Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zobowiązał S. J. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu renty rodzinnej za okres od 1 marca 2018 roku do 31 sierpnia 2018 roku w kwocie 6.178,80 zł i odsetek za okres od 1 maja 2017 roku do 31 sierpnia 2018 roku w kwocie 18.932,58 zł, dodatku sierocego w kwocie 6.373,32 zł. oraz odsetek za okres za okres od 11 maja 2017 roku do 18 października 2018 roku w kwotach odpowiednio: 1.063,28 zł i 359,15 zł. Łącznie 26.728,33 zł (decyzja k. 488 akt ZUS).

W dniu 22 listopada 2018 roku od powyższej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi złożył wnioskodawca wnosząc o jej anulowanie oraz zasądzenie odszkodowania w kwocie 10.000,- zł za szkody psychiczne, nękanie przez różne instytucje państwowe bez uzasadnienia. W uzasadnieniu podkreślił, iż jest młodą, ucząca się osobą, która zmaga się z depresją i utrzymuje się wyłącznie z renty. Od lat jest nękany przez różne instytucje, które utrzymują, iż ma jakieś zadłużenie (odwołanie k. 3-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując w uzasadnieniu, że wnioskodawca zapisał się do szkoły (...) ale z informacji uzyskanej z tej szkoły wynika, iż w latach 2016/2017 i 2017/2018 nie uzyskał promocji na semestr programowo wyższy. Bowiem tylko w miesiącach: marzec, kwiecień i październik 2017 roku uczęszczał na zajęcia. W pozostałych miesiącach opuścił wszystkie godziny nauki (odpowiedź na odwołanie k. 6-7).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. J. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna) .

Decyzją z dnia 5 maja 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał, od 1 listopada 2008 roku, prawo do renty rodzinnej, po zmarłym ojcu J. J. synowi S. J., płatne matce I. J. (decyzja k. 85 akt ZUS).

W dniu 11 stycznia 2012 roku zmarła również matka wnioskodawcy I. J. (skrócony akt zgonu k.156 akt ZUS).

Decyzją z dnia 30 stycznia 2012 roku, od 1 stycznia 2012 roku renta rodzinna została przyznana ubezpieczonemu S. J. (decyzja k.164 akt ZUS).

Kolejnymi decyzjami organ rentowy przedłużał wnioskodawcy prawo do renty rodzinnej, ostatnio do 31 sierpnia 2018 roku. Wraz z renta wypłacany był dodatek dla sieroty zupełnej. Decyzje w punkcie VIII zawierały pouczenie o koniczności powiadomienia organu rentowego o zaprzestaniu nauki (decyzja k.358 -360 akta ZUS).

Wnioskodawca był studentem II roku (3 semestru) studiów stacjonarnych pierwszego stopnia w roku akademickim 2015/2016 w Akademii Wychowania Fizycznego na kierunku wychowanie fizyczne. Został skreślony z listy studentów 2 marca 2016 roku (zaświadczenie k.374 akt ZUS).

W dniu 6 września 2016 roku wnioskodawca został przyjęty jako słuchacz Publicznej Zaocznej Policealnej Szkoły (...) w Ł., jako technik informatyk. Nauka miała trwać 4 semestry i zakończyć się 1 sierpniu 2018 roku (zaświadczenie k.356 akt ZUS).

Został skreślony z listy słuchaczy 31 sierpnia 2016 roku (zaświadczenie k.390 akt ZUS).

W dniu 1 września 2018 roku wnioskodawca został przyjęty jako słuchacz Publicznej Zaocznej Policealnej Szkoły (...) w Ł., jako opiekun medyczny. Nauka miała trwać 2 semestry i zakończyć się w sierpniu 2019 roku (zaświadczenie k.466 akt ZUS).

W roku szkolnym 2017/2018 wnioskodawca był słuchaczem Publicznej Zaocznej Policealnej Szkoły (...) w Ł., jako technik informatyk. Został przyjęty 1 lutego 2018 roku a zrezygnował 31 sierpnia 2018 roku (zaświadczenie k.470 akt ZUS).

W roku szkolnym 2016/2017 wnioskodawca uczęszczał na zajęcia w miesiącach: wrzesień-grudzień 2016 roku i marzec-kwiecień 2017 roku. Nie uczęszczał na zajęcia w styczniu 2016 roku, lutym 2017 roku, maju i czerwcu 2017 roku. Nie uzyskał promocji na kolejne semestry.

W roku szkolnym 2017/2018 wnioskodawca uczęszczał na zajęcia w miesiącu październiku 2017 roku (20 godzin obecny/24 godziny nieobecny). Nie uczęszczał na zajęcia w miesiącach: wrzesień 2017 roku, listopad -grudzień 2017 roku oraz styczeń-czerwiec 2018 roku. Nie uzyskał promocji na kolejne semestry (informacja k.486 akt ZUS).

Wnioskodawca jest osobą leczoną psychiatrycznie. Nasilenie objawów psychopatologicznych następowało z reguły w sytuacjach kiedy powracały problemy z długami, sprawami sądowymi czy wizytami komornika. Mogło to spowodować reakcje depresyjne, jednak podłożem tych zaburzeń są problemy związane z niedojrzałością osobowości. Brak podstaw do uznania, iż odwołujący próbował jakoś rozwiązać problemy związane z długami pozostawionymi przez rodziców. Wymaga on pomocy psychoterapeutycznej (opinia biegłego neuropsychologa dr L. S. k. 103-105).

U odwołującego rozpoznano zaburzenia depresyjne nawracające. Brak jednak podstaw do stwierdzenia u niego choroby afektywnej – dwubiegunowej. Po zastosowanym leczeniu nastąpiła u niego poprawa. Podłożem tych zaburzeń są problemy związane z niedojrzałością osobowości i wymaga psychoterapii. Brak podstaw do stwierdzenia, iż w okresie od maja 2017 roku do sierpnia 2018 roku wnioskodawca nie był w stanie kontynuować nauki z uwagi na stan zdrowia i nie zachodziły podstawy do udzielenia mu zwolnienia lekarskiego (opinia biegłego psychiatry H. K. k.106-110 w zw. z opinia uzupełniającą k.126).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne jedynie częściowo.

Zgodnie z art. 68 ust 1 do ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej: 1) do ukończenia 16 lat; 2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo 3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Na mocy art. 76 ust. 1 jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych.

W świetle powyższego prawo do renty rodzinnej dla dziecka ze względu na wiek ulega przedłużeniu w przypadku kontynuowania nauki w szkole (nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat życia, z zastrzeżeniem art. 68 ust. 2). Utratę uprawnień powoduje ukończenie nauki i chodzi tu o takie sytuacje jak usunięcie ze szkoły, skreślenie z listy studentów. Na gruncie art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez ukończenie nauki w szkole należy rozumieć również jej zaprzestanie, np. przez skreślenie z listy uczniów. Definitywne (ostateczne) skreślenie z listy uczniów powoduje w zakresie prawa do renty rodzinnej taki sam skutek, jaki wynika z ukończenia nauki potwierdzonego świadectwem szkolnym. /III AUa 1012/18 - wyrok SA Łódź z dnia 24-07-2019/

Przez naukę w szkole, o której mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 u.e.r.f.u.s., rozumie się naukę w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych (publicznych i niepublicznych), szkołach wyższych (państwowych i niepaństwowych), szkołach prowadzonych przez K. (...), a także pozaszkolnych formach kształcenia, dokształcania bądź doskonalenia zawodowego (np. w ramach różnego rodzaju kursów lub praktyk zawodowych). W grę wchodzą wszelkie formy kształcenia w systemie stacjonarnym, zaocznym, wieczorowym i korespondencyjnym.

Przy tym okres pobierania nauki, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pojmowany jest szeroko i obejmuje nie tylko okres efektywnego uczestniczenia w zajęciach objętych programem nauczania, ale także okres wakacji, urlopu zdrowotnego dla ucznia szkoły średniej czy urlopu dziekańskiego dla studenta wyższej uczelni /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r., II UKN 739/99, OSNAPiUS 2002 r. Nr 9, poz. 215/.

Przesłankę z art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 887 ze zm.) należy uważać za spełnioną, kiedy osoba ubezpieczona rzeczywiście posiada zamiar kształcenia i swymi działaniami go realizuje. Jedyne warunki, od jakich uzależnione jest prawo do renty, to kontynuowanie nauki i ograniczenie wiekowe. Wyłączeniu ze świadczenia nie powinny podlegać okresy przypadające na przerwę wakacyjną i zmianę szkoły, o ile występuje ciągłość kształcenia. Każdy uczeń w okresie wakacji ma faktyczną przerwę w nauce i nie uczęszcza do szkoły. Jest tak niezależnie od tego, czy zmienił szkołę, czy też nie. Stąd też, nie sposób oczekiwać od osoby ubezpieczonej, że zgodnie z pouczeniem przewidzianym w decyzji o przyznaniu jej renty rodzinnej powiadomi organ rentowy o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły wynikającym wyłącznie z przerwy wakacyjnej, a nie z utraty zamiaru kontynuowania kształcenia. /III AUa 907/16 - wyrok SA Katowice z dnia 17-11-2016/

Do stwierdzenia czy ktoś pobiera naukę w szkole w rozumieniu art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, nie jest wystarczające ustalenie zamiaru pobierania tejże nauki. Muszą występować przejawy zewnętrzne. Można zatem pobierać naukę w szkole nie po to, aby poszerzać swoją wiedzę, czy też nie po to aby zdobywać formalne kwalifikacje czy uprawnienia, a tylko po to (w znaczeniu intencji) aby otrzymywać rentę rodzinną, a mimo to jeśli tylko uczestniczy się w zajęciach i wypełnia inne postawione wymagania, należy uznać, że ktoś taki pobiera naukę w szkole. Jeżeli jednak nie wypełnia się podstawowych obowiązków w postaci uczestnictwa w zajęciach, przy czym nie podaje się żadnego usprawiedliwienia (wytłumaczenia) tejże nieobecności; ponadto jeżeli na skutek tego dochodzi do skreślenia z listy słuchaczy, to nie można uznać, że okres poprzedzający skreślenie, kiedy ciągle występuje stuprocentowa nieobecność, był nauką w szkole. Nauka w szkole to poddanie się wymogom - rygorom nauczania w zorganizowanej, zinstytucjonalizowanej formie, wymogom określonym w odpowiednich przepisach prawa oświatowego oraz regulaminie szkoły. Niewypełnianie żadnych obowiązków, czy też ich wypełnianie, ale tylko w sobie znany sposób, bez poddania się reżymowi nauczania zinstytucjonalizowanego, nie jest nauką w szkole. /III AUa 66/18 - wyrok SA Białystok z dnia 07-03-2018/

Ostateczne zaprzestanie nauki i skreślenie z listy uczniów nie daje podstaw do powoływania się na przynależne do okresu nauki prawo do wakacji. Celem mającej alimentacyjny charakter renty rodzinnej jest bowiem dostarczanie środków utrzymania dzieciom, które nie pracują, ponieważ się uczą. /III AUa 1198/16 - wyrok SA Katowice z dnia 11-05-2017/

Istota renty rodzinnej służącej dziecku zmarłego ubezpieczonego, sprowadza się do zapewnienia świadczenia alimentacyjnego umożliwiającego mu kontynuowania nauki w celu uzyskania zdolności do samodzielnego utrzymania. Pojęcie kontynuowanie nauki nie polega na stwarzaniu pozorów jej pobierania, czy też wyrażaniu chęci i woli jej pobierania. Nie można bowiem osoby, która faktycznie nie pobiera nauki uznać za osobę pobierającą naukę w rozumieniu cyt. art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.). Przez określenie przez ustawodawcę w art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, iż renta rodzinna przysługuje dziecku po ukończeniu 16 roku życia do ukończenia nauki w szkole należy rozumieć nie tyle formalny status ucznia (studenta), co realne wypełnianie tej roli stosownie do regulaminu uczelni (szkoły), w szczególności poprzez uczestnictwo w zajęciach, podchodzenie do egzaminów i przedkładanie wymaganych prac semestralnych itd. Nie mieści się w tym pojęciu takie postępowanie ucznia (studenta), które polega na zapisywaniu się do danej szkoły bez uczestniczenia w całości lub istotnej części zajęć, nie poodchodzeniu do egzaminów, nie przedkładaniu wymaganych programem nauczania prac itp. III AUa 1370/14 - wyrok SA Poznań z dnia 13-05-2015. Nie można mówić o pobieraniu nauki, gdy uczeń nie podejmuje żadnych starań w kierunku przyswajania wiedzy, a status osoby uczącej się uzyskuje tylko przez "zapisanie się" do określonej szkoły". /III AUa 51/14 - wyrok SA Łódź z dnia 29-04-2014, III AUa 1962/13 - wyrok SA Łódź z dnia 20-12-2013/

Zgodnie z art. 138. ust. 1 ustawy emerytalnej osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

3. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.

4. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5.

Zgodnie z art. 84 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 300) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

W myśl ust. 11 powołanego przepisu jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający te świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych podlegają zwrotowi bez odsetek.

W niniejszej sprawie sporne było zagadnienie, czy żądanie organu rentowego zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jest zasadne, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.

W uznaniu Sądu roszczenie o zwrot nienależnie pobranego świadczenia jest uzasadnione, w przeważającej części co do kwoty głównej, ale nie co do odsetek.

Renta rodzinna, przyznana była wnioskodawcy po zmarłym ojcu. Dodatkowo otrzymywał on także dodatek dla sieroty zupełnej. Należy podkreślić, że wnioskodawca w spornym okresie był słuchaczem Publicznej Zaocznej Policealnej Szkoły (...) w Ł..

W roku szkolnym 2016/2017 wnioskodawca uczęszczał na zajęcia w miesiącach: wrzesień-grudzień 2016 roku i marzec-kwiecień 2017 roku. Nie uczęszczał na zajęcia w styczniu 2016 roku, lutym 2017 roku, maju i czerwcu 2017 roku. Nie uzyskał promocji na kolejne semestry.

W roku szkolnym 2017/2018 wnioskodawca uczęszczał na zajęcia w miesiącu październiku 2017 roku (20 godzin obecny/24 godziny nieobecny). Nie uczęszczał na zajęcia w miesiącach: wrzesień 2017 roku, listopad -grudzień 2017 roku oraz styczeń-czerwiec 2018 roku. Nie uzyskał promocji na kolejne semestry

Biorąc pod uwagę argumenty wnioskodawcy dotyczące jego stanu zdrowia, który to miał usprawiedliwiać nieobecności na zajęciach sąd dopuścił dowody z opinii biegłych psychologa i psychiatry. Biegły psychiatra nie potwierdził, iż z uwagi na stan zdrowia odwołujący nie mógł uczestniczyć w zajęciach czy też powinien otrzymać zwolnienie lekarskie. Jednocześnie argumenty dotyczące służby wojskowej wnioskodawcy nie znalazły żadnego potwierdzenia.

Nie sposób także przyjąć, iż wnioskodawca nie znał treści pouczenia. Znajduje się ono na każdej decyzji i jest dostatecznie czytelne.

Jedynie w miesiącu październiku 2017 roku odwołujący uczęszczał na zajęcia w liczbie bliskiej połowie a zatem nie sposób uznać jak chciałby to organ rentowy, iż także w tym miesiącu wnioskodawca nie kontynuował nauki w szkole.

W tej sytuacji uznać należy, że pobrane w spornym okresie, z wyłączeniem października 2017 roku były świadczeniami nienależnymi, w rozumieniu przepisu art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i podlegają obowiązkowi zwrotu. Wskutek powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie.

Natomiast jako niezasadne należało ocenić obciążenie ubezpieczonego obowiązkiem zwrotu świadczeń za październik 2017 roku i uiszczenia odsetek ustawowych od nienależnie pobranych renty rodzinnej i dodatku dla sieroty zupełnej.

Z mocy art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. W myśl ust. 11 wskazanego przepisu - jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający te świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych podlegają zwrotowi bez odsetek za zwłokę.

Istotną kwestią jest zatem ustalenie daty wymagalności nienależnie pobranych świadczeń. Organ rentowy naliczył je za okres od 11 maja 2017 roku do 18 października 2018 roku czyli aż do dnia wydania skarżonej decyzji, a zatem niejako uznał, że miał prawo żądać ich zwrotu już w dacie wypłaty. Z poglądem takim nie sposób się zgodzić. Trzeba bowiem przypomnieć, że świadczenia z ubezpieczeń społecznych są przyznawane w drodze decyzji administracyjnych i na podstawie decyzji administracyjnych są wypłacane. Nie można zatem utrzymywać, że świadczenia wypłacone na podstawie pozostającej w obrocie prawnym decyzji administracyjnej jako nienależne podlegały zwrotowi w dacie wypłaty, choćby przesłanki przyznania świadczenia w rzeczywistości nie istniały lub odpadły. Świadczenia w myśl art. 84 ustawy systemowej i art. 138 ustawy o emeryturach i rentach uważane za nienależne podlegają zwrotowi dopiero wtedy, gdy organ rentowy wyda stosowną decyzję administracyjną. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 II 2010 roku w sprawie I UK 210/09 ( LEX 585713).

Odesłanie do prawa cywilnego w kwestii naliczania i ustalania odsetek oznacza, że organy ZUS naliczać powinny odsetki ustawowe (art. 359 § 2 k.c.) od dnia doręczenia decyzji obligującej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (por. orzecznictwo SN odnoszące się do stosunków cywilnych: wyrok z dnia 8 lipca 1977 r., II CR 233/77, Lex nr 7962; uchwała z dnia 6 marca 1991 r., III CZP 2/91, OSNCAPiUS 1991, nr 7, poz. 93; wyrok z dnia 30 marca 1998 r., III CKN 330/97, OSNCAPiUS 1998, nr 12, poz. 209).

Powyższe stanowisko potwierdza także orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Łodzi.

Stosownie do wyroku z dnia 3 grudnia 2013 r., o sygn. akt III AUa 436/13, Sądu Apelacyjnego w Łodzi skoro wydanie decyzji administracyjnej jest konieczne w celu stwierdzenia obowiązku zwrotu przez ubezpieczonego - na podstawie art. 138 ust. 1 u.e.r.f.u.s. - nienależnie pobranego świadczenia, nie może być mowy o opóźnieniu w spełnieniu tego obowiązku przed wydaniem tej decyzji. "Żądanie zwrotu" nienależnie pobranego świadczenia następuje przez doręczenie dotyczącej tego decyzji (można powiedzieć, że staje się wymagalne w tym momencie, a nie w czasie spełniania świadczeń). Z tą też chwilą następuje też wymagalność (w prawnym znaczeniu art. 359 § 2 k.c.) roszczenia o odsetki, gdyż od tej chwili dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia głównego (art. 481 § 1 k.c.). Konsekwencją powyższego jest zatem uznanie, że nie ma podstaw do żądania przez organ rentowy zwrotu odsetek naliczanych od dnia wypłaty świadczenia uznanego za nienależnie pobrane.

W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 19 listopada 2013 r., o sygn. akt III AUa 198/13, twierdząc że skoro wydanie decyzji administracyjnej jest konieczne w celu stwierdzenia obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, nie można mówić o opóźnieniu w spełnieniu tego obowiązku przed wydaniem decyzji. Konsekwencją powyższego jest zatem uznanie, że nie ma podstaw do żądania przez organ rentowy zwrotu odsetek naliczanych od dnia wypłaty świadczenia uznanego za nienależne.

Decyzję organu rentowego w zakresie odsetek uznać należy zatem za nieprawidłową. Z tych też względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zaskarżoną decyzję ZUS zmienił orzekając, że wnioskodawca nie jest zobowiązany do uiszczenia odsetek od nienależnie pobranej renty rodzinnej oraz zwrotu świadczenia za października 2017 roku.

W odwołaniu wnioskodawca zgłosił roszczenie o odszkodowanie do rozpoznania, którego nie jest właściwy Sąd Okręgowy, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Jest to bowiem roszczenie o odszkodowanie, czyli klasyczne roszczenie cywilne. Właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi Wydział Cywilny. W związku z tym w oparciu o art. 200 § 1 kpc Sąd w punkcie 3 wyroku przekazał roszczenie sądowi właściwemu.

W punkcie 4 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokata B. D. kwotę 110,70 zł tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku o adwokaturze (tj. Dz. U. z 2019 r. , poz. 1513) koszty pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ponosi Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Stosownie zaś do treści § 15 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz. 18) w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym opłaty wynoszą 90 zł. Zgodnie zaś z § 4 ust.3 opłaty o których mowa w ust. 1 i 2 podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług. Z tych względów Sąd zwiększył należną kwotę o kwotę podatku VAT tj. o kwotę 20,70 zł.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta rentowe.

24 V 2021 roku.