Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2020 r. w S.

sprawy D. K. i (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o objęcie ubezpieczeniem społecznym

na skutek apelacji ubezpieczonego i płatnika składek

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 18 lipca 2019 r., sygn. akt IV U 970/18

oddala apelacje.

Sygn. akt III AUa 536/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. decyzją z dnia 3.10.2018 roku stwierdził, że D. K. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. w W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 21.05.2018 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony podniósł m.in., że w dniu 16.05.2018r. objął funkcję prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w W., a w dniu 18.05.2018 r. zawarł z pełnomocnikiem spółki, tj. z R. M., umowę
o pracę na stanowisku prezesa zarządu, za wynagrodzeniem w kwocie 8.000 zł. Obowiązywało go podporządkowanie autonomiczne i do jego obowiązków należało prowadzenie bieżących spraw spółki, dokonywanie zakupów wierzytelności oraz ich egzekucja. Świadczenie pracy na powyższym stanowisku rozpoczął 21.05.2018 r. i od tego dnia zgłoszony został do ubezpieczeń społecznych. Ponadto wskazano, że w trakcie zatrudnienia ubezpieczony wykonał szereg czynności, w tym
z tytułu umów cesji wierzytelności, które stanowią o rzeczywistym świadczeniu pracy. W dniu 5.06.2018r. podczas spotkania z klientem spółki doszło u ubezpieczonego do urazu lewego kciuka i stawu śródręczno-paliczkowego, wskutek czego stał się on niezdolny do pracy.

Mając na uwadze powyższą argumentację, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że ubezpieczony D. K. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. w W. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 21.05.2018 r.

Płatnik składek poparł stanowisko ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 18.07.2019 roku oddalił odwołania (punkt I orzeczenia) i zasądził
od ubezpieczonego D. K. i (...) spółki z o.o. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w W. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II orzeczenia).

Ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji znajdują się na kartach 343-349, t. II akt postępowania sądowego.

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodzili się ubezpieczony i płatnik składek. Zaskarżyli wyrok w całości i w tożsamych apelacjach rozstrzygnięciu zarzucili:

1. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnej oceny zebranego materiału dowodowego i wysnucie wniosków sprzecznych z pozostałym materiałem dowodowym oraz zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego poprzez ustalenie, iż:

a. D. K. był zatrudniony w Kancelarii Doradztwa (...) in (...) spółce z o.o. w W., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku prezesa zarządu oraz doradcy prawnego w okresie od dnia 19 stycznia 2016 roku do grudnia 2018 roku w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika,
iż w rzeczywistości stosunek pracy nawiązany z tą spółką trwał od 19 stycznia 2016 roku do 30 czerwca 2019 roku, a D. K. w dniu 1 grudnia 2018 roku złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, z zachowaniem umówionego okresu wypowiedzenia,

b. w związku z zatrudnieniem w (...) spółce z o.o. D. K. otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 4.000 zł miesięcznie w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika,
iż ubezpieczony od 1 grudnia 2016 roku do 31 sierpnia 2017 roku otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 5.000 zł netto, od 1 września 2017 roku do
28 lutego 2018 roku w kwocie 6.000 zł netto, a od 1 marca 2017 roku do 30 czerwca 2019 roku w kwocie 9.000 zł netto miesięcznie,

c. z tytułu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) spółce z o.o. w W. otrzymał on kwotę 22.500 zł tytułem premii
w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż D. K. nigdy nie otrzymał premii w kwocie 22.500 zł z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o., zaś kwotę 22.500 zł netto otrzymał tytułem premii pracowniczej za miesiąc maj 2018 roku w związku z zatrudnieniem w (...) spółce
z o.o. w W.;

d. do zadań pracowniczych D. K. na stanowisku prezesa zarządu (...) sp. z o.o. w W. należało prowadzenie bieżących spraw spółki, bieżący kontakt
z podmiotami współpracującymi z firmą, nadzorowanie i wystawianie dokumentów księgowych, koordynacja i nadzór nad umowami zawieranymi przez spółkę, zwoływanie zgromadzeń wspólników oraz zarządu, a także prowadzenie obrad, realizacja uchwał zgromadzenia wspólników oraz zarząd w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że: od 21 maja 2018 roku do 31 października 2018 roku do obowiązków D. K. na stanowisku prezesa zarządu (ponad to, co ustalił Sąd) należało również: reprezentowanie spółki, bieżące wyszukiwanie
i składanie ofert zakupu wierzytelności i zawieranie umów cesji wierzytelności,
a od 1 listopada 2018 roku rozszerzono ww. obowiązki o sprawowanie nadzoru nad pracownikami zatrudnionymi w spółce, w tym nad osobami zatrudnionymi
na stanowisku radcy prawnego i prokurenta, przygotowanie wzorów dokumentów, opracowanie koncepcji rozwoju firmy, pracę na stanowisku windykatora z zakresem obowiązków w postaci: działania w imieniu i na rzecz spółki jako windykator - upoważniony do podejmowania wszelkich niezbędnych działań faktycznych służących wyegzekwowaniu należności spółki, bieżącej aktualizacji bazy danych dłużników spółki, generowania i przydzielania indywidualnych numerów rachunków bankowych dłużników oraz monitorowania płatności dokonywanych przez dłużników spółki
na wyznaczone im rachunki bankowe;

e. D. K. w dniu 28 maja 2018 roku ukończył kurs pracownika działu windykacji w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika,
iż ubezpieczony: 10 września 2018 roku ukończył kurs „specjalista ds. windykacji",
25 października 2018 roku ukończył szkolenie „windykacja - techniki tzw. miękkie"; 28 maja 2019 roku ukończył kurs „pracownik działu windykacji" i tym samym posiadał stosowne kwalifikacje zawodowe do pracy w (...) sp. z o.o. na stanowisku windykatora,

f. ubezpieczony przebywał na zwolnieniu lekarskim od dnia 6 czerwca 2018 roku
do dnia 10 marca 2019 roku w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż D. K. w związku z wypadkiem przy pracy jakiemu uległ w dniu
5 czerwca 2018 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim od dnia 6 czerwca 2018 roku do dnia 25 kwietnia 2019 roku, a następnie w wyniku orzeczenia lekarza ZUS od dnia 26 kwietnia 2019 roku został przywrócony do pracy u płatnika składek,

g. D. K. stał się niezdolny do pracy po krótkim okresie zatrudnienia
i od zawiązania spółki, co świadczy o chęci uzyskania ochrony ubezpieczeniowej
w celu skorzystania z uprawnień zasiłkowych w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż D. K. stał się niezdolny do pracy od dnia 6 czerwca 2018 roku z powodu wypadku przy pracy jakiemu uległ w dniu 5 czerwca 2018 roku świadcząc pracę na rzecz (...) Sp. z o.o., co wskazuje na fakt, iż zdarzenie to było nagłe, niezaplanowane i wywołane przyczyną zewnętrzną, a sam ubezpieczony
nie mógł przewidzieć, iż udając się na spotkanie z klientem spółki ulegnie wypadkowi przy pracy i będzie z tego powodu długotrwale niezdolny do pracy,

h. wynagrodzenie D. K. przyznane w umowie o pracę w kwocie 8.000 zł netto miesięcznie jest wygórowane w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że wynagrodzenie R. M. zatrudnionego
na stanowisku prokurenta oraz windykatora, na podstawie umowy o pracę, w wymiarze czasu pracy 1/2 etatu wynosi 5.000 zł, stąd wniosek wysnuty przez Sąd I instancji jest sprzeczny z zasadą logicznego myślenia, bowiem skoro R. M. i D. K. mają podobne obowiązki pracownicze w ramach nawiązanych stosunków pracy, to ustalone wynagrodzenie D. K. w ramach pełnego etatu w kwocie 8.000 złotych netto nie jest wygórowane, a zarazem nie było wygórowane bowiem na stanowisku pracy prezesa zarządu u poprzedniego pracodawcy, tj. (...) sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymywał wynagrodzenie 9.000 zł netto;

i. celem zawarcia umowy o pracę pomiędzy D. K. a (...) spółką z o.o. było uzyskanie przez ubezpieczonego świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych, aby podjąć leczenie poza krajem w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego fakt taki w żaden sposób nie wynika;

j. organ rentowy w treści swojej decyzji ustalił, iż umowa o pracę zawarta pomiędzy D. K. a (...) spółką z o.o. była pozorna, bowiem nie wystąpił element podporządkowania, w sytuacji gdy z treści zaskarżonej decyzji fakt taki nie wynika,
a nadto organ rentowy podniósł jedynie zarzut nieważności umowy o pracę z powodu naruszenia zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.),

k. ZUS Oddział w K.: decyzją z 26 maja 2017 roku (nr (...)) umorzył postępowanie wszczęte w sprawie zasadności zgłoszenia D. K. jako pracownika u płatnika składek (...) sp. z o.o., decyzją z 27 września 2018 roku (nr (...)) umorzył w całości postępowanie w sprawie podlegania przez D. K. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. od 1 grudnia 2016 roku; decyzją z 14 maja 2019 roku (nr (...)) stwierdził, iż D. K. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 1 grudnia 2016 roku z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę; w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika, iż powyżej wskazane decyzje wydał, nie jak wskazał Sąd I instancji ZUS Oddział w K., lecz ZUS III Oddział w W.;

l. czynności wykonywane przez ubezpieczonego w postaci sporządzenia pism procesowych, w tym pozwów o zapłatę oraz e-maili nie świadczą o wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych oraz że dokumenty zgromadzone w sprawie sądowej oraz przed organem rentowym, poświadczające czynności wykonywane przez D. K. świadczą jedynie o tym, że D. K. wykonywał czynności związane z windykacją należności przysługujących (...) spółce z o.o. zaś czynności te nie należały do jego obowiązków pracowniczych w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika jednoznacznie, iż:

— obowiązek reprezentacji spółki przed osobami trzecimi (w tym dłużnikami spółki) oraz przed sądami powszechnymi i organami egzekucyjnymi wynikał wprost
z zapisów umowy o pracę z dnia 18 maja 2018 roku,

— na mocy aneksu do umowy o pracę z dnia 24 października 2018 roku, strony umowy ustaliły, iż uchylają dotychczasową treść umowy o pracę i nadają jej nowe brzmienie, przy czym z treści nowego brzmienia umowy o pracę wynika m.in.,
iż D. K. świadczyć będzie na rzecz Spółki pracę na stanowisku Prezesa Zarządu oraz Windykatora (do obowiązków którego należy dochodzenie wierzytelności Spółki przed sądami i organami egzekucyjnymi),

— uprawnienie prezesa zarządu spółki z o.o. do reprezentacji wynika wprost
z przepisów prawa, przy czym uprawnienie to odnosi się również do działania
w imieniu i na rzecz spółki w ramach postępowań sądowych i egzekucyjnych;

m. nie istniała potrzeba zatrudnienia D. K. przez (...) sp. z o.o.
na stanowisku prezesa zarządu oraz że brak było ekonomicznych i organizacyjnych przesłanek tego zatrudnienia, bowiem spółka zatrudniała R. M. na stanowisku prokurenta i windykatora (na 1/2 etatu) oraz A. C. (na 1/4 etatu) na stanowisku radcy prawnego w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego, zasad doświadczenia życiowego i logicznego myślenia wynika,
iż czynności pracownicze na stanowisku prokurenta, windykatora bądź radcy prawnego są zupełnie inne niż obowiązki pracownicze na stanowisku prezesa zarządu;

n. udział drugiego wspólnika (K. K.) był marginalny i iluzoryczny, mający służyć stworzeniu fikcji prowadzącej do umożliwienia zatrudnienia ubezpieczonego
w spółce oraz że K. K. jako wspólnik nie uczestniczy w działaniu spółki w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego w postaci protokołów
ze zgromadzeń wspólników (...) spółki z o.o. wynika, iż K. K. jako wspólnik posiadający 20% udziałów bierze aktywny udział w „życiu" spółki, bowiem korzysta z prawa do udziału w zgromadzeniach i głosuje nad uchwałami, co świadczy o jej osobistym zaangażowaniu jako wspólnika spółki z o.o. i realizowaniu praw wynikających z k.s.h.;

o. D. K. nie podlegał podporządkowaniu pracowniczemu w spółce
w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że w ramach stosunku pracy miał on podporządkowanie autonomiczne w związku z czym podlegał kontroli i realizował wytyczne zgromadzenia wspólników,

2. naruszenie zasady wszechstronnego rozważenia zebranego materiału wynikającej
z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez bezzasadne pominięcie oceny dowodów, dopuszczonych przez Sąd, w postaci:

a. informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy z której wynika, że D. K. z tytułu zatrudnienia
w (...) sp. z o.o. w 2018 r. uzyskał łączny przychód w kwocie 157.674,81 zł,

b. informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, z której wynika, iż D. K. z tytułu zatrudnienia
w (...) Sp. z o.o. uzyskał łączny przychód w kwocie 12 724,80 zł,

c. umowy o pracę z dnia 29 czerwca 2018 roku zawartej pomiędzy R. M. a (...) sp. z o.o., z treści której wynika, iż: R. M. został zatrudniony w spółce od 2 lipca 2018 roku na czas nieokreślony w wymiarze czasu pracy 1/2 etatu; za wynagrodzeniem w kwocie 5.000 zł netto; z obowiązkami m.in. w zakresie zastępowania członków zarządu podczas ich nieobecności oraz prowadzenie podczas nieobecności prezesa zarządu obrad zgromadzeń wspólników oraz zarządu,

d. uchwały numer (...) nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z 13 grudnia 2018 r. w zakresie w jakim z uchwały tej wynika, iż zgromadzenie wspólników postanowiło zawiesić D. K. w obowiązkach prezesa zarządu (nie później jednak niż
do 31 maja 2019 roku) w związku z jego czasową niezdolnością do pracy
na stanowisku prezesa zarządu oraz powierzyć obowiązki pracownicze D. K., na czas zawieszenia, R. M., w ramach obowiązującego
go stosunku pracy; protokołów zgromadzeń wspólników w zakresie w jakim
z dokumentów tych wynika, iż:

— D. K. realizuje obowiązki pracownicze wskazane w umowie o pracę, bowiem otwiera i prowadzi zgromadzenia wspólników jako prezes zarządu,

— zgromadzenie wspólników w dniu 30 kwietnia 2019 roku podjęło uchwałę numer 3, na mocy której wprowadziło regulamin zgromadzenia wspólników, który reguluje uprawnienia kontrolne zgromadzenia wspólników w stosunku do pracownika zatrudnionego na stanowisku prezesa zarządu,

— każdego miesiąca, począwszy od 30 kwietnia 2019 roku do nadal, zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały w przedmiocie zatwierdzenia czynności pracowniczych D. K., wydaje mu wiążące polecenia delegacji służbowej oraz rozlicza go z realizacji obowiązków pracowniczych i delegacji służbowych,

— zgromadzenie wspólników każdorazowo udziela M. Ż. upoważnienia do wystawienia i rozliczenia delegacji służbowych D. K. zatrudnionego na stanowisku prezesa zarządu oraz każdorazowo przyznaje pracownikowi zaliczkę na poczet kosztów wywołanych delegacjami służbowymi,
a nadto w dniu 31 maja 2019 roku wymierzyło D. K. karę upomnienia za nieprzestrzeganie poleceń służbowych objętych delegacją służbową z dnia 30 kwietnia 2019 roku; polecenia wyjazdu służbowego nr (...) z dnia 9 maja 2019 roku, polecenia wyjazdu służbowego nr (...) z dnia 11 maja 2019 roku, polecenia służbowego nr (...) z dnia 27 maja 2019 roku wraz z rozliczeniem tych delegacji
w sytuacji gdy z dokumentów tych wynika fakt odbycia przez D. K. jako pracownika Spółki delegacji służbowych zleconych mu przez Zgromadzenie Wspólników w ramach podjętych uchwał; pisemnych zeznań D. R. złożonych przed Komisją Powypadkową powołaną przez (...) Sp. z o.o. w dniu
11 czerwca 2018 roku, z treści których wynika, iż w dniu 5 czerwca 2018 roku doszło do spotkania pomiędzy D. R. a D. K. zaś celem spotkania było podpisanie umowy cesji wierzytelności pomiędzy D. R. a (...) sp. z o.o. oraz, że podczas tego spotkania D. K. uległ zdarzeniu, o którym mowa w protokole powypadkowym; umowy cesji wierzytelności z 5 czerwca 2018 roku z treści której wynika, iż w tym dniu (...) sp. z o.o. w W. była reprezentowana przez prezesa zarządu D. K.,

i. dokumentów zgromadzonych podczas postępowania administracyjnego oraz sądowego z treści których wynika, iż D. K. świadczył na rzecz spółki pracę, jako pracownik;

j. zeznań strony D. K. złożonych w dniu 30 kwietnia 2019 roku i 4 lipca 2019 roku z treści których wynika, iż w rzeczywistości świadczył on pracę na umówionych stanowiskach w (...) spółce z o.o. oraz podlegał pod Zgromadzenie Wspólników tejże Spółki;

3. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 § 1 k.p.c. w zakresie w jakim Sąd Okręgowy pominął w ramach wszechstronnej oceny materiału dowodowego, ocenę dokumentów urzędowych dopuszczonych postanowieniem z dnia 4 lipca 2019 roku,
w postaci:

a. zaświadczenia ZUS I Oddział w W. z dnia 19 grudnia 2018 roku, zaświadczenia ZUS Oddział w K. dnia 20 lutego 2019 roku i zaświadczenia ZUS I Oddział w W. dnia 13 lutego 2019 roku, z treści których wynika urzędowo poświadczony fakt, iż D. K. od dnia 21 maja 2018 roku do nadal podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (...) sp.
z o.o. i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w czerwcu 2018 r.
z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. wyniosła 1.350,08 zł,

b. protokołu kontroli z dnia 6 sierpnia 2018 roku, z treści którego wynikają ustalenia pokontrolne organu rentowego świadczące o rzeczywistym wykonywaniu przez ubezpieczonego pracy na rzecz (...) Sp. z o.o. oraz istnieją uzasadnione przyczyny jego zatrudnienia;

c. pisma organu rentowego z dnia 24 października 2018 roku, z treści którego wynika, iż ZUS uznał zdarzenie jakiemu uległ D. K. w dniu 5 czerwca 2018 roku
za wypadek przy pracy w (...) sp. z o.o.,

d. pism organu rentowego z dnia 26 marca 2019 roku, 19 kwietnia 2019 roku, 26 kwietnia 2019 roku, 20 maja 2019 roku, 5 czerwca 2019 roku z treści których wynika, że zwolnienia lekarskie o niezdolności do pracy D. K. od 6 czerwca 2018 roku do 19 listopada 2018 roku były prawidłowo wystawione;

e. zaświadczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 25 kwietnia 2019 roku z którego wynika, że ubezpieczony od dnia 26 kwietnia 2019 roku odzyskał zdolność do pracy,

f. prawomocnej decyzji ZUS III Oddział w W. z dnia 24 września 2018 roku,
z której wynika, iż D. K. jako pracownik (...) sp. z o.o. w okresie powstałej niezdolności do pracy był na zwolnieniu lekarskim i organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku chorobowego za okres od 9 czerwca 2018 roku do 1 września 2018 roku, z podstawą wymiaru tego zasiłku w kwocie 25 810,18 zł brutto;

g. decyzji wydanej przez ZUS III Oddział o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego, z treści której wynika, iż z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. ubezpieczony otrzymał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego w okresie od dnia 6 grudnia 2018 roku do dnia 4 maja 2019 roku;

h. protokołu powypadkowego numer (...) z dnia 11 czerwca 2018 roku, z treści którego wynika, iż D. K. podczas wykonywania czynności pracowniczych
u płatnika składek (...) sp. z o.o. uległ 5 czerwca 2018 roku wypadkowi przy pracy,

i. protokołu z dnia 12 lutego 2019 roku wydanego przez Państwową Inspekcję Pracy,
z treści którego wynika, iż PIP przeprowadziła u płatnika składek kontrolę w zakresie dotyczącym wypadku przy pracy jakiemu uległ w dniu 5 czerwca 2018 roku D. K. jako pracownik (...) Spółki z o.o. oraz wydała stosowne wystąpienie w tym zakresie;

4. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 234 k.p.c. i art. 17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym, a także art. 176 § 1 k.s.h. poprzez przyjęcie, iż udział drugiego wspólnika (K. K.) w (...) spółce
z o.o. był marginalny i iluzoryczny, mający służyć stworzeniu fikcji prowadzącej
do umożliwienia zatrudnienia ubezpieczonego w Spółce oraz że K. K. jako wspólnik nie uczestniczy w działaniu Spółki, poza wyłącznym udziałem
w zgromadzeniach wspólników w sytuacji, gdy:

— K. K. bierze regularny i osobisty udział we wszystkich zgromadzeniach wspólników, a jej 20% udziałów w spółce wynika z KRS i wpis ten korzysta
z domniemania prawdziwości (art. 17 ww. ustawy o KRS) i tym samym wiąże Sąd- nieobalone domniemanie prawne,

— obowiązki wspólnika wynikają wprost z regulacji k.s.h. bądź umowy spółki z o.o., przy czym ustawa ani umowa spółki nie nałożyła żadnych obowiązków niepieniężnych na wspólników, w tym K. K. zgodnie z art. 176 § 1 k.s.h.;

5. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 § 1 k.p.c. w zakresie w jakim Sąd
nie dał wiary faktom, iż ZUS III Oddział w W. decyzją wydaną dnia
24 września 2019 roku przyznał i wypłacił D. K. zasiłek chorobowy
z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o.
od dnia 9 czerwca 2018 roku do dnia 1 września 2018 roku bowiem fakty te nie są dla Sądu Okręgowego wiążące oraz że faktom tym przeczy zgromadzony materiał dowodowy w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego fakty te wynikają bezsprzecznie, zostały też wykazane przez D. K. dokumentem urzędowym
w postaci decyzji organu rentowego i żadna ze stron postępowania faktów tych
nie zakwestionowała, a także Sąd nie wykazał jakie dowody przeczą faktom przyznania i wypłaty ubezpieczonemu zasiłku chorobowego z innego tytułu ubezpieczenia społecznego,

6. naruszenie art. 207 § 6 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w stosunku
do twierdzeń i wniosków dowodowych organu rentowego (pismo z 23 stycznia 2019 r.) złożonych z przekroczeniem wyznaczonego przez Sąd terminu w sytuacji,
gdy organ rentowy nie uprawdopodobnił, że nie zgłosił na wcześniejszym etapie wniosku o przesłuchanie K. K. oraz nie podniósł zarzutu „fikcyjnego udziału drugiego wspólnika" lub, że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w postępowaniu albo że występują inne wyjątkowe okoliczności;

7. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zakresie w jakim Sąd nie wskazał w treści uzasadnienia wyroku przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej mimo, iż w istocie rzeczy postanowieniem wydanym na posiedzeniu w dniu 4 lipca 2019 roku dopuścił wszystkie dowody zebrane w sprawie, co uniemożliwia prawidłową kontrolę instancyjną orzeczenia w zakresie pominiętych przez Sąd I instancji dowodów;

8. naruszenie art. 6 k.c. poprzez uznanie, iż to na stronie odwołującej się od decyzji organu rentowego spoczywa cały ciężar udowodnienia faktów potwierdzających istnienie przesłanek skutecznego nawiązania stosunku pracy zaś rolą organu rentowego i ewentualnie Sądu jest ich ocena, w sytuacji gdy z przepisu tego wynika odmienny od zaprezentowanego przez Sąd rozkład ciężaru dowodzenia;

9. naruszenie art. 41 ust. 12 ustawy z dnia 13 października 1998 roku w zw. z art. 234 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy z przepisu tego wynika domniemanie prawne wiążące Sąd orzekający w zakresie dotyczącym prawidłowości informacji zawartych w imiennych raportach miesięcznych składanych przez (...) Sp. z o.o. za pracownika D. K. zaś w trakcie postępowania żadna ze stron domniemania tego nie podważała;

10. naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców w zw. z art. 6 k.c. i art. 234 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji,
gdy z przepisu tego wynika domniemanie działania przez płatnika składek zgodnie
z prawem, uczciwością i z poszanowaniem dobrych obyczajów w przedmiocie zatrudnienia D. K. na podstawie umowy o pracę oraz zgłoszenia
go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a z przepisu tego wynika, iż to na organie rentowym leżał ciężar zaprzeczenia prawem ustanowionego domniemania,

11. naruszenie art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego zastosowanie
i uznanie, iż fakt zatrudnienia D. K. na podstawie stosunku pracy
za wynagrodzeniem w wysokości 8.000 zł netto jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego w sytuacji gdy: sąd nie wskazał do jakiego to naruszenia zasad współżycia społecznego doszło, gdy organ rentowy nie kwestionował wysokości określonego w umowie o pracę wynagrodzenia za pracę i zaskarżona decyzja odnosiła się tylko do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, a nie do wysokości tego wynagrodzenia,

12. naruszenie art. 22 § 1 k.p., art. 83 § 1 k.c. oraz art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez dokonanie błędnej wykładni tych przepisów prowadzącej do uznania przez Sąd, iż w ramach stosunku pracy pomiędzy pracownikiem (będącym jednocześnie wspólnikiem i członkiem zarządu w ramach powołania na funkcję) a Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością niezbędnym elementem jest ścisłe podporządkowanie pracownicze zarówno w sferze organizacyjnej jak i osobistej oraz, że brak takiego nadzoru świadczy o pozorności i nieważności czynności prawnej jaką jest nawiązanie stosunku pracy ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego w sytuacji, gdy w zaistniałym stanie faktycznym element podporządkowania D. K. w ramach stosunku pracy ze spółką przejawia się jako autonomiczne podporządkowanie pracownicze osoby zarządzającej zakładem pracy zaś sama podległość wobec pracodawcy wyraża się w respektowaniu uchwał zgromadzenia wspólników i wypełnianiu obowiązków nałożonych umową o pracę oraz wynikających z Kodeksu spółek handlowych;

13. naruszenie art. 22 § 1 k.p. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji,
gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż D. K. od 21 maja 2018 roku i nadal świadczy pracę na rzecz płatnika składek, na podstawie zawartej umowy o pracę,

14. naruszenie art. 58 § 2 k.c. i art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez zastosowanie w przedmiotowej sprawie tychże przepisów w sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego nie wynika, że: umowa o pracę zawarta pomiędzy D. K. a (...) Spółką z o.o. była nieważna z powodu zawarcia jej dla pozoru,
a wymieniony nie wykonywał powierzonych mu obowiązków pracowniczych i jego wynagrodzenie na poziomie 8.000 zł netto narusza zasady współżycia społecznego,
w szczególności gdy żadna ze stron zarzutu takiego nie sformułowała.

Tak formułując zarzuty, apelujący wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

Organ rentowy nie ustosunkował się do treści apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje płatnika składek i ubezpieczonego nie zasługiwały na uwzględnienie.

Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, w tym rozbudowanych zarzutów apelacyjnych, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy.

Uwzględniając treść art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wskazać należy, że Sąd Apelacyjny dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego stwierdził, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) w zakresie stwierdzenia braku podporządkowania pracowniczego nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w treści przedstawionych w sprawie dowodów. Przede wszystkim należy podkreślić, że Sąd Odwoławczy podziela pogląd prawny wyrażony przez Sąd Najwyższy, iż sąd drugiej instancji jest obowiązany zamieścić w swoim uzasadnieniu takie elementy, które ze względu na treść apelacji i zakres rozpoznania są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy, ale nie ma zarazem obowiązku wyrażania szczegółowego stanowiska odnośnie wszystkich poglądów prezentowanych przez strony, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2012 r., IV CSK 373/11, LEX nr 1169841 oraz z dnia 29 października 1998 r., II UKN 282/98, OSNP 1999/23/758). Z tego względu, mimo rozbudowanej
i zawierającej szereg spostrzeżeń apelacji, Sąd Apelacyjny odniósł się szczegółowo
do istotnych z punktu widzenia niniejszej sprawy zarzutów i poprzestał na ogólnym nieuwzględnieniu podnoszonych w sprawie okoliczności drugorzędnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że ubezpieczony
w spornym okresie do 12 grudnia 2018 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy równolegle na stanowisku prezesa zarządu i doradcy prawnego w (...) spółki z o.o. w W., a do 30 kwietnia 2019 r. na stanowisku prokurenta w (...) sp. z o.o. w U.. Obiektywnie więc od 21 maja 2018 r. do 30 kwietnia 2019 r. nie mógł równocześnie należycie wywiązywać się z obowiązków pracowniczych w trzeciej spółce,
tj. w (...) sp. z o.o. w W.. Kilkudniowe zwolnienia lekarskie czy przebywanie na urlopie wypoczynkowym w maju 2018 r. nie uzasadnia realnej możliwości podjęcia obowiązków pracowniczych w 3 podmiotach w pełnym wymiarze czasu. Stanowisko ubezpieczonego, iż zadaniowy czas pracy nie pozbawiał go zdolności do świadczenia pracy w takim wymiarze nie jest przekonujące,
w szczególności w kontekście twierdzenia ubezpieczonego, że w (...) sp. z o.o. wykonywał szereg obciążających go czasowo czynności. Zarazem podkreślić trzeba, że w przypadku trzeciej z wymienionych spółek, ubezpieczony nie podlegał poleceniom pracowniczym, wobec czego od samego początku rzekomego zatrudnienia brak było niezbędnego dla powstania stosunku pracy elementu, jakim jest podporządkowanie pracownicze. Nie sposób uznać, aby ubezpieczony będący zarazem wspólnikiem posiadającym przeważający pakiet udziałów w ww. spółce, był przełożonym dla siebie samego. Formalny przełożony - zgromadzenie wspólników
(z wyłączeniem ubezpieczonego), jak przyznał ubezpieczony na rozprawie apelacyjnej z dnia 27 lutego 2020 r., reprezentowane przez jego babcię K. K., faktycznie nie wydawało żadnych poleceń służbowych. Dokumenty związane
z wyjazdami służbowymi, itd. były zatem wykreowane przez ubezpieczonego dla wytworzenia przekonania o istnieniu stosunku pracy i podporządkowania pracowniczego.

Przy tym należy podnieść, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
17 marca 2016 r., sygn. III UK 83/15, a zatem przed spornym zatrudnieniem ubezpieczonego w 2018 r., jednoznacznie wyjaśnił, że istotne jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych,
a okoliczności wynikające z formalnie zawartej umowy o pracę nie są wiążące
w postępowaniu o ustalenie podlegania obowiązkowi pracowniczego ubezpieczenia społecznego. Dozwolone jest zatrudnianie wspólników dwuosobowej spółki z o.o.,
w tym także na stanowiskach zarządczych, gdy z ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności rzeczywiście realizowanego stosunku prawnego, na podstawie którego wspólnik wykonywał czynności na rzecz spółki wynikało, że był on poddany zarówno ekonomicznej zależności od swojego pracodawcy, jak i formalnemu nadzorowi sprawowanemu przez zgromadzenie wspólników, na którym podjęcie uchwał wymagało uzyskania takiej kwalifikowanej większości głosów, że posiadane przez wspólnika-zarządcę udziały własnościowe jako wspólnika większościowego
nie dawały mu statusu wspólnika dominującego, który mógłby samodzielnie decydować w sprawach istotnych dla spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2008 r., sygn. I UK 162/08).

W uzupełnieniu należy wyjaśnić, że treść stosunku pracy definiuje art. 22 § 1 k.p. : Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Sąd Apelacyjny, kierując się powyższymi, utrwalonymi poglądami judykatury, zważył, że w sprawie niewątpliwie występuje logicznie powiązany ciąg zdarzeń, pozwalający na wniosek o pozorności zatrudnienia pracowniczego, począwszy od 21.05.2018 roku, przy większościowym zarazem pakiecie udziałów ubezpieczonego w spółce (400 udziałów na łącznie 500 udziałów). Dokonana przez Sąd Apelacyjny analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym w kontekście podnoszonych w apelacji zarzutów doprowadziła do wniosku, że prawidłowo została zinterpretowana przez Sąd pierwszej instancji jedna z konstytutywnych cech zobowiązania pracowniczego, jakim jest podporządkowanie pracodawcy (art. 22 § 1 k.k.).

Sąd Apelacyjny podziela zarazem wykładnię zastosowanych w niniejszej sprawie przepisów art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej. Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Ubezpieczony posiadał 80 % udziałów, a właścicielem pozostałych 20 % udziałów była K. K.. Ubezpieczony był takim większościowym udziałowcem do czasu zbycia udziałów, po dacie ogłoszenia wyroku Sądu I instancji, a zarazem był prezesem zarządu spółki. Skoro ubezpieczony zachował dominującą pozycję kapitałową, to nie zachodzi przesłanka odpłatności pracy, gdyż do przesunięcia majątkowego dochodzi w ramach majątku samego wspólnika (tak między innymi: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 sierpnia 2011 r., sygn. I UK 8/11, OSNAP 2012/17-18/225).

Zawarcie umowy o pracę ze spółką, w której jest się większościowym udziałowcem na stanowisku prezesa zarządu, zdaniem Sądu Apelacyjnego, jest obejściem przepisów prawa. Jest to zatrudnienie samego siebie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i jako takie nie wywołuje skutków prawnych. Nieprzekonujące jest przy tym stwierdzenie, aby ubezpieczony pozostawał w faktycznym stosunku podporządkowania i odpowiadał przed zgromadzeniem wspólników. Skoro zatem stosunek między ubezpieczonym a spółką, nie spełniał niezbędnych cech stosunku pracy, to wykluczona jest możliwość uznania go za prawidłowy, czego konsekwencją jest brak możliwości podlegania z tego tytułu obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu.

Przeprowadzony na rozprawie apelacyjnej dowód z uzupełniającego przesłuchania ubezpieczonego nie zmienił przyjętych zasadniczych ustaleń faktycznych. Zeznania ubezpieczonego świadczą o wykreowanym stosunku pracowniczym, w sytuacji gdy ubezpieczony zarazem potwierdził, iż mimo formalnego podlegania zgromadzeniu wspólników, nikt z członków organu, nie wydawał mu żadnych poleceń służbowych. Przyznał, że K. K., babcia ubezpieczonego, mająca w maju 2018 roku 67 lat, z zawodu szlifierz, przed emeryturą pracująca w teatrze jako garderobiana, bileterka i szatniarka, poza zadaniami wynikającymi z k.s.h. dla zgromadzenia wspólników, nie wykonywała żadnych innych zadań, a zatem i nie wydawała wnukowi jakichkolwiek poleceń służbowych.
Nawet przy podporządkowaniu autonomicznym za iluzoryczny należy uznać nadzór pracowniczy. Odnośnie pozostałych twierdzeń i zarzutów apelacyjnych, iż organ rentowy w osobno wydanych decyzjach miał stwierdzić podleganie ubezpieczonego obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o., stwierdzić należy, iż tego rodzaju ustalenia nie są wiążące dla Sądu skoro to dopiero
w niniejszym postępowaniu możliwie było ustalenie przedmiotowej kwestii.

Sprzedaż przez ubezpieczonego części posiadanych udziałów (tj. 200 udziałów) innej spółce (według zeznań ubezpieczonego nastąpiło to 29.07.2019 r., chociaż wpis do KRS jest z 12.05.2020 roku), pozostaje bez znaczenia prawnego dla oceny w niniejszej sprawie, zdarzenie to miało miejsce po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji z dnia 18.07.2019 r. Sąd Apelacyjny odnosząc się do uzupełniających zeznań ubezpieczonego złożonych na rozprawie apelacyjnej, wskazuje, że wymieniony w żaden sposób nie wykazał prawdziwości twierdzenia o istnieniu pracowniczego podporządkowania. Odnosząc się do zarzutu dotyczącego rozkładu ciężaru dowodu, wymaga wyjaśnienia, że zaskarżenie decyzji organu rentowego nie prowadzi do zmiany w tym zakresie, i po stronie skarżącego leżała powinność udowodnienia swoich twierdzeń z których wywodził skutki prawne. Zgodnie bowiem z art. 232 k.p.c. strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tej osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przedmiotem dowodu są te fakty, które mają dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Wyrażone w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców założenie, że przedsiębiorca działa zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów, nie oznacza zwolnienia ubezpieczonego (pracownika) czy płatnika składek z powinności procesowego wykazania okoliczności przeciwnych od tych, jakie zostały ustalone w toku postępowania administracyjnego przyjętych jako stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonej decyzji.

Skarżący wnieśli w apelacjach i w toku postępowania apelacyjnego o przeprowadzenie określonych wniosków dowodowych, w tym m.in. dowodów z akt innych spraw sądowych. Wnioski te podlegały oddaleniu, jako spóźnione. Zgodnie bowiem z art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji może dopuścić nowe fakty i dowody tylko wtedy, gdy strona nie mogła powołać ich w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, a także gdy wprawdzie mogła je wówczas powołać, jednak nie było ku temu potrzeby, gdyż takowa powstała dopiero w postępowaniu apelacyjnym. Uregulowanie zawarte w art. 381 k.p.c. jest wyrazem dążenia do koncentracji materiału dowodowego przed sądem pierwszej instancji. Oczywiste jest zatem, że strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że Sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni. Apelujący w toku postępowania przed Sądem I instancji mieli możliwość złożenia stosownych wniosków dowodowych. Zaniedbanie w tym zakresie obciąża wyłącznie skarżących. Za spóźnione, a przez to również pominięte należało uznać pozostałe dowody, które były składane do akt sprawy w toku postępowania apelacyjnego. Wymaga podkreślenia, że również i one nie zmieniły oceny prawnej o braku istnienia podporządkowania pracowniczego ubezpieczonego. Oceny tej nie zmienił przeprowadzony na rozprawie apelacyjnej z dnia 27.02.2020 r. (k.637, t. IV) dowód z uzupełniającego przesłuchania D. K. w charakterze strony.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy nie naruszył tak norm prawa materialnego, jak i zasad postępowania, które uzasadniałyby uwzględnienie wniosków apelacji. Zaskarżone rozstrzygnięcie jest trafne i tym samym nie ma też podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił obie apelacje.

Romana Mrotek Barbara Białecka Gabriela Horodnicka

– Stelmaszczuk