Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 22.12.2020 roku r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił I. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na tej podstawie, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS nie została uznana za niezdolną do pracy / decyzja k. 58 akt ZUS/.

Od decyzji ZUS odwołanie w dniu 12.01.2021 r. złożyła wnioskodawczyni, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy / odwołanie k. 3/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację / odpowiedź na odwołanie k.6/.

W piśmie z dnia 6.04.2022 r pełnomocnik wnioskodawczyni ustanowiony z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów procesu, ewentualnie o przyznanie wynagrodzenia ze Skarbu Państwa w wysokości 150 % stawki, oświadczając, że koszty nie zostały pokryte ani w całości ani w części.

/pismo – k. 194/

Na rozprawie w dniu 24.05.2022 r pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyjęcie jako podstawę orzekania opinii biegłego ortopedy , ewentualnie o orzeczenie prawa do renty do stycznia 2022 r , czyli do dnia badania przez biegłego z zakresu medycyny pracy.

/e – prot. Z dnia 24.05.2022 r 00:06:00/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawczyni I. Z., urodzona w dniu (...), posiada wykształcenie średnie. Jest technikiem administracji. Wnioskodawczyni wykonywała pracę sprzątaczki, inkasenta, obsługi parkingu/ bezsporne, wywiady, umowy – akta ZUS

Decyzją z dnia 29.06.2020 roku organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres 3.05.2020 – 31.10.2020 roku.

/bezsporne, decyzja - akta ZUS /.

W dniu 28.09.2020 r. wnioskodawczyni wniosła o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres /wniosek k. 52 akt ZUS/.

Zarówno lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z 13.11.2020 r. jak i Komisja lekarska, po rozpoznaniu sprzeciwu, orzeczeniem z 8.12.2020 r. nie uznali wnioskodawczyni za niezdolną do pracy /orzeczenie lekarza orzecznika k. 54 akt ZUS , orzeczenie komisji k. 57 akt ZUS/

Badaniem przeprowadzonym przez specjalistę z zakresu neurologii u wnioskodawczyni rozpoznano: zespół cieśni nadgarstka dwukrotnie operowany,, bez poprawy klinicznej, cukrzyca typu 2, otyłość. Zespół cieśni nadgarstka jest diagnozowany przez lekarza neurologa. Stwierdza się częściową niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej od 1.11.2020 roku do 30.04.2021 roku. Wnioskodawczyni przebyła 2 zabiegi na cieśni nadgarstka prawego 22.11.2018 r oraz 14.08.2020 r. Po leczeniu i rehabilitacji brak jest poprawy w zakresie sprawności ręki prawej. W badaniu neurologicznym stwierdza się objawy uszkodzenia nerwu pośrodkowego prawego. Ostatnia rehabilitacja w listopadzie 2020 r nie przyniosła poprawy. Zarówno technik administracji jak i sprzątaczka muszą posiadać pełną sprawność obu rąk. W okresie do końca kwietnia badana będzie wiedziała , czy będzie wykonany ponowny zabieg operacyjny.

/opinia biegłego z zakresu neurologii k. 17 -19, opinia uzupełniająca – k. 49, k. 162/

Według opinii biegłego z dziedziny medycyny pracy i neurologii w trakcie badania neurologicznego (styczeń 2022 roku) nie stwierdzono znacznego naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonej w zakresie ruchu oraz sprawności i funkcjonalności w obrębie prawej kończyny górnej, głównie ręki. Opisy wizyt w drugiej połowie 2021 r oraz badanie (...) potwierdza fizjologiczną oraz kliniczną poprawę w zakresie nerwów prawej kończyny górnej. Opisywano poprawę w zakresie funkcji oraz sprawności ręki prawej. Badanie (...) z dnia 15.12.2021 r nie przedstawia takiego nasilenia i zaawansowania schorzeń oraz dolegliwości , by wynikający z tego stopień naruszenia sprawności organizmu był istotnie naruszony, badanie stwierdza poprawę w stosunku do badania z czerwca 2019 r. Nie stwierdzono istotnych zaburzeń ruchomości czy mobilności u ubezpieczonej. Nie stwierdzono niedowładów, objawów korzeniowych czy ubytkowych. Ubezpieczona jest wydolna krążeniowo i oddechowo. Ma dobrze zachowaną ruchomość wszystkich stawów, w tym kręgosłupa oraz kończyn. Brak jest zaburzeń równowagi, koordynacji czy niezborności. Wnioskodawczyni była częściowo niezdolna do pracy w dacie decyzji i do końca kwietnia 2021 roku. Po tym okresie ubezpieczona nie była i nadal nie jest niezdolna do pracy zgodniej z poziomem kompetencji zawodowych jak i w kontekście ostatnio wykonywanej pracy sprzątaczki czy parkingowego. W okresie zaostrzenia dolegliwości oraz schorzeń może korzystać ze zwolnień lekarskich. Jest zdolna do wykonywania pracy biurowej, portiera, szatniarki czy parkingowego.

/pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii i medycyny pracy - k. 117 – 121, opinia uzupełniająca – k. 145, k. 175/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonej, jej dokumentację medyczną oraz wydaną w sprawie opinie biegłego neurologa i specjalisty z zakresu neurologii oraz medycyny pracy.

Biegli zapoznali się z przedłożoną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonej i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego, ocenili i opisali stan jej zdrowia. Opinie biegłych są jasne i obiektywne, opisują stan zdrowia ubezpieczonej w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot.

Biegli wskazali na rozpoznane dolegliwości i ich wpływ na niezdolność do pracy wnioskodawczyni. Stwierdzili upośledzenia funkcji organizmu w stopniu uzasadniającym uznanie wnioskodawczyni za częściowo niezdolną do pracy od listopada 2020 r do końca kwietnia 2021 r, odnosząc się jednocześnie do kwalifikacji zawodowych wnioskodawczyni.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał zatem w pełni wartość dowodową wszystkich opinii tych biegłych oraz podzielił, jako przekonywujące, wnioski wypływające z ich treści. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają istotnych braków, biegli w sposób dostatecznie wyczerpujący określił jednostki chorobowe, które występują u ubezpieczonej i ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy, odnosząc swoją ocenę do kwalifikacji zawodowych skarżącej. Biegli uzupełniali opinie zgodnie z wnioskiem ubezpieczonej, ustosunkowując się do podniesionych zarzutów co do stanu zdrowia.

Organ rentowy nie zgłaszał zarzutów do powyższych opinii. Kwestionował jedynie opinię biegłego ortopedy. W konsekwencji, w celu zweryfikowania wniosków orzeczniczych biegłego ortopedy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii.

Ostatecznie Sąd pominął przy orzekaniu opinię biegłego ortopedy zarówno podstawową jak i uzupełniająca. Wnioski orzecznicze z tej opinii, w szczególności dotyczące okresu niezdolności do pracy, nie znalazły potwierdzenia w dokumentacji medycznej ani w pozostałych opiniach, wydawanych przez biegłych o specjalnościach właściwych dla neurologicznego schorzenia wnioskodawczyni, biegły nie odnosił się do pełnych kompetencji zawodowych ubezpieczonej, swojej prognozy niezdolności do pracy nie opierał na konkretnej dokumentacji medycznej, wskazując, że określony przez niego okres niezdolności do pracy ma posłużyć wnioskodawczyni na uzupełnienie dokumentacji i przeprowadzenie badań. Prognozy biegłego ortopedy zostały zweryfikowane opinią biegłego z zakresu medycyny pracy i neurologii, który przeprowadził badanie w styczniu 2022 r i wskazał, że dokumentacja medyczna ubezpieczonej z drugiej połowy 2021 roku oraz jej stan zdrowia nie daje podstaw do stwierdzenia chociażby częściowej niezdolności do pracy po kwietniu 2021 roku.

Wnioskodawczyni, reprezentowana przez pełnomocnika, nie zgłaszała dalszych zastrzeżeń do opinii. Natomiast wnioskowała o wezwanie biegłych na rozprawę, nie precyzując w jakim celu, nadto wniosła o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania jej na okoliczność jej stanu zdrowia oraz dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ortopedy.

Sąd pominął powyższe wnioski.

Fakt, że wydana w sprawie opinia biegłych nie ma treści, odpowiadającej skarżącej, nie może mieć w tym wypadku znaczenia. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego ( wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 roku I CR 562/74 LEX nr 7607; wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99 OSNP 2000/22/807). W ocenie Sądu złożone opinie biegłych, na których Sąd się oparł, są w pełni fachowe, odpowiadają zakreślonej tezie dowodowej i nie zawierają żadnych braków, są jednoznaczne, zbieżne i wzajemnie się uzupełniające. Wobec powyższego brak było podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego, w tym do wzywania biegłych na rozprawę (wobec braku konkretnych zarzutów i pytań) oraz dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego ortopedy. Sąd pominął te wnioski, jako zmierzające do przedłużenia postepowania. Sąd pominął także dowód z przesłuchania stron, jako nieprzydatny dla rozstrzygnięcia, ponieważ Sąd ocenia kwestię niezdolności do pracy w oparciu o wiadomości specjalne zawarte w opiniach wydanych przez biegłych dysponujących wiedzą medyczną co do występujących schorzeń i ich wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zarobkowej. Powyższy dowód w postępowaniu sądowym jest jedyną drogą pozyskania koniecznych do rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych i nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (np. przesłuchaniem świadka lub eksperymentem sądowym bez udziału biegłego, dokumentacją medyczną pochodzącą od lekarzy prowadzących ani też orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS lub orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS), zaś sąd orzekający nie jest uprawniony do samodzielnego (bez oparcia się na opinii właściwych biegłych) ustalania okoliczności, dla których wyjaśnienia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych (do których należy w szczególności wiedza z zakresu medycyny)/tak wyrok SA w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2017 r. ,III AUa 552/16 LEX nr 2265713/.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie ubezpieczonej jest częściowo zasadne.

Stosownie do art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz.U.2021.291 t.j.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

a)  jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo,

b)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy

c)  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w pkt 3 art. 57

ww. ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 przywołanej już ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999 r., 11 UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624).

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku postępowania uzasadniają zmianę zaskarżonej decyzji i stanowią podstawę do przyznania ubezpieczonej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie 1.11.2020 – 30.04.2021. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że ubezpieczona jest osobą częściowo niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ww. ustawy w tym okresie. Wynika to w sposób jednoznaczny z treści opinii biegłych o specjalizacji lekarskiej odpowiadającej charakterowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni. Natomiast po daje dacie brak podstaw do orzekania o niezdolności do pracy.

Z ustaleń wynika, że z punktu widzenia biegłego z zakresu neurologii u wnioskodawczyni rozpoznano: zespół cieśni nadgarstka dwukrotnie operowany, bez poprawy klinicznej, cukrzyce typu 2, otyłość. Zespół cieśni nadgarstka jest diagnozowany przez lekarza neurologa. Stwierdza się częściową niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej od 1.11.2020 roku do 30.04.2021 roku. Wnioskodawczyni przebyła 2 zabiegi na cieśni nadgarstka prawego 22.11.2018 r oraz 14.08.2020 r. Po leczeniu i rehabilitacji brak jest poprawy w zakresie sprawności ręki prawej. W badaniu neurologicznym stwierdza się objawy uszkodzenia nerwu pośrodkowego prawego. Ostatnia rehabilitacja w listopadzie 2020 r nie przyniosła poprawy. Zarówno technik administracji jak i sprzątaczka muszą posiadać pełną sprawność obu rąk. W okresie do końca kwietnia badana będzie wiedziała , czy będzie wykonany ponowny zabieg operacyjny.

Według opinii biegłego z dziedziny medycyny pracy i neurologii w trakcie badania neurologicznego (styczeń 2022 roku) nie stwierdzono znacznego naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonej w zakresie ruchu oraz sprawności i funkcjonalności w obrębie prawej kończyny górnej, głównie ręki. Opisy wizyt w drugiej połowie 2021 r oraz badanie (...) potwierdzają fizjologiczną oraz kliniczną poprawę w zakresie nerwów prawej kończyny górnej. Opisywano poprawę w zakresie funkcji oraz sprawności ręki prawej. Badanie (...) z dnia 15.12.2021 r nie przedstawia takiego nasilenia i zaawansowania schorzeń oraz dolegliwości, by wynikający z tego stopień naruszenia sprawności organizmu był istotnie naruszony, badanie stwierdza poprawę w stosunku do badania z czerwca 2019 r. Nie stwierdzono istotnych zaburzeń ruchomości czy mobilności u ubezpieczonej. Nie stwierdzono niedowładów, objawów korzeniowych czy ubytkowych. Ubezpieczona jest wydolna krążeniowo i oddechowo. Ma dobrze zachowaną ruchomość wszystkich stawów, w tym kręgosłupa oraz kończyn. Brak jest zaburzeń równowagi, koordynacji czy niezborności. Wnioskodawczyni była częściowo niezdolna do pracy w dacie decyzji i do końca kwietnia 2021 roku. Po tym okresie ubezpieczona nie była i nadal nie jest niezdolna do pracy zgodniej z poziomem kompetencji zawodowych jak i w kontekście ostatnio wykonywanej pracy sprzątaczki czy parkingowego. W okresie zaostrzenia dolegliwości oraz schorzeń może korzystać ze zwolnień lekarskich. Jest zdolna do wykonywania pracy biurowej, portiera, szatniarki czy parkingowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie 1.11.2020 – 30.04.2021, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Na marginesie Sąd Okręgowy wskazuje, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie chodzi o skutki jakie mogą powstać ubezpieczonej w przyszłości z uwagi na istniejące schorzenia, ale o stan jego zdrowia z chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Sąd w niniejszym postępowaniu nie ocenia ryzyka wystąpienia określonych zaburzeń organizmu ubezpieczonego w przyszłości. W przypadku nasilenia się zaburzeń organizmu ubezpieczonej ma ona prawo złożenia ponownego wniosku o rentę na dalszy okres.

Podkreślić należy, iż złe samopoczucie wnioskodawczyni i jej subiektywne odczucia dotyczące stanu zdrowia nie mogą stanowić podstawy do orzeczenia o jej niezdolności do pracy na dalszy okres. W wyroku z dnia 20.05.2013 roku SN w sprawie o sygn.. akt I UK 650/12 (Lex 1341963) wskazał, iż podstawą do przyznania świadczenia jest przygotowana przez biegłych ocena stanu zdrowia osoby ubiegającej się o nie. Nie są brane pod uwagę subiektywne odczucia zainteresowanego. Pogląd ten w pełni podziela Sąd orzekający. W tym miejscu należy również zwrócić uwagę, iż stan zdrowia wnioskodawczyni niewątpliwie uzasadnia konieczność leczenia czy okresowej kontroli lekarskiej. Niezdolności do pracy pojawiające się okresowo np. w wyniku wystąpienia zaostrzenia dolegliwości uzasadniają podjęcie leczenia, ale wnioskodawczyni może to czynić w ramach udzielanych zwolnień lekarskich. Samo tylko istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi samodzielnej przyczyny uznania częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, chociaż w pewnych okresach wymaga czasowych zwolnień lekarskich. Upośledzenie organizmu nie jest wystarczającą przesłanką przyznania renty, w sytuacji, gdy mimo tego upośledzenia możliwe jest podjęcie dotychczasowej pracy i systematyczne leczenie schorzenia.( vide wyrok SA w Krakowie z dnia 5.03.2013 roku w sprawie III AUa 1208/12 Lex 1294800, postanowienie SN z dnia 11.06.2013 r w sprawie II UK 65/13 Lex nr 1363198).

Nadto brak możliwości wykonywania pracy dotychczasowej nie jest przy tym wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub przy pozytywnym rokowaniu co do możliwości przekwalifikowania zawodowego. Inaczej mówiąc, niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym./tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2016 r. III UK 195/15).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 68) podwyższając należne koszty o podatek VAT oraz nakazał wypłacić wskazaną kwotę z funduszu Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego w Łodzi, o czym orzekł w punkcie 3 sentencji wyroku. Sąd orzekł w całości o kosztach ze Skarbu Państwa, mając na względzie to, iż odwołanie wnioskodawczyni zostało uwzględnienione w niewielkim zakresie.