Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2022 roku w Sieradzu

odwołania B. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 24 listopada 2021 r. Nr (...)

w sprawie B. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o niezrealizowaną rentę z tytułu niezdolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje B. B. prawo do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej T. B., za październik 2021 roku.

Sygn. akt IV U 688/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 24.11.2021r., ZUS II Oddział w Ł. odmówił B. B. prawa do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej 16.10.2021r. córce T. B. z argumentacją, że nie należy ona do kręgu osób wymienionych w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz, że zmarła nie pozostawała na utrzymaniu w/w.

Nie podzielając powyższej decyzji B. B. złożyła odwołanie, wnosząc o przychylne rozpatrzenie odwołania. Wskazywała, że mieszkała razem z córką i prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe. Podnosiła, że od 4.03.2020r. córka poważnie chorowała, miała dwie operacje oraz leczenie chemioterapią, co wiązało się z wyjazdami na chemioterapię do szpitala w B. (jeden wyjazd 140 km). Do tego dochodziły kosztowne badania. Świadczenie które otrzymywała córka, nie było wystarczające na leczenie i utrzymanie.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o oddalenie odwołania z argumentacją jak w decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. B. ur. (...), zm. 6.10.2021r., córka odwołującej. T. B. była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do 31.07.2022r., z powodu raka jelita grubego; ostatnie świadczenie wynosiło 1439zł. T. B. była panną, nie miała dzieci. Wnioskodawczyni mieszkała cały czas z córką i prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe. Z uwagi na nowotwór jelita grubego, T. B. wymagała określonej diety. Wnioskodawczyni kupowała dla córki żywność z tzw. górnej półki, kupowała na wsi np. jajka lub drób, króliki. Dodatkowo kupowała córce oleje, aby uzupełnić niedobór mikroelementów. Córka odwołującej przebyła w trybie pilnym operację w Ł., a następnie chemioterapię, która była w szpitalu w B., tj. 70 km od miejsca zamieszkania. Córka miała 12 cykli chemioterapii po 3 dni, plus dodatkowe 2 cykle, z uwagi na złe wyniki. Cykle chemioterapii były w trybie dziennym; w przypadku 3-dniowego cyklu chemioterapii, odwołująca jeździła rano z córką do szpitala; o godz. 7 były badania przed chemioterapią, podanie chemii w pierwszym dniu kończyło się wieczorem ok. 17-18, po czym wracała z córką do domu do Ł.. Następnego dnia chemioterapia była o godz. 9, bo cykl był krótszy; T. B. miała zakładaną pompę z chemią. Około godz. 14 odwołująca wracała z córką do domu. Następnego dnia wnioskodawczyni jechała z córką na godz. 13, żeby zdjąć pompę. Łącznie było 42 cykli chemioterapii. Cztery razy w niedziele trzeba było jechać na dodatkowe zastrzyki wzmacniające. Chemioterapia zakończyła się w październiku 2020r. Po zakończonej chemioterapii w styczniu 2021r., po badaniu krwi okazało się, że znowu się coś dzieje ze zdrowiem córki. W marcu 2021r., T. B. przebyła kolejną operację, tym razem ginekologiczną, w szpitalu w B.. T. B. przebywała w szpitalu od 15.03.2021 - 23.03.2021. Na tę operację odwołująca pojechała z córką. Po operacji, od kwietnia była następna chemioterapia, która wiązała się z wyjazdami na dzienne pobyty do szpitala w B.. Z kart informacyjnych wynika, że po operacji ginekologicznej, wnioskodawczyni jeździła z córką 4 razy na SOR w B. na udrożnienie jelita grubego, gdyż miała założoną stomię. Córka wnioskodawczyni miała wykonany tomograf komputerowy w Ł., a RM w Ł. w szpitalu. Kolonoskopia była wykonywana w Ł. u dra C.. Leczenie było w ramach NFZ. Operacja jelita grubego, która została przeprowadzona natychmiast po zgłoszeniu się do przychodni odbywała się w Ł.. Koszt zastrzyków wzmacniających wynosił 670zł. i 420zł.; zastrzyki te były na T. w Ł.. Prywatna konsultacja lekarska u dra w B., który później operował T. B. kosztowała 300zł. Po operacji gnekologicznej, T. B. miała dwukrotnie pobieraną krew w szpitalu na ul. (...) w odstępach dwutygodniowych. Krew została wysłana do Niemiec w celu ustalenia, który z nowotworów powoduje przerzuty, tj. z jelita, czy z jajników; koszt tego badania wyniósł 14.900zł. Po badaniu okazało się, że wynik nie dawał jednoznacznej odpowiedzi. W związku z tym instytucja niemiecka oddała wnioskodawczyni na rachunek 10.000zł. Jedna wizyta u dr D. kosztowała 500zł. - były 2 wizyty, wizyta u dr S. kosztowała 250zł. - były 3 wizyty. Renta, którą otrzymywała T. B., nie wystarczała na pokrycie kosztów jej leczenia (zeznania wnioskodawczyni – na nagraniu CD – (...) k. 13, okazane na rozprawie: 3 segregatory z kartami informacyjnymi leczenia szpitalnego na oddziale ginekologiczno - położniczym w B., Oddziale Chemioterapii Dziennej w B. - 12 kart informacyjnych, Karta leczenia szpitalnego z Ł. dot. jelita grubego - operacji i 42 karty informacyjne z (...) w B. z Oddziału Chemioterapii dziennej z rozpoznaniem nowotworu złośliwego okrężnicy, poczynając od 15.04.2020, 16.04.2020, 17.04.2020, 29.04.2020, 30.04.2020, 1.05.2020., 13.05.2020., 14.05., 15.05., 27.05. - 29.05.2020, 10.06.2020 - 12.06.2020, 24.06.2020 - 26.06.2020, 8.07.2020 - 10.07.2020, 22.07.2020 - 25.07.2020, 5.08.2020 - 7.08.2020, 19.08.2020 - 20.08.2020, 21.08.2020 - 22.08.2020, 2.09.2020, 9.09.2020, 16.09.2020 - 18.09.2020, 19.09.2020 - 20.09.2020, 30.09.2020 - 3.10.2020; badanie RM jamy brzusznej w (...) Przychodni w B. z 21.07.2021, RM miednicy z tej samej jednostki z 13.07.2021r., karta informacyjna oddziału ratunkowego w B. 20.08.2021 - 21.08.2021, karta informacyjna z oddziału Chemioterapii dziennej w B. od 7.09.2021 - 8.09.2021 i Oddział ratunkowy w B. 13-14.09.2021r., TK klatki piersiowej z kontrastem z 4.06.2021r. PC w B., karta informacyjna z PC w B. Oddział Poł.-Gin. 15.03.2021 - 23.03.2021, karta informacyjna z Oddziału Chemioterapii dziennej PC w B. od 14.04.2021 - 15.04.2021, 5.05.2021 - 6.05.2021, 26.05.2021 - 27.05.2021, 16.06.2021 - 17.06.2021, 7.07.2021 -8.07.2021, 28.07.2021 - 29.07.2021, kopia dowodu wpłaty 14900zł. z 19.08.2021r. dot. prywatnej wizyty u dr A. B. w Ł. k. 5, kopie paragonów fiskalnych na kwoty: 670zł., 420zł. dotyczące zastrzyków wzmacniających, 300zł. – dot. prywatnej konsultacji lekarskiej u dra w B. k. 4/akta sprawy).

W dniu 3.11.2021r., B. B. złożyła w ZUS wniosek o niezrealizowane świadczenie (k. 94 – 95/akta ZUS).

Decyzją z 24.11.2021r., ZUS odmówił B. B. prawa do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej 16.10.2021r. córce T. B. z argumentacją, że nie należy ona do kręgu osób wymienionych w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz, że zmarła nie pozostawała na jej utrzymaniu (decyzja k. 96/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego przed organem rentowym oraz w niniejszej sprawie. Okoliczności dotyczące prowadzenia przez odwołującą wspólnego gospodarstwa domowego ze zmarłą córką T. B. i kosztów leczenia T. B., Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawczyni, którym w całości dał wiarę. Zeznania korelują w pełni z okazanymi na rozprawie dokumentami dotyczącymi leczenia T. B.. W świetle materiału dowodowego, nie ma żadnych wątpliwości, że T. B. jest uprawniona do nabycia niezrealizowanego świadczenia za październik, po zmarłej T. B.. Zdaniem Sądu nie budzi najmniejszych wątpliwości, że T. B. prowadziła razem z matką wspólne gospodarstwo domowe, a renta, którą otrzymywała, nie wystarczała na pokrycie bardzo wysokich kosztów jej leczenia.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 136 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2018.1270 j.t.), w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie określone ustawą, świadczenie należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi i dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Przepis ten reguluje sytuację prawną osób bliskich zainteresowanego, który zmarł po wniesieniu wniosku o świadczenie (tzw. niezrealizowane świadczenia). Niezbędnym warunkiem domagania się przez uprawnionych członków rodziny wypłaty świadczenia należnego po zmarłym uprawnionym jest uprzednie zgłoszenie przez niego wniosku o świadczenie (por. wyrok SN z 23.05.1997r., II UKN 77/97). Przepis ten dotyczy zatem tych zmarłych emerytów i rencistów, którzy jeszcze nie pobierali świadczeń, lecz przed śmiercią wystąpili z wnioskiem o emeryturę/rentę. Poza tym świadczenie należne po zmarłym uprawnionym do emerytury/renty wypłaca się innemu członkowi rodziny tylko wtedy, gdy spełnia on warunki do uzyskania renty rodzinnej (por. wyrok SA w Poznaniu z 10.09.1997r., III AUa 1/97) lub gdy zmarły pozostawał na utrzymaniu członka rodziny (wyrok SA w Łodzi z 17.01.1997r., III AUa 166/96).

Odmawiając wnioskodawczyni prawa do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej córce, organ rentowy argumentował, że wnioskodawczyni nie należy do kręgu osób wymienionych w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej i że zmarła nie pozostawała na utrzymaniu odwołującej.

W ocenie Sądu, zaskarżona decyzja jest błędna. Przede wszystkim należy podkreślić, że wnioskodawczyni należy do grupy podmiotów, uprawnionych do renty rodzinnej w rozumieniu ustawy emerytalno – rentowej. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, pojęcie „pozostawania na utrzymaniu” ma ściśle materialne znaczenie, a miarą jego jest zapewnienie środków pieniężnych koniecznych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb osoby będącej na utrzymaniu (por. wyrok SA w Katowicach z 22.03.2011r., sygn. III AUa 2026/10). Za osoby pozostające na utrzymaniu innych członków rodziny w rozumieniu ww. przepisu uważa się osoby, które bądź to nie posiadają żadnych własnych świadczeń emerytalno-rentowych (gdyż dopiero wystąpiły z wnioskiem o nie), bądź też pobierają wprawdzie takie świadczenia, ale w najniższej wysokości przewidzianej ustawą, a koszt zaspokajania ich usprawiedliwionych potrzeb jest znacznie wyższy (por. wyrok SA we Wrocławiu z 11.07.2012r., sygn. III AUa 516/12). Zatem, niezbędne jest istnienie silnej ekonomicznej zależności od osoby utrzymującej (por. wyrok SA w Szczecinie z 21.05.2013r., sygn. III AUa 20/13).

T. B. mieszkała cały czas z matką i prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe. Od marca 2020r., T. B. ciężko zachorowała na nowotwór jelita grubego, wymagała określonej diety. Później pojawił się nowotwór jajników. Wnioskodawczyni kupowała córce żywność z tzw. górnej półki, kupowała na wsi np. jajka lub drób, króliki. Dodatkowo kupowała córce oleje, aby uzupełnić niedobór mikroelementów. Leczenie córki wiązały się z bardzo dużymi wydatkami, związanymi z wyjazdami na chemioterapię, prywatne konsultacje lekarskie. W ocenie Sądu wysokość otrzymywanej przez T. B. renty, w wysokości ostatnio 1439zł., z całą pewnością nie mogła zapewnić jej zaspokojenia elementarnych potrzeb.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ^{( 14)}§2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał B. B. prawo do niezrealizowanego świadczenia po zmarłej T. B., za październik 2021r.