Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 19 kwietnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że K. S. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 02. (...). do 31.01.2014 r., od 01.03.2014 r. do 30.03.2014 r. , od 01.05.2015 r. do 6.05.2015 r., od 1.06.2015 r. do 31.10.2015 r. od 01.12.2015 r. do 16.12.2015 r. oraz od 4.01.2016 r. do 8.02.2016 r., jako zleceniobiorca u płatnika składek Zakład Usług (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. oraz, że miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy zlecenia u wynosi:

- w lutym 2014 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 15000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 13311,00 zł;

- w kwietniu 2014 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 8000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 7099,20 zł;

- w maju 2015 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 5000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 4437,00 zł;

- w sierpniu 2015 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 9,500 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 8430,30 zł;

- we wrześniu 2015 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 2000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 1774,80 zł;

- w grudniu 2015 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 5000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 4437,00 zł;

- w lutym 2016 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 11,100 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 9850,14 zł;

- w kwietniu 2016 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne 25,000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne 22185,00 zł.

/ decyzja k. 1-4 akt ZUS/.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł w dniu 16 zarówno ubezpieczony K. S. jak i płatnik Zakład Usług (...) Sp. z.o.o. w Ł. reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenia od organu rentowego na ich rzecz kosztów procesu tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska podnieśli, iż zaskarżona decyzja pomijała zarówno wolę stron w przedmiocie zawarcia umowy o dzieło nie zlecenia nadto istotę prawną zawartych umów jako umów z określonym rezultatem dziełem stanowiącym wyraz artystycznej inicjatywy twórczej zainteresowanego, którzy jedynie kierowali się tematyką wskazaną przez płatnika składek, ale samodzielnie decydowali o sposobie stworzenia dzieła, samodzielnie decydował o czasie i miejscu wykonywania dzieła kierując się terminem końcowym, w którym mógł wykonać dzieło tylko osobiście. W konsekwencji organ rentowy pominął, że odwołujący wykonał dzieło, które zostało poddane przez płatnika składek weryfikacji na okoliczność istnienia wad i po jego przyjęciu stanowiło dzieło mające wartość artystyczną o niepowtarzalnym i indywidualnym charakterze o ściśle ekonomicznej wartości w obrocie gospodarczym;

/ odwołanie ubezpieczonego k.3 – 5 akt VIII U 1468/18 odwołanie płatnika k. 3-5 akt VIII U 1469/18/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

/ odpowiedź na odwołanie ubezpieczonego k.8 –11 akt VIII U 1468/18 odpowiedź na odwołanie płatnika k. 8-11 akt VIII U 1469/18/

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2018 r. połączono sprawy z obu ww. odwołań do wspólnego rozpoznania.

/ postanowienie k. 14 akt VIII U 1469/18/

Pismem procesowym z dnia 7 października 2020 r. ustanowiony w toku procesu kurator płatnika składek Zakładu Usług (...) Sp. z o.o. poparł odwołanie kwestionując zaskarżoną decyzję w całości. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie że K. S. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w spornych okresach z tytułu umów zawieranych z płatnikiem, oraz przyznanie wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora Zakładu Usług (...) Sp. z o.o. ustalonego według norm przepisanych, oświadczając iż wynagrodzenie z tego tytułu nie zostało uiszczone w całości ani w części.

/ pismo procesowe k. 88-90, postanowienie k. 120/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności płatnika składek Zakładu Usług (...) Sp. z o.o. w Ł. jest prowadzenie nadzorów przeciwpożarowych w firmach. Wskazany nadzór polega m.in. na dokonywaniu kontroli, dbałości o sprzęt przeciwpożarowy, odpowiednie oznak nie dróg ewakuacyjnych odpowiednie rozmieszczenie tablic informacyjnych w zakresie p. poż. zgodnie z obowiązującymi przepisami. Płatnik zatrudnia pracowników tylko i wyłącznie w oparciu o umowy cywilno-prawne.

/okoliczności niesporne, umowy w czerwonych teczkach załączone do akt sprawy do pisma k.36 z załącznikami pyta CD k.40 wykaz umów k. 41/

Wnioskodawca K. S. jest prezesem jednoosobowego zarządu płatnika i jednym z dwóch wspólników wskazanej spółki. Jest rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.

/bezsporne zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Będąc prezesem płatnika ubezpieczony jednocześnie współpracował ze spółką w oparciu o umowy cywilno-prawne celem realizacji wykonywanych przez spółkę umów. Dokonywał kontroli oceniał projekty, współdziałał przy dokonywanych zmianach, opracowywał scenariusze rozwoju pożaru tak by zaprojektować działanie instalacji ppoż. opracowywał instrukcje bezpieczeństwa pożarowego dla danej firmy. Wykonywane przez niego czynności stanowiły część - ułamek zadań w ramach realizacji umowy zwartej przez płatnika z kontrahentem. Pozostałe czynności wykonywali eksperci z zakresu ochrony środowiska, rzeczoznawcy ds. budowlanych, ekspertyzę pożarową musiał zatwierdzić ekspert od pożarnictwa i ekspert budowlany. Czynności wykonywały też inne osoby, którym zlecano np. rozmieszanie znaków czy gaśnic w oparciu o umowy zlecenia. Klient płacił spółce przeważnie po wykonaniu umowy.

/ umowy płatnika z kontrahentem k. 104-113 umowa z ZOZ załącznik do pisma k. 36, umowa z (...) sp. z o.o. załącznik do pisma k. 36 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52, płyta CD k. 24/

W ramach współpracy płatnik Zakład Usług (...) Sp. z o.o. w Ł. i wnioskodawca K. S. zawarli następujące umowy:

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 02.01.2014 r. zawarta na okres 02.01.2014 r. - 31.01.2014 r., której przedmiotem było opracowanie instrukcji przeciwpożarowej. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 15.000,00 zł. W umowie stwierdzono że wyplata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 14.02.2014 r. W ramach wskazanej umowy ubezpieczony opracował instrukcje bezpieczeństwa pożarowego Centrum Produkcyjno-Magazynowo – Biurowego w Ł. przy al. (...) września.

/ umowa k. 9 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, instrukcja wraz z umową w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, /

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 01.03.2014 r. zawarta na okres 1.03.2014 r. - 30.03.2014 r. której przedmiotem było opracowanie instrukcji przeciwpożarowej dla (...) Sp z o.o. i Dalkia E.. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 8000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wyplata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 11.04.2014 r. W ramach wskazanej umowy ubezpieczony opracował instrukcje bezpieczeństwa pożarowego hal magazynowych oraz stacji paliw (...) Sp z o.o.

/ umowa k. 10 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, instrukcja wraz z umową w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 01.05.2015 r. zawarta na okres 01.05.2015 r. - 06.05.2015 r., której przedmiotem było wykonanie opinii na temat zabezpieczenia przeciwpożarowego dworca kolejowego Ł. F. - kable. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 5000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wyplata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 22.05.2015 r. W ramach wskazanej umowy ubezpieczony opracował opinię na temat zabezpieczenia przeciwpożarowego kabli – Etap II lot B2 odcinek Ł. (...) F. oraz budowa części podziemnej Ł. F.

/ umowa k. 11 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opinia wraz z umową w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 01.06.2015 r. zawarta na okres 01.08.2015 r. - 15.08.2015 r., której przedmiotem było opracowanie koncepcji zasilania w wodę sieci przeciwpożarowej na terenie (...) Spółka z o.o. ul. (...) z uwzględnieniem sytuacji gdy zabraknie zasilania elektrycznego. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 9500,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 10.08.2015 r. W ramach wskazanej umowy ubezpieczony opracował ww koncepcję.

/ umowa k. 12 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opinia wraz z opracowaniem koncepcji w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 01.06.2015 r. zawarta na okres 01.06 2015 r. - 31.10.2015 r., której przedmiotem były nadzory przeciwpożarowe H., (...) SP (...), (...). Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 2000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 4.09.2015 r.

/ umowa k. 13 akt ZUS/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 01.08.2015 r. zawarta na okres 01.08 2015 r. - 10.08.2015 r., której przedmiotem było opracowanie oceny stanu ochrony przeciwpożarowej dla kompleksu budynków hal i budynku biurowego znajdujących się na terenie zakładu w miejscowości A. 1A –etap I. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 2000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w dniu 4.09.2015 r. W ramach umowy sporządzono wskazane opracowanie.

/ umowa w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opracowanie w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy /

- umowę nazwaną umową o dzieło z dnia 01.12.2015. zawarta na okres 01.12.2015 r. -16.12.2015 r., której przedmiotem było wykonanie opinii na temat zabezpieczenia przeciwpożarowego V. . Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 5000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w 30.12.2015. W ramach umowy sporządzono wskazaną opinię.

/ umowa k. 14 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opinia w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 04.01.2016 r. zawarta na okres 4.01.2016 r. - 16.01.2016 r., której przedmiotem było uzgodnienie scenariuszy rozwoju zdarzeń w czasie pożaru w hali 1 i hali 2a w S.. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 1600,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w 12.02.2016 r. W ramach umowy sporządzono scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru

/ umowa k. 15 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opinia wraz z opracowaniem scenariusza w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 11.01.2016 r. zawarta na okres 11.01.2016 r. - 25.01.2016 r., której przedmiotem było opracowanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla hali 1 i hali 2a w S.. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 9.500,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w 12.02.2016 r. W ramach umowy sporządzono wspomnianą instrukcję bezpieczeństwa pożarowego

/ umowa k. 16 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, instrukcja w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

- umowa nazwana umową o dzieło z dnia 26.01.2016 r.. zawarta na okres 26.01.2016 r.. - 08.02.2016 r., której przedmiotem było sprawdzenie projektu wykonawczego budowy P. P. S. P., hala LM - etap I. Wynagrodzenie z tytułu wykonania tej umowy strony określiły na kwotę 25000,00 zł. W umowie stwierdzono, że wypłata wynagrodzenia nastąpi po stwierdzeniu przez Zleceniodawcę terminowego i prawidłowego wykonania zleconej pracy będącej przedmiotem umowy. K. S. na rachunku do umowy potwierdził wypłatę wynagrodzenia w 04.04.2016 r. W ramach umowy sporządzono opis techniczny do projektu budowlanego.

/ umowa k. 17 akt ZUS oraz w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy, opis techniczny w czerwonych teczkach załączonych do akt sprawy/

K. S. pełniący funkcję Prezesa Zarządu Zakładu Usług (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podpisywał powyższe umowy o dzieło jako przedstawiciel zleceniodawcy dzieła - (...) Sp. z o.o. i jednocześnie jako osoba prywatna - wykonawca dzieła. Dodatkowo w umowach tych w miejscu przeznaczonym na podpis zleceniodawcy dzieła są podpis i pieczątka księgowej T. B. występującej w imieniu spółki. Podpis księgowej widnieje również w każdej z w/w umów w pozycji: „Potwierdzam wykonanie pracy wyszczególnionej w umowie”

/ bezsporne umowy k. 9-17 nadto w czerwonych teczkach załączonych do akt ZUS zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Realizacja każdej z ww. umów kończyła się dokumentem opracowaniem wraz z załącznikami w postaci rysunków od kilku do kilkuset stron. Dokument dotyczył stricte konkretnego obiektu nie mógł być zastosowany gdzie indziej miał indywidualny temat. Wnioskodawca miał pełnię praw autorskich do opracowania.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Umowa służyła przede wszystkim jako dokument księgowy nie określała szczegółowo przedmiotu umowy.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Wynagrodzenie wnioskodawcy z tytułu spornych umów nie było uzależnione od odbioru dokonywanego przez straż pożarną. Nie można było sprawdzić prawidłowości pożądanej przez niego dokumentacji np. instrukcji czy scenariusza do momentu odbioru przez (...). Płatnik płacił wynagrodzenie gdy ubezpieczony kończył pracę i wstawiał rachunek niezależnie od tego kiedy za wykonanie całości umowy płacił kontrahent.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Gdy (...) odmawiała odbioru musiały być robione poprawki do skutku w postaci odbioru lub zaakceptowania przez Straż Pożarną.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

Kwotę wynagrodzenia ze spornych umów ustalano na podstawie negocjacji. Nie było to wynikiem kalkulacji godzin wynikała ona ze znajomości rynku i doświadczenia wnioskodawcy i była powiązana z nakładem pracy liczbą czynności jakie musiał podjąć tj. liczbą przepisów i materiałów jakie musiał przeanalizować, liczbą wizyt na terenie obiektu jakie musiał odbyć. Bywało, że inne osoby proponowały kwoty korzystniejsze.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 20 lipca 2021 r. 00:04:15-00:21:54 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 19 stycznia 2021 r. 00:01:37-00:23:52/

K. S. w badanym okresie nie posiadał innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych

/okoliczność bezsporna/

Płatnik składek nie zgłosił wnioskodawcy do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z tytułu spornych umów.

/okoliczność bezsporna/.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy i w aktach ZUS uznając je za wiarygodne i wystarczające do poczynienia przedmiotowych ustaleń. Powołane dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby z urzędu zakwestionować ich wartość dowodową w sprawie. Sąd oparł się także na zeznaniach wnioskodawcy. W ocenie Sądu złożone zeznania wnioskodawcy w sposób wystarczający dla rozstrzygnięcia relacjonują przebieg realizacji spornych umów– zawierają opis wykonywanych w ramach tych umów czynności. Ocena ich kwalifikacji prawnej jako umów zlecenia czy dzieło należy zaś do Sądu nie ubezpieczonego. Dodatkowo wskazać należy, że odwołujący się nie zakwestionowali wskazanego przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji okresu podlegania przez K. S. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorcy u płatnika składek, ani miesięcznych podstaw wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za ten okres.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania podlegają oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 423) osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Z mocy art. 13 pkt. 2 wspomnianej ustawy zleceniobiorcy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają od dnia oznaczonego
w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Stosownie do art. 36 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązkiem płatnika składek – z mocy art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jest obliczanie, rozliczanie i opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy oraz przesłanie w wyznaczonym terminie deklaracji rozliczeniowej, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacanie składek za dany miesiąc.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 (to jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Natomiast art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż podstawę wymiaru składek ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zgodnie z art.81 ust.1, 5, 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 t.j.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób, bez stosowania ograniczeń o których mowa w art.19 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Dokonując oceny umowy zawartej przez płatnika z wnioskodawcą należy wskazać, że zarówno umowa zlecenia jak i umowa o dzieło to podstawowe kontrakty usługowe, konkurencyjne w stosunku do umowy o pracę. Różnica między tymi dwoma rodzajami umów jest dla podmiotów zatrudniających bardzo istotna, bowiem wiąże się z różnymi konsekwencjami prawnymi, a także finansowymi. I tak np. podczas, gdy umowy o dzieło rodzą określone obowiązki z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych odnośnie naliczania i odprowadzania składek ubezpieczeniowych tylko wówczas, gdy są zawierane z własnymi pracownikami, to umowy zlecenia pociągają za sobą skutki ubezpieczeniowe bez względu na to, z kim są zawierane - z własnym pracownikiem, czy z osobą z zewnątrz (art.6 ust.1 punkt 4 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zatem jeśli dana umowa zostanie błędnie uznana nie za umowę o dzieło, ale za umowę zlecenia, to naliczenie w stosunku do niej składek na ubezpieczenia społeczne będzie niedozwolone, podobnie jak brak naliczenia składek w przypadku umowy zlecenia, która niewłaściwie została zakwalifikowana jako umowa o dzieło.

Stosownie do treści art.734§1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zgodnie z treścią przepisu art.750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Ma to miejsce wtedy, gdy przedmiotem umowy jest dokonywanie czynności faktycznych, natomiast umowa taka nie jest unormowana w przepisach dotyczących innych umów np. agencyjnej, komisu itp. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 października 2013 roku, III AUa 401/13 Lex nr 1386066)

Zgodnie zaś z treścią art.627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Umowę o dzieło zalicza się do kategorii „umów rezultatu” i przeciwstawia umowie zlecenia - jako „umowie o staranne wykonanie usługi”. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu.

Celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie) lub zaniechanie, które przy zachowaniu określonej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu, pozostające poza zakresem obowiązków świadczącego. Przy umowie o dzieło chodzi o coś więcej, o osiągnięcie określonego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie, w wypadku nieosiągnięcia celu umowy, jest więc odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności. Przedmiotem umowy o dzieło, w ujęciu Kodeksu cywilnego, jest więc przyszły, z góry określony, samoistny, materialny lub niematerialny, lecz obiektywnie osiągalny i w danych warunkach pewny rezultat pracy i umiejętności przyjmującego zamówienie, którego charakter nie wyklucza możliwości zastosowania przepisów o rękojmi za wady. Wymaga podkreślenia, że przedstawiony zespół cech konstytutywnych występować musi łącznie (A. Brzozowski /w:/ System prawa prywatnego, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, Tom 7, wydanie 3, pod red. J. Rajskiego, Wydawnictwo C.H. Beck - Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2011, s. 390-391).

Tymczasem umowa zlecenia takiego rezultatu - jako koniecznego do osiągnięcia - nie akcentuje. Elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia nie jest zatem wynik, lecz starania podejmowane w celu osiągnięcia tego wyniku (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 1993 roku III AUr 357/93; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 stycznia 2006 roku III AUa 1700/05; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1967 roku, I CR 500/66).

Natomiast cechą konstytutywną dzieła jest samoistność rezultatu, która wyraża się przez niezależność powstałego rezultatu od dalszego działania twórcy oraz od osoby twórcy. Z chwilą ukończenia dzieła staje się ono niezależną od twórcy, autonomiczną wartością w obrocie (W. Czachórski, Zobowiązania, 2007, s. 463; A. Brzozowski, Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986, s. 15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 maja 2013 roku III AUa 1136/12).

Dokonując kwalifikacji konkretnej umowy należy w pierwszej kolejności badać, czy świadczenie będące przedmiotem zobowiązania ma cechy dzieła. Dzieło stanowi zawsze zjawisko przyszłe, jest czymś, co w chwili zawarcia umowy nie istnieje, lecz ma dopiero powstać w jakiejś określonej przyszłości. Rezultat, na jaki umawiają się strony, musi być z góry określony i może przyjmować zarówno postać materialną jak i niematerialną. Cechą konstytutywną umowy o dzieło jest, aby rezultat ten był obiektywnie osiągalny i w konkretnych warunkach pewny. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Podkreślenia także wymaga, że celem umowy o dzieło nie jest czynność (samo działanie lub zaniechanie), która przy zachowaniu należytej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu, lecz samo osiągnięcie tego rezultatu. W umowie o dzieło chodzi zawsze o osiągnięcie umówionego rezultatu, niezależnie od rodzaju i intensywności świadczonej w tym celu pracy i staranności.

W umowie zlecenia można zaś wskazać rezultat, który powinien być osiągnięty, a podejmujący zlecenie powinien podejmować starania by go osiągnąć. Jednak w odniesieniu do umowy zlecenia po pierwsze nie da się określić zamierzonego rezultatu w sposób pewny, a po drugie nie sposób przewidzieć, w jakim stopniu zostałby on osiągnięty.

W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienia doprowadziły do konkretnego, w przyszłości, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenia nie akcentuje tego rezultatu, jako koniecznego do osiągnięcia, nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia, to jest przedmiotem istotnym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 1993 roku, III AUr 357/93).

Sposób wykonania dzieła pozostawiony jest w zasadzie uznaniu przyjmującego zamówienie, byleby dzieło miało przymioty ustalone w umowie lub wynikające z charakteru danego dzieła. Przyjmujący zamówienie nie ma także, co do zasady, obowiązku osobistego wykonania dzieła, chyba że wynika to z umowy lub charakteru dzieła (np. dzieło artystyczne). Ryzyko nieosiągnięcia rezultatu zawsze obciąża przyjmującego zamówienie. Przy czym odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy, jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 roku, II UKN 386/99).

Z umową rezultatu mamy do czynienia wtedy, gdy spełnienie świadczenia przez dłużnika polega na doprowadzeniu do określonego efektu. W tego typu umowach jedynie taki stan będzie uznany za wykonanie zobowiązania. Z kolei z umową starannego działania jest związany obowiązek dłużnika działania w sposób sumienny w kierunku osiągnięcia danego rezultatu, przy czym już samo sumienne działanie jest spełnieniem świadczenia, niezależnie czy ostatecznie zostanie osiągnięty zamierzony rezultat czy nie.

Należy podkreślić, że umowę o dzieło zdefiniowano w art.627 k.c. jako zobowiązanie do wykonania oznaczonego dzieła za wynagrodzeniem. Starania przyjmującego zamówienie w umowie o dzieło mają doprowadzić w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, za wynagrodzeniem zależnym od wartości dzieła (art.628§1 k.c., art.629 k.c., art.632 k.c.). Umowa o dzieło zakłada swobodę i samodzielność w wykonywaniu dzieła, a jednocześnie nietrwałość stosunku prawnego, gdyż wykonanie dzieła ma charakter jednorazowy i jest zamknięte terminem wykonania. Przyjmuje się, że rezultat, o który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt obiektywnie osiągalny i pewny.

Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie). Takie dzieła są rezultatami materialnymi umowy zawartej między stronami, weryfikowalnymi ze względu na istnienie wad (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2000 roku, IV CKN 152/00).

Poza rezultatami materialnymi, istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym. W każdym razie takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie jej wynik, dzieło bowiem musi istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu. Dzieło musi być możliwe do zweryfikowania już na etapie podpisania umowy, musi mieć charakter niestandardowy, niepowtarzalny, wypełniać kryterium twórcze, indywidualne.

Sąd miał na uwadze, iż w sprawach o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym, w których organ rentowy kwestionuje prawidłowość zawarcia umowy o dzieło, zasada swobody umów wyrażona w art.353 ¹ k.c. nie może zniwelować zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu, bowiem ta ostatnia należy do norm o charakterze ius cogens (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2017 roku, II UK 518/15, Lex nr 2209108). Oznacza to też, że w powyższym kontekście decydującej wagi nie można przypisać treści oświadczeń woli stron, zwłaszcza że sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawami cywilnymi w ujęciu formalnym (art.1 k.p.c.). Aspekt oświadczenia woli, w przypadku ustalania podlegania ubezpieczeniu społecznemu, należy traktować jako jeden z czynników równorzędnych branych pod uwagę w tym procesie.

Odnosząc powyższe rozważania do spornych umów zawartych przez płatnika z wnioskodawcą w ocenie Sądu wbrew zapatrywaniu odwołujących, umowy te nie odpowiadają w charakterze ich wykonania umowie o dzieło.

Sąd Okręgowy zważył, że czynności polegające na: opracowaniu instrukcji przeciwpożarowej dla poszczególnych podmiotów, wykonanie opinii na temat zabezpieczenia przeciwpożarowego dworca kolejowego Ł. F. – kable, opracowanie koncepcji zasilania w wodę sieci przeciwpożarowej na terenie obiektu (...) Spółka z o.o. , wykonywanie nadzorów przeciwpożarowych w obiektach H., (...) SP (...), (...), opracowanie oceny stanu ochrony przeciwpożarowej dla kompleksu budynków hal i budynku biurowego, wykonanie opinii na temat zabezpieczenia przeciwpożarowego V., uzgodnienie scenariuszy rozwoju zdarzeń w czasie pożaru w halach S., sprawdzenie projektu wykonawczego budowy P. P. S. P., w istocie sprowadzały się do podejmowania szeregu czynności mających na celu opracowanie czy to określonego modelu działania, oceny stanu ochrony przeciwpożarowej i wykonania opinii w tym przedmiocie, wykonania projektów czy koncepcji służących takiej ochronie w poszczególnych obiektach, skontrolowanie projektów z uwzględnieniem wymogów przeciwpożarowych. Stanowiło to przygotowanie strategii organizacyjnej pod względem przeciwpożarowym, ocenę lub kontrolę instrumentów służących tej ochronie w formie pisemnej opinii czy określonej koncepcji a następnie przedstawienie ich płatnikowi. Powyższe zatem nie miały charakteru czynności przynoszących konkretny, indywidualny rezultat materialny czy niematerialny, lecz były realizowane w ramach starannego działania, właściwego dla wykonywania usług. Co również istotne, czynności wykonywane przez wnioskodawcę stanowiły element pewnej całości, stanowiły jedno z zadań jakie płatnik miał realizować w ramach szerszej umowy zwartej z konkretnym kontrahentem. Na realizację kontraktu składała się praca wielu osób i nie można przyjąć, że każda z nich stworzyła samodzielne dzieło. Wnioskodawca wykonał jeden z elementów całości umów dotyczących zabezpieczeń przeciwpożarowych realizowanych przez płatnika dla klientów. Czynności wnioskodawcy nie prowadziły do powstania konkretnego i sprawdzalnego rezultatu. Wymagały od niego starannego działania opracowania instrukcji, wykonania opinii opracowanie oceny stanu ochrony przeciwpożarowej, uzgodnienie scenariuszy rozwoju zdarzeń, opracowanie koncepcji zasilania w wodę sieci przeciwpożarowej sprawdzenie projektu wykonawczego, wykonywanie nadzorów przeciwpożarowych. Dziełem z znaczeniu materialnym czy niematerialnym nie są czynności przygotowawcze, polegające na ustaleniu określonych okoliczności czy organizacji w ramach tworzonej procedury. Czynności wykonane przez wnioskodawcę były realizowane w ramach starannego działania, właściwego wykonaniu usługi. Nadto co istotne wnioskodawca na piśmie przedstawiał takie opracowania ten zaś ponosząc odpowiedzialność gospodarczą wobec kontrahenta za wykonanie całościowej usługi mógł zgłaszać uwagi, które musiałyby zostać uwzględnione, lub określone propozycje odrzucić. Podkreślenia wymaga też, że wnioskodawca był obligowany do czynienia ewentualnych poprawek do skutku tj. do czasu odbioru lub zaakceptowania przez Straż Pożarną, gdyż to stanowiło dopiero o wykonaniu umowy dla kontrahenta w ramach całości zawartej umowy.

Nadto należy wskazać, iż przedmiot pracy zlecony wnioskodawcy nie został precyzyjnie określony. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że wnioskodawca wykonywał czynności w imieniu i na rzecz odwołującego się płatnika. Wnioskodawca wykonywał przyjęte na siebie na podstawie spornych umów zobowiązanie będące elementem szerszej umowy dotyczącej określonych zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Przy tym czy opracowane przez niego instrukcje, strategie działania, koncepcje w zaprezentowanym przez niego kształcie były realizowane, zastrzeżenia przyjęte decydował ostatecznie nie tylko płatnik lecz zależało także od odbioru czy wymogów jakie stawiała Straż Pożarna. Tym samym w umowie łączącej płatnika z wnioskodawcą nie określono zindywidualizowanego przedmiotu. W treści umowy nie wskazano konkretnego, ściśle określonego celu, efektu który niezależnie od realizacji umowy ramowej zwartej między płatnikiem i kontrahentem miały funkcjonować w obrocie. Nie można więc przyjąć, aby zamawiający wymagał od wykonawcy osiągnięcia konkretnego, indywidualnie oznaczonego wytworu, który poddawałby się sprawdzianowi w aspekcie wykonania umowy zgodnie z zamówieniem, a jedynie wykonania pewnych czynności, co nie przesądza o ich wykonywaniu w ramach umowy o dzieło. Z tak określonego w spornej umowy celu nie mógł wynikać obiektywnie osiągalny i pewny rezultat. Chodziło więc o wykonanie określonej, technicznej, a nie twórczej czynności bez względu na to, jaki rezultat ta czynność przyniesie. W konsekwencji przedmiotem badanej umowy była określona czynność (czynności), a nie jej wynik, co przesądza o jej kwalifikacji jako umowy starannego działania - umowy o świadczenie usług (art. 750 k.c.).

W tym miejscu Sąd pragnie wskazać, że podziela pogląd zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w wyroku z 2.06.2017 r., II UK 147/16, zgodnie z którym przedmiot umów z udziałem profesjonalisty stanowi elementarną cechę kontraktu opisanego w treści art. 627 k.c. Powinien on być oznaczony in concreto, ściśle według schematu właściwego dla danego rodzaju umowy, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności i oczywistości jego powstania z racji określonych umiejętności, cech osobistych wykonawcy. Ułomna konstrukcja przedmiotu umów nie rodzi żadnego domniemania (faktycznego ani prawnego), że chodzi wyłącznie o uzyskanie konkretnego rezultatu. Ten bowiem może być osiągnięty w toku wykonania różnych rodzajów umów. Wynika z tego, że na gruncie ubezpieczenia społecznego umowa, której przedmiot został przez profesjonalistę określony nieprecyzyjnie, nie może być kwalifikowana jako wyjątek od reguły, usprawiedliwiający fakt niepodlegania ubezpieczeniu społecznemu.

Instrukcja, strategia organizacyjna, opinia oceny stanu ochrony przeciwpożarowej, określona koncepcja dotycząca zabezpieczeń przeciwpożrowych może stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze i być przedmiotem umowy o dzieło, ale o takiej kwalifikacji decydują dodatkowe kryteria. Zatem zamiar ułożenia zobowiązania według kryterium art. 627 k.c. w płaszczyźnie uniknięcia obowiązku ubezpieczenia społecznego obliguje do staranności i indywidualności przy określeniu parametrów dzieła, tak by uchwycić istotę tego działania. Opracowanie instrukcji, strategii organizacyjnej, opinii oceny stanu ochrony przeciwpożarowej, koncepcji dotyczącej zabezpieczeń przeciwpożarowych w ramach określonej całości składającej się na realizację umowy kontrahentem wedle potrzeb płatnika na jego tylko ryzyko z uwzględnieniem konieczności ewentualnych poprawek związanych z wymogami odbioru czy to zastrzeżeniami stawianymi przez Straż Pożarną, nie może być uznane za dzieło, ale za umowę o świadczenie usług, od której powinny zostać odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne.

Podkreślić także należy, iż niekiedy określenie przedmiotu umowy miało charakter tak ogólny i niekonkretny, iż nie sposób ustalić, dla którego kontrahenta umowa była realizowana- np. - umowa z dnia 02.01.2014 r., której przedmiotem było opracowanie instrukcji przeciwpożarowej. Dopiero na podstawie rachunku można ustalić dla kogo realizowane było powyższe zdanie. Niekiedy zaś przedmiot określony był zbiorowo dla kilku kontrahentów np.: „opracowanie instrukcji przeciwpożarowej dla (...) Sp z o.o. i Dalkia E.”. Wskazuje to jednoznacznie na usługowy charakter umów.

Płatnik składek zobowiązał wnioskodawcę do stworzenia instrukcji, wykonania opinii, opracowania oceny stanu ochrony przeciwpożarowej, uzgodnienia scenariuszy rozwoju zdarzeń, opracowania koncepcji określonych zabezpieczeń przeciwpożarowych, sprawdzenia projektu wykonawczego, wykonywania nadzorów przeciwpożarowych, przy czym nie jest możliwe ustalenie, w jaki sposób sprawdzano prawidłowość przygotowania i wykonania „dzieła” przez wnioskodawcę, a w rezultacie jakimi wadami mógłby być obciążany rezultat pracy ubezpieczonego i w oparciu o jakie kryteria należałoby oceniać wystąpienie ewentualnych wad. Pamiętać przy tym należy, iż nie chodzi tylko o wady fizyczne ale wady konkretnego dzieła – czyli brak zgodności ze złożonym zamówieniem. Takie określenie przedmiotu dzieła nie poddaje się zatem ocenie na istnienie wad. Płatnik choć ogólnie zakreślił zakres czynności, nie określił wymogów jakim ma odpowiadać efekt pracy np. co do kosztów spełnieni określonych wymogów czy to prawnych klienta czy ze strony pożarnej itp. Brak ustalenia w umowie tych parametrów uniemożliwia weryfikację domniemanego dzieła, pod kątem prawidłowości wykonania. Z tych względów nie można zakwalifikować umów zawartych z wnioskodawcą jako umów o dzieło, albowiem w ocenie Sądu, jednym z kryteriów pozwalających na odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14 grudnia 2017 r. III AUa 476/17). Sprawdzian taki jest zaś niemożliwy do przeprowadzenia, jeśli strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Taki brak kryteriów określających pożądany przez zamawiającego wynik (wytwór) umowy prowadzi do wniosku, że przedmiotem zainteresowania zamawiającego jest wykonanie określonych czynności, a nie ich rezultat.

Wnioskodawca w pracy nad instrukcjami, opiniami, koncepcją, opracowaniami, strategiami i w ramach nadzorów dotyczących zabezpieczeń przeciwpożarowych wykonał szereg czynności faktycznych – analizował przepisy, materiały, dokumenty obowiązujące u klienta, projekty, niejednokrotnie dokonywał wizyt/ inspekcji na terenie obiektu, którego dotyczyły podejmowane przez niego działania a następnie przygotowywał wymagane od niego instrukcje i opracowania, opinie dokonywał nadzorów. Również te okoliczności wskazują, że wnioskodawca wykonywał czynności na podstawie umowy o świadczenie usług, bo możliwy do osiągnięcia efekt opatrzony był szeregiem niewiadomych wynikających czy to z funkcjonowania, dostępności poszczególnych obiektów tj. uwarunkowań funkcjonalnych budowlanych architektonicznych topograficznych i także co należy mieć na uwadze finansowych właściciela danego obiektu.

Sąd nie traci przy tym z pola widzenia, iż czynności, koncepcje, instrukcje opracowania i opinie tworzone przez ubezpieczonego w ramach spornych umów miły mieć charakter autorski, były wynikiem twórczej, pracy przyjmującego zlecenie i w tym znaczeniu stanowiły utwór w rozumieniu prawa autorskiego.

Odnosząc się do powyższego należy wskazać że nawet ewentualne przeniesienie przez wnioskodawcę na płatnika autorskich praw majątkowych do strategii, opinii instrukcji opracowań nie świadczy o zawarciu umowy o dzieło. W przypadku umów, gdzie pojawia się problematyka stworzenia utworu, powyższe zagadnienia są regulowane prawem autorskim, które wypierają ogólne reguły prawa cywilnego. Analiza ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz. 880 z późn. zm.) nie pozostawia wątpliwości, że skupia ona uwagę na ochronie utworów wytworzonych przez człowieka, podczas gdy w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych przypisano odmienną rolę. Dotyczy ona relacji zachodzącej między organem rentowym, płatnikiem i ubezpieczonym.

Nie należy też tracić z pola widzenia, że efekt w postaci utworu, w rozumieniu prawa autorskiego, nie przesądza o kwalifikacji zawartej umowy. Przepis art. 1 ust. 1 u.p.a.p.p. i art. 627 k.c. nie muszą mieć wspólnego zakresu. Dziełem może być rezultat umowy, która nie ma charakteru autorskiego. Prawo autorskie jest też samodzielną regulacją, z której wcale nie wynika, że o autorskim charakterze umowy przesądza tylko wykonanie jej w ramach umowy o dzieło. Utwór w rozumieniu prawa autorskiego może być dziełem w rozumieniu art. 627 k.c., jeżeli powstał w ramach umowy o dzieło. Nie jest to reguła zamknięta, gdyż utwór może powstać również w ramach wykonywania stosunku pracy (art. 12 i 14 u.p.a.p.p.) lub umowy oświadczenie usług. Utwór w rozumieniu prawa autorskiego nie determinuje bezwzględnie rodzaju umowy (o dzieło lub o wykonanie usługi). /wyrok SN z dnia 2 września 2020 r. I UK 96/19, LEX nr 3071517/.

Należy również zwrócić uwagę na sposób określenia wynagrodzenia wynikającego ze spornej umowy. W odniesieniu do umowy o dzieło istnieje bowiem związek wynagrodzenia z samym dziełem - jego wartością, a nie jak w przypadku usługi - z jej ilością, jakością i rodzajem. Generalnie wynagrodzenie z umowy o dzieło określa się w sposób ryczałtowy lub kosztorysowy. Z umowy zawartej z wnioskodawca wynika, że wynagrodzenie było określone jednorazową stawką i choć było płatne po wykonaniu zobowiązania, nie było poprzedzone stricte odbiorem „dzieła” w jakiejkolwiek części. To zaś wskazuje na zapłatę za umowę starannego działania. Ponadto podkreślić należy iż sam ubezpieczony zeznał iż kwotę wynagrodzenia szacował w oparciu o nakład wykonywanej przez siebie pracy.

W ocenie Sądu czynności będące przedmiotem spornych umów zawartych pomiędzy odwołującymi się wnioskodawcą i płatnikiem nie mogą być uznane za czynności przynoszące konkretny i zindywidualizowany rezultat, możliwy do obiektywnej weryfikacji. Nie jest możliwe określenie - a co więcej nie określają tego umowy- jaki rezultat materialny (rzecz, czy zespół rzeczy) lub niematerialny miałby powstać w efekcie wykonywania tych czynności (innymi słowy, co miałoby stanowić dzieło). W istocie zawarte umowy kładły nacisk nie na pożądany efekt pracy osoby je wykonującej, lecz na to, że w określonym czasie miała ona wykonać konkretne prace będące elementem większej całości składającej się na zobowiązanie płatnika względem konkretnego kontrahenta. To zaś sprowadza się do wniosku, że celem zawartych umów było wykonanie przez wnioskodawcę ogólnie pojętych czynności, a nie określony rezultat tych czynności.

Takiemu zobowiązaniu nie można przypisać cech essentialia negotii umowy o dzieło, a oczekiwania stron towarzyszące zawieraniu i wykonywaniu tej umowy nazywanej przez strony umową o dzieło, mogły się zrealizować wyłącznie jako elementy innej umowy - umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, które są regulowane w art. 750 k.c.

Tym samym w ocenie Sądu czynności podlegające ocenie w niniejszym postępowaniu były realizowane w ramach umowy starannego działania, mającej charakter umowy zlecenia (umowy o świadczenie usług). Treścią zobowiązania wnioskodawcy nie był konkretny wynik odpowiadający pewnym z góry ustalonym warunkom, lecz wykonywanie określonych czynności wynikających z realizowanych przez płatnika usług. Za wykonane czynności wnioskodawca otrzymał umówione wynagrodzenie.

Reasumując - w wykonanych przez wnioskodawcę pracach nie przejawia się indywidualny, czy twórczy charakter jego autora, który w jakikolwiek sposób odróżniałby, wykonane prace od innych, wykonanych przez osobę posiadającą takie same kwalifikacje. Jakkolwiek ubezpieczony jest niewątpliwie osobą posiadającą ściśle określone predyspozycje, wiedzę które wymagane są dla wykonywania spornych umów, tak jednocześnie nie można nie zauważyć, że rezultat takich prac jest jednak podporządkowany spełnianiu zasad, odgórnie, ustalonych przy takiej pracy, a więc niezależnych od niej. Ich rola sprowadzała się, zatem, do zastosowania pewnych norm i dokonania w oparciu o nie czynności, a zatem, w konsekwencji, do starannego działania. Trudno, w tym przypadku mówić o rezultacie, decydującym o charakterze zawartej umowy, jako umowy o dzieło.

Zdaniem Sądu nie można każdego wyniku określonych czynności wykonanych przez daną osobę sprowadzać do dzieła na gruncie przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeń społecznych, które nie rodzi obowiązku zapłaty składek na te ubezpieczenia. Dzieło takie bowiem ma przynieść trwały efekt i jednocześnie ma mieć w pewnym stopniu niepowtarzalny charakter.

W toku postępowania skarżący nie kwestionowali ustalonych w decyzji podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Wobec powyższego wykonywanie pracy przez wnioskodawcę na podstawie zakwestionowanych przez organ rentowy umów, rodziło dla niego tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na podstawie ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy, stanowi zaś osiągnięty na podstawie umowy przychód.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd obciążył obu odwołujących się obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ rentowy. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r.( tj. Dz.U.2018.265) w kwocie 180 zł, o czym orzeczono, jak w punkcie 2 i 3 sentencji wyroku.

O zwrocie wynagrodzenia za czynności kuratora ustanowionego dla Zakładu Usług (...) Sp. z o.o. orzeczono w punkcie 4 sentencji wyroku na podstawie § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 9 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 536) w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie dnia 22 października 2015 (Dz.U. 2015 r. poz 1800).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć kuratorowi PI i pełnomocnikowi wnioskodawcy PI- informując, iż termin na sporządzenie apelacji został przedłużony do trzech tygodni.

9 IX 2021 roku.

J.L.