Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. do SO Beata Bury

Protokolant: st. sekr. sądowy Katarzyna Pokrzywa

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 21 lipca 2021 r. w R.

sprawy z wniosku B. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o świadczenie uzupełniające

na skutek odwołania B. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 02/07/2020 r. znak (...)

oddala odwołanie.-

Sygn. akt IV U 876/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 lipca 2021 r.

Decyzją z dnia 2 lipca 2020 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił B. W. prawa do świadczenia uzupełniającego. W uzasadnieniu powyższego podał, że wnioskodawczyni nie została uznana przez Komisję Lekarską ZUS (orzeczenie z 26 czerwca 2020 r.) za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji, a zatem nie spełniła warunku wymaganego przepisami ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Wnioskodawczyni B. W. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, dołączając dokumentację medyczną. Wnosiła o zmianę decyzji i przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia. Podnosiła, że dolegliwości wynikające z licznych chorób u niej zdiagnozowanych powodują niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych i konieczność zapewnienia opieki i pomocy ze strony innych osób.

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. W. urodziła się w dniu (...) r., posiada obywatelstwo polskie; jest uprawniona do emerytury.

Orzeczeniem (...) w S. z dnia 8 marca 2017 r. ((...)) wnioskodawczyni została zaliczona do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności do dnia 31 stycznia 2021 r. z uwagi na schorzenia oznaczone symbolami: (...)

W dniu 22 października 2019 r. B. W. złożyła wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 28 maja 2020 r. wnioskodawczyni nie została uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji. Rozpoznająca sprzeciw Komisja Lekarska ZUS, orzeczeniem z dnia 26 czerwca 2020 r., także nie stwierdziła niezdolności do samodzielnej egzystencji. Powyższe stanowiło podstawę wydania przez organ rentowy w dniu 2 lipca 2020 r. decyzji o odmowie przyznania świadczenia uzupełniającego.

Na okoliczność ustalenia, czy schorzenia rozpoznawane u B. W. powodują naruszenie sprawności organizmu skutkujące niezdolnością do samodzielnej egzystencji, Sąd - w niniejszym postępowaniu - dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego o specjalności adekwatnej do zgłaszanych przez wnioskodawczynię dolegliwości – z zakresu chorób wewnętrznych, diabetologii, neurologii oraz psychiatrii. Biegli wydali opinię na podstawie akt sprawy i dokumentacji medycznej.

Wnioskodawczyni B. W. znajduje się pod kontrolą(...)w S. od 2014 r. z powodu cukrzycy typu 2 insulinoniezależnej. Cukrzyca jest powikłana chorobą nerek. Ww. leczy się również z powodu miażdżycy zarostowej kończyn dolnych. W 2013 r. miała wykonaną amputację kończyny dolnej lewej poniżej kolana – nie wymaga pilnej rewaskularyzacji kończyn dolnych. Dodatkowo występuje dużego stopnia otyłość.

Z powyższych przyczyn wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Włączenie insuliny w przebiegu leczenia cukrzycy jest spowodowane naturalnym przebiegiem choroby. B. W. wykonuje samodzielnie czynności związane z samoobsługą.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chorób wewnętrznych i diabetologii – k. 18-19 i 31)

B. W. od 2009 r. leczy się na schizofrenię, depresję i nerwicę lękową. Podlega leczeniu farmakologicznemu, nie była hospitalizowana. Ordynowane leki są w niskich dawkach (stabilizujących). Nie zaobserwowano zaostrzenia objawów psychotycznych, a nastrój jest opisywany jako neutralny lub pogodny. Obecnie schizofrenia jest w remisji. Opiniowana jest zorientowana w swojej sytuacji i ma świadomość chorób oraz potrzeby dalszego leczenia.

Z powyższych przyczyn wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii – k. 51-54 i 65-66)

U wnioskodawczyni występuje choroba P. w obserwacji. We wrześniu 2020 r. miała udzieloną specjalistyczną poradę z obszaru neurologii z powodu drżenia prawej ręki. Stwierdzono wzmożone napięcie mięśni w kończynach górnych, bez deficytów neurologicznych. Brak jest badań diagnostycznych potwierdzających istnienie patologii w zakresie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Wymaga obserwacji i pogłębionej diagnostyki.

Z powyższych przyczyn wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii – k. 42-43 i 68, akta organu rentowego, dokumentacja medyczna – k. 4-5, 29 orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 6)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, którym w pełni dał wiarę, albowiem zostały one sporządzone przez powołane do tego podmioty, w zakresie przyznanych im kompetencji i w przepisanej formie, a ich autentyczność i treść nie budziły wątpliwości.

Sąd podzielił również wnioski opinii biegłych sądowych z zakresu: psychiatrii, neurologii i chorób wewnętrznych oraz diabetologii, uznając, że są one fachowe i rzeczowe, a ich wnioski końcowe – spójne i zgodne. Opinie były kwestionowane przez skarżącą, nie mniej jednak sformułowane zarzuty stanowiły jedynie nieuprawnioną i subiektywną polemikę z ich wnioskami końcowymi. Ponadto wszelkie zgłoszone wątpliwości zostały wyjaśnione przez biegłych w opiniach uzupełniających.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie zostały spełnione przesłanki umożliwiające wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 148 ¹ KPC, Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W tym miejscu należy wskazać, że w przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.6.2018 r., III AUa 1815/17). Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Jednocześnie jej istotą pozostawała ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni na podstawie akt sprawy oraz opinii biegłych.

Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym było dopuszczalne również z tego względu, że wnioskodawczyni w pierwszym piśmie procesowym nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy. Ponadto Sąd uznał, że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2019 r., poz. 1622), świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji. W ust. 2 powołanego artykułu wskazano natomiast, że świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 53), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1.700,00 zł miesięcznie.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, stosuje się odpowiednio m.in. przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W sprawie sporne pozostawało, czy skarżąca B. W. jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. W tym zakresie należy odwołać się do art. 13 ust. 5 ww. ustawy, który zawiera definicję "niezdolności do samodzielnej egzystencji". Stanowi on, że niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. W orzecznictwie przyjmuje się, że termin ten ma szeroki zakres przedmiotowy, obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, odbywanie wizyt u lekarza (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 14 marca 2019 r., III AUa 987/14 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 3 września 2015 r., III AUa 987/14).

W toku postępowania ustalono, że B. W. nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Potwierdzeniem powyższego są wnioski zawarte w opinii biegłych sądowych. Wnioskodawczyni nie jest osobą zależną od osób trzecich i instytucji, choć niewątpliwie, przy niektórych czynnościach życia codziennego, w tym przy wyjeździe poza miejsce zamieszkania, wymaga pomocy innych osób. Jak wskazał biegły z zakresu psychiatrii, opiniowana jest zorientowana w swojej sytuacji i ma świadomość chorób oraz potrzeby dalszego leczenia. Z pewnością, pomoc członków rodziny, która dotyczy jedynie niektórych sfer życia ww., nie może być kwalifikowana jako całkowita zależność od otoczenia. Sąd sformułował powyższą ocenę głównie na podstawie dokumentacji medycznej i opinii biegłych sądowych. Jak wypowiedział się Sąd Najwyższy przykładowo w wyroku z dnia 14 marca 2007 r. (III UK 130/06), w sprawie o świadczenie rentowe to ustalenia biegłych lekarzy sądowych dostarczają sądowi wiedzy specjalistycznej, koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenia rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości. Nie można przyznać świadczeń rentowych wbrew opinii biegłych lekarzy sądowych. Odnosi się to oczywiście i do świadczeń uzupełniających, gdyż są swoistymi świadczeniami rentowymi. Podobnie wypowiedział się również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2010 r. (I UK 204/09) i z dnia 24 lutego 2010 r. (II UK 191/09), stwierdzając, że Sąd musi kierować się ustaleniami biegłych lekarzy sądowych, którzy posiadają w tym względzie specjalistyczną wiedzę. Co oczywiste, subiektywne przeświadczenie skarżącej na temat jej stanu zdrowia nie może być pozytywnie skonfrontowane z treścią opinii, z obszaru różnych specjalności medycznych, których wnioski końcowe są spójne. W związku z tym, Sąd Okręgowy przyjął, że B. W. nie spełnia przesłanki do nabycia prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Sąd orzekający nie pozostaje przy tym związany orzeczeniem (...) w S., na które naprowadza w odwołaniu skarżąca, albowiem dokonuje samodzielnych ustaleń w zakresie niezdolności do samodzielnej egzystencji. Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji nie zawiera bowiem regulacji analogicznej jak art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426). Zgodnie z nim, orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:

1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

1a) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;

3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Powyższe oznacza, że to zespoły orzekające w przedmiocie stanu i stopni niepełnosprawności są związane orzeczeniami lekarza orzecznika (komisji lekarskiej) ZUS-u, ale nie odwrotnie. W realiach sprawy mogłoby to oznaczać konieczność zmiany (weryfikacji) orzeczonego wobec odwołującej się stopnia niepełnosprawności, w związku z treścią orzeczenia zapadłego w przedmiotowej sprawie, a nie orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji odwołującej się, z powołaniem się na znaczny stopień niepełnosprawności, w sytuacji, gdy opinie biegłych sporządzone w sprawie takiego stanu nie stwierdziły ani nie potwierdziły. Orzekając o niezdolności do samodzielnej egzystencji, sąd postąpiłby wbrew ustaleniom wynikającym z materiału dowodowego. W wyroku z 19 lipca 2018 r. (III AUa 1201/16) SA w Gdańsku wyraził pogląd, który sąd orzekający podziela, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, nawet znacznym, nie może być utożsamiane z orzeczeniem o niezdolności do pracy (…). Niepełnosprawność nie jest odpowiednikiem niezdolności do pracy, gdyż rozumiana jest jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu niezdolność do wypełniania ról społecznych, co w praktyce może, ale nie musi oznaczać niezdolności do pracy (również niezdolności do samodzielnej egzystencji).

Mając na względzie powyższe ustalenia faktyczne i ocenę prawną, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 KPC, oddalił odwołanie.

Niniejsze pismo umieszczone zostało na portalu informacyjnym w celach informacyjnych i nie wywołuje skutków procesowych: doręczenie wywołujące skutki procesowe na zarządzenie przewodniczącego dokonane zostanie według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964r. – Kodeks postępowania cywilnego.