszono o 20% przyczynienia powoda.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono w oparciu o art. 481§1 i 2 k.c. w zakresie żądania zadośćuczynienia zgodnie z żądaniem pozwu, uznając wskazane daty wymagalności roszczeń za uzasadnione.

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, mającą moc zasady prawnej, w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zasądzenie określonego świadczenia nie wyłącza jednoczesnego ustalenia w sentencji wyroku odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia. Uchwała ta zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca 2010 roku (IV CSK 410/09, oraz uchwale z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09 zachowała aktualność także wobec znowelizowanego brzmienia art. 442 ¹ k.c. , ponieważ powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości wyrażający się w ułatwieniu uzyskania korzystnego wyroku, w każdym zaś razie zwolnieniu z obowiązku udowodnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym odpowiedzialność taka już ciąży, co ma szczególne znaczenie w razie dochodzenia roszczenia po upływie wielu lat od zdarzenia wobec związania sądu i stron sentencją wyroku ustalającego odpowiedzialność dłużnika za szkody mogące powstać w przyszłości.

Odnosząc powyższe do okoliczności sprawy należało stwierdzić, że powód wykazał interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Wskazać bowiem należy na wynikające z opinii biegłych rokowania co do stanu zdrowia powoda na przyszłość związane głównie z oszpeceniem oraz koniecznością dalszego leczenia stomatologicznego i ortodontycznego po ukończeniu przez powoda 21 lat. Naprowadzone okoliczności pozwalają w ocenie Sądu stwierdzić rzeczywistą potrzebę ochrony sfery prawnej powoda, wobec czego orzeczono jak w pkt. 5 wyroku.

W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako zbyt wygórowanie i nie mające odzwierciedlenia w przyjętym stanie faktycznym. Sąd oddalił również powództwo o zasądzenie przyszłych kosztów leczenia jako niewykazanych oraz wobec ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 100 k.p.c.. Uznając, że powód wygrał proces w 57% zasądzono od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów postępowania kwotę 1727,13 złote. Nadto nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 863,42 zł tytułem nieopłaconych kosztów sądowych, odstępując od obciążenia powoda nieopłaconymi kosztami sądowymi i znosząc wzajemnie koszty zastępstwa procesowego.