Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

15 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Halina Michalak

po rozpoznaniu na rozprawie

w dniu 14 lipca 2021 roku w Sieradzu

odwołania J. J. i Z. G. – wspólników spółki cywilnej (...) s.c. u G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 19 sierpnia 2020r. Nr (...) dotyczącej R. S.,

oraz od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 12 sierpnia 2020r. Nr (...) dotyczącej R. C.,

w sprawie J. J., Z. G. – wspólników spółki cywilnej (...) s.c. w G.,

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z udziałem R. C., R. S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  Oddala odwołanie od decyzji z 12 sierpnia 2020r. Nr (...), dotyczącej R. C..

2.  Zasądza od J. J., Z. G. – wspólników spółki cywilnej (...) s.c. u G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. 180 /sto osiemdziesiąt/ złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  Zmienia zaskarżoną decyzję z 19 sierpnia 2020r. Nr (...) dotyczącą R. S. i stwierdza, że R. S., jako pracownik u płatnika składek (...) s.c. w G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 06 kwietnia 2017 roku do 30 września 2018 roku.

4.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz J. J. i Z. G. wspólników spółki cywilnej (...) s.c. w G. 414 /czterysta czternaście/ złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt IV U 715/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 19.08.2020r. nr (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust.1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), art. 83§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. stwierdził, że R. S. jako pracownik u płatnika składek (...) s.c. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 6.04.2017 – 30.09.2018. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż w związku z weryfikacją podlegania ubezpieczeniom społecznym R. S. zostało przeprowadzone postępowanie wyjaśniające, którego celem było ustalenie faktycznego świadczenia pracy u płatnika składek (...) s.c. Wskazano, że od 6.04.2017r. strony zawarły umowę o pracę, przewidującą zatrudnienie ubezpieczonego na stanowisku technika procesu ekstruzji w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 1000zł. Umowę rozwiązano na prośbę ubezpieczonego z dniem 1.10.2018r. Organ zwrócił uwagę, że R. S. przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresach od 17.03.2018 – 19.04.2018, 7.05.2018 – 2.09.2018. Zaznaczono przy tym, że u pracodawcy brak jest dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy przez R. S. za wyjątkiem dokumentów z akt osobowych pracownika. Oceniając zebrany materiał ZUS poddał w wątpliwość realność zawartej umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez ubezpieczonego w ramach zawartej umowy, za czym przemawiają realne potrzeby zatrudnienia oraz brak dowodów na świadczenie pracy. Przytaczając treść art. 22§1 k.p., zawierającego ustawowe przesłanki charakteryzujące stosunek pracy organ zaznaczył, że okoliczności sprawy wyraźnie wskazują, że celem zawarcia umowy o pracę był nie tyle realizowany stosunek pracy, lecz uzyskanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych, co jest okolicznością podważającą skuteczność umowy o pracę w zakresie zgłoszenia R. S. do pracowniczego ubezpieczenia społecznego. W efekcie nie stanowi to tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Zdaniem organu fakty wskazują, że doszło do naruszenia art. 83§1 k.c., zgodnie z którym nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składek – J. J. i Z. G. – wspólnicy spółki cywilnej (...), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, że R. S. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 6.04.2017 – 30.09.2018, zarzucając: - błędne uznanie, że celem zawarcia umowy o prace nie było realizowanie stosunku pracy a uzyskanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych; - przyjęcie, że okolicznością podważającą zasadność zwolnień lekarskich je4st to, że wystawiającym je był J. J. – wspólnik spółki (...), - naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 22§1 k.p. oraz art. 83§1 k.c. przez uznanie, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru w sytuacji, gdy R. S. świadczył pracę na rzecz płatnika w okresie, objętym ubezpieczeniem (z pominięciem okresu przebywania na zwolnieniu). Odwołanie oparł pełnomocnik płatnika ustanowiony w sprawie.

Decyzją z 12.08.2020r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust.1 pkt 1 lit.a) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.) stwierdził, że R. C. jako pracownik u płatnika składek (...) s.c. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.12.2014 – 14.02.2016. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż w związku z weryfikacją podlegania ubezpieczeniom społecznym R. C. zostało przeprowadzone postępowanie wyjaśniające, którego celem było ustalenie faktycznego świadczenia pracy u płatnika składek (...) s.c. W toku postepowania kontrolnego ustalono, że 28.11.2014r., strony zawarły umowę o pracę na czas określony od 1.12.2014 – 1.12.2016, przewidujące zatrudnienie pracownika na stanowisku operatora maszyn pakujących, w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1680zł.zł. W okresie obowiązywania umowy o pracę R. C. została zgłoszona jako pracownik do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Organ zwrócił uwagę, że w/w przebywała na zwolnieniach lekarskich od 5.01.2015 – 16.02.2015, 2002.2015 – 6.03.2015, 20.03.2015 – 11.05.2015, 15.05.2015 – 22.06.2015, 17.08.2015 – 14.02.2016, w konsekwencji czego wystąpił krótki okres pomiędzy datą zawarcia umowy oraz niezdolnością do pracy oraz relatywnie niewspółmierny okres świadczenia pracy do okresu nieobecności w pracy w skali całości zatrudnienia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że u pracodawcy brak jest dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy przez R. C. za wyjątkiem dokumentów z akt osobowych pracownika. Oceniając zebrany materiał Zakład poddał w wątpliwość realność zawartej między stronami umowy o pracę oraz faktyczne świadczenie pracy przez ubezpieczoną w ramach zawartej umowy, za czym przemawiają realne potrzeby zatrudnienia oraz brak dowodów na świadczenie pracy. Przytaczając treść art. 22§1 k.p., zawierającego ustawowe przesłanki charakteryzujące stosunek pracy organ zaznaczył, że okoliczności sprawy wyraźnie wskazują, że celem zawarcia umowy o pracę był nie tyle realizowany stosunek pracy, lecz uzyskanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych, co jest okolicznością podważającą skuteczność umowy o pracę w zakresie zgłoszenia R. C. do pracowniczego ubezpieczenia społecznego. W sytuacji, kiedy jedynym celem umowy o pracę było umożliwienie skorzystanie przez pracownika ze świadczeń zasiłkowych to taka umowa nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Zdaniem organu fakty wskazują, że doszło do naruszenia art. 83§1 k.c., zgodnie z którym nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył płatnik składek – J. J. i Z. G. – wspólnicy spółki cywilnej (...), wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, że R. C. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 1.12.2014 – 14.02.2016, zarzucając m.in.: - błędne uznanie, że celem zawarcia umowy o pracę nie było realizowanie stosunku pracy a uzyskanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych; - błędne uznanie, polegające na przyjęciu, że wystąpił krótki okres pomiędzy datą zawarcia umowy a niezdolnością do pracy oraz relatywnie niewspółmierny okres świadczenia pracy do okresu nieobecności w pracy w skali całego okresu zatrudnienia w sytuacji, kiedy okoliczność ta sama w sobie nie może stanowić przesłanki do kwestionowania zatrudnienia pracownika; - naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 22§1 k.p. oraz art. 83§1 k.c. przez uznanie, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru w sytuacji, gdy R. C. świadczyła na rzecz płatnika pracę. Odwołanie poparł pełnomocnik płatnika ustanowiony w sprawie.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wnosił o oddalenie każdego z odwołań oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W odpowiedziach na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił uwagę na pewną regularność w działaniach płatnika składek, polegającą na tym, że: - osoby były zatrudniane na stanowiskach produkcyjnych w związku z otrzymywanymi dotacjami unijnymi i koniecznością spełnienia wskaźnika „EPO”, tj. utrzymywania określonej liczby zatrudnionych pracowników przez dany okres; - osoby te po krótkich okresach ubezpieczenia, wynoszących 2-4 miesiące zaczynały korzystać z długotrwałych zwolnień lekarskich, trwających nieproporcjonalnie długo w stosunku do okresu ewentualnego wykonywania pracy; - wśród osób zatrudnionych na stanowiskach technik procesu ekstruzji występowały powiązania rodzinne (pokrewieństwo lub powinowactwo); - na zwolnieniach lekarskich przebywały równocześnie osoby zatrudnione na ww. stanowiskach, zaś wg zeznań płatnika w tych okresach obowiązki wykonywali inni pracownicy albo wspólnicy spółki; - część zwolnień lekarskich dla pracowników zatrudnionych w spółce wystawiał wspólnik J. J., będący lekarzem; - w świetle zeznań J. J. i M. W., wg których nadzór nad poszczególnymi pracownikami sprawowali sami wspólnicy a czasami inni pracownicy, sprawowanie nadzoru przez J. J. jest wątpliwie w sytuacji wykonywania zawodu lekarza w kilku podmiotach. Organ rentowy podkreślił, że dopiero całościowa analiza działalności Spółki, organizacji pracy i powielanego schematu zatrudniania pracowników daje obraz pozorności działań spółki w zakresie zatrudnienia przez co nie jest możliwe rozpatrywanie każdego z odwołań w oderwaniu od pewnych ogólnych aspektów działalności Spółki.

Postanowieniami z 26.10.2020r., połączono powyższe sprawy do łącznego rozpoznania ze sprawą IV U 715/20.

Postanowieniem z 13.01.2021r., wyłączono ze sprawy IV U 715/20 do odrębnego postępowania odwołania J. J., Z. G. – wspólników spółki cywilnej (...) s.c. dotyczące zainteresowanych K. K. i I. L..

Zainteresowana R. C. wniosła jak skarżąca Spółka.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. J. od 1996r. prowadzi w formie spółki cywilnej działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. z siedzibą w G. nr 60; we wpisie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako przedmiot przeważającej działalności gospodarczej wpisano produkcję wyrobów dla budownictwa z tworzyw sztucznych. Do 2014r. głównym profilem działalności spółki był obrót sztuczną biżuterią, ozdobami do włosów. W latach 2011-2012 spółka rozpoczęła prace nad projektem produkcji wyrobów z tworzywa sztucznego - kompozytu polimerowo - drzewnego (WPC), używanego m.in. do produkcji desek tarasowych. Proces uruchamiania produkcji przy użyciu importowanych z Chin urządzeń typu ekstruder trwał od przełomu lat 2014-2015. Uruchomienie produkcji było finansowane ze środków unijnych. Produkcja była prowadzona w zakupionej przez spółkę hali, mieszczącej się w G.. Wyprodukowanie produktu finalnego w procesie ekstruzji rozpoczynało się od rozważenia w odpowiednich proporcjach do kilkunastu półproduktów, które następnie były poddawane zmieleniu. Po zmieleniu granulat był umieszczany w kolejnej maszynie – ekstruderze, gdzie poddawano go obróbce termicznej. Następnie taki plastyczny wyrób był wtłaczany do odpowiednich form, które nadawały mu właściwą szerokość, po czym schładzano go wodą i powietrzem, nadrukowywano wzór i cięto na odpowiednią długość. Końcowy etap produkcji polegał na umieszczeniu wyrobu w ostatniej z ciągu maszyn, gdzie był etykietowany i pakowany w folię. Proces uruchamiania produkcji wymagał współdziałania trzech pracowników, następnie wystarczała obecność dwóch pracowników. Jeden pracownik zajmował stanowisko na końcu ciągu produkcyjnego i zajmował się zwijaniem wyrobu w rolki, do obowiązków drugiego należało kontrolowanie odpowiedniej temperatury urządzenia, równego kształtowania wyrobu, sprawdzanie czy wyrób nie ma przepaleń. Specyfika prowadzonej przez spółkę produkcji, która opierała się o urządzenia pracujące w jednym ciągu technologicznym skutkowała tym, że w razie awarii jednego z urządzeń bądź problemów z zapewnieniem zasilania elektrycznego dochodziło do dłuższych przerw w produkcji, wymagających podjęcia czynność konserwacyjno-naprawczych, do których niejednokrotnie należało wzywać osobę, posiadającą odpowiednie kompetencje. W takich sytuacjach pracownicy wyznaczeni do obsługi ekstrudera mogli opuścić miejsce pracy „odrabiając” niezaplanowany wolny czas w innym terminie, czego konsekwencją były niestałe godziny rozpoczynania i kończenia produkcji w danym dniu. Sposób organizacji pracy nie wymagał również sprawowania stałego nadzoru nad procesem produkcji; efekty pracy poszczególnych pracowników były kontrolowane i rozliczane na podstawie ilości i jakości wyrobów, wykonanych w danym przedziale czasowym a także ilości powstałych odpadów. Produkcja wyrobów kompozytowych była prowadzona w należącej do spółki (...) hali produkcyjnej, przy której znajdowały się także pomieszczenia biurowe. Spółka zatrudniała nie więcej niż 6 pracowników. Spółka (...) sprzedawała wyprodukowane przez siebie wyroby m.in. takim odbiorcom, jak (...) sp. z o.o. w W., firma (...) w K.. Bilans (...) s.c. w latach 2016-2018 kształtował się następująco: w 2016r. przychód (w 100% pochodzący ze sprzedaży) wyniósł 142.663,81zł, wydatki wyniosły 82.557,92zł. (w tym na wynagrodzenia 24.628,85 zł), dochód firmy po uwzględnieniu kosztów wyniósł 49.955,83 zł; w 2017r. przychód (w 100% pochodzący ze sprzedaży) wyniósł 184.353,79zł., wydatki wyniosły 136.259,85zł (w tym na wynagrodzenia 64.905,41zł), dochód firmy po uwzględnieniu kosztów wyniósł 51.472,96zł; w 2018r. przychód (w 86,61% pochodzący ze sprzedaży) wyniósł 135.599,36zł, wydatki wyniosły 129.482,38zł. (tym na wynagrodzenia 73.645,65zł), dochód firmy po uwzględnieniu kosztów wyniósł 17.038,14zł. (kopie faktur k.271 - 277, bilanse firmy k. 278 - 280, informacja z CEiDG w aktach kontroli ZUS).

Zgodnie z zapisami w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wartość sprzedanych przez (...) s.c. towarów i usług wynosiła kwoty: w 2016r. : w styczniu 11.410 zł, w lutym 12.810 zł, w marcu 6.894,77 zł, w kwietniu 1.754,58 zł, w maju 1.087,08 zł, w czerwcu 1.755,54 zł, w lipcu 1.809,74 zł, w sierpniu 4.838,28 zł, we wrześniu 4.803,84 zł, w październiku 1.500 zł, w listopadzie 15.000 zł, w grudniu 79.000 zł; w 2017r.: w styczniu 1.761,87 zł, w lutym 4.946,78 zł, w marcu 12.788,89 zł, w kwietniu 34.320 zł, w maju 1.748 zł, w czerwcu 18.387,12 zł, w lipcu 15.184 zł, w sierpniu 16.821,50 zł, we wrześniu 10.000 zł, w październiku 10.000 zł, w listopadzie 29.000 zł, w grudniu 29.400 z; w 2018r. w styczniu 15.380 zł, w lutym 20.448,12 zł, w marcu 16.260 zł, w kwietniu 20.964 zł, w maju 19.817,42 zł, w czerwcu i lipcu po 0 zł, w sierpniu 3.456 zł, we wrześniu 0 zł, w październiku 1.611,36 zł, w listopadzie 5.000 zł, w grudniu 14.500 zł. (podatkowa księga przychodów i rozchodów w aktach kontroli ZUS).

W dniu 5.04.2017r., między J. J. reprezentującym firmę (...) s.c. J. J., Z. G., a R. S. została zawarta umowa o pracę na ½ etatu na czas nieokreślony od 6.04.2017r. , mocą której powierzono R. S. obowiązki technika procesu ekstruzji z wynagrodzeniem 1000zł./miesiąc. W okresach od 17.03.2018 – 19.04.2018, 7.05.2018 – 2.09.2018, R. S. korzystał ze zwolnień lekarskich. R. S. zajmował się elektryką, pracował przy produkcji - ważył produkty i stał przy linii produkcyjnej. R. S. był „złotą rączką”, szczególnie od awarii związanych z prądem. R. S. pracował w różnych godzinach, był bardzo przydatny jako elektryk. W przypadku awarii maszyny, R. S. zajmował się naprawą, był najbardziej zorientowany, był wielozadaniowy. Jeśli wystąpiła awaria, a R. S. nie było w firmie, to wtedy przyjeżdżał (akta osobowe R. S.; zeznania zainteresowanej R. C., zeznania wnioskodawcy J. J., zeznania świadków: D. J., M. J., D. M. - na nagraniu CD k. 233, 354/akta sprawy).

R. C. dowiedziała się o ofercie pracy u płatnika przez Urząd Pracy w Ł.. W dniu 28.11.2014r., między J. J. – współwłaścicielem (...) s.c., a zainteresowaną została zawarta umowa o pracę na czas określony od 1.12.2014 – 1.12.2016, mocą której R. C. została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 1680zł. brutto na stanowisku technika procesu ekstruzji – operator maszyn pakujących (obsługa maszyn w ramach procesu ekstruzji). Od 5.01.2015 – 16.02.2015, 20.02.2015 – 6.03.2015, 20.03.2015 – 11.05.2015, 15.05.2015 – 22.06.2015, 17.08.2015 – 14.02.2016, w/w przebywała na zwolnieniach lekarskich, które wystawiał J. J.. Zainteresowana dowiedziała się, że dr J. ma dobą renomę i dlatego się udała się do niego do A., bo w Ł. nie doświadczyła porady dobrego lekarza. W okresach pomiędzy zwolnieniami lekarskimi R. C., pracowała 8 godzin dziennie na odbiorze gotowych wyrobów, a gdy zachodziła potrzeba, zostawała dłużej. Praca była jednozmianowa. Był jeden duży kocioł, do którego wsypywało się proszki, mieszało je. Na zmianie pracowało 4-5 osób. W biurze pracowały 2-3 kobiety. R. C., poza obrzeżami wykonywała także inne prace, tj. gumki, spinki dziecięce, które trzeba było rozdzielić i wkładać do foli. R. C. podpisywała się na liście obecności, ale nie pamiętała ile razy. Wpłata wynagrodzenia była do ręki (zeznania zainteresowanej R. C. na nagraniu CD – 00:06:20 – 00:41:26 k. 233/akta sprawy; akta osobowe R. C.).

W firmie nie było nadzoru, mistrza, brygadzisty. Praca była najczęściej jednozmianowa. R. S. był bardzo przydatny jako elektryk. R. C., mieszała komponenty. J. J. przyjeżdżał do firmy w wolnych chwilach. R. C. była pacjentką POZ. J. J. nie przyjmuje prywatnie. Gdy był przestój pracownice zajmowały się pakowaniem biżuterii, sprzątaniem (zeznania wnioskodawcy J. J. – na nagraniu CD – 00:41:36 – 01:11:25 k. 233 akt sprawy).

D. J. pracowała w (...) s.c. od maja 2017 do końca 2019 jako pracownik do spraw ekstruzji. Jak D. J. pracowała na końcu maszyny, odbierała produkt z maszyny i zakładała na bęben. (zeznania świadka D. J. – na nagraniu CD – 01:14:02 – 01:24:06 k. 233/akta sprawy).

M. J. jest synem J. J.. Był zatrudniony w (...) s.c. od 2017r., zajmował się informatyką, spędzał więcej czasu w biurze, ale był też na hali. R. C. mieszała towar, zajmowała stanowisko produkcyjne, pakowała, pracowała od poniedziałku do piątku, ale mogło się zdarzać, że pracowała w weekendy. W przypadku przerwy na hali pracownicy byli przerzucani do innych zadań. Praca była wykonywana w różnych godzinach, gdy była awaria, zmiana przesuwała się o parę godzin. Były to przerwy dłuższe, najczęściej po parę godzin. W firmie nie było kierownika, nie było potrzeby nadzoru. M. J. nie pamiętał, czy R. C. pracowała codziennie (zeznania świadka M. J. – na nagraniu CD – 012406 – 013913 k. 233/akta sprawy).

D. M. pracowała na taśmie jako pracownik produkcji od 7 - 15, od poniedziałku do piątku. Wynagrodzenie było wypłacane do ręki co miesiąc. Była mała szatnia. Obrzeża były pakowane i odkładane na palety. Maszyny obsługiwali mężczyźni. (zeznania świadka D. M. – na nagraniu CD – 00:04:26 – 00:14:34 k. 354/akta sprawy).

M. W. prowadzi biuro rachunkowe w Ł.. M. W. tworzyła listy płac zainteresowanych, prowadziła teczki osobowe. Od połowy 2015 prowadziła księgi dla spółki. Spółka miała zyski, miała pokaźnej wartości środki trwałe. Były momenty w trakcie roku, kiedy wynik był ujemny, ale spowodowany był wysoką amortyzacją. Wg ksiąg spółkę było stać na zatrudnianie pracowników. Spółka sprzedawała towary i usługi. Były to usługi medyczne i towary o których wyżej powiedziała. Były zawsze finanse na pensje dla pracowników. M. W. nie miała wglądu w konto spółki, nie robiła żadnych przelewów. Wg M. W., nie miała żadnych informacji, aby uwzględniać jakiekolwiek przestoje w wynagrodzeniach pracowników, nie było przestojów (zeznania świadka M. W. – na nagraniu CD – 00:14:34 – 00:22:42 k. 354/akta sprawy).

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dokumentów, zgromadzonych w aktach sprawy i aktach organu rentowego, zeznań świadków: M. J., M. W., D. M., D. J., zeznań wnioskodawcy J. J. oraz zeznań ubezpieczonej R. C.. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także akta osobowe zainteresowanych.

Z uwagi na fakt, że w zakresie wnioskowanej tezy dowodowej świadczenia pracy przez R. S. i R. C. zeznawali już świadkowie w sprawie, nadto co do świadka P. B. istnieją przeszkody świadczące o nie określonym terminie możliwości stawienia się, Sąd pominął dowód z zeznań świadka P. B. na fakty związane ze świadczeniem pracy przez zainteresowanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji z 19.08.2020r. zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2019. 300) pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2016r. poz. 372 ze zm.) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą. W myśl art. 4 ust 1 i 2 wskazanej wyżej ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Dla objęcia ubezpieczeniem społecznym zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i czy jest ważna (jako nienaruszająca art. 58 § 1 lub 83 k.c.), lecz to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych decyduje faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, wynikających z k.p. (por. wyroki Sądu Najwyższego z: 26.02.2013r., I UK 472/12; 11.09.2013r., II UK 36/13). Istotne jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Zasadnicze znaczenie w procesie sądowego badania, czy dany stosunek prawny jest stosunkiem pracy, ma ustalenie faktyczne, czy praca wykonywana w ramach badanego stosunku prawnego rzeczywiście ma cechy wymienione w art. 22§1 k.p. (por. wyrok SA w Katowicach z 5.07.2018r. III AUa 297/2018). O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy. Zgodnie z treścią art. 22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne. Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (por. wyrok SN z 18.10.2005r. II UK 43/05). Nawiązanie stosunku pracy powoduje konsekwencje prawne nie tylko w sferze prawa pracy, ale i w innych dziedzinach prawa. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek ziszczenia się określonych w ustawie warunków. Skutek ten po ich spełnieniu powstaje z mocy prawa. Nie można zatem wiązać zawarcia umowy o pracę, choćby zmierzała wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, z zamiarem obejścia prawa (por. wyrok SN z 4.08.2005r. II UK 320/04). Cel w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym i uzyskania z niego świadczeń nie jest bowiem sprzeczny z ustawą ani nie zmierza do jej obejścia, a przeciwnie - co zostało już wcześniej podniesione - jest konsekwencją uzyskania statusu pracownika. Zgodnie z art. 83§1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001r. (III UKN 258/00), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58§1 k.c. w związku z art. 300 k.p.). O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa. W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (por. wyrok SN z 2.07.2008r., II UK 334/07). Za utrwalony w judykaturze należy uznać pogląd, wyrażony w wyroku SN z 24.02.2010r. II UK 204/09, że o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22§1 k.p.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego R. S. zawarł ze spółką (...) umowę o pracę, która stanowiła podstawę do zastosowania ww. regulacji i przyjęcia, że w/w pracownik podlega ubezpieczeniom. W ocenie Sądu ważność wymienionej umowy została przez organ rentowy niesłusznie zakwestionowana, gdyż ustalenia faktyczne wskazują, że sporna umowa o pracę nie zostały zawarta wyłącznie celem uzyskania przez pracownika nienależnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych i chorobowego, jest ważna i nie ma do niej zastosowania przepis art. 83 k.c. W świetle poczynionych w rozpoznawanej sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczenia woli w zawarciu umowy o pracę w wymiarze ½ etatu R. S. z płatnikiem. R. S. zajmował się elektryką, pracował przy produkcji - ważył produkty i stał przy linii produkcyjnej. R. S. był „złotą rączką”, szczególnie od awarii związanych z prądem. R. S. pracował w różnych godzinach, był bardzo przydatny jako elektryk. W przypadku awarii maszyny, R. S. zajmował się naprawą, był najbardziej zorientowany, był wielozadaniowy. Jeśli wystąpiła awaria, a R. S. nie było w firmie, to wtedy przyjeżdżał.

Co do zarzutu organu, dotyczącego braku elementów podporządkowania pracowniczego wypada zauważyć, że wobec nowych warunków społeczno - gospodarczych, rozwoju techniki, organizacji pracy, teleinformatyki, pojęcie podporządkowania pracowniczego ewoluuje, aż po tzw. podporządkowanie autonomiczne, w którym pracownik otrzymuje do wykonania zadania i w znaczącym stopniu decyduje o sposobie ich realizacji, co jednak nie zmienia faktu, że tacy pracownicy, pozostając związani wyznaczonymi regułami organizacji i funkcjonowania danego podmiotu, pracują w warunkach podporządkowania i na ryzyko pracodawcy, a ich samodzielność jest ograniczona (por. wyroki SN z 7.09.1999r., I PKN 277/99, z 9.09.2004r., I PK 659/03, postanowienie SN z 11.10.2007r., III UK 70/07). W ocenie Sądu Najwyższego, pracowniczego podporządkowania nie można utożsamiać z permanentnym nadzorem (obserwacją) przełożonego nad sposobem, czy też właściwym tempem wykonywanych czynności pracowniczych, gdyż wystarczy wskazanie zadania i zakreślenie terminu jego wykonania, a następnie kontrola jakości i terminowości wykonanej pracy. Istotne natomiast jest to, że pracownik nie ma samodzielności w określaniu bieżących zadań, ponieważ to należy do sfery pracodawcy organizującego proces pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18.02.2016r., II PK 352/14). Przejawem podporządkowania pracowniczego w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach autonomicznego podporządkowania jest uprawnienie pracodawcy do wydawania im wiążących poleceń dotyczących pracy. W toku procesu technologicznego wytwarzania produktu pracownicy nie podlegali stałemu nadzorowi ze strony pracodawcy. Było to zbędne wobec tego, że wyrób był wytwarzany przez jeden ciąg technologiczny, przez co nie nastręczało kłopotów ustalenie, ile i jakiej jakości wyroby wyprodukowano przez poszczególnych pracowników w danym przedziale czasowym.

Na mocy art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących m.in. zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń, a zatem ma prawo do kwestionowania podstaw ubezpieczenia, w tym umów o pracę, jako że rodzą one skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. W takiej sytuacji to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z 15.02.2007r., I UK 269/06 w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy na rzecz płatnika i wykluczył pozorny charakter zatrudnienia. Uwzględniając poglądy Sądu Najwyższego wyrażone w przytoczonych orzeczeniach należy uznać, że w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby, ciąży), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa.

Odnośnie odwołania od decyzji z 12.08.2020r., to zdaniem Sądu nie zasługuje ono na uwzględnienie. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę że w okresie obowiązywania umowy o pracę, tj. od 1.12.2014 – 1.12.2016, R. C. korzystała wielokrotnie ze zwolnień lekarskich, tj. od 5.01.2015 – 16.02.2015, 20.02.2015 – 6.03.2015, 20.03.2015 – 11.05.2015, 15.05.2015 – 22.06.2015, 17.08.2015 – 14.02.2016, mało przekonujące są zeznania świadków, zainteresowanej oraz wnioskodawcy, że w krótkich okresach pomiędzy zwolnieniami lekarskimi, świadczyła pracę jako pracownik (...) s.c., zgodnie z zawartą umową o pracę. Zdaniem Sądu celem zawarcia umowy o pracę nie było realizowanie stosunku pracy, co uzyskanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych, co podważa skuteczność tej umowy o pracę w zakresie zgłoszenia zainteresowanej do pracowniczego ubezpieczenia społecznego.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. oddalił odwołanie od decyzji z 12.08.2020r. dotyczącej R. C., orzekając jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), o czym orzeczono jak w pkt 2 wyroku.

Na podstawie art. 477 ^{( 14 )}§2 kpc, Sąd zmienił decyzję z 19.08.2020r., dotyczącą R. S. i stwierdził, że R. S., jako pracownik u płatnika składek (...) s.c. w G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 6.04.2017r. do 30.09.,2018 (pkt 3 wyroku).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie orzeczono po myśli art. 98 k.p.c., przyjmując, że w skład tych kosztów wchodzi wynagrodzenie ich pełnomocnika, ustalone na podstawie §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t.Dz. U. z 2018 r. poz. 265) oraz koszty przejazdów do sądu, wyszczególnione w złożonym spisie kosztów. Sąd Okręgowy miał na względzie, że zgodnie z treścią art. 109§2 k.p.c., określenie wysokości wynagrodzenia pełnomocnika -radcy prawnego w rozmiarze nie niższym od minimalnej i nie wyższym od maksymalnej stawki, uwzględniać powinno niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Ustalenie tego wynagrodzenia w umowie zawartej przez stronę i pełnomocnika nie wiąże sądu, który rozstrzygając o kosztach procesu kieruje się tymi ustawowo określonymi kryteriami (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 16 lutego 2012r., IV CZ 107/11) (pkt 4 wyroku).