Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. P.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 14 stycznia 2022 roku, sygn. akt I C 953/17

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 1 w części zasądzającej kwotę 36 980,13 (trzydzieści sześć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt i 13/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 września 2017 roku do dnia zapłaty oraz w punkcie 2 w części zasądzającej kwotę 1 850 (tysiąc osiemset pięćdziesiąt) złotych

i przekazuje sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego;

II.  znosi postępowanie w zakresie posiedzenia niejawnego z 14 stycznia 2022 roku

w takiej części, w jakiej dotyczyło kwoty 36 980,13 (trzydzieści sześć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt i 13/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 września 2017 roku do dnia zapłaty oraz kosztami.

Sygn. akt I Ca 145/20

UZASADNIENIE

Powódka B. P. w pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Łasku wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. 11 000 złotych z tytułu odszkodowania w związku z koniecznymi kosztami rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego oraz utratą wartości rynkowej nieruchomości położonej w miejscowości Ł. gmina Ł., składającej się z zabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,44 ha (Kw nr (...)) i działki nr (...) o powierzchni 1,36 ha (Kw nr (...)) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 września 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu.

W piśmie procesowym z 29 listopada 2021 r., złożonym w toku sprawy, powódka rozszerzyła powództwo, żądając zasądzenia od pozwanego łącznie kwoty 47 980,13 złotych

z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 11 000 złotych od 1 września

2017 r., a od kwoty 36 980,13 złotych od listopada 2019 r. do dnia zapłaty.

Zaskarżonym wyrokiem z 14 stycznia 2022 r., wydanym pod sygn. akt I C 953/17, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego na rzecz powódki 47 980,13 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 września 2017 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz 6 017 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu (pkt 2), nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku 5 399,40 złotych z tytułu zwrotu wydatków (pkt 3).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

B. P. jest właścicielką nieruchomości położonej w miejscowości Ł. gmina Ł., składającej się z zabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,44 ha (Kw nr (...)) oraz działki nr (...) o powierzchni 1,36 ha (Kw nr (...)).

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla tej nieruchomości regulację szczególną stanowi uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Jest to kolejny akt o podobnym charakterze. Poprzednim była uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r., uchylona przez obecnie wprowadzoną w życie. Obszar ustanowiony na podstawie poprzedniej uchwały nie obejmował jednak przedmiotowej nieruchomości.

Określony w obowiązującej uchwale nr (...) obszar ograniczonego użytkowania został podzielony na 2 podobszary oznaczone symbolami A i B:

- podobszar A, którego granicę wewnętrzną wyznacza granica terenu lotniska, zewnętrzną natomiast wyznaczają izolinie równoważnego poziomu dźwięku L A. (...) = 60 dB oraz L A. (...) = 50 Db,

- podobszar B, którego granicę wewnętrzną wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A, zewnętrzną granicę podobszaru B izolinia równoważnego poziomu dźwięku L A. (...) = 55 dB oraz L A. (...) = 45 dB.

Działki nr (...) znajdują się w podobszarze A.

Uchwała nr (...) przewiduje ograniczenia zarówno w zakresie przeznaczenia terenu, jak też sposobu korzystania, a także wymagań technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki.

Ubytek wartości rynkowej nieruchomości powódki w wyniku wejścia w życie wskazanej uchwały wyniósł 40 300 złotych.

Na nieruchomości strony powodowej dochodzi do przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym strony powodowej przy uwzględnieniu wymogów wygłuszania budynków ustanowionych w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...) i Polskich Normach należy zwiększyć izolacyjność akustyczna w dwóch pokojach poprzez wymianę dwóch okien na okna o zwiększonej izolacyjności akustycznej. Koszt niezbędnych robót budowlanych wynosi łącznie 7 680,13 złotych.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, powołując się na art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz.150 ze zm.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

W tych warunkach, na podstawie wyżej wymienionego przepisu, powódce przysługuje od pozwanego odszkodowanie w wysokości 47 980,13 złotych.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., a kosztach procesu zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. oraz art. 83 ust. 2 w zw. z art. 5 ust 1 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się pozwany, który zaskarżył przedmiotowe rozstrzygnięcie w części dotyczącej zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki roszczenia

w wysokości 36 980,13 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 września 2017 r. do dnia zapłaty.

Skarżący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego, tj. art. 193 § 3 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie skuteczności rozszerzenia powództwa o kwotę 36 980,13 złotych i zasądzenie tej kwoty ponad żądanie pozwu;

2.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego, tj. art. 379 pkt. 5 k.p.c., poprzez pozbawienie strony pozwanej możliwości brania udziału w postępowaniu, a skutki tych wadliwości nie zostały usunięte przed wydaniem wyroku przez Sąd pierwszej instancji.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie wyroku

w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Zarzucana przez skarżącego nieważność postępowania z powodu pozbawienia pozwanego możności obrony jego praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) zachodzi wówczas, gdy strona zostaje faktycznie pozbawiona możności działania. Stwierdzenie, czy taki stan nastąpił wymaga po pierwsze rozważenia przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy, czy sąd naruszył przepisy prawa procesowego, po drugie, czy uchybienie to miało wpływ na możność działania strony, a po trzecie, czy pomimo zaistnienia tych dwóch przesłanek strona mogła bronić swoich praw (patrz:. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 404/09, Lex nr 590206 i z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt II PK 13/09, Lex nr 533099).

Inaczej rzecz ujmując, takie pozbawienie polega na tym, że strona na skutek wadliwości procesowych nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub istotnej jego części, jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte na następnych rozprawach przed wydaniem w danej instancji wyroku (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., sygn. akt II CSK 339/07, Lex nr 485859).

W piśmie procesowym z 29 listopada 2021 r., złożonym w toku procesu, powódka zmodyfikowała żądanie, wnosząc o zasądzenie od pozwanego łącznie kwoty 47 980,13 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, czyli rozszerzyła powództwo o kwotę 36 980,13 złotych. Oczywiście taka czynność procesowa była w pełni dopuszczalna, zgodnie art. 193 § 1 i 2 ¹ k.p.c. Zgodnie wszakże z treścią art. 193 § 3 k.p.c., jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego (jak stało się właśnie w sprawie przedmiotowej), skutki doręczenia pozwu w tym zakresie powstają dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu odpisu pisma zmieniającego odpowiadającego wymaganiom pozwu.

Jak ustalono w toku postępowania odwoławczego oraz jak wynika z akt postępowania, Sąd pierwsze instancji nie przesłał pozwanemu odpisu pisma rozszerzającego powództwo. Odpis ten pozostał w aktach, a przesłano omyłkowo dokumenty ze sprawy I C 3/19.

Powyższe uchybienie pozbawiło pozwanego możności ustosunkowania się do powództwa w rozszerzonej części i podjęcia w tym zakresie obrony, zatem pociągnęło za sobą nieważność postępowania (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1971 r., sygn. akt II CR 220/71, OSNC z 1972 r. nr 1, poz. 19).

W tych warunkach Sąd Okręgowy zobligowany był - na podstawie art. 386 § 2 k.p.c.
- uchylić zaskarżony wyrok w punkcie 1 co do zasądzonej kwoty 36 980,13 złotych wraz
z odsetkami oraz w punkcie 2 w części zasądzającej kwotę 1 850 złotych, jako opłatę od powództwa w rozszerzonej części i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, w oparciu o art. 108 § 2 k.p.c. , a także znieść postępowanie w zakresie posiedzenia z 14 stycznia 2022 r. w takiej części, w jakiej dotyczyło kwoty 36 980,13 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy we wskazanym zakresie Sąd Rejonowy podejmie stosowne kroki procesowe pozwalające na nadanie prawidłowego biegu powództwu

w rozszerzonej części i rozstrzygnie ponownie o jego zasadności w kontekście materialnoprawnych podstaw, jak również orzeknie o kosztach postepowania związanych

z żądaniem zasądzenia wskazanej sumy, mając na względzie ostateczne rozstrzygnięcie.