Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt I Ns 383/07 z wniosku A. B. (1) z udziałem S. B. (1), M. B. (1), A. B. (2) o zniesienie współwłasności oraz sprawy z wniosku A. B. (2) z udziałem A. B. (1) połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia postanowieniem Sądu Rejonowego w Kutnie z dnia 27 września 2010 r. z udziałem w obu połączonych sprawach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w K., Gminy M. K., Sąd Rejonowy w Kutnie postanowił:

I.  Ustalić, że:

a)  nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...), o łącznej powierzchni 0,1361 ha, jak to zostało przedstawione w projekcie planu podziału zaewidencjonowanym w ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego za numerem P. (...).2019.233, dnia 6 maja 2019 r. , dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), oznaczona w tej księdze wieczystej numerem działki (...),

b)  nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...) , o łącznej powierzchni 1,5954 ha, jak to zostało przedstawione w projekcie planu podziału zaewidencjonowanym w ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego za numerem P. (...).2019.233, dnia 6 maja 2019 r., dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...),

o łącznej wartości, obie wyżej wymienione w podpunkcie a) i b) nieruchomości, po podziale, 2 230 000,00 zł ( dwa miliony dwieście trzydzieści tysięcy złotych ), stanowią współwłasność S. B. (1) w udziale ½ ( jedna druga ) części, A. B. (1) w udziale ¼ (jedna czwarta ) części oraz A. B. (2) w udziale ¼ (jedna czwarta ) części,

II.  ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) wchodzą następujące składniki majątkowe:

a)  udział w wysokości 1/2 (jedna druga) części w prawie własności nieruchomości zabudowanych opisanych szczegółowo w punkcie I a) i I b) niniejszego postanowienia, o wartości ten udział 1 115 000 zł. (jeden milion sto piętnaście tysięcy złotych),

b)  udział w wysokości 2/8 (dwie ósme) części w prawie własności nieruchomości zabudowanej, położonej w K. , oznaczonej jako działka ewidencyjna o numerze (...) o powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości ten udział 4000,00 zł ( cztery tysiące złotych),

c)  wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na pokrycie wkładu A. B. (1) do spółki cywilnej - (...) zawiązanej umową z dnia 12 października 1990 r., o wartości 28 748,71 zł. (dwadzieścia osiem tysięcy siedemset czterdzieści osiem złotych siedemdziesiąt jeden groszy);

III.  Ustalić, że udziały byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) w majątku wspólnym są równe,

IV.  Dokonać zniesienia współwłasności nieruchomości opisanych w punkcie I a) i I b) postanowienia oraz podziału majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (1) i A. B. (2) w odniesieniu do nieruchomości opisanych w punkcie II a) i II b) postanowienia w ten sposób, że:

a)  nieruchomość zabudowaną, położoną w K., składającą się z działek ewidencyjnych o numerach i powierzchni: 372/11 o powierzchni 0,5049 ha, 372/15 o powierzchni 0,4934 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz nieruchomość położoną w K. składającą się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0810 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) , o wartości łącznej po podziale 1280 000 zł (jeden milion dwieście osiemdziesiąt tysięcy złotych), przyznać na wyłączną własność, na rzecz S. B. (1) syna A. i M.,

b)  nieruchomość zabudowaną, położoną w K., składającą się z działek ewidencyjnych o numerach i powierzchni : 372/12 o powierzchni 0,3420 ha , 372/16 o powierzchni 0,2551 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz nieruchomość położoną w K. składającą się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0551 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości po podziale 950 000 zł (dziewięćset pięćdziesiąt tysięcy złotych), przyznać na wyłączną własność na rzecz A. B. (1) syna S. i M.,

c)  udział 2/8 ( dwie ósme ) części we współwłasności nieruchomości należący do majątku wspólnego A. B. (2) i A. B. (1), położonej w K., składającej się z działki ewidencyjnej o numerze (...), o łącznej powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości ten udział 4 000 zł (cztery tysiące złotych) przyznać na wyłączną własność na rzecz A. B. (1) syna S. i M., w ramach podziału majątku wspólnego,

V.  dokonać podziału majątku wspólnego A. B. (1) i A. B. (2) w pozostałym zakresie w ten sposób, że składnik opisany w punkcie II c) postanowienia, przyznać na wyłączna własność na rzecz A. B. (1),

VI.  zasądzić od uczestnika postępowania S. B. (1), w ramach zniesienia współwłasności, na rzecz:

a)  A. B. (2) kwotę 71 619,20 zł, (siedemdziesiąt jeden tysięcy sześćset dziewiętnaście złotych dwadzieścia groszy) płatną w terminie 12 ( dwunastu) miesięcy, od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia , z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

b)  A. B. (1) kwotę 80 182,27 zł, (osiemdziesiąt tysięcy sto osiemdziesiąt dwa złote dwadzieścia siedem groszy) płatną w terminie 12 ( dwunastu) miesięcy, od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

VII.  zasądzić od A. B. (1) na rzecz A. B. (2) tytułem spłaty , w ramach podziału majątku wspólnego, kwotę 491 374,35 zł (czterysta dziewięćdziesiąt jeden tysięcy trzysta siedemdziesiąt cztery złote trzydzieści pięć groszy), płatną w terminie 12 (dwunastu) miesięcy, od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

VIII.  nakazać pobrać od wnioskodawcy i uczestników postępowania tytułem części kosztów opinii biegłych sądowych wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa oraz opłaty z tytułu wniosku o podział majątku wspólnego, na rzecz Skarbu Państwa :

a)  od A. B. (1) kwotę 11 879,91 zł (jedenaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy),

b)  od S. B. (1) kwotę 21 187,05 zł (dwadzieścia jeden tysięcy sto osiemdziesiąt siedem złotych pięć groszy),

c)  od A. B. (2) kwotę 13 379,91 zł (trzynaście tysięcy trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy) z tym, że kwotę tę ściągnąć z zasądzonego w punkcie VI a) oraz VII na rzecz A. B. (2), świadczenia,

IX.  W pozostałym zakresie stwierdzić, iż wnioskodawczyni A. B. (2) i uczestnik postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego A. B. (1) oraz wnioskodawca w sprawie o zniesienie współwłasności A. B. (1) i uczestnicy postępowania o zniesienie współwłasności S. B. (1) i M. B. (1) oraz uczestnicy postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w K. i Gmina M. K., ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie,

X.  Nakazać wydanie nieruchomości stanowiących przedmiot niniejszego postępowania w ten sposób, że:

a)  nakazać A. B. (1) i A. B. (2) wydanie na rzecz S. B. (1) nieruchomości opisanej w punkcie IV a) postanowienia,

b)  nakazać S. B. (1) i A. B. (2) wydanie na rzecz A. B. (1) nieruchomości opisanej w punkcie IV b) postanowienia, w terminie 1 (jednego) miesiąca od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia.

XI.  Oddalić wniosek A. B. (2) o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności w zakresie zasądzonych na jej rzecz spłat w punkcie VI a) i VII postanowienia.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

A. B. (2) i A. B. (1) w dniu 14 listopada 1981 r. zawarli związek małżeński.

W trakcie trwania związku małżeńskiego A. B. (1) prowadził działalność gospodarczą różnego rodzaju, m. in. warsztat samochodowy, a następnie od 1990 r. zakład piekarniczy.

W dniu 12 października 1990 r. A. B. (1) i syn uczestnika, S. B. (1) zawarli umowę spółki cywilnej pod firmą (...) na czas nieokreślony. Przy zawarciu umowy wspólnicy określili kapitał spółki na 1.000.000,00 starych złotych i każdy z nich wniósł udział w kwocie po 500.000,00 starych złotych. W ramach tej spółki wspólnicy prowadzili działalność gospodarczą w zakresie m. in. piekarnictwa

Aktem notarialnym z dnia 15 lipca 1996 r. obejmującym umowę sprzedaży A. B. (1) i S. B. (1) nabyli na współwłasność w równych udziałach własność nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), składającej się z dwóch działek geodezyjnych nr (...) o łącznej powierzchni 1,5954 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz udział w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) o pow. 98 m ², dla której Sąd Rejonowy w Kutnie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Aktem notarialnym z dnia 14 kwietnia 1998 r. obejmującym umowę sprzedaży A. B. (1) i S. B. (1) nabyli na współwłasność w udziałach po ½ części każdy, własność nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), oznaczonej jako działka geodezyjna nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Udziały w nieruchomościach położonych przy ul. (...) nabył za środki zgromadzonego jako dochody z prowadzonej przez uczestnika w czasie trwania małżeństwa z A. B. (2), działalności gospodarczej.

W dniu 21 grudnia 2001 r. A. B. (1) i S. B. (1) złożyli do Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XX Wydziału Krajowego Rejestru Sądowego wniosek o wpisanie do rejestru przedsiębiorców spółki jawnej (...). B., S. (...) Spółka jawna z siedzibą w K. w trybie art. 26 § 4 k.s.h., w związku ze zmianą formy prawnej prowadzonej dotychczas w formie spółki cywilnej działalności gospodarczej. Postanowieniem z dnia 22 lutego 2002 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców R. A. B., S. (...) Spółkę jawną z siedzibą w K., powstałą z przekształcenia dotychczasowej spółki cywilnej. Działalność gospodarcza prowadzona przez A. B. (1) i S. B. (1) początkowo w formie spółki cywilnej, a następnie przez powstałą w wyniku jej przekształcenia spółkę jawną w zakresie zakładu piekarniczego prowadzona była na nieruchomości przy ul. (...), gdzie w budynku na działce nr (...) urządzony był zakład piekarniczy. Wyposażenie zakładu piekarniczego stanowiło własność spółki jawnej, jako nabywane przez spółkę. Spółka dokonywała zakupów ruchomości w postaci m. in. urządzeń piekarniczych i środków transportu wykorzystując kredyty bankowe zaciągane przez spółkę. Na zawarcie umów kredytowych zgodę wyrażała A. B. (2) jako małżonka wspólnika A. B. (1). Kredyty spłacane były przez spółkę z jej dochodów. Z dochodów spółki opłacany był podatek od nieruchomości na których spółka prowadziła działalność. Z czasem A. B. (2) zaczęła odmawiać zgody na zaciąganie zobowiązań kredytowych, w efekcie miedzy małżonkami dochodziło do nieporozumień. W budynku znajdującym się na tej nieruchomości przy ul. (...) część pomieszczeń została przystosowana na mieszkanie, w którym zamieszkiwali małżonkowie A. B. (2) i A. B. (1) oraz ich córka M. B. (1). Z czasem w nieruchomości zamieszkał również syn A. B. (1) , S. B. (1), z rodziną.

Rodzina byłych małżonków A. B. (1) i A. B. (2) utrzymywała się z dochodów A. B. (1) uzyskiwanych przez uczestnika jako wspólnika spółki jawnej. Z dochodów tych było utrzymywane mieszkanie.

W dniu 28 czerwca 2006 r. S. B. (1) złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki jawnej, wobec czego zostało wszczęte postępowanie likwidacyjne spółki. Likwidatorem spółki została ustanowiona M. B. (1). Działalność gospodarczą spółka prowadziła faktycznie jedynie do końca 2006 r. Pomiędzy wspólnikami zaczęło dochodzić do nieporozumień na tle spraw spółki.

W dniu 8 maja 2007 r. małżonkowie A. B. (1) i A. B. (2) zawarli małżeńską umowę majątkową, którą wyłączyli obowiązujący ich ustrój wspólności ustawowej, w ten sposób, iż ustalili, że obowiązywać ich będzie rozdzielność majątkowa.

Po wypowiedzeniu umowy spółki przez S. B. (1) i wszczęciu postępowania likwidacyjnego spółka zakończyła działalność, zaś A. B. (1) wydzierżawiał od spółki wyposażenie zakładu piekarniczego i na majątku ruchomym spółki prowadził działalność gospodarczą w zakresie zakładu piekarniczego jako osoba fizyczna. Ostatecznie A. B. (1) zakończył swoja działalność gospodarczą w 2013 roku. Z nieruchomości i lokalu zajmowanego wraz z A. B. (2) wyprowadził się w 2010 r. S. B. (1) z rodziną i A. B. (2) zamieszkiwali tam nadal , do końca kwietnia 2015 r.

Wobec żądania ze strony A. B. (1) współfinansowania należności podatkowych, wynikających ze współwłasności nieruchomości, S. B. (1) wraz z A. B. (1) uzgodnili wspólne korzystanie z nieruchomości, w tym części adaptowanej później na cele mieszkalne. S. B. (1) miał korzystać z części budynku, obecnie w większości zagospodarowanego na hostel , po lewej stronie od klatki schodowej. A. B. (2) się temu nie sprzeciwiała. S. B. (1) z rodziną zajmował na cele mieszkalne około 80 metrów kwadratowych powierzchni budynku biurowego. Zamieszkiwał w przedmiotowej nieruchomości rok do dwóch lat. Wprowadził się tam wraz z rodziną po sprzedaży mieszkania w bloku. Mieszkanie to nabył wraz z żoną M. B. (1) już po zawarciu związku małżeńskiego. Zmusiła go do tego sytuacja finansowa i zadłużenie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Było to już w toku niniejszego postępowania. Podjęto próbę przekształcenia budynku biurowego w mieszkalny jednak w postępowaniu administracyjnym nie uzyskano wymaganej na to zgody. Mimo tego lokale zajmowane były nadal na cele mieszkalne.

Celem adaptacji pomieszczeń byłego budynku biurowego na swoje cele mieszkalne w latach 2009 – 2010 S. B. (1) dokonał zakupu materiałów i części budowlanych za kwotę 18 541,80 zł. Wymienił okna, założył podłogi, wyremontował sieć ogrzewania. Już w toku niniejszego postępowania i po sporządzeniu pierwszej z opinii w zakresie wyceny nieruchomości , S. B. (1) , na potrzeby związane z korzystaniem przez niego i jego rodzinę z części budynku , wyodrębnił urządzenia instalacji elektrycznej wraz z urządzeniem pomiarowym, wymienił wodomierz. Po 2011 r. S. B. (1) wymienił w budynku część okien. Pieniądze na remont uzyskał ze sprzedaży mieszkania na ulicy (...) w K., które stanowiło majątek wspólny S. B. (1) i M. B. (1). Dużą część prac S. B. (1) wykonywał systemem gospodarczym. Kiedy w toku niniejszego postępowania uczestnicy zaczęli mieć odmienne zdanie co do tego, która część z nieruchomości ma przypaść A. B. (1) a która ma zostać przyznana S. B. (1), ten ostatni wstrzymał się z inwestowaniem. A. B. (1) nie sprzeciwiał się wykonywanym pracom w zakresie adaptacji na cele mieszkalne części budynku przez S. B. (1). Podobnie A. B. (2).

S. B. (1) i M. B. (1) zawarli małżeńską umowę majątkową w dniu 1 czerwca 2005 r. , którą to umową wyłączyli obowiązujący ich ustrój wspólności ustawowej.

W 2011 r. A. B. (1) wraz z synem S. B. (1) rozpoczął adaptację budynku biurowego celem wynajmu pomieszczeń. Początkowo pokoje były wynajmowane firmie (...) spółka z o.o. Odbywała się budowa komina, pieca CO, remont i budowa pokoi. Z wynajmu tej firmie zwróciły się nakłady poczynione na adaptację pokoi. Ogólnie były dwie firmy, które prowadziły wynajem pokoi. Ani A. B. (1) ani też S. B. (1) innych, niż na przedmiotowej nieruchomości, pokoi nie wynajmowali. Jedną z przyczyn podjęcia się prac adaptacyjnych i wynajmu lokali była zaległość w płatnościach z tytułu podatku od nieruchomości. Do połowy roku 2014 r. A. B. (1) nie płacił podatku w ogóle. Zadłużenie osiągnęło sumę około 200 000,00 zł.

Ewentualną konserwacje i remonty, początkowo finansowała firma której S. B. (1) był wspólnikiem, do 2007 r. Potem inwestycje czynione były przez S. B. (1) i A. B. (1). Ten ostatni finansował remont na potrzeby mieszkalne A. B. (2). W okresie współpracy z firmą (...) remonty finansowali wspólnie A. B. (1) i S. B. (1) i z tego tytułu wzajemnie się już rozliczyli całkowicie. Częściowo rozliczenie wyglądało w ten sposób, że A. B. (1) finansował remont ze środków pochodzących z zysku firmy, którą prowadził, a następnie S. B. (1) zwrócił mu wyłożone kwoty. Umówiono się , że zysk z wynajmu będzie dzielony po połowie. Zagospodarowaniem i adaptacją pomieszczeń na cele tzw. hostelu, zajmowali się wspólnie S. B. (1) i A. B. (1).

Z prywatnego dokumentu sporządzonego przez A. B. (1) i S. B. (1), spisanego na okoliczność poczynionych nakładów finansowych na remont , adaptację i inne prace w budynku biurowym wynika, iż łącznie kwota wydatkowana na ten cel wyniosła 73 838,55 zł , zaś na każdego z wymienionych przypadała kwota 36 919,30 zł . Dokument został podpisany przez S. B. (1) i A. B. (1). Kwoty te, tak jak to już wskazano, zostały pomiędzy współfinansującymi rozliczone. Część prac była wykonywana w czasie kiedy trwało postępowanie w przedmiocie rozwiązania związku małżeńskiego A. B. (2) i A. B. (1).

S. B. (1) nadal utrzymuje się z wynajmu. W 2014 r. jego przychód z tytułu najmu lub dzierżawy wyniósł 10 597,00 zł , za rok 2016 z tytułu najmu lub podnajmu, dzierżawy lub innych umów – 142 500 zł.

A. B. (1) pobiera świadczenie emerytalne. Pod koniec 2017 roku było to około 2 200,00 zł miesięcznie. Toczą się, przeciwko A. B. (1), postępowania egzekucyjne. Po potrąceniach komorniczych uczestnik otrzymywał świadczenie emerytalne w kwocie około 1000,00 zł. W 2014 roku przychód A. B. (1) z tytułu najmu lub dzierżawy wynosił 5 850,00 zł, w roku 2015 z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy 86 500 zł. A. B. jest współwłaścicielem nieruchomości położonej na osiedlu (...) w K.. Odziedziczył ją w części po swoim ojcu. A. B. (1) jest po zabiegu założenia bajpasów, ma problemy ze zdrowiem.

Z tytułu posadowienia na jednej z nieruchomości stacji transformatorowej K. – E. o numerze eksploatacyjnym AS 3-118 ani A. B. (1) ani też S. B. (1) przychodów nie osiągają.

A. B. (2) zamieszkiwała w lokalu przystosowanym na cele mieszkalne znajdującym się w budynku położonym na działce nr (...), w którym to budynku w pewnym okresie zamieszkiwali oboje małżonkowie. Remont tego lokalu o pow. 148 m ² przeprowadził A. B. (1), A. B. (2) zapłaciła za założenie terakoty. W lokalu uczestnik A. B. (1) założył licznik energii elektrycznej. A. B. (2) na prośbę A. B. (1) i S. B. (1), który zadeklarował wolę sprowadzenia się na nieruchomości, przeniosła się do inne lokalu w tym samym budynku. A. B. (1) wykonał remont na prośbę A. B. (2) , konieczny do zamieszkania w nim. A. B. (2) nie wnosiła zastrzeżeń co do podziału części budynku do użytkowania , pomiędzy nią , S. B. (1) i A. B. (1). Nigdy nie deklarowała chęci prowadzenia na przedmiotowych nieruchomościach jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Nie ponosiła kosztów wynikających z eksploatacji budynku. W grudniu 2019 r., A. B. (2) pobierała świadczenie emerytalne w kwocie około 1073,00 zł . Mieszka w A. w wynajętym mieszkaniu. Ma problemy zdrowotne.

W okresie od stycznia 2011 r. do 8 lipca 2011 r. A. B. (1) w ramach prowadzonej działalności wystawił faktury dotyczące energii elektrycznej i ogrzewania dostarczanych do lokalu na łączną kwotę 3.236,29 zł., wskazując w nich jako zobowiązaną A. B. (2).

Pismem z dnia 1 marca 2015 r. A. B. (1) wezwał A. B. (2) do opuszczenia lokalu dotychczas przez nią zajmowanego. Wskazał w nim na potrzebę remontu i adaptacji budynku. Następnie w budynku wymieniono zamki. A. B. (2) zamieszkała wtedy u koleżanki. Część rzeczy należących do wnioskodawczyni pozostała na nieruchomości.

Po ustaniu wspólności małżeńskiej ustawowej tj. po 8 maja 2007 r. A. B. (1) spłacał zobowiązania spółki jawnej ze środków przez niego uzyskiwanych. Częściowo z prowadzonej na własny rachunek działalności gospodarczej, jak i środków pochodzących z kredytów przez niego zaciągniętych.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy w Kutnie Wydział Cywilny , wydanym w sprawie I C 282/15 , na skutek pozwu złożonego przez A. B. (2) , nakazał pozwanym A. B. (1) i S. B. (1) dopuszczenie A. B. (2) do współposiadania nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

W czasie trwania niniejszego postępowania Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński A. B. (1) i A. B. (2).

(...) będące przedmiotem zniesienia współwłasności i podziału majątku stanowią nieruchomości zabudowane, w tym w części będącej przedmiotem zniesienia współwłasności , budynkami : biurowym, obecnie po wykonanych remontach, przeznaczonym na wynajem tzw. hostel i budynkiem produkcyjnym, pozostałym po dawnej działalności piekarniczo ciastkarskiej a także halą przemysłową, stanowiącą niedokończoną konstrukcję. Dla przedmiotowych nieruchomości istnieje możliwość podziału fizycznego. Przed podziałem nieruchomości te były oznaczone numerami działek (...). Formalnie zatem stanowiły trzy nieruchomości pod względem geodezyjnym. Działka (...) przedzielała działki (...) i stanowiła wydzieloną część nieruchomości pod inwestycję nigdy nie zrealizowaną, w postaci bocznicy kolejowej. Spowodowało to, iż dwie działki (...) zostały objęte jedna księgą wieczystą zaś działka wydzielona pod niedoszłą bocznicę, ujawniona została w odrębnej księdze wieczystej. Pozostały one jednak w funkcjonalnej całości. Samodzielna sprzedaż działki (...) nie jest możliwa. Ma ona wąski kształt i jej odrębne zagospodarowanie nie jest możliwe. Przez jej teren przebiega droga prowadząca do budynków usytuowanych na dawnej działce (...), która bezpośredniego dostępu do drogi publicznej nie ma. Na terenie dawnej działki (...) usytuowane są trzy obiekty budowlane w postaci dwukondygnacyjnego budynku dawniej biurowego a obecnie użytkowanego jako tzw. hostel, budynku dawniej produkcyjnego i niedokończony budynek produkcyjny w formie jednokondygnacyjnego szkieletu budynku. Powierzchnia użytkowa budynku biurowego to 943,20 mkw., zaś budynku produkcyjnego to 841,60 mkw. Szkielet budynku niedokończonego ma powierzchnię 941,80 mkw. Obiekt ten jest wysoce zniszczony. Budynek dawniej biurowy jest po remoncie i znajduje się w lepszym stanie niż pozostałe zabudowania wobec faktu, że budynek produkcyjny jest nieużytkowany i nieremontowany. (...) są posadowione w przemysłowej części miasta K. jednak poza specjalną strefą ekonomiczną.

Według opinii biegłego M. C. i wariantu I podziału fizycznego nieruchomości (dawniej działki (...)), dla których urządzone są księgi wieczyste o numerze (...) , granica podziału nieruchomości mogłaby przebiegać w ten sposób, że budynek biurowy zostanie oddzielony od budynku dawniej produkcyjnego zaś odległość granicy frontowej zostanie określona na 4 metry od budynku. W tej wersji nieruchomości winny zostać podzielone na działki (...) o łącznej powierzchni ca 1,0792 ha oraz na działki (...) o łącznej powierzchni ca 0,6523 ha. Według wariantu II podział może nastąpić w ten sposób, że będzie on przebiegał wzdłuż wewnętrznej ściany klatki schodowej, w taki sposób , że zostanie ona przypisana do wschodniej części budynku oznaczonego jako budynek A w opinii biegłego J. K., tj. budynku dawniej użytkowanego na cele mieszkalne przez uczestników postępowania A. B., S. B. i M. B. i wnioskodawczynię. W tej wersji połączone działki (...) miałyby powierzchnię ca 1,0537 ha oraz na działki (...) powierzchnię ca 0,6778 ha.

Ostatecznie według podziału przyjętego w projekcie podziału zaewidencjonowanym przez organ prowadzący państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny działka (...) ma powierzchnię 0,0810 ha działka, 372/14 ma powierzchnię 0,0551 ha i powstały z podziału działki (...), stanowiącej projektowaną bocznicę kolejową. Działka (...) ma powierzchnię 0,5049 ha, 372/12 0,3420 ha i powstały z podziału działki (...) , zabudowanej budynkiem biurowym i produkcyjnym natomiast działka (...) ma powierzchnię 0,4934 ha, działka (...) ma powierzchnię 0,2551 ha i powstały z podziału działki (...).

Działka o numerze (...) nie była przedmiotem zniesienia współwłasności. Jest zabudowana stacja transformatorową a jej powierzchnia to 98 m ². Nieruchomość ta została ujawniona w księdze wieczystej nr (...) a wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania A. B. (1) i S. B. (1) są jej współwłaścicieli w ½, t.j. S. B. (1) w udziale 1/4, A. B. (1) w udziale 1/8 i A. B. (2) w udziale 1/8.

Wartość nieruchomości zabudowanych stanowiących funkcjonalną całość, składających się po podziale geodezyjnym z działek ewidencyjnych o numerach (...) , dla których w Sądzie Rejonowym w Kutnie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzone są księgi wieczyste nr (...), według ich stanu z dnia 8 maja 2007 r. przed podziałem wynosi 1 870 000,00 zł. Wartość wymienionej nieruchomości po podziale wynosi 1890 000,00 zł.

Wartość nieruchomości zabudowanych stanowiących funkcjonalną całość, położonych w K. przy ulicy (...), składających się po podziale geodezyjnym z działek ewidencyjnych o numerach (...) , dla których w Sądzie Rejonowym w Kutnie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzone są księgi wieczyste nr (...), według ich stanu z chwili dokonania wyceny, z uwzględnieniem remontów dokonanych na przedmiotowej nieruchomości, wynosi, przed podziałem, 2 200 000,00 zł. Wartość tej nieruchomości po podziale, według stanu z chwili wydania opinii, z uwzględnieniem nakładów poczynionych na nieruchomość wynosi 2 230 000,00 zł.

Wartość nieruchomości zabudowanej, położonej w K. przy ulicy (...), oznaczonej jako działka ewidencyjna o numerze (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Kutnie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...), wg. jej stanu z dnia 8 maja 2007 r., wynosi 16 000,00 zł.

Wartość udziału kapitałowego przysługującego A. B. (1) jako wspólnikowi R. A. B., S. (...) Spółki jawnej z siedzibą w K., według stanu spółki na dzień 8 maja 2007 r., obliczona wedle zasad obowiązujących na wypadek wystąpienia wspólnika ze spółki wynosi 28 748,71 zł.

Na dzień 8 maja 2007 r. spółka jawna posiadała zobowiązania finansowe wobec swych wierzyciela na kwotę 336.301,36 zł.

Reasumując należało ustalić, iż nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...), o łącznej powierzchni 0,1361 ha , dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), ujawniona w tej księdze wieczystej jako działka o numerze (...) oraz nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...) , o łącznej powierzchni 1,5954 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), ujawniona w tej księdze jako działki o numerach (...), stanowiąc funkcjonalna całość , o wartości, na dzień wyceny i według stanu z chwili wyceny, łącznej 2 230 000,00 zł stanowią współwłasności S. B. (1) w udziale ½ części, A. B. (1) w udziale ¼ części oraz A. B. (2) w udziale ¼.

Nieruchomość zabudowana, położona w K. , oznaczonej jako działka ewidencyjna o numerze (...) o powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi jest księgę wieczystą nr (...), nie stanowiła przedmiotu wniosku o zniesienie współwłasności.

W skład majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) wchodzą: udział w wysokości 1/2 części w prawie własności nieruchomości zabudowanych dla których w Sądzie Rejonowym w Kutnie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzone są księgi wieczyste nr (...), o wartości 1 115 000 zł. według stanu z chwili obecnej i po podziale, udział w wysokości 2/8 części w prawie własności nieruchomości zabudowanej, położonej w K., oznaczonej jako działka ewidencyjna o numerze (...) o powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi jest księgę wieczystą nr (...), o wartości 4000,00 zł , a także wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na pokrycie wkładu A. B. (1) do spółki cywilnej - (...) zawiązanej umową z dnia 12 października 1990 r., o wartości 28 748,71 zł.

S. B. (1) poniósł w latach 2009 – 2010 nakłady na remont części budynku biurowego, w związku z adaptacją lokalu na cele mieszkalne, gdzie następnie zamieszkał wraz ze swoja rodziną. Nakłady te czynione były z majątku wspólnego S. B. (1) i jego żony M.. Łączna kwota tych nakładów to 18 541,80 zł z czego połowa , to 9270,90 zł ( wobec faktu zawarcia umowy małżeńskiej majątkowej). S. B. (1) poniósł również nakłady w postaci sfinansowania remontu części zabudowanej budynkiem biurowym, w związku z planowanym rozpoczęciem działalności typu hostel w kwocie 34 252,31 zł, stanowiące część z połowy kwoty wynikającej z pisemnego oświadczenia A. B. (1) i S. B. (1) ( k – 2715 akt sprawy) . Część pomniejszona o kwotę 100 zł z tytułu sprzątania oraz 2566,99 zł z tytułu bliżej nieokreślonych „faktur S.”. Łączna zatem kwota nakładów jakie poniósł S. B. (1) to 43 523,21 zł ( 34 252,31 zł plus 9270,90 zł).

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dokumenty, w tym dokumenty urzędowe złożone do akt w postaci wypisów aktów notarialnych oraz dokumenty znajdujące się w aktach w odpisach lub w postaci niekwestionowanej kopii :

kopii umowy małżeńskiej majątkowej ( k- 5), kopii wyroku ( k- 8), odpis akt rejestrowych ( k- 97 a), akt notarialny Rep. A (...) (k - 196-197), akt notarialny Rep. A 911/98 ( k – 198-199), kopie decyzji ( k 682 - -690), kopia wypisu aktu notarialnego Rep. A nr (...) ( k – 937), dokumentacji w postaci zeznań podatkowych (k - 2376 , 2416 – 2420 , 2422-2424) , kopii wyroku wraz z uzasadnieniem wydanego przez Sąd Rejonowy w Kutnie w sprawie I C 282/15( k – 2404- 2409 v ), pisma E. Operator z 20.09.2017 r. ( k 2429 – 2430 ), dokumentu prywatnego zawierającego oświadczenie A. B. i S. B. (k – 2715), kserokopii dokumentów zakupu materiałów budowlanych złożonych przez S. B. ( k – 2716 – 2791), aktualnych odpisów z ksiąg wieczystych ( (...) k – 2909- 2911, (...) k – 2912, (...) k 2913 – 2915), pisma Prezydenta Miasta K. (k – 2916), pisma Zakładu (...) w I Oddział w Ł. Inspektorat w K. ( k 2918- 2919 ), odpisów dokumentów z akt ksiąg wieczystych ( (...) k – 3072 - 3120 v , (...) k – 3121 – 3205 v) .

W zakresie osobowych źródeł dowodowych Sąd I instancji ustalenia swoje oparł na zeznaniach świadków: M. B. (1) (córki A. B. (2) i A. B. (1) (k – 212- 212 v ), M. M. (2) ( k – 223 v), E. M. 9 k – 570 v – 571v) , a także na dowodzie z zeznań : wnioskodawczyni A. B. (2) ( wraz z wysłuchaniem informacyjnym k 73,k 94 v , zeznania wnioskodawczyni A. B. (2) – k. 694-695 w zw. z informacyjnym wysłuchaniem – k. 49-49odw; 73-73odw, k. 500v , k- 532 v , k 533, k 2072 – 2072 v , k – 2448 v – 2450, k – 2897 v ), uczestnika A. B. (1) ( wraz z wysłuchaniem informacyjnym k 94 v – 95 v k. 695-696 v, k. 532 v , k. 501-501v , k – 2072 v –2074, k - 2450 – 2452, k – 2898- 2989 v ) , uczestnika S. B. (1) ( k 212 v – 213 w charakterze świadka , k 533, k – 2074 v – 2075 v , k – 2452 v (...), k – 2896 v – 2897 v ) oraz M. B. (1) , małżonki S. B. (1) k – 163 v – 164 – przesłuchanie w charakterze świadka , k – 2075 v – 2076 , k – 2453 v - 2454 , k - 2898 v ).

Odnosząc się do zeznań świadków Sąd Rejonowy wskazał, iż zeznania świadka M. M. były oceniane w aspekcie ustalenia możliwości płatniczych uczestnika postępowania i powiązań gospodarczych ze świadkiem. Ustalenia te mogły mieć jedynie wpływ na ustalenie składu majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (1) i A. B. (2). Co do kwestii możliwości płatniczych A. B. to zeznania te odnosiły się do okresu roku 2008 i można jedynie wskazać, iż pozwoliły na ustalenie, że A. B. (1) prowadził działalność gospodarczą w ramach której nabywał również samochody, w 2008 r. zatrudniał 40 pracowników a poprzednio około 70 – ciu. Zeznania te należy uznać za wiarygodne jako, że nie były sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Zeznania świadka E. M. ( koleżanki wnioskodawczyni ) również należało uznać za wiarygodne i pozbawione wewnętrznej sprzeczności. Zeznania te pozwoliły na poczynienie ustaleń odnośnie warunków w jakich mieszkała A. B. (2) , na nieruchomości będącej przedmiotem postepowania. Świadek potwierdziła , że już po rozwodzie A. B. (1) remontował nieruchomość. Świadek słyszała od wnioskodawczyni o remoncie części budynku , na cele mieszkalne, wykonywanym przez S. B. (1).

Świadek M. B. (1) córka wnioskodawczyni i uczestnika postepowania A. B., była likwidatorem spółki (...). Potwierdziła fakt zadłużenia u kontrahentów spółki na chwilę otwarcia likwidacji. Potwierdziła również częściową spłatę ( bez odniesienia się do kwoty) przez A. B. (1) zobowiązań spółki. Świadek wskazała, iż w chwili kiedy składała zeznania ( kwiecień 2008 r. ) uczestnik A. B. (1) prowadził działalność tożsamą z wcześniejszą, na majątku spółki z użyciem maszyn, które od spółki dzierżawi. Świadek wskazała, że kwoty uzyskane ze sprzedaży części majątku spółki, w tym w trybie licytacji komorniczej, zostały przeznaczone na pokrycie części zadłużenia.

Podsumowując zawartość materiału dowodowego stanowiącego zeznania świadków oraz stron postępowania, Sąd Rejonowy wskazał, iż właściwie nie były one ze sobą sprzeczne. Jedynie kwestia oceny prawnej działań podejmowanych na przedmiotowych nieruchomościach czy to przez A. B. (1), czy też S. B. (1) pozostawała sporna. Zeznania stron, choć nie pozbawione zabarwienia emocjonalnego, Sąd Rejonowy ocenił jako wiarygodne. Wnioskodawczyni nie kwestionowała zarówno prac remontowych wykonywanych w 2009 r. jak i w terminie późniejszym. W początkowej fazie, wobec zamieszkiwania na przedmiotowej nieruchomości, wiedza na ten temat wnioskodawczyni była znacznie większa. Materiał dowodowy pozwolił na poczynienie ustalenia, iż ani A. B. (1) ani S. B. (1) nie konsultowali kolejnych inwestycji remontowych na nieruchomości, z wnioskodawczynią. Jednocześnie jednak Sąd I instancji uznał, że brak jest jakichkolwiek dowodów na to, aby wnioskodawczyni tym pracom się sprzeciwiała. Jedyny sprzeciw wyrażany przez A. B. (2) co do działań podejmowanych na nieruchomości odnosił się do potrzeby opuszczenia przez nią zajmowanego lokalu. A. B. (2) nigdy nie deklarowała chęci prowadzenia działalności gospodarczej na przedmiotowej nieruchomości. W toku wspólnego zamieszkiwania na przedmiotowej nieruchomości A. B. (1), S. B. (1) wraz z rodziną, A. B. (2) dokonali podziału do użytkowania, w ramach, którego A. B. (2) użytkowała część budynku na cele mieszkalne. Podobnie S. B. (1) a w początkowym okresie również A. B. (1). Z tego powodu, niezbędne były prace adaptacyjno - remontowe. Następnie, wobec planów wynajmu lokali w ramach działalności tzw. hostelowej, A. B. (1) i S. B. (1) przeprowadzili dalszy remont budynku.

Sąd I instancji uznał za wykazane, że S. B. (1) poczynił nakłady na przedmiotowe nieruchomości. Początkowo w ramach adaptacji pomieszczeń na cele mieszkalne ,a następnie na cele wynajmu. Zdaniem Sądu Rejonowego S. B. wykazał zakup materiałów budowlanych na kwotę 18 541,80 zł. Uczestnik postępowania A. B. (1) nie kwestionował powyższego. Natomiast wnioskodawczyni nie kwestionując, iż S. B. wykonywał remonty w owym czasie wskazywała, iż załączone do akt rachunki i faktury nie stanowią dowodu na to, że materiały te zostały wykorzystane na remont przedmiotowego budynku.

Sąd Rejonowy uznał również za wykazane, że S. B. uczestniczył pod względem finansowym w remoncie budynku dawniej biurowego na cele wynajmu pomieszczeń. Sąd I instancji wskazał, iż Sąd dokonując oceny wartości dowodowej dokumentu prywatny podpisanego zarówno przez S. B. (1) jak i A. B. (1) (załączonego na karcie 2715 akt), stanowiący swoistego rodzaju rozliczenie pomiędzy tymi uczestnikami postępowania, kosztów remontu budynku dawnego biurowego celem wynajmu pomieszczeń, miał na względzie art. 245 k.p.c. Wobec potwierdzenia treści wspólnego pisemnego oświadczenia, zarówno w zeznaniach A. B. (1) jak i S. B. (1), mogło ono stanowić dowód na okoliczność poczynionych przez S. B. (1) nakładów na nieruchomość stanowiącą współwłasność. Sąd Rejonowy podkreślił, że zeznania stron mają bowiem walor dowodowy na równi z pozostałym materiałem zebranym w sprawie i nie można a priori im odmówić wiarygodności. Oczywistym jest przy tym, że jedynie w zakresie w jakim oświadczenie wskazane wyżej korelowało z pozostałym materiałem dowodowym mogło wywrzeć skutek w postaci dokonania konkretnych ustaleń. Uczestnik A. B. (1) potwierdził kwotę nakładów poczynionych przez S. B. (1). Jedynie wnioskodawczyni tę kwotę kwestionowała. Sąd Rejonowy wskazał, iż A. B. (2) nie była bezpośrednio zaangażowana w wykonywane prace a negując wskazaną przez S. B. (1) kwotę, uzasadniła to jedynie brakiem jej wykazania. Nie wskazała w jakim zakresie zaznania uczestników nie miały odpowiadać prawdzie. Tymczasem, wobec przyznania nieruchomości wraz z poczynionym nakładem, na rzecz S. B. (1), tak naprawdę znaczenie miał fakt czy na skutek poczynionych nakładów nastąpił wzrost wartości nieruchomości i o ile. W tym zakresie za pomocną Sąd Rejonowy uznał opinię biegłego M. J., który wycenił nieruchomości przed i po dokonaniu nakładów. Wzrost wartości nieruchomości po dokonaniu prac został potwierdzony w opinii. Sąd wpodkreślił, iż między innymi poczynione nakłady do wzrostu wartości nieruchomości doprowadziły. Sąd I instancji poruszając się w granicach zgłoszonego roszczenia przez S. B. (1), w ramach zniesienia współwłasności nieruchomości, nakład przy dokonywaniu wzajemnych rozliczeń, winien zostać uwzględniony co do zasady. Co do jego wartości, to Sąd przyjął, że uwzględnieniu mogą podlegać jedynie wartości które odnoszą się bezpośrednio do substancji budynku. Nie były takimi bliżej niedookreślone „faktury S.” oraz kwoty wydatkowane na sprzątanie ( pozycje z oświadczenia z karty 2715 akt). Zatem kwoty zgłaszane przez uczestnika S. B. o te wartości winny zostać obniżone. Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawczyni kwestionując wartość poczynionych nakładów, a także w ogóle możliwość ich rozliczenia w niniejszym postępowania, nie zaprzeczała a wręcz potwierdziła , że prace były wykonywane. Reasumując, zdaniem Sądu, różnica w wartości nieruchomości bez poczynionych nakładów i po ich uwzględnieniu dała podstawę do przyjęcia, że inwestycje , których wartość S. B. wskazał na ogólna kwotę 80 861,10 zł mogły zostać uwzględnione przy wzajemnym rozliczeniu, chociażby w części. Sąd Rejonowy miał na uwadze, iż czasokres w jakim inwestycje były dokonywane, nawarstwianie się kolejnych prac remontowych wobec zmiennej koncepcji wykorzystania nieruchomości , mogły nastręczyć trudność w dowiedzeniu ich wartości. Nie uwzględnienie ich jednak w ramach rozliczenia stron prowadziłoby do sytuacji, w której A. B. (2) otrzymałaby spłatę zawyżoną , co prowadziłoby do jej bezpodstawnego wzbogacenia, w tym zakresie. W mniejszym stopniu dotyczy to A. B. (1) jako, że z tytułu kosztów remontu w celu wynajmu uczestnicy się rozliczyli.

Wartość udziału przysługującego A. B. (1) jako wspólnikowi R. A. B., S. (...) Spółki jawnej z siedzibą w K., według stanu spółki na dzień 8 maja 2007 r. Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o pisemną uaktualnioną i uzupełnioną opinię biegłej sądowej z zakresu rachunkowości J. M. 9 k – 308 -326 , k – 2180 – 2197, k – 2437 v – 2438 , k – 2492- 2504 ) Opinia ta zdaniem Sądu I instancji, po jej uzupełnieniu jest spójna i logiczna. Nie została skutecznie podważona. Co prawda początkowo, wobec potrzeby aktualizacji opinii , biegła w niewłaściwy sposób zrozumiała polecenie wynikające z tezy dowodowej i opinia podlegała uzupełnieniu , to ostatecznie ponownie przedstawiona Sądowi Rejonowemu opinia nie budziła zastrzeżeń. Ostatecznie również, opinia ta nie była kwestionowana na dalszym etapie postępowania. Biegła wydała swoje opinie na podstawie dokumentacji księgowej i finansowej firmy (...), udostępnionej biegłej zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 13.02.2009 r. ( k -299).

W zakresie dopuszczalności i sposobów zniesienia współwłasności nieruchomości w tym sposobu i możliwości podziału fizycznego nieruchomości stanowiącej zarówno przedmiot zniesienia współwłasności jak i podziału majątku wspólnego Sąd I instancji oparł na opinii biegłego J. K. (2) oraz biegłego M. C..

Opinie biegłego J. K. (2) ( k- 681-636, 924-927, ustna uzupełniająca k – 2069 v – 2071 v ) dały Sądowi I instancji możliwość ustalenia sposobu zniesienia współwłasności. Biegły w swoich opiniach wskazał na różne warianty podziału ze wskazaniem konsekwencji w zakresie prac adaptacyjnych czy też późniejszego korzystania z nieruchomości. Opinie te były dla Sądu kluczowe wobec faktu, że nieruchomość w głównej mierze jest zabudowana budynkiem dawnym biurowym i dawnym produkcyjnym. Możliwość przeprowadzenia linii granicznej podziału przez wskazane budynki, przylegające do siebie, dawała możliwość podziału w sposób, który zmniejszał dysproporcje w wartościach nowopowstałych nieruchomości. Ostatecznie Sąd Rejonowy zdecydował o przyjęciu wariantu podziału, który generował najmniejszą potrzebę prac adaptacyjnych. Biegły w złożonej ustnej opinii uzupełniającej na rozprawie w dniu 14 lipca 2015 r. ( k- 2071) wskazał na wariant podziału najmniej skomplikowany i dopuszczalny z punktu widzenia jego specjalności. Ponieważ strony nie doszły na tym etapie postępowania do porozumienia co do dobudowy klatki schodowej jak również deklarowały brak możliwości finansowych, Sąd przyjął, iż wariant, który powoduje najmniejsze nakłady jest najbardziej odpowiedni. Słuszność tego stanowiska potwierdziła opinia biegłego z zakresu (...). J.. Pozwoliło to na przyjęcie wzajemnych rozliczeń w ramach spłaty w sposób jak najmniej uciążliwy.

Natomiast opinia biegłej M. R. ( k – 867 – 874 ) nie została uwzględniona przez Sąd I instancji w aspekcie sposobu zniesienia współwłasności przedmiotowych nieruchomości. Biegła w swojej opinii zignorowała ustalenia płynące z opinii biegłego J. K. tj. biegłego z zakresu budownictwa. Sporządziła szkic podziału nieruchomości , który nie odniósł się do opinii biegłego J. K. a która to opinia, zdaniem Sądu winna determinować sposób podziału w aspekcie możliwości przebiegu granicy nieruchomości przez część zabudowaną. Zeznając na rozprawie w dniu 22 maja 2014 r. ( k – 908 v – 909 v) biegła wskazała, iż w jej przekonaniu w opinii biegłego nie znalazła wskazań co do ściany nośnej wskazując, iż winna dysponować opinią, która wskaże że możliwym jest podział po ścianie budynku. Biegła wskazała na podział w wyniku , którego powstałyby nieruchomości bez stosownego dostępu do drogi publicznej z obowiązkiem ustanowienia służebności. Zdaniem Sądu taki podział nie byłby słuszny ani korzystny dla stron postępowania.

Ostatecznie po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego J. K. w tym opinii uzupełniającej ustnej Sąd dopuściła dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji M. C. (2) ( postanowienie k- 2092 ). Biegły sporządził szkic podziału w dwóch wariantach, a następnie przedstawił na polecenie Sądu projekt podziału przyjęty i zaewidencjonowanym przez organ prowadzący państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny ( opinie biegłego M. C. k- 2104 – 2111, k – 2819 ).

Obie opinie wyżej wymienione, tj. opinia biegłego z zakresu budownictwa jak i opinia biegłego geodety Sąd Rejonowy uznał za sporządzone w sposób fachowy i zasługujące na miano wiarygodnych. Biegły J. K. w opiniach uzupełniających wyjaśnił wszelkie wątpliwości jaki mogłyby nasunąć się po pierwszej ze sporządzonych opinii. Przedstawił różne aspekty przedstawionych wariantów podziału dając tym samym podstawy do podjęcia decyzji w zakresie sposobu zniesienia współwłasności a także , w jakimś zakresie, i podziału majątku wspólnego.

Wartość nieruchomości stanowiących przedmiot współwłasności a także, co do których udziały wchodzą w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. i A. B. (2), jak i wartość tych udziałów, Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o pisemną opinię, pisemną opinię uzupełniającą oraz ustne uzupełniające opinie biegłego M. J. (2) ( k – 2556 – 2637, k – 2691- 2696 , k- 2884 v – 2887 , k – 2942- 3007 , k - 3212 – 3217). Trzeba w tym miejscu wskazać, iż poprzednio wydająca opinię w sprawie, w tym zakresie, biegła M. G. (1), w toku wydawanej opinii, skończyła kadencję biegłego i z przyczyn zdrowotnych nie mogła kontynuować prac nad opinią ostateczną. W związku z tym Sąd Rejonowy dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego M. J. (2). Biegły w swoich opiniach oszacowała wartość́ zarówno nieruchomości branych pod uwagę przy podziale majątku wspólnego A. B. (2) i A. B. (1) jak i te tylko, które były przedmiotem zniesienia współwłasności. Pierwsza z opinii została złożona do akt w dniu 20 sierpnia 2018 r. Ustalenia wynikające z pierwszej opinii zostały zakwestionowane przez uczestnika postępowania A. B. (1). Podniósł on, iż̇ biegły dokonał, przy zastosowaniu metody porównawczej, niewłaściwego doboru nieruchomości do porównania. W ocenie uczestnika nieruchomości te nie były podobne. Opinia ta została zakwestionowana również, przez uczestników postępowania S. B. (1) i M. B. (1) ( w imieniu której działał S. B.). S. B. wskazał, iż jego zdaniem nie ma podstaw do przyjęcia, że nieruchomość stanowi całość gospodarczą i zakładania, że będzie ona sprzedawana wspólnie. Wskazał na błędne nazewnictwo działek wskazując, że opinia jest nieprzydatna dla sprawy. Zarówno A. B. jak i S. B. wnieśli o wydanie opinii uzupełniającej. Na rozprawie w dniu 10 września 2018 r. pełnomocnik A. B. dodatkowo wskazał, iż jego zdaniem wyceniona część wyremontowana przedstawia wartość dużo większą i różnica ta jest zbyt duża. Drugi z wariantów wyceny różni się od pierwszego, a z opinii nie wynika dlaczego aż taka różnica występuje. S. B. podtrzymał swoje stanowisko wskazując, iż wycena jest zawyżona.

Wobec zastrzeżeń do opinii, na wniosek uczestników postępowania Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii uzupełniającej M. J. ( postanowienie k - 2664 akt). Opinia taka została złożona w dniu 30 listopada 2018 r. W odpowiedzi na zobowiązanie do zajęcia stanowiska co do treści opinii , uczestnik A. B. wniósł o powołanie nowego biegłego celem szacunku wartości przedmiotowych nieruchomości, gdyż jego zdaniem opinia uzupełniająca jaką sporządził M. J. zawiera jedynie elementy polemiki ze stanowiskiem stron , a nie ma w niej wypowiedzi o charakterze specjalistycznym i nie odpowiada na wątpliwości uczestnika postępowania. Na rozprawie w dniu 5 listopada 2019 r. biegły M. J. wydał ustną opinię uzupełniającą, ustosunkowując się do zarzutów podniesionych w stosunku do sporządzonych przez niego opinii. Wyjaśnił, zdaniem Sądu w sposób rzetelny i jasny, kwestie podobieństwa nieruchomości w tym konkretnym wypadku. Wskazał na podstawy zastosowanej przez niego metodologii wyceny i powody dla których taka a nie inna metoda winna zostać zastosowana. Biegły stwierdził wprost, iż w niniejszym postępowaniu właściwym jest wycena nieruchomości , nie zaś biznesu jaki na niej jest prowadzony. Wskazał, iż podział nieruchomości powoduje, iż zmienia się waga niektórych cech determinujących wycenę stąd różnice w wycenie dokonanej wariantowo. Na rozprawie w dniu 5 listopada 2019 r. wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania nie wnosili dalszych zastrzeżeń ani też nie wnosili o powołanie innego biegłego w sprawie.

Wobec upływu terminu przewidzianego w art. 156 pkt 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami , w brzmieniu obowiązującym w dacie 3 grudnia 2019 r. (Dz.U.2018.2204 t.j.), Sąd Rejonowy dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego M. J. celem dokonania aktualizacji wyceny ( postanowienie k – 2898 v akt). Opinia ta została złożona w dniu 13 maja 2020 r. W ustosunkowaniu się do aktualizacji wyceny uczestnik postępowania Gmina M. K. wskazał, iż nie jest w stanie zająć merytorycznego stanowiska co do wydanej opinii albowiem dokonanie wyceny nieruchomości w aspekcie uznania ich jako jeden kompleks gospodarczy, uniemożliwia odrębną wycenę działki (...). Zakwestionowano również przyjęcie do porównania 1 mkw powierzchni budynków zaś działka (...) nie jest zabudowana. Uczestnik nie wnosił o wydanie opinii uzupełniającej. Uczestnik postępowania A. B. zakwestionował opinię uzupełniającą – aktualizującą wycenę. Wskazał, iż kwestionuje zastosowaną metodę porównawczą, wskazując na potrzebę zastosowania podejścia dochodowego. Zarzucił, że w opinii brak jest informacji jakie prawa do nieruchomości posiadały nieruchomości podobne, brak nieruchomości podobnych do działki (...), zbyt duży przedział cen wśród nieruchomości podobnych, błędne przyjęcie wartości cech lokalizacji, niewłaściwe przyjęcie łącznej powierzchni budynków przy dokonywaniu wyceny, brak wartości odtworzeniowej stacji trafo, brak uwzględnienia w wycenie niedokończonego budynku produkcyjnego ( pismo k – 3026 – 3033 akt).

Pełnomocnik wnioskodawczyni A. B. (2), wniósł o wezwanie biegłego na termin rozprawy i wydanie ustnej opinii uzupełniającej ( pismo k – 3036 akt).

Na rozprawie w dniu 24 lipca 2020 r. ponownie biegły sądowy M. J. (2) wygłosił opinię uzupełniającą ustaną. Zdaniem Sądu I instancji opinia ta wyjaśniła wszelkie podniesione kwestie przez uczestnika A. B. (1). Sąd uznał wskazaną opinię za rzetelną i wyczerpującą oraz sporządzoną zgodnie z zasadami sztuki. Podnieść́ trzeba, że opinia ta zawierała przejrzysty i zupełny wywód, pozwalający na weryfikację wniosków w niej zaprezentowanych. Nadto biegły dokonał analizy i odniósł się do całości podnoszonych zarzutów, także przez pełnomocnika wnioskodawczyni. Zawarte w opinii ustnej uzupełniającej, wyjaśnienia w ocenie Sądu były przekonywujące i rozwiewały wszelkie wątpliwości zgłaszane w stosunku do poprzedniej opinii. W związku z powyższym Sąd Rejonowy uznał ustalenia biegłego co do wartości nieruchomości, za prawidłowe i całkowicie je podzielił.

Sąd I instacnji wskazał, iż na rozprawie, na której doszło do wydania opinii ustnej uzupełniającej poza uczestnikiem A. B. (1), nikt więcej zastrzeżeń do opinii nie zgłaszał. Pełnomocnik A. B. (1) ponowił wniosek zawarty w piśmie procesowym wskazanym wyżej i wniósł dodatkowo o dopuszczenie dowodu z oględzin nieruchomości celem oceny wyglądu nieruchomości oraz podtrzymał stanowisko co do potrzeby powołania innego biegłego w sprawie celem wyceny nieruchomości, przy zastosowaniu metody dochodowej. Uczestnik postępowania S. B. (1), działający w imieniu własnym oraz M. B. (1), wniósł o oddalenie powyższego wniosku. Również pełnomocnik wnioskodawczyni A. B. (2) oponował temu wnioskowi.

Sąd Rejonowy postanowieniem wydanym na rozprawie, oddalił wniosek zarówno co do dopuszczenia dowodu z oględzin nieruchomości jak i ponownej wyceny inną metoda przez kolejnego biegłego. Stosownie do wprowadzonego ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. ( Dz U 2019.1046), art. 235(2) k.p.c. Sąd I instancji może w szczególności pominąć dowód, którego przeprowadzenie wyłącza przepis kodeksu, mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, nieprzydatny do wykazania danego faktu, niemożliwy do przeprowadzenia, zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania, gdy wniosek strony nie odpowiada wymogom art. 235(1) k.p.c., a strona mimo wezwania nie usunęła tego braku. Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z doktryną, wprowadzenie instytucji pominięcia dowodu nie niweluje możliwości jego oddalenia gdyż z tych sposobów orzekania jest dopuszczalny. Sąd I instancji zatem oddalił wniosek zgłoszony przez pełnomocnika uczestnika A. B. (1) jako zmierzający li tylko do przedłużenia niniejszego postępowania. Zdaniem Sądu Rejonowego, opinia biegłego była nader wyczerpująca zaś argumentacja uczestnika co do niewłaściwej metody wyceny nie mogła odnieść zamierzonego skutku w postaci dalszych czynności dowodowych. Za utrwalony należy uznać pogląd , iż potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Zatem podstawa dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego nie została wykazana. Tak naprawdę , należało uznać, iż negujący dotychczasową opinię uczestnik postępowania, dążył do wydania opinii opartej na innej metodzie wyceny. Sąd I instancji ocenił ten wniosek również jako niezasadny. Co zostało podkreślone w uzasadnieniu postanowienia, biegły M. J. wydawał kolejną opinię w sprawie. Poprzednia opinia, która zawierała kompleksową wycenę nieruchomości , po złożeniu wyjaśnień ustnych przez biegłego na rozprawie w dniu 5 listopada 2019 r. nie była ostatecznie kwestionowana , w tym także co do zastosowanej metodologii, mimo poprzednich zarzutów w tym zakresie. Dopiero wobec potrzeby aktualizacji wyceny, w aspekcie wskazanego wyżej art. 156 ustawy o gospodarce nieruchomościami, pojawiło się zastrzeżenie co do zastosowanej metody. Należy również wskazać, że w poprzednich opiniach ustnych, dwukrotnych, biegły wyczerpująco wyjaśnił podstawy zastosowanej metody oraz nieprzydatność metody wyceny dochodowej. Zdaniem Sądu Rejonowego wyjaśnienia te są w pełni przekonywujące. Zauważyć należy , iż na przedmiotowej nieruchomości prowadzona przez S. B. (1) działalność nie ma ani charakteru stabilnego ani ugruntowanego. Sam uczestnik A. B. (1) wielokrotnie podkreślał, że nie ma na nieruchomości działalności stricte gospodarczej , jest jedynie wynajem pomieszczeń. Trudno zgodzić się zatem ze stanowiskiem , że metoda zastosowana przez biegłego jest niewłaściwa. Biegły wskazał wyraźnie , że należy określać w tym wypadku , nie wartość tzw. pomysłu właściciela na nieruchomość ale samą nieruchomość. Zdaniem Sądu I instancji należy się z tym zgodzić. Nie mamy bowiem do czynienia z działalnością przywołaną w argumentacji pełnomocnika A. B. (1), taką jak hotel, wskazany przykładowo hotel (...) w K.. Wiadomym jest , iż wartość nieruchomości, na której praktycznie jej największym atutem jest działalność hotelowa, o ugruntowanej pozycji i odpowiednią bazą nie może być wyceniana tak samo jak nieruchomości będące przedmiotem wniosku. Z materiału dowodowego w sprawie jednoznacznie wynika jakie inwestycje czynili na nieruchomości uczestnicy. Potencjał nieruchomości oczywiście ma znaczenie , jednakże nie on sam podlega wycenia. Głównym cele wyceny w niniejszej sprawie , było wskazanie wartości rynkowej nieruchomości , tj. ceny za jaką może być ona ewentualnie zbyta a nie hipotetyczne wyliczenie możliwości jakie ta nieruchomość daje. Jest to zbieżne z istotą postępowania o zniesienie współwłasności nieruchomości czy podział majątku.

Co do wniosku zgłoszonego na rozprawie w dniu 24 lipca 2020 r. o dopuszczenie dowodu z oględzin nieruchomości na okoliczność oceny wyglądu przedmiotowych nieruchomości, to Sąd Rejonowy wskazał, iż w istocie dowód ten miał zmierzać do weryfikacji opinii biegłego M. J.. Tymczasem, jak to wskazano wyżej, Sąd uznał te opinię za wiarygodną i nie wymagającą uzupełnienia. Nadto przeprowadzenie oględzin rzeczy w tym nieruchomości, pozwala poczynić ustalenia przy wykorzystaniu zmysłu postrzegania, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Oględziny, jak każdy inny dowód, odbywają się przed sądem, gdy jednak poczynienie lub udokumentowanie istotnych spostrzeżeń wymaga wiedzy specjalnej oględziny należy przeprowadzić z udziałem biegłego. Biegły, w rozumieniu art. 292 k.p.c., nie przeprowadza samodzielnie oględzin, jednak sąd może zlecić okazanie przedmiotu biegłemu. W niniejszej sprawie ewentualne oględziny mogłyby mieć znaczenie z punktu widzenia sposobu podziału nieruchomości, przy współpracy odpowiedniego biegłego, nie zaś z punktu widzenia jej wyceny. Do tego bowiem niezbędne są wiadomości specjalne.

Sąd Rejonowy odnosząc się do opinii biegłej M. G. (1) ( k – 431-455 , k – 731- 738, k – 2246 – 2348 ) podkreślił, że biegła ta ostatecznie zrezygnowała z funkcji biegłego i jej opinie wydane w sprawie nie mogły być przydatne o tyle, że nie było możliwości ich uzupełnienia na dalszym etapie postępowania. Na rozprawie w dniu 4.12.2017 r. biegła nie mogła z przyczyn zdrowotnych wydać opinii ustanej uzupełniającej. Zatem Sąd I instancji dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłej, z tym, że postanowił ją przeprowadzić na kolejnym terminie rozprawy ( k 2448 v ). Jednak i ta opinia nie została wydana. Zatem zlecono wydanie opinii w sprawie kolejnemu biegłemu z tej dziedziny M. J..

Czyniąc ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał złożone przez uczestnika zestawienia spłaconych zobowiązań spółki jawnej, jako zgłoszone na okoliczność wysokości spłaty zobowiązań spółki, iż nie są one przydatne i nie mają znaczenia dla wzajemnych rozliczeń małżonków z tytułu podziału majątku wspólnego, jak również z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości. Znaczenie takie miała jedynie wartość udziału A. B. (1) w spółce jawnej jako jej wspólnika, z punktu widzenia wzajemnych rozliczeń byłych małżonków. Wartość ta została ustalona na podstawie opinii biegłej sądowej J. M.. Wycena ta uwzględnia zadłużenie spółki wobec podmiotów trzecich na dzień ustania wspólności majątkowej uczestnika i wnioskodawczyni. Okoliczność spłaty zadłużenia, którą podnosił A. B., może mieć ewentualne znaczenie przy wzajemnych rozliczeniach wspólników i podziale majątku spółki, a nie w toku niniejszego postępowania (zestawienie k -899- 906)

Sąd Rejonowy odnosząc się do dokumentów prywatnych w postaci zestawienia kosztów remontu lokalu mieszkalnego na nieruchomości przy ul. (...) złożone przez uczestnika A. B. (1) (k. 691) należy wskazać, iż podnoszone przez A. B. żądanie rozliczenia jako nakładu uczestnika na majątek wspólny kosztów remontu lokalu w kwocie 17.608,78 zł. było przez wnioskodawczynię kwestionowane. Nawet jeśli przyjąć, że uczestnik poniósł wydatki na remont w kwotach przez niego wskazywanych to jednak nie wykazał, w jakim zakresie i czy w ogóle remont ten zwiększył wartość nieruchomości, co do której udział wchodzi w skład majątku wspólnego. Ciężar dowodowy w tym zakresie spoczywał zaś na uczestniku, zgodnie z przepisem art. 6 k.c. W konsekwencji Sąd I instancji uznał za nie udowodniony nakład na majątek wspólny w postaci remontu budynku na cele mieszkaniowe, w części w jakiej wnioskował A. B.. Podobnie dokument prywatny z dnia 18 lipca 2011 r., k – 692, dotyczący energii elektrycznej, złożony przy piśmie pełnomocnika uczestnika A. B. (1) z dnia 27 lipca 2011 r., który odnosi się do zużycia energii elektrycznej przez wnioskodawczynię. Również w tym zakresie A. B. nie wykazał, aby faktycznie takie kwoty należałoby mu się jako zwrot z tytułu poboru energii elektrycznej prze A. B. (2). Na pewnym etapie postępowania uczestnik A. B. (1) podnosił, iż poniósł koszty energii elektrycznej dostarczanej do lokalu, w którym zamieszkiwała wnioskodawczyni. Jednakże ani poziom zużytej energii w odniesieniu tylko do lokalu zajmowanego przez wnioskodawczynię ani jej koszt pokryty przez uczestnika nie zostały wykazane. Zatem również w tym zakresie nie udowodniono tegoż nakładu.

Zdaniem Sądu Rejonowego, jako za nie udowodnione należało uznać roszczenie co do zwrotu poniesionego przez uczestnika nakładu na majątek wspólny z tytułu zapłaty podatku od nieruchomości położonej w K. przy ul. (...). Przedstawione kserokopie decyzji w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za lata 2008 – 2010 stanowią jedynie dowód wysokości podatku należnego za dany rok i nie są dowodem jego poniesienia. Poza tym w toku postępowania sam uczestnik podnosił, co potwierdzają zeznania uczestnika S. B. (1), iż zaległości w płatności należnego podatku były znaczne. Toczyło się postępowanie egzekucyjne. Zatem, wynika z tego, że uczestnik nie uiścił należności podatkowych w wysokości ustalonej decyzjami w sprawie wymiaru podatku. Wobec powyższego również i ten nakład nie został udowodniony.

Sąd I instancji w poprzednim składzie oddalił wniosek wnioskodawczyni A. B. (2) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego księgowego na okoliczność wartości ruchomości stanowiących majątek spółki jawnej w kontekście żądania A. B. (2) zasądzenia na Jej rzecz 1/2 wartości tych ruchomości. Również został oddalony wniosek zgłoszony przez A. B. (2) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność oszacowania zysków spółki cywilnej, a następnie spółki jawnej od 1990 r. do dnia wydania opinii oraz na okoliczność oszacowania pożytków, które według zasad prawidłowej gospodarki przyniósłby majątek spółki jawnej w likwidacji od dnia 7 maja 2007 r. do dnia wydania opinii, uznając okoliczności zakreślone tezą dowodową jako zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy. Także oddalono kolejne wnioski A. B. (2), a mianowicie o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wartości pożytków, jakie przy prawidłowym gospodarowaniu mogłaby przynieść nieruchomość wspólna, dowodu z opinii biegłego na okoliczność „wysokości korzystania” z ruchomości - składników majątku spółki jawnej w likwidacji przez A. B. (1) od dnia 8 maja 2007 r. do dnia wydania opinii oraz biegłego z zakresu wyceny czynszów na okoliczność wysokości pożytków, wynikających z posiadania przez uczestnika A. B. (1) nieruchomości ponad udział w wysokości ¼ celem prowadzenia działalności gospodarczej od dnia 8 maja 2007 r. do dnia wydania opinii. W dalszym toku postępowania wnioskodawczyni A. B. (2) żądała dokonania na jej rzecz spłaty w kwocie 384 875,00 z tytułu podziału nieruchomości oraz 16 256,75 zł z tytułu zwrotu nakładu z majątku wspólnego byłych małżonków B. na majątek spółki (...). Następnie wnioskodawczyni doprecyzowała, iż wnosi o podział fizyczny nieruchomości pomiędzy S. B. (1) i A. B. (1), spłatę na rzecz A. B. (2) od A. lub od S. i A. B. (1), przyznanie udziału ½ w firmie (...) , zasądzenie od A. B. (1) i S. B. (1) kwoty ¼ dochodów, które przynosi nieruchomość przy przeciętnej staranności szacowanych przez biegłą rocznie netto na kwotę 176 665,00 zł co miesięcznie na rzecz wnioskodawczyni daje 3 911,00 zł poczynając od dnia 1 maja 2015 r. – wg . opinii biegłej G. z karty k 57- 59 ( pismo k – 2402 akt.) . Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2017 r. Sąd zobowiązał A. B. (2) poprzez jej pełnomocnika do ostatecznego sprecyzowania wartości żądania odnośnie rozliczenia pożytków podniesionego w piśmie z karty 2402 akt sprawy tj. z dnia 19.06.2017 r. Wykonując zobowiązanie pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o:

• spłatę w kwocie 383 000 zł i 4 372 zł z odsetkami od dnia wydania orzeczenia

• zasądzenie od A. B. (1) oraz S. i M. B. (1) solidarnie kwoty 121 241 zł z tytułu pożytków wskazanych przez biegłą M. G. za okres od 1 maja 2015 r. do grudnia 2017 r. z odsetkami od dnia wydania orzeczenia. Jednocześnie wskazał, iż nie jest w stanie powiedzieć jaka jest wartość ½ udziału w spółce (...).

Ostatecznie na rozprawie w dniu 24 lipca 2020 r. pełnomocnik wnioskodawczyni A. B. (2) zajął stanowisko jak dotychczas, cofnął dotychczasowe wnioski dowodowe w sprawie, których sąd nie uwzględnił. Sąd Rejonowy odnosząc się zatem do wyżej wskazanych żądań wnioskodawczyni, wskazał, że zarówno roszczenie o zwrot pożytków jak i podstawa przyznania udziału w zlikwidowanej firmie (...) nie zostały udowodnione i należycie uzasadnione. Wnioskodawczyni wnosząc o zasądzenie kwoty z tytułu osiąganego dochodu (¼ tej kwoty) oparła swoje żądanie na wyliczeniach opinii biegłej M. G., która to opinia miała na celu oszacowanie wartości nieruchomości. Metoda jaką biegła się posługiwała wymagała tego rodzaju wyliczenia. Ostatecznie wobec sporządzenia opinii przez biegłego M. J., jak o tym była mowa wyżej, opinia ta nie była przez Sąd I instancji uwzględniana. Jednak zasadnicza kwestia jest to, że jak się zdaje, wnioskodawczyni chciała w ten sposób wykazać wysokość pożytków jakich zwrot się jej należy od uczestników postępowania A. B. i S. B. a także M. B.. Wskazać w tym miejscu należy, że za podstawę rozliczenia pożytków z nieruchomości nie sposób przyjąć z jednej strony pożytków potencjalnych, z drugiej zaś dochodów z określonej działalności. Ewentualnie rozliczeniu mógłby podlegać zysk, jednak tylko przy przyjęciu, że mieści się on w definicji pożytków. Jest to roszczenie o charakterze procesowym i Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawczyni nie wykazała jego zasadności w sposób umożliwiający uwzględnienie.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd I instancji uznał, że wniosek o zniesienie współwłasności zasługiwał na uwzględnienie. Był akceptowany co do zasady przez wszystkich uczestników postępowania będących współwłaścicielami nieruchomości.

Stosownie do treści art. 210 zd. 1 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać́ zniesienia współwłasności. Art. 211 k.c. stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może żądać́, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałaby za sobą̨ istotną zmianę̨ rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Rzecz, która nie daje się̨ podzielić́, może być́ przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postepowania cywilnego (art. 212 § 2 k.c.).

W przedmiotowej sprawie, jak to wskazano wyżej, żaden z uczestników postępowania nie sprzeciwiał się zniesieniu współwłasności. Wnioskodawczyni w sprawie o podział majątku, A. B. (2), nie była zainteresowana uzyskaniem fizycznie wydzielonej części nieruchomości.

Zgodnie z normą art. 622 § 2 k.p.c., jedynie gdy wszyscy współwłaściciele złożą̨ zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną̨ wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się̨ prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

W toku postępowania stanowisko uczestnika postępowania A. B. (1) uległo zmianie. Początkowo zarówno A. B. (1) jak i S. B. (1) deklarowali chęć otrzymania w ramach zniesienia współwłasności nieruchomości, na której w głównej mierze posadowiony jest budynek dawny biurowy, w którym obecnie znajdują się wynajmowane pomieszczenia typu hostel. Jednak na posiedzeniu przed zamknięciem rozprawy A. B. (1) wyraził wolę przyznania tej części nieruchomości na rzecz S. B. (1). Wobec takiego stanowiska oraz w świetle powyższych przepisów oraz okoliczności niniejszej sprawy wniosek o zniesienie współwłasności w sposób wskazany ostatecznie przez uczestników A. B. (1), S. B. (1) i A. B. (2) a także M. B. (1) według Sądu Rejonowego zasługiwał na uwzględnienie. Na marginesie Sąd wskazał, iż gdyby strony nie doszły w tym zakresie do porozumienia to i tak taki sposób zniesienia współwłasności byłby najbardziej racjonalny. S. B. (1) jest aktywny zawodowo i to on optował za rozwinięciem obecnie prowadzonej na przedmiotowej nieruchomości działalności w postaci wynajmu. Także właśnie ta działalność stanowi źródło jego utrzymania a także jego rodziny. A. B. (1) uzyskuje świadczenie emerytalne i deklarował wielokrotnie chęć zaprzestania jakiejkolwiek działalności również ze względu na swój stan zdrowia.

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich składające się na majątek wspólny. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Sąd I instancji mając powyższe na względzie ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) wchodzą udziały w trzech nieruchomościach położonych w K. przy ul. (...) 7a, objętych księgami wieczystymi nr (...), co do których to udziałów w księgach wieczystych jako współwłaściciel ujawniony jest A. B. (1). Udziały te zostały nabyte przez A. B. (1) po zawarciu związku małżeńskiego, w trakcie trwania wspólności majątkowej. Co prawda, w akcie notarialnym z dnia 14 kwietnia 1998 r., obejmującym umowę sprzedaży nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), nabywcy wskazali, iż udziały w nieruchomości nabywają za fundusze przedmałżeńskiej, jednak okoliczność ta nie została wykazana w toku postępowania, co więcej A. B. (1) przyznał, iż udział ten wchodzi w skład majątku wspólnego, nabycia dokonał za środki wspólne – dochody z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskane w trakcie trwania wspólności majątkowej, a zatem zgodnie z nie obalonym w toku postępowania domniemaniem nabycie nastąpiło za środki wspólne do majątku wspólnego (art. 31 § 1 kro w zw. z art. 32 § 2 pkt 2 kro).

Natomiast w zakresie udziału we współwłasności nieruchomości wskazanych wyżej należącego do S. B. (1) , Sąd Rejonowy uznał, że brak jest podstaw do wzruszenia domniemania wynikającego z wpisu w księgach wieczystych. W tym zakresie sam S. B. (1) zajmował stanowisko niejednolite i zmienne by w ostateczności nie kwestionować oświadczenia swojej małżonki M. B. (1), która na rozprawie w dniu 14 lipca 2015 r. ( k - 2076 akt) wskazała, iż potwierdza, że udziały we współwłasności nieruchomości należą do majątku osobistego S. B. (1). Sąd Rejonowy podkreślił, iż niniejsze postępowanie nie obejmowało podziału majątku małżonków S. B. (1) i M. B. (1).

Zatem Sąd I instancji ustalił, iż nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...), o łącznej powierzchni 0,1361 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), oznaczona w tej księdze wieczystej numerem działki (...) a także nieruchomość zabudowana, położona w K., składająca się z działek ewidencyjnych o numerach (...) , o łącznej powierzchni 1,5954 ha,, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), stanowią przedmiot współwłasność S. B. (1) w udziale ½ części, A. B. (1) w udziale ¼ części oraz A. B. (2) w udziale ¼ części.

Zgodnie z normą art. 212 § 1 k.c. podział fizyczny rzeczy powoduje konieczność́ zasądzenia stosownych dopłat. Ustalenie ich wysokości zależy przede wszystkim od wartości prawa będącego przedmiotem podziału. Tym samym kwestia wartości przedmiotowej nieruchomości, w istocie tworzącej zorganizowana i funkcjonalna całość mimo objęcia odrębnymi księgami wieczystymi, bezpośrednio rzutowała na wysokość dopłaty. Sąd Rejonowy ustalając wartość́ przedmiotowej nieruchomości oparł się na omówionej wcześniej opinii biegłego sądowego, uznając jej ustalenia za przydatne do wydania orzeczenia. Opinię kwestionował uczestnik A. B. (1), jednakże tak jak to Sąd wskazał, wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego nie został uwzględniony. Zdaniem Sądu I instancji metoda wyceny jaką posłużył się biegły była uzasadniona, a biegły dokonał szczegółowej analizy podstaw jej zastosowania w swojej opinii ustnej, złożonej na rozprawie. Brak było podstaw do przyjęcia, iż forma prowadzonej aktywności gospodarczej w postaci najmu winna determinować zastosowanie innej metodologii. Biegły wyraźnie wskazał, że przystosowanie budynku do wynajmu, stosunkowo niewielkim nakładem, nie powoduje, że nabiera to cech prowadzenia działalności hostelowej w znaczeniu jej ogólnie przypisywanym. Dlatego też wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego został przez Sąd Rejonowy oddalony jako zmierzający do przedłużenia postępowania.

Co do zasady współwłaściciel, który poniósł wydatek na rzecz wspólną, może żądać od pozostałych współwłaścicieli zwrotu w częściach odpowiadających ich udziałom. Roszczenie takie przysługuje względem tych osób, które były współwłaścicielami rzeczy w dacie czynienia wydatków lub nakładów na nią. Zasada, że każdy ze współwłaścicieli powinien partycypować w wydatkach i ciężarach stosownie do posiadanego udziału, podlega wyłączeniu w przypadku, gdy została pomiędzy nimi zawarta umowa quoad usum, która reguluje zasady korzystania z nieruchomości. Jeżeli zatem, w wyniku zawarcia takiej umowy współwłaściciele korzystają wyłącznie z określonej części rzeczy (dotyczy to najczęściej nieruchomości gruntowych i budynkowych) to wówczas nakłady poczynione na tą część ponoszą wyłącznie oni. Możliwe jest także zawarcie przez współwłaścicieli umowy, która w sposób odmienny będzie regulowała kwestię udziału w wydatkach i ciężarach czynionych na wspólną rzecz. Przepisy regulujące tą kwestię nie mają charakteru bezwzględnie obowiązującego a zatem, strony mogą umówić się odmiennie. Sąd Rejonowy rozważył, czy współwłaściciele muszą partycypować w nakładach, które co prawda ulepszają wspólną rzecz i zwiększają jej wartość, ale z ich punktu widzenia są zbyteczne lub zbyt kosztowne. W kwestii tej Sąd I instancji zauważył rozbieżność w doktrynie. Zgodnie z przeważającym stanowiskiem, rozliczenia z tytułu nakładów dotyczą tylko nakładów poczynionych zgodnie z zasadami zarządu rzeczą wspólną, a więc za zgodą większości w przypadku nakładów koniecznych, lub wszystkich współwłaścicieli w przypadku innych nakładów. Można się jednak również spotkać z poglądem, że również nakłady zwiększające wartość rzeczy a zatem ulepszające, nawet jeśli dokonane zostały niezgodnie z zasadami zarządu, powinny zostać rozliczone. Roszczenie o zwrot nakładów poczynionych na ulepszenie nieruchomości ma charakter procesowy.

W przedmiotowej sprawie jej charakter był o tyle skomplikowany, że jednocześnie Sąd Rejonowy rozstrzygał o kwestiach związanych ze zniesieniem współwłasności i podziału majątku. Nie jest to sytuacja wyjątkowa jednak w tym konkretnym wypadku rodziło to szereg komplikacji. Krąg podmiotowy postępowania o zniesienie współwłasności był szerszy niż przy podziale majątku. Nadto strony w osobach A. B. (1) i S. B. (1) mimo toczącego się postępowania dokonywały dalszych modernizacji nieruchomości. Nadto stan władania nieruchomością również ulegał zmianie. Zdaniem Sądu jednak niezasadnym było rozłączenie spraw do odrębnego rozpoznania i rozstrzygnięcia na etapie po uchyleniu orzeczenia I instancji i przekazania sądowi do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Reasumując, Sąd Rejonowy stwierdził, iż przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności rzeczy nie posługują się w ogóle pojęciem nakładów. Posługują się natomiast pojęciem wydatków i ciężarów oraz pojęciem zwykłego zarządu rzeczą wspólną i czynności przekraczających zwykły zarząd. Pozwala to podzielić przeważające w doktrynie stanowisko, że w art. 207 k.c. chodzi o szerokie rozumienie wydatków na rzecz wspólną, obejmujące wszystkie wydatki zarówno dokonane w ramach zwykłego zarządu, jak i z jego przekroczeniem, w tym nakłady konieczne, użyteczne, a także zbytkowne. Pod użytym w art. 207 k.c. pojęciem "wydatków" również w orzecznictwie Sądu Najwyższego rozumie się różnego rodzaju nakłady poniesione na rzecz wspólną (por.m.in. uchwała z dnia 19 grudnia 1973 r., III CZP 78/73, OSNC 1974, Nr 10, poz. 165, oraz postanowienia z dnia 5 grudnia 1997 r., I CKN 558/97, OSNC 1998, nr 7-8, poz. 112 i z dnia 18 marca 1999 r., I CKN 928/97, (...) 1999, nr 7, s. 5). Przepis ten obejmuje zatem także nakłady inwestycyjne i może stanowić podstawę prawną roszczeń współwłaściciela o zwrot ich równowartości. Tak jak już wskazano, roszczenie współwłaściciela o zwrot nakładów dokonanych na wspólną nieruchomość ma obligacyjny charakter, powstaje i jest wymagalne z chwilą dokonania nakładu (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 11/06 ). Należy też mieć na względzie utrwalony pogląd orzecznictwa, w świetle którego współwłaściciel, który dokonał nakładów koniecznych na nieruchomość będącą przedmiotem współwłasności, nie może żądać zwrotu wartości tych nakładów, odpowiadających udziałowi pozostałych współwłaścicieli w całości nieruchomości, jeżeli w drodze podziału quoad usum nie korzystają oni z tej części nieruchomości, na którą zostały te nakłady dokonane. (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 1980 r. III CZP 80/79). Sąd I instancji uznał, że ta ostatnia uwaga i stanowisko orzecznictwa ma zastosowanie w niniejszej sprawie. S. B. (1) poczynił, ze środków wspólnych z M. B. (1), nakłady w 2009 - 2010 r. na część nieruchomości, którą zajmował wraz z rodziną. W owym czasie spór miedzy stronami nie był na tyle zaostrzony i można przyjąć , że dokonano podziału do użytkowania, na część, w której mieszkała A. B. (2), część zajmowaną przez S. B. (1) z rodziną. Nie można przy tym zgodzić się z wnioskodawczynią , która twierdziła, iż rachunki i faktury załączone do akt przez uczestnika S. B., nie stanowią dowodu na wartość poczynionych nakładów. Skoro S. B. zamieszkiwał na przedmiotowej nieruchomości, a materiał dowodowy nie wskazuje na żadne inne inwestycje remontowe, to nie sposób przyjąć aby wskazane rachunki nie mogły dotyczyć remontu nieruchomości, która była przedmiotem zniesienia współwłasności. Należy bowiem je rozpatrywać w powiazaniu z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie w tym z zeznaniami samej wnioskodawczyni a także A. B. (1), co do niekwestionowania, że S. B. dokonał adaptacji części budynku na cele mieszkalne, na swoje potrzeby.

Sąd I instancji stwierdził, że z materiału dowodowego sprawy nie wynika aby wnioskodawczyni, A. B. (1) czy też S. B. (1) zawierali umowę lub czynili ustalenia co do sposobu rozliczeń poczynionych nakładów (wobec adaptacji części budynku na cele mieszkalne) inaczej niż w sposób wynikający z ustawy. Wobec tego ewentualnie zasadnym byłoby dokonanie rozliczenia, zgodnie z wielkością posiadanych przez strony udziałów. Należało także rozstrzygnąć, czy dokonany podział do użytkowania będzie miał wpływ na ostateczne rozliczenie w ramach spłaty na rzecz A. B. (2) i A. B. (1).

Sąd Rejonowy wskazał, iż w literaturze przyjmuje się, że rozliczenia z tytułu nakładów dotyczą tylko nakładów poczynionych zgodnie z zasadami zarządu rzeczą wspólną, a więc za zgodą większości - nakłady konieczne, lub wszystkich współwłaścicieli - inne nakłady. Stanowisko to nie jest bezdyskusyjne odnośnie do nakładów zwiększających wartość rzeczy wspólnej. Jak się wydaje, takie nakłady, nawet jeśli dokonane zostały niezgodnie z zasadami zarządu, powinny zostać rozliczone. Jeśli nawet podstawy zwrotu korzyści uzyskanych z tego tytułu nie stanowi art. 207 k.c., to taką podstawę stwarzają przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i n. k.c.). Bezpodstawne wzbogacenie jest szczególnym zdarzeniem prawnym, w wyniku którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście wartości majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej lub osobistej osoby zubożonej. Zarówno zubożenie, jak i wzbogacenie wywołane są tą samą przyczyną. Zubożenie i wzbogacenie łączy koincydencja, a nie związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nimi, ponieważ wzbogacenie nie jest przyczyną zubożenia, które nie jest jego skutkiem. Wzbogacenie jest bezzasadne nawet wtedy, kiedy nastąpiło w związku z określonym stosunkiem prawnym czy zdarzeniem prawnym, ale nie stanowi jego prawidłowego, poprawnego następstwa, akceptowanego, oczekiwanego społecznie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 marca 2009 r. (III CZP 6/09, LEX nr 496385), jeżeli stosunek prawny, na gruncie którego dokonano nakładów, nie reguluje ich rozliczenia, wówczas, zgodnie z art. 230 k.c., mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 224–226 k.c. Przepisy te mają też zastosowanie wprost, gdy nakłady dokonywane były bez wiedzy czy zgody właściciela, a więc nie na podstawie umowy z nim zawartej. Dopiero wówczas, gdy okaże się, że umowa stron ani przepisy regulujące dany stosunek prawny nie przewidują sposobu rozliczenia nakładów, jak również nie ma podstaw do stosowania wprost lub odpowiednio art. 224–226 k.c., zastosowanie znajdzie art. 405 k.c., bowiem przepisy art. 224–226 k.c. mają charakter szczególny wobec art. 405 k.c.”. Roszczenie z art. 405 k.c. ma zatem charakter subsydiarny względem wskazanych wyżej roszczeń związanych z samoistnym posiadaniem. Jednak w nowszym orzecznictwie SN zakwestionowano ten pogląd i w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 marca 2005 r. (II CK 556/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 38, z krytyczną glosą E. Łętowskiej, PiP 2005, z. 10, s. 123) SN podzielił stanowisko zajęte w niepublikowanym orzeczeniu z dnia 28 lutego 2002 r. (II CKN 182/01), „iż dochodzenie roszczenia zwrotu nakładów poniesionych na nieruchomości na podstawie art. 405 k.c. nie stoi na przeszkodzie rozpoznaniu roszczenia na podstawie art. 226 k.c. Sąd I instancji zauważył, że faktyczna podstawa roszczenia jest ta sama, chodzi o zwrot wartości dokonanych nakładów”.

W każdym wypadku roszczenie zubożonego o wydanie wzbogacenia obejmuje zwrot uzyskanej korzyści. Jeżeli zatem zwrotowi podlegać będzie wartość wzbogacenia, to ograniczona jest ona do wysokości doznanego uszczerbku albo uzyskanej przez wzbogaconego korzyści. Zdaniem jednych przedstawicieli doktryny zwrot następuje do wysokości niższej z tych wartości (A. Ohanowicz, Niesłuszne wzbogacenie, Warszawa 1956, s. 93; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2008, s. 289). Takie też jest stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 24 października 1974 r. (II CR 542/74, OSP 1976, z. 6, poz. 115, z glosą A. Kocha) oraz w wyroku z dnia 19 marca 2002 r. (IV CKN 892/00, LEX nr 54380) wskazał, że ta wartość jest ograniczona wartością tego, co ubyło z majątku zubożonego, i wartością tego, co powiększyło majątek wzbogaconego, a w wypadku nierówności tych wartości, kwota niższa określa wartość bezpodstawnego wzbogacenia.

Jeżeli zwrot nie następuje w naturze, miarodajną chwilą ustalenia wartości wzbogacenia jest chwila podniesienia roszczenia (tak A. Ohanowicz (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 497 i n.). W doktrynie i judykaturze wskazuje się także, jako miarodajną dla ustalenia wysokości wzbogacenia, chwilę powstania wzbogacenia, datę wytoczenia powództwa albo moment utraty przedmiotu wzbogacenia.

W przedmiotowej sprawie, tak jak to już wskazano, zdaniem Sądu należało uznać, iż S. B. (1), który zgłosił do rozliczenia w ramach wzajemnych spłat, kwotę 80 861,10 zł, wykazał, iż skutkiem, miedzy innymi, jego nakładów finansowych, wzrosła wartość nieruchomości. Z opinii biegłego M. J. wynika, iż uwzględniając wskazane na karcie 2713 akt sprawy prace remontowe, wartość nieruchomości przed jej podziałem , jest wyższa od wartości bez ich uwzględnienia. Różnica ta wynosi 330 000 zł. Żądanie jakie zgłosił uczestnik mieści się w tej kwocie. Będąc związanym kwotą żądania, Sąd Rejonowy nie mógł jednak uwzględnić go w całości. Zdaniem Sądu S. B. wykazał jedynie wydatkowane kwoty wynikające z przedłożonych rachunków i faktur oraz z oświadczenia wspólnego z A. B. (1). Przy czym pozycje odnoszące się do sprzątania czy też bliżej niedookreślone „faktury S.” nie mogły zostać uwzględnione. Zatem żądanie S. B. było zasadne tylko co do kwoty 43 523,21 zł. Wobec opinii biegłego mogło być ono uwzględnione.

Przyjęta za opinią biegłego rzeczoznawcy wartość nieruchomości objętej księgami wieczystymi (...) w chwili orzekania i po podziale, wynosi 2 230 000,00 zł . Składa się z nieruchomości oznaczonej numerami działek (...) o wartości 1 280 000,00 zł i nieruchomości o numerach działek (...) o wartości 950 000,00 zł.

Wartość udziału S. B. (1) to 1 115 000 zł Wartość udziału A. B. (2) i A. B. (1) w tej nieruchomości wynoszącego ½ części ( łącznie dla obojga byłych małżonków B.) to również 1 115 000,00 zł . Wartość udziału każdego z byłych małżonków tj. A. B. (2) i odrębnie A. B. (1) to zatem 557 500,00 zł.

W wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości uczestnik postępowania S. B. (1) otrzymuje nieruchomość o wartości, po podziale i według stanu tej nieruchomości z chwili orzekania, 1 280 000,00 zł. Zatem wobec tego , iż wartość udziału S. B. (1) to 1 115 000,00 zł uczestnik otrzymuje nieruchomość o wartości większej niż wartość jego udziału.

Jak to wskazano wyżej uczestnik S. B. (1) zgłosił do rozliczenia w wypadku dokonywania stosownych dopłat, nakłady poczynione na wspólną nieruchomość. Ostatecznie Sąd Rejonowy uznał, iż podstawę rozliczenia zgłoszonych nakładów mogą być jedynie przepisy odnoszące się do bezpodstawnego wzbogacenie, bowiem nie były to nakłady konieczne ani też nie uregulowano ich rozliczenia umownie pomiędzy wszystkimi współwłaścicielami. S. B. (1) ograniczył swoją inicjatywę dowodowa w tym zakresie do przedłożenia zbioru faktur i rachunków, z tytułu remontu wykonanego w 2009 – 2010 r., złożonego zestawienie poczynionego w ramach sprecyzowania żądania rozliczenia nakładów a także przedłożenia dokumentu prywatnego, zawierającego oświadczenie współwłaścicieli A. B. (1) i S. B. (1) , co do wydatków na remont nieruchomości. Dokument ten ma postać wzajemnego rozliczenia A. B. (1) i S. B. (1). Sąd I instancji uznał, tak jak to już wskazano, za udowodnione kwoty nakładów jakie poczynił S. B. (1) , wyszczególnionych na karcie 2713 akt sprawy na kwotę 18 541,80 zł z tym jednak zastrzeżeniem, że ( na adaptację części budynku na cele mieszkalne dla rodziny S. B. (1) i M. B. (1)) jedynie połowa z tej kwoty stanowi nakład S. B. (1). S. i M. B. (1) zawarli małżeńską umowę majątkową 1 czerwca 2005 r. Jak wynika ze wspólnego oświadczenia na jednej z rozpraw ( k – 2896 akt), środki na remont pozyskali ze sprzedaży wspólnego mieszkania na ulicy (...) w K.. Zatem remont był wykonany zarówno ze środków S. B. (1) jak i M. B. (1). M. B. (1) nie jest współwłaścicielem nieruchomości i nie uczestniczy w zniesieniu współwłasności albowiem domniemanie wynikające z zapisów w księgach wieczystych nie zostało obalone. Ewentualne roszczenia M. B. (1) z tego tytułu mogą być realizowane w odrębnym procesie. Zatem kwota 18 541,80 zł ulega podziałowi i 50% z tej kwoty to 9270,90 zł. Kwota prac adaptacyjnych, którą Sąd Rejonowy uznał za związaną z remontem i substancją budynku jako takiego , a wynikająca z dokumentu prywatnego (oświadczenia co do rozliczenia S. B. (1) i A. B. (1) k – 2713 akt) i przypadająca na S. B. (1), to 34 252,31 zł. Zatem łączne wykazane nakłady to kwota 43 523,21 zł. Nakłady te Sąd I instancji uznał również w kontekście wzrostu wartości nieruchomości na skutek ich poczynienia. Będąc związanym wysokością żądania S. B. (1) taka kwota winna podlegać rozliczeniu.

Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę wnioski płynące z opinii biegłego rzeczoznawcy, zeznania stron, należy przyjąć, iż nakłady poczynione przez S. B. (1) zwiększyły wartość nieruchomości i to tej, która została mu przyznana. Zatem A. B. (2), która nie czyniła nakładów na nieruchomość, byłaby bezpodstawnie wzbogacona o kwotę wyliczoną następująco: 2 230 000, 00 zł minus kwota udowodnionych nakładów S. B. (1) 43 523.21 zł , co daje 218 6476,79 zł. Z tej kwoty udział ½ byłych małżonków A. i A. B. (1) to 1 093 238.39 zł a teoretycznie przypadła byłym małżonkom B. nieruchomość o wartości 950 000,00 zł. Różnica to kwota 143 238,40 zł z czego na A. B. (2) przypada ½ z tej kwoty czyli 71 619,20 zł. Zatem A. B. (2) winna otrzymać spłatę w tej właśnie kwocie tj. 71 619,20 zł. od uczestnika postępowania S. B. (1).

Natomiast spłata na rzecz A. B. (1) należna od uczestnika S. B. (1) jest wyższa. Jedyne roszczenie o rozliczenie nakładów na nieruchomość jakie zgłosił A. B. (1) odnosiło się do rozliczenia nakładu na remont części adaptowanej na mieszkanie dla A. B. (2) w ramach podziału majątku wspólnego. Zdaniem Sądu Rejonowego z materiału dowodowego wynika, że łącznie ze S. B. (1) poczynili nakłady na remont celem wynajmu pomieszczeń jednak wzajemnie się z tego rozliczyli. Zatem uczestnik zniesienia współwłasności A. B. (1) byłby bezpodstawnie wzbogacony tylko w zakresie nakładów S. B. (1) , które miały miejsce w latach 2009 – 2010 r. i tylko tych , które Sąd I instancji uznał za udowodnione. Nakłady te ( samego S. B. (1)) zamykały się kwotą 9 270,90 zł . Zatem 2 230 000 zł minus 9 270,90 daje kwotę 2 220 729,10 z tego ½ to kwota 1 110 364,55 zł i jest to wartość udziału A. i A. B. (2) łącznie. I tak jak przy poprzednim wyliczeniu spłaty należnej A. B. (2) tak przy spłacie należnej A. B. (1) należało wykonać następującą operację matematyczną: 1110 364,55 zł minus 950 000,00 zł ( wartość nieruchomości teoretycznie przypadająca byłym małżonkom B. ) daje różnicę w kwocie 160 364,55 zł . Z tej kwoty ½ to 80 182, 27 zł . Tak obliczona kwota to należna uczestnikowi A. B. (1) spłata od uczestnika S. B. (1).

Jednocześnie Sąd Rejonowy w oparciu o art. 212 § 3 k.c. ustalił termin spłaty. Przepis ten stanowi, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy m.in. termin i sposób ich uiszczenia. Na tej podstawie Sąd I instancji ustalił termin tak jak o tym orzeczono w punkcie VI postanowienia. Wyznaczając taki termin Sąd miał na względzie głównie kwotę zasądzonej spłaty. Co prawda postępowania trwa już bardzo długo, jednakże z materiału dowodowego nie wynika możliwość natychmiastowej spłaty , w ramach zniesienia współwłasności. Sąd uznał, iż̇ termin ten jest wystarczający na zgromadzenie odpowiednich środków finansowych w celu dokonania spłat na rzecz wnioskodawczyni oraz A. B. (1).

Odnosząc się natomiast do żądania wnioskodawczyni rozliczenia uzyskiwanych dochodów z nieruchomości, przez S. B. (1) i A. B. (1) to Sąd Rejonowy wskazał , że żądnie to nie mogło zostać uwzględnione. Jak to wskazano wyżej Sąd uznał je za nieudowodnione co do zasady jak i co do wysokości. Zgodnie ze wskazanym już art. 207 k. c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Roszczenie o zwrot pożytków, podobnie jak roszczenie o zwrot nakładów ma charakter procesowy. Zatem to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar wykazania jego zasadności. Precyzując zgłoszone żądanie, wnioskodawczyni odwołała się do opinii biegłej M. G.. Opinia ta służyła do celów wyceny nieruchomości. Art. 206 k.c. i art. 207 k.c. mają charakter dyspozytywny, w związku z czym nie wyłączają odmiennego uregulowania przez współwłaścicieli zakresu i sposobu posiadania wspólnej rzeczy lub korzystania z niej i wzajemnych rozliczeń z tego tytułu. Z ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych wynika, że aktualnie takie porozumienie niewątpliwie nie istnieje między wnioskodawczynią a S. B. (1) i A. B. (1). O jakimś porozumieniu można mówić jedynie w odniesieniu do A. B. (1) i S. B. (1). Tak jak to wskazano, przepis art. 207 k.c. reguluje uprawnienia współwłaścicieli do udziału w pożytkach i innych przychodach z rzeczy wspólnej oraz obowiązek ponoszenia przez nich wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną. Dotyczy zatem rozliczeń między współwłaścicielami jedynie z niektórych tytułów, a mianowicie pożytków lub innych przychodów z rzeczy wspólnej oraz poniesionych na nią wydatków lub innych ciężarów. Przez pożytki podlegające normie art. 207 k.c. należy rozumieć pożytki naturalne oraz cywilne, o których mowa w art. 53 k.c. Zgodnie z art. 53 § 1 k.c., pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy, w myśl zaś art. 53 § 2 k.c., pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego (np. czynsz najmu, czynsz dzierżawy). Zdaniem Sądu Rejonowego wysokość pobranych pożytków z opinii wskazanej przez wnioskodawczynię nie wynika. Opinia biegłej M. G. wykonana dla potrzeb wyceny nieruchomości wskazywała na wartość rynkową stawki czynszowej dla pomieszczeń biurowych. Biegła w ten sposób obliczyła dochód operacyjny netto na 176 665 zł. Za podstawę rozliczenia pożytków nie sposób przyjąć pożytków potencjalnych, możliwych do uzyskania w świetle opinii biegłego, lecz jedynie pożytki rzeczywiste, realnie uzyskane. Wnioskodawczyni, w świetle zebranego materiału dowodowego, nie wykazała wysokości zysków osiąganych przez S. B. (1) czy też A. B. (1). Sąd Rejonowy wskazał, że dochód z wynajmu lokali jest osiągany nie z nieruchomości jako takiej a z działalności, którą prowadzi głównie S. B. (1). (...) możliwej dlatego, że to właśnie uczestnik finansował i wykonał wraz z A. B. (1) prace adaptacyjne umożliwiające tę działalność. Dane wynikające z zeznań podatkowych nie wykazują wysokości osiąganych pożytków z nieruchomości. Dochód osiągany z najmu (S. B. (1) przyznał, że innej nieruchomości nie wynajmował) nie jest zyskiem. Osiąganym pożytkiem mógłby być ewentualnie zysk po uprzednim odjęciu od dochodu nie tylko podatku ale wszelkich kosztów. Sąd I instancji podkreślił, że gdyby nie aktywność A. B. (1) i S. B. (1) to nieruchomość w ogóle żadnych dochodów by nie przynosiła a wnioskodawczyni nigdy nie chciała prowadzić na niej działalności gospodarczej. Zatem żądanie wnioskodawczyni czy to uwzględnienia jej udziału w pożytkach spółki, pożytków z tytułu posiadania nieruchomości przez A. B. (1) ponad ¼ udziału celem prowadzenia działalności ( k - 382 ), zasądzenie od A. B. (1) i S. B. (1) kwoty ¼ kwoty dochodów, które przynosi nieruchomość przy przeciętnej staranności szacowanych przez biegłą rocznie netto na kwotę 176 665 zł co miesięcznie na rzecz wnioskodawczyni daje 3 911 zł poczynając od dnia 1 maja 2015 r. ( k – 2402), zasadzenia od A. B. (1) oraz S. i M. B. (1) solidarnie kwoty 121 241 zł z tytułu pożytków wskazanych przez biegłą M. G. za okres od 1 maja 2015 r. do grudnia 2017 r. z odsetkami od dnia wydania orzeczenia, nie mogły zostać uwzględnione. Nie zostały bowiem udowodnione w należyty sposób.

Sąd Rejonowy przechodząc do rozważań odnośnie ustalenia składu majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) , a także sposobu jego podziału, to stosownie do art. 684 k.p.c., który ma odpowiednie zastosowanie poprzez art. 567 § 3 k.p.c., do postępowania o podział majątku, skład i wartość majątku podlegającego podziałowi ustala sąd. Wartość tych składników ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy.

W toku postępowania Sąd I instancji ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) wchodzą: udział w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości zabudowanych dla których w Sądzie Rejonowym w Kutnie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzone są księgi wieczyste nr (...), o wartości 1 115 000 zł. według stanu z chwili obecnej i po podziale, udział w wysokości 2/8 części w prawie własności nieruchomości zabudowanej, położonej w K., oznaczonej jako działka ewidencyjna o numerze (...) o powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi jest księgę wieczystą nr (...), o wartości 4000,00 zł , a także wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na pokrycie wkładu A. B. (1) do spółki cywilnej - (...) zawiązanej umową z dnia 12 października 1990 r., o wartości 28 748,71 zł. Udziały byłych małżonków w majątku wspólnym są równe.

Co do składnika majątku wspólnego jakim jest wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na pokrycie wkładu A. B. (1) do spółki cywilnej – (...) , która powstała 12 października 1990 r., a następnie została przekształcona w spółkę jawną – (...). B., S. (...) Spółka jawna z siedzibą w K., to nie wykazano, aby wkład do spółki został pokryty ze środków stanowiących majątek osobisty uczestnika A. B. (1). Dlatego też zgodnie z domniemaniem ustawowej wspólności majątkowej, iż przedmioty nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej zostały nabyte do majątku wspólnego, należało przyjąć, iż środki na pokrycie wkładu pochodziły z majątku wspólnego małżonków. W wyniku wniesienia wkładu do spółki z majątku wspólnego, wspólnik otrzymuje uprawnienia spółkowe, stanowiące jego majątek osobisty, w szczególności jego współmałżonek nie staje się przez to wspólnikiem danej spółki. Wierzytelność z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej, następnie przekształconej w spółkę jawną, ze środków należących do majątku wspólnego małżonków podlega natomiast rozliczeniu na podstawie art. 45 kro, stosowanego w drodze analogii. Za jedynie odpowiednim stosowaniem art. 45 kro przemawia okoliczność, iż wkład z majątku wspólnego wchodzi do majątku spółki, a nie do majątku osobistego małżonka będącego jej wspólnikiem.

Wysokość wchodzącej w skład majątku wspólnego wierzytelności z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków do spółki cywilnej, przekształconej następnie w spółkę jawną, pochodzącego z majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską należy ustalić według reguł obowiązujących przy obliczaniu wartości udziału kapitałowego w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej (art. 65 k.s.h.) (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 marca 2008 r., sygn. akt III CZP 9/08, opubl. w OSNC z 2009, Nr 4, poz. 54). Wedle powyższych zasad Sąd Rejonowy ustalił wartość wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego na kwotę 28 748,71 złotych.

Stosownie do powołanego już art. 45 § 1 k.r.o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. O tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi, Sąd rozstrzyga w postępowaniu o podział majątku po ustaniu wspólności ustawowej (art. 567 § 1 k.p.c.). W toku postępowania o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami na dzień ustania wspólności (w tym przepadku dzień zawarcia umowy ustanawiającej między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej), natomiast przedmiotem podziału pozostaje stan czynny masy majątkowej w czasie orzekania o podziale.

W toku niniejszego postępowania w ramach podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni zgłosiła żądanie rozliczenia zysków, które według zasad prawidłowej gospodarki przyniósłby majątek spółki jawnej w likwidacji od dnia 7 maja 2007 r., to jest od dnia ustania wspólności majątkowej byłych małżonków. Sąd Rejonowy wskazał, że spółka jawna jest odrębnym podmiotem prawa, nabywa prawa majątkowe na swoją rzecz, dochody spółki stanowią jej majątek i dopiero decyzją wspólników może on być przeznaczony do podziału pomiędzy wspólników, równie dobrze może zostać przeznaczony na spłatę wierzycieli spółki, czy jej rozwój. Co więcej, prawa spółkowe przynależały jedynie do majątku osobistego uczestnika – wspólnika spółki jawnej. Przepis art. 32 § 2 pkt 2 k.r.o. odnosi się zaś tylko do dochodów z majątku odrębnego osiągniętych w okresie trwania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, a nie po jego wyłączeniu. Tym samym ewentualne dochody A. B. (1) z tytułu uczestnictwa w spółce od chwili ustania wspólności ustawowej stanowią majątek osobisty uczestnika. Na marginesie należy jedynie wskazać, iż jak wykazało postępowanie dowodowe, po wszczęciu postępowania likwidacyjnego spółka nie prowadziła działalności, zaś na jej majątku działalność taką zaczął prowadzić na własny rachunek A. B. (1). Z tego powodu żądanie wyżej wskazane nie mogło zostać uwzględnione. Dochody jakie A. B. (1) osiągał w spółce za okres do dnia 7 maja 2007 r. wchodziły w skład majątku wspólnego uczestników, poza dochodami stanowiącymi zysk spółki jako takiej. Z materiału dowodowego sprawy wynika, iż byli małżonkowie B. utrzymywali się z dochodów uzyskiwanych przez uczestnika z prowadzonej działalności gospodarczej. Z dochodów uzyskanych w okresie prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej uczestnik zakupił udziały w nieruchomościach, które wchodzą w skład majątku wspólnego, w którym partycypuje wnioskodawczyni. Z jednej strony pozyskiwane z działalności gospodarczej dochody zostały przeznaczone na zakup składnika majątku wspólnego, z drugiej małżonkowie dochody te zostały przeznaczone na bieżącą konsumpcję. Dlatego też zgłoszony w tym zakresie wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wartości pożytków, jakie przy prawidłowym gospodarowaniu mogłaby przynieść nieruchomość wspólna podlegał oddaleniu, przez Sąd orzekający w poprzednim składzie. Podobnie na etapie przed uchyleniem sprawy do ponownego rozpoznania oddalono wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny czynszów na okoliczność wysokości pożytków, wynikających z posiadania przez uczestnika A. B. (1) nieruchomości ponad udział w wysokości ¼ celem prowadzenia działalności gospodarczej od dnia 8 maja 2007 r. do dnia wydania opinii.

Zgodnie zaś z art. 34( 1) k.r.o, każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka. Sąd Rejonowy uznał, że z regulacji tej, podobnie jak z normy art. 206 k.c. nie wynika, aby współmałżonek czy też były współmałżonek, miał uprawnienie do korzystania tylko z takiej części wspólnej rzeczy, która odpowiada wielkości jego udziału, czyli co do zasady ½. Wnioskodawczyni zamieszkiwała na przedmiotowej nieruchomości i do 2015 r. i była ona też w jej posiadaniu. Wobec braku możliwości wykorzystywania nieruchomości na cele mieszkalne żadne ze współwłaścicieli nie korzysta z nich obecnie w ten sposób. Jak zeznała wnioskodawczyni, nigdy nie zamierzała prowadzić działalności gospodarczej, w tym na wspólnych nieruchomościach. Jak wynika z powyższego trudno uznać, aby uczestnik A. B. (1) korzystał z nieruchomości w sposób zakłócający korzystanie z nieruchomości przez wnioskodawczynię. Ponad to , należy podzielić pogląd, iż przepis art. 34 (1) k.r.o, podobnie jak art. 206 k.c., nie może uzasadniać możliwości żądania przez małżonka od współmałżonka wynagrodzenia z tytułu posiadania przez niego ze wspólnej rzeczy "ponad udział", ponieważ, nie uprawnia on współmałżonka do korzystania z rzeczy wspólnej jedynie w granicach udziału. Do tego rodzaju rozliczenia może dojść jedynie w szczególnych okolicznościach, które w niniejszym postepowaniu nie występują.

Sąd, podobnie jak Sąd w poprzednim składzie, nie uwzględnił wniosku uczestnika A. B. (1) o rozliczenie w ramach podziału majątku wspólnego, jako nakładu z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny byłych małżonków spłaty przez uczestnika zobowiązań pieniężnych spółki jawnej po dacie ustania wspólności majątkowej małżonków. Należy zauważyć, iż uczestnik zgłosił do rozliczenia spłatę zadłużenia podmiotu trzeciego, jakim względem małżonków jest spółka jawna, posiadająca odrębną osobowość prawną, a nie spłatę zobowiązań obciążających osobiście oboje małżonków. Spółka jako taka składnikiem majątku wspólnego nie jest. Zatem jest to roszczenie w ramach rozliczeń pomiędzy wspólnikami spółki.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił również żądania uczestnika rozliczenia nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny w postaci zapłaty podatku od nieruchomości za lata 2008 – 2010 w kwocie 58.093,00 zł., remontu pomieszczeń zajmowanych przez wnioskodawczynię na nieruchomości w kwocie 17.608,78 zł., kosztów ogrzewania i energii elektrycznej w pomieszczeniach zajmowanych przez wnioskodawczynię w kwocie 3.236,29 zł., uznając powyższe nakłady za nieudowodnione co do wysokości. W aspekcie zgłoszonego przez uczestnika nakładu w postaci zapłaty podatku od nieruchomości, należy zauważyć, iż decyzje podatkowe złożone do akt dotyczą jedynie A. B. (1). Podatnicy będący osobami fizycznymi ponoszą zaś odpowiedzialność solidarną tylko wówczas, gdy zostanie im doręczona decyzja wymiarowa. Uczestnik nie wykazał, aby tożsama decyzja została wydana w stosunku do wnioskodawczyni. Nadto podatek w wysokości wynikającej ze złożonych decyzji podatkowych został obliczony w wymiarze uwzględniającym prowadzoną na nieruchomości działalność gospodarczą, a działalność tę na nieruchomości prowadził A. B. (1) bez udziału A. B. (2). Poza tym sama należność z tytułu podatku i zobowiązanie do jej zapłaty nie oznacza jej uregulowania. Sąd Rejonowy wskazał, iż uczestnik A. B. (1) w toku postępowania, tuż przed zamknięciem rozprawy popierał jedynie żądanie co do rozliczenia spłaty zobowiązań spółki, poza kwestią sposobu podziału majątku wspólnego i wynikających z tego podziału spłat.

Sąd I instancji odniósł się do kwestii podniesionej przez uczestnika postępowania A. B. (1) a odnoszącej się do ustalenia z jednej strony wartości nieruchomości a z drugiej wzajemnych rozliczeń i dopłat z tytułu podziału majątku wspólnego czy też zniesienia współwłasności. Mianowicie uczestnik odnosząc się do opinii biegłego M. J. , po wykonaniu opinii zasadniczej, wskazał, iż jego zdaniem Sąd winien uwzględnić w tym zakresie obciążenie nieruchomości hipotekami ujawnionymi w księgach wieczystych urządzonych dla nieruchomości będących przedmiotem wniosków o zniesienie współwłasności i podział majątku wspólnego. Kwestia hipotek mogłaby mieć ewentualnie znaczenie w wypadku gdyby dłużnikiem zarówno osobistym jak i rzeczowym byli oboje byli małżonkowie B.. Wartość obciążenia hipotecznego co do zasady nie wpływa na wartość nieruchomości wspólnej przydzielonej w wyniku podziału jednemu z małżonków. Należy podkreślić, że obowiązek spłaty wspólnego zobowiązania przez małżonka, który otrzymał nieruchomość, nie jest większy niż obowiązek solidarny drugiego małżonka, wierzyciel zaś - osoba trzecia - nie ma obowiązku dochodzenia wierzytelności przede wszystkim od małżonka - właściciela nieruchomości, jak też nie ma obowiązku wykorzystania zabezpieczenia ani w ogóle dochodzenia należności. Działa w pełni autonomicznie i jego decyzje w żadnym stopniu nie zależą wprost od sposobu podziału między małżonkami, zatem teza, że to przede wszystkim małżonek - właściciel nieruchomości powinien spłacić dług osobisty zabezpieczony hipoteką, co niejako apriorycznie wpływa na wartość nieruchomości, nie ma prawnych podstaw. Zatem kwestia uwzględnienia obciążenia hipotecznego będzie miała miejsce jedynie w wypadkach wyjątkowych np. przy takim stanowisku stron postępowania w tym zwolnieniu z długu. Jednakże w niniejszym postępowaniu sytuacja jest zgoła odmienna. Wszelkie obciążenia ujawnione na udziale A. B. (1) powstały ( wpis hipoteki ma charakter konstytutywny), już po ustaniu wspólności małżeńskiej ustawowej a dłużnikiem osobistym jest jedynie A. B. (1). Na marginesie należy również wskazać, iż art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2019.2204) zostało uznane za niezgodne z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 21 ust. 1 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. akt P 15/12 (Dz.U.12.827). Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony przepis utracił moc z dniem 19 lipca 2012 r. Zgodnie z art. 76 ust. 1 (1) dodanym ustawą z dnia 24 maja 2013 r. (Dz.U.2013.830) hipoteka na części ułamkowej nieruchomości obciąża nieruchomość otrzymaną w wyniku zniesienia współwłasności przez współwłaściciela, którego udział był obciążony tą hipoteką.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.). Zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni A. B. (2) konsekwentnie domagała się zasądzenia na jej rzecz spłat i nie wyrażał zgody na otrzymanie choćby wydzielonej części nieruchomości. Uczestnik postępowania A. B. (1) ostatecznie wyraził wolę otrzymania nieruchomości i to zarówno w wyniku zniesienia współwłasności jak i podziału majątku wspólnego. Co więcej, jak już o tym była mowa ostatecznie strony ujednoliciły swoje stanowiska co do sposobu podziału nieruchomości. Wobec wyrażenia przez uczestnika A. B. (1) zgody na przyznanie mu przedmiotowych nieruchomości, powstałych na skutek podziału fizycznego, odpadła okoliczność, która zgodnie z art. 212 § 2 k.c. uzasadniałaby sprzedaż nieruchomości stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Wobec powyższego, Sąd I instancji dokonał podziału wspólnego wnioskodawczyni A. B. (2) i uczestnika postępowania A. B. (1) w ten sposób, że nieruchomość zabudowaną, położoną w K., składającą się z działek ewidencyjnych o numerach i powierzchni : 372/12 o powierzchni 0,3420 ha , 372/16 o powierzchni 0,2551 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz nieruchomość położoną w K. składającą się z działki o numerze ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0551 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) , o wartości łącznej po podziale 950 000 zł , przyznał na wyłączną własność na rzecz A. B. (1).

Sąd I instancji zasygnalizował, że wobec połączenia do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o zniesienie współwłasności i o podział majątku, rozstrzygnięcie ostateczne zarówno co do sposobu zniesienia współwłasności jak i podziału majątku wspólnego było niejako dwuetapowe. Jednocześnie w ramach rozstrzygnięcia o charakterze kompleksowym zarówno w ramach zniesienia współwłasności jak i podziału majątku A. B. (1) otrzymał nieruchomość opisaną wyżej. Natomiast udział 2/8 części we współwłasności nieruchomości należący do majątku wspólnego A. B. (2) i A. B. (1), położonej w K., składającej się z działki ewidencyjnej o numerze (...), o łącznej powierzchni 0,0098 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości ten udział 4 000 zł został przyznany na wyłączną własność na rzecz A. B. (1) jedynie w ramach podziału majątku wspólnego, albowiem wniosek o zniesienie współwłasności tej nieruchomości nie dotyczył. Wchodzącą w skład majątku wspólnego wierzytelność z tytułu pokrycia wkładu A. B. (1) w spółce cywilnej przekształconej następnie w spółkę jawną, z oczywistych względów Sąd Rejonowy przyznał uczestnikowi A. B. (1).

Mając powyższe na względzie Sąd I instancji dokonał wzajemnych rozliczeń z tytułu podziału majątku wspólnego byłych małżonków A. B. (2) i A. B. (1) w następujący sposób:

A. B. (2) i A. B. (1) niejako „otrzymali” w ramach zniesienia współwłasności nieruchomość o wartości 950 000,00 zł. Każde z wymienionych współmałżonków otrzymało należną mu z tytułu dopłaty od S. B. (1) kwotę wynikającą ze zniesienia współwłasności. Zatem wartości przyjęte do rozliczenia w ramach jedynie podziału majątku wspólnego to kwota 950 000, 00 zł (wartość nieruchomości, którą otrzymał A. B. (1) a będąca również przedmiotem zniesienia współwłasności), kwota 4000,00 zł (stanowiąca wartość udziału w nieruchomości , która nie była przedmiotem zniesienia współwłasności), wierzytelność z tytułu pokrycia wkładu w spółce 28 748,71 zł. Ogółem wartość majątku wspólnego zamyka się kwotą 982 748,71 zł . Udział ½ z tej wartości to kwota 491 374,35 zł . Jest to kwota należnej spłaty na rzecz A. B. (2) od A. B. (1), o czym orzeczono w punkcie VII postanowienia. O spłacie tej orzeczono zgodnie z art. 212 § 3 k.c. oznaczając termin oraz wysokość odsetek należnych w przypadku zwłoki w płatności. Odnosząc się do kwestii terminu w jakim spłata ma nastąpić, Sąd Rejonowy wskazał, iż mimo, że postępowanie trwało wiele lat, to nie zostało wykazane aby uczestnik dysponował wynikającą z postanowienia kwotą na dzień wydania orzeczenia. Obecnie A. B. (1) jest na emeryturze, ma zajęcia komornicze a nieruchomość obciążona jest hipotekami. Dlatego też, zdaniem Sądu I instancji, zasadnym było odłożenie spłaty w czasie umożliwiającym ewentualne zbycie części nieruchomości, spłatę zobowiązań w tym spłatę wnioskodawczyni. Nie jest zasadnym ustalanie terminu do spłaty z pominięciem możliwości finansowych zobowiązanego. W takim wypadku Sąd Rejonowy brałby pod uwagę jedynie potrzeby wierzycielki czyli A. B. (2). Na marginesie należy wskazać, że również w interesie wnioskodawczyni jest aby termin spłaty był ustalony w sposób umożliwiający jego dotrzymanie. W przeciwnym wypadku rodzi to potrzebę wyegzekwowania należnej spłaty w postępowaniu egzekucyjnym , co jest związane z dalszymi uciążliwościami. Dlatego też zdaniem Sądu I instancji termin roczny jest odpowiedni.

Postanowienie sądu zarówno wydane w postępowaniu o zniesienie współwłasności, jak i wydane w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, ma charakter konstytutywny (zob. art. 624 k.p.c. oraz art. 567 § 3 k.p.c. w związku z art. 688 k.p.c.). Terminy spłat i dopłat ustalone przez sąd, o których mowa w art. 212 § 3 k.c., powinny zatem przypadać na okres po uprawomocnieniu się postanowienia zasądzającego spłaty i dopłaty.

Z uwagi na fakt, że przyznane uczestnikom postępowania A. B. (1) i S. B. (1) na wyłączną własność nieruchomości stanowiące przedmiot zniesienia współwłasności jak i będące składnikami majątku wspólnego, nie znajdują się w ich wyłącznym posiadaniu, zachodziła konieczność wydania rozstrzygnięcia na podstawie art. 624 k.p.c. odnośnie obowiązku wzajemnego wydania poszczególnych składników majątku. Należy przy tym wskazać, że choć A. B. (2) już nie zamieszkuje na przedmiotowej nieruchomości, to z ustaleń w sprawie poczynionych wynika, że przedmioty do niej należące nadal znajdują się na przedmiotowych nieruchomościach.

W zakresie nieuiszczonych przez uczestników postępowania wydatków sądowych orzeczono w oparciu o przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2020.755) w zw. z art. 520 § 2 k.p.c. w punkcie VIII postanowienia. Na należność na rzecz Skarbu Państwa składają się koszty powstałe tylko z tytułu podziału majątku wspólnego:

⚫

1.461,15 zł – wynagrodzenie biegłego J. M. ( postanowienie – k. 334),

⚫

125,47 zł – wynagrodzenie biegłego J. M. za wydaną opinię ustną uzupełniającą (postanowienie – k. 388),

⚫

1.428,17 zł – wynagrodzenie biegłego J. M. za wydanie opinii uzupełniającej ( postanowienie – k. 2211-2212 ),

⚫

214,18 zł – wynagrodzenie biegłego J. M. za wydanie opinii ustnej uzupełniającej (postanowienie – k. 2517-2518 ),

⚫

1.343,82 zł – wynagrodzenie biegłego J. M. za wydanie opinii pisemnej uzupełniającej ( postanowienie – k. 2519-2520),

⚫

opłata sądowa od wniosku o podział majątku wspólnego – 1 000,00 zł (nie uiszczona wobec zwolnienia wnioskodawczyni od kosztów sądowych w całości).

Łącznie, tylko z tytułu podziału majątku wspólnego, poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa koszty wyniosły 4 572,79 zł plus opłata sądowa od wniosku 1 000,00 zł , co daje kwotę 5 572,79 zł.

Przy rozstrzygnięciu o kosztach Sąd I instancji nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kutnie, połowę z tej kwoty czyli 2 786,39 zł od uczestnika A. B. (1).

Od wnioskodawczyni A. B. (2) analogiczna kwota tj. 2 786,39 zł podlega ściągnięciu z zasądzonego w punkcie VI a) i VII świadczenia, stosownie do art. 113.2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Koszty postępowania w zakresie wydatków na opinie biegłych sądowych oraz innych , wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa, z tytułu postępowania w zakresie zniesienia współwłasności wyniosły:

⚫

2.773,07 zł – wynagrodzenie biegłego M. G. (1) ( postanowienie – k. 460),

⚫

169,23 zł – wynagrodzenie biegłego M. G. (1) za wydaną opinię ustną (postanowienie – k.489)

⚫

8.265,60 zł – wynagrodzenie biegłego J. K. (2) ( postanowienie – k. 641, sprostowane postanowieniem z k. 654),

⚫

306,00 zł – wypłata należności na rzecz Urzędu Miasta K. za sporządzenie i przesłanie dokumentacji do sprawy – zarządzenie (k. 715),

⚫

275,95 zł – wynagrodzenie biegłego J. K. (2) za opinię ustną (postanowienie – k. 791),

⚫

1.392,66 zł – wynagrodzenie biegłej M. G. (1) za wydaną opinię uzupełniającą ( postanowienie – k. 793),

⚫

4.685,89 zł – wynagrodzenie biegłej M. R. za wydaną opinię pisemną (postanowienie – k. 941-943),

⚫

236,99 zł – wynagrodzenie biegłej M. R. za wydaną opinię ustną uzupełniającą ( postanowienie – k. 950-951),

⚫

615,00 zł – wynagrodzenie biegłego J. K. (2) za opinię pisemną uzupełniającą (postanowienie – k. 952-953),

⚫

265,56 zł – wynagrodzenie biegłego J. K. (2) za opinię ustną ( postanowienie – k. 2089-2090),

⚫

4.158,69 zł – wynagrodzenie biegłego M. C. (2) za opinię pisemną (postanowienie – k. 2128-2129),

⚫

670,04 zł – wynagrodzenie biegłego J. K. (2) za pisemną opinię uzupełniającą (postanowienie – k. 2167-2168),

⚫

4.538,10 zł – wynagrodzenie biegłej M. G. (1) za wydaną opinię pisemną (postanowienie – k. 2360-2361),

⚫

4.270,86 zł – wynagrodzenie biegłego rzeczoznawcy M. J. (2) za wydanie opinii pisemnej (postanowienie – k. 2660),

⚫

318,72 zł – wynagrodzenie biegłego M. J. (2) za wydanie uzupełniającej pisemnej opinii ( postanowienie– k. 2851-2852),

⚫

4.871,46 zł – wynagrodzenie biegłego M. C. (2) za wydanie pisemnej opinii ( postanowienie– k. 2849-2850)

⚫

4.560,28 zł – wynagrodzenie biegłego M. J. (2) za wydanie pisemnej opinii ( postanowienie– k. 3039 ).

Łącznie z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości, poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa koszty wyniosły 42 374,10 zł.

Uczestnik postępowania A. B. (1) uiściła zaliczkę na poczet opinii biegłych sądowych w kwocie 1000,00 zł ( k - 87 akt I Ns 259/07 oraz zaliczkę w kwocie 500,00 zł ( k -750 akt I Ns 383/07).

W związku z powyższym , stosownie do udziałów we współwłasności nieruchomości należało pobrać z tytułu kosztów powstałych w ramach zniesienia współwłasności nieruchomości, od :

⚫

uczestnika postępowania S. B. (1) kwotę 21 187,05 zł ,

⚫

uczestnik postępowania A. B. (1) kwotę 9 093,52 zł ( 10593,52 zł stanowiące połowę kosztów wyżej wymienionych minus 1500,00 zł uiszczonych z tytułu zaliczek na poczet opinii w sprawie )

⚫

wnioskodawczyni A. B. (2) 10 593,52 zł .

Ponadto Sąd Rejonowy rozliczył koszty tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa w ramach podziału majątku wspólnego. Zatem z kosztów ogółem 5 572,79 zł uczestnik postępowania A. B. (1) i wnioskodawczyni A. B. (2) winni ponieść po 2786,39 zł. Dlatego też ostatecznie koszty jakie należało pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kutnie od uczestników postepowania wyniosły : od S. B. (1) 21 187,05 zł, od A. B. (1) 11 879,91 zł ( 9093,52 zł + 2786,39 zł ), od A. B. (2) 13 379,91 zł, o czym orzeczono w punkcie VIII postanowienia.

O kosztach postępowania, w pozostałym zakresie, poniesionych przez wnioskodawczynię i uczestników postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., stosując ogólną regułę rozliczenia kosztów postępowania nieprocesowego. Według zasady wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c. koszty postępowania nieprocesowego nie podlegają rozliczeniu pomiędzy uczestnikami tego postępowania, lecz każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Reguła ta doznaje ograniczeń, jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne (art. 520 § 2 k.p.c.), a także jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (art. 520 § 3 k.p.c.). Podstawę do odstąpienia od wskazanej reguły stanowi różny stopień zainteresowania poszczególnych uczestników postępowania nieprocesowego jego wynikiem, bądź występujące w danym postępowaniu sprzeczności interesów. Sprzeczności interesów można dopatrywać się w niektórych przypadkach postępowania nieprocesowego w sprawach o stwierdzenie nabycia własności rzeczy przez zasiedzenie, o ustanowienie służebności albo w niektórych sprawach o ubezwłasnowolnienie lub z zakresu prawa rzeczowego, jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 46/10, OSNC 2011/7-8/88, sprzeczność interesów uzasadniająca zastosowanie art. 520 § 3 k.p.c. nie zachodzi nawet w tzw. sprawach działowych, niezależnie od tego, w jaki sposób uczestnicy postulują sposób podziału i jakie wnioski składają w tym względzie. Z kolei brak zgody na orzeczenie według żądania wniosku nie stwarza sam przez się sprzeczności interesów, musi bowiem dojść do powstania opozycji interesów, wyraźnej kontradykcji co do oczekiwanego wyniku sprawy, wejścia w spór z wnioskodawcą. W przedmiotowej sprawie zarówno wnioskodawczyni A. B. (2) nie oponowała co do zasady wnioskowi o zniesienie współwłasności , jak i pozostali uczestnicy, zaś w zakresie podziału majątku wspólnego uczestnik A. B. (1) konsekwentnie do wniosku się przyłączał. Kwestie sporne wynikały ze sposobu w jaki może dojść do zniesienia współwłasności, zaś w obrębie postępowania o podział majątku koncentrowały się w zakresie rozstrzygnięcia co do wzajemnych rozliczeń stron. Koszty jakie strony poniosły to koszt wynagrodzenia pełnomocnika w sprawie o podział majątku i zniesienie współwłasności, zaliczki w sprawie I Ns 295/07 – 1000 zł, zaliczki w kwocie 500,00 zł na poczet uzupełniającej opinii biegłego w sprawie I Ns 383/07, opłaty od apelacji od postanowienia częściowego z dnia 30.11.2011 r. – 1.000 zł + koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym, w sprawie o sygn. akt I Ns 259/07 koszt opłaty od wniosku o zniesienie współwłasności w kwocie 1.000 zł, które poniósł A. B. (1). Koszt opłaty od apelacji od postanowienia częściowego z dnia 30.11.2011 r. – 1.000 zł , które poniósł S. B. (1). Koszt wynagrodzenia pełnomocnika w sprawie o podział majątku i zniesienie współwłasności, który poniosła A. B. (2). Koszt wynagrodzenia pełnomocnika jakie poniósł uczestnik Gmina M. K..

Mając na względzie uwagi poczynione wyżej w pozostałym zakresie Sąd I instancji pozostawił wnioskodawczynię i uczestników postępowania przy poniesionych kosztach postępowania, o czym orzeczono w punkcie IX postanowienia.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik A. B. (1) zaskarżając je w części, t.j. w zakresie pkt I, pkt II lit. a), pkt IV lit. a) i b), pkt VI i pkt VII rozstrzygnięcia, zarzucając naruszenie:

1. Obrazę przepisów postępowania, tj.

a)  art. 386 § 6 w zw. z art. 518 k.p.c. poprzez nie wykonanie przez sąd I instancji wskazań zawartych w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 18 lipca 2012 r., wydanego w sprawie o sygn. III Ca 425/12 w zakresie dotyczącym rozliczenia nakładów poczynionych przez uczestnika postępowania A. B. (1) na majątek wspólny A. i A., byłych małżonków B.;

b)  art. 286 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., polegającą na bezzasadnym oddaleniu wniosku dowodowego skarżącego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu wyceny nieruchomości w sytuacji, w której opinia biegłego M. J. (2), wbrew stanowisku sądu I instancji, nie spełnia wymogów jasnej, czytelnej i opartej na właściwej metodologii, prowadząc w prostej konsekwencji do znacznego zawyżenia wartości części nieruchomości, na której posadowiony jest budynek dawnej hali produkcyjnej, a która w wyniku podziału ma przypaść na wyłączną własność uczestnika A. B. (1), skutkując nadto wadliwymi rozliczeniami pomiędzy współwłaścicielami nieruchomości z tytułu zniesienia tejże współwłasności;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. polegającą na:

⚫

znacznym zawyżeniu wartości udziału ¹/4 części w prawie własności nieruchomości, będących przedmiotem postępowania w sprawie o podział majątku poprzez przyjęcie tejże wartości obliczonej według stanu tych nieruchomości z daty wyceny, zamiast stanu z daty rozdzielności majątkowej A. i A. byłych małżonków B., co w konsekwencji skutkowało znacznym zawyżeniem spłaty należnej A. B. (2) od A. B. (1), o której mowa w pkt VII zaskarżonego postanowienia

⚫

błędnym ustaleniu, że na dzień 8 maja 2007 r. (data rozdzielności majątkowej A. i A. byłych małżonków B.) zobowiązania Spółki jawnej (...) w likwidacji wynosiły 336.301,36 zł, podczas gdy w rzeczywistości zobowiązania we wskazanej powyżej wysokości istniały na dzień likwidacji Spółki, tj. na dzień 31 grudnia 2006 r., zaś po tej dacie zwiększały się one o odsetki, koszty postępowania likwidacyjnego, koszty sądowe i egzekucyjne, co jednoznacznie wynika z załączonych przez skarżącego do akt sprawy dokumentów;

⚫

bezzasadnym pominięciu w ustaleniach faktycznych zgłoszonych przez skarżącego w toku postępowania zestawień spłaconych przez niego zobowiązań Spółki jawnej (...), z których wynika, że po dacie likwidacji tejże spółki (...) dokonał spłaty jej zobowiązań w łącznej wysokości 720.727,86 zł, zaś po dniu 8 maja 2007 r. (data rozdzielności majątkowej byłych małżonków B.) spłata ta wyniosła łącznie 620.818,98 zł.

2.  Obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 45 § 1 kro w zw. z art. 22 § 2 ksh poprzez nie rozliczenie w ramach sprawy o podział majątku A. i A. byłych małżonków B. nakładów w postaci spłaty zobowiązań spółki jawnej (...) w kwocie 310.409,49 zł, powstałych przed datą rozdzielności majątkowej a spłaconych przez skarżącego po tej dacie;

b)  art. 226 § 1 w zw. z art. 230 kc poprzez rozliczenie nakładów poniesionych przez uczestnika S. B. (1) na remont dawnego budynku biurowego, znajdującego się na nieruchomościach będących przedmiotem współwłasności S., B. oraz A. i A. byłych małżonków B. z naruszeniem zasad, wynikających z tychże przepisów;

c)  art. 31 § 1 kro poprzez przyjęcie, że nieruchomości wskazane w pkt I postanowienia stanowią współwłasność m.in. A. B. (1) w udziale ¼ części oraz A. B. (2) w udziale % części w sytuacji, kiedy zgodnie z przywołanym wyżej przepisem A. i A. B. (2) na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej przysługuje w w/w nieruchomościach udział wynoszący ½ części;

Z ostrożności procesowej, na wypadek uznania przez sąd odwoławczy, że rozstrzygnięcie z pkt II lit a) postanowienia Sądu Rejonowego w Kutnie w zakresie wskazanej wartości udziału w nieruchomościach, przysługującego A. i A. byłym małżonkom B. jest prawidłowe, w oparciu o przepisy art. 45 § 1 kro i art. 567 § 1 k.p.c. uczestnik zgłosił do rozliczenia w ramach podziału majątku wspólnego byłych małżonków B. nakłady, jakie uczestnik postępowania A. B. (1) poniósł ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny po dacie rozdzielności majątkowej, polegające na modernizacji i remoncie budynku administracyjno - biurowego, znajdującego się na nieruchomości przy ul. (...) w K.. Na chwilę obecną, w oparciu o opinię biegłego M. J. (2), wskazuję, że wartość tychże nakładów wynosi co najmniej 170.000 zł. Wielkość tychże nakładów może ulec zmianie w przypadku dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości.

W konkluzji pisma procesowego uczestnik wniósł o:

1.  Uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Kutnie celem ponownego merytorycznego rozstrzygnięcia, względnie o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie w postępowaniu odwoławczym dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, innego niż biegli M. G. (1) i M. J. (2), celem ustalenia wartości rynkowej nieruchomości opisanych w pkt I postanowienia Sądu Rejonowego w Kutnie, z uwzględnieniem ich aktualnego stanu technicznego i sposobu wykorzystania oraz dokonanie następnie przez sąd odwoławczy własnych ustaleń i rozstrzygnięć w zakresie objętym zaskarżeniem;

2.  Ustalenie, że uczestnik A. B. (1) poniósł ze swojego majątku osobistego nakłady w łącznej kwocie 310.409,49 zł na majątek wspólny A. i A. byłych małżonków B. poprzez spłatę zobowiązań Spółki jawnej (...), powstałych przed dniem rozdzielności majątkowej a zapłaconych przez skarżącego po tej dacie;

3.  Ustalenie, że uczestnik A. B. (1) poniósł ze swojego majątku osobistego nakłady w kwocie nie niższej niż 170.000 zł na majątek wspólny byłych małżonków B. poprzez dokonanie wspólnie z uczestnikiem postępowania S. B. (1) remontu i modernizacji budynku administracyjno - biurowego o łącznej wartości nie niższej niż 340.000 zł, znajdującego się na nieruchomościach objętych niniejszym postępowaniem

4.  Zasądzenie od wnioskodawczyni A. B. (2) na rzecz uczestnika A. B. (1) kwoty nie niższej niż 240.204,75 zł tytułem zapłaty połowy wartości nakładów, o których mowa w pkt 2 i 3.

W odpowiedzi na apelację uczestnika A. B. (1), wnioskodawczyni A. B. (2) wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestnika A. B. (1) jest niezasadna.

Pierwszy zarzut dotyczy naruszenia art. 518 kpc poprzez niewykonanie wskazań zawartych w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 18 lipca 2012 r. w zakresie dotyczącym rozliczenia nakładów poczynionych przez uczestnika postępowania na majątek wspólny nie jest zasadny. Sąd Okręgowy uchylając postanowienie Sądu Rejonowego i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania zawarł w uzasadnieniu ogólne zalecenie dotyczące rozliczenia nakładów uczestników na majątek wspólny natomiast nie było to zalecenie uznania określonych nakładów uczestników za poniesione. Sad I instancji ponownie rozpoznając sprawę ustosunkował się do zgłoszonych wniosków o rozliczenie nakładów.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne. Ustalenia te Sąd I Instancji poparł wnikliwą i rzetelną analizą zebranych dowodów, a ocena tych dowodów dokonana przez ten Sąd odpowiada zasadom logiki i obejmuje wszystkie okoliczności sprawy. Sąd Rejonowy powołał także prawidłową podstawę prawną orzeczenia, przytaczając w tym zakresie stosowne przepisy. Sąd Okręgowy nie dostrzega naruszenia przepisów prawa materialnego, które zobligowany byłby wziąć pod uwagę
z urzędu.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanych Sądowi I instancji uchybień procesowych, gdyż z istoty rzeczy wnioski w tym zakresie determinują kierunek dalszych rozważań.

Zarzut naruszenia art. 286 w zw. z art. 278 § 1 kpc polegający na bezzasadnym, w ocenie skarżącego, oddaleniu wniosku dowodowego skarżącego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu wyceny nieruchomości w sytuacji, gdy opinia biegłego M. J. (2) nie spełnia warunków jasnej, czytelnej i opartej na właściwej metodologii prowadząc do znacznego zawyżenia wartości części nieruchomości, na której posadowiony jest budynek dawnej hali produkcyjnej, a która ma przypaść A. B. (1), jest chybiony. Dowód z opinii biegłego podlega ocenie na podstawie art. 233 § 1 k.p.c., przy czym z uwagi na swoistość tego środka dowodowego, w orzecznictwie wypracowano szczególne kryteria jego oceny. Wskazuje się, że opinia nie może podlegać ocenie sądu w warstwie dotyczącej przedstawionych poglądów naukowych lub dotyczących wiedzy specjalistycznej (naukowej lub technicznej), nawet jeśli członkowie składu orzekającego taką wiedzę posiadają. Ocenie podlega wyłącznie zgodność z materiałem procesowym przyjętych założeń faktycznych, podstawy metodologiczne, transparentność, kompletność, spójność wywodu i wreszcie zgodność wniosków opinii z zasadami logiki, wiedzy powszechnej i doświadczenia życiowego. Odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii za rzetelną. Oznacza to również i to, że sąd nie ma kompetencji do czynienia ustaleń pozostających w sprzeczności ze stanowiskiem biegłych specjalistów, zwłaszcza w sytuacji, gdy opinia jest jednoznaczna, przekonująca i odpowiednio umotywowana. Zdyskredytowanie opinii biegłego sporządzonej w sprawie jest możliwe tylko wówczas, gdy ta zawiera istotne luki, nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, jest niejasna, nienależycie uzasadniona i nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona przez eksperta analiza nie pozwala organowi orzekającemu skontrolować jego rozumowania co do trafności jego wniosków końcowych (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 listopada 2019 roku, I ACa 255/19, Lex nr 28647779). W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłego M. J. (2) jest jasna, czytelna i logiczna. Wybór metodologii przy sporządzaniu opinii należy do wyłącznej kompetencji biegłego, który w rozpatrywanym przypadku przyjął metodę porównawczą i wyczerpująco uzasadnił dlaczego nie przyjął metody dochodowej. Wskazał, że zastosowanie metody dochodowej jest uzasadnione, gdy jest na niej prowadzona działalność gospodarcza w sposób zorganizowany i trwały. Potencjał nieruchomości i pomysł właściciela na jej zagospodarowanie ma znaczenie, jak wskazał biegły, ale celem wyceny w niniejszej sprawie było wskazanie jej wartości rynkowej, a zatem za jaką kwotę może być zbyta, a nie ustalenie jakie możliwości daje jej ewentualne gospodarcze wykorzystanie. Na nieruchomości, która w wyniku podziału przypadła uczestnikowi A. B. (1) nie jest prowadzona działalność gospodarcza. Jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczenia, sam fakt niezadowolenia strony z treści opinii nie daje podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. Ostatecznie po dopuszczeniu dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego M. J. na rozprawie w dniu 5 listopada 2019 r. opinia ta nie była kwestionowana. Należy podkreślić, że skarżący nie kwestionował treści opinii ze względu na jej dezaktualizację, ale ze względu na użytą przez biegłego metodę wyceny. Dlatego zarzuty apelacji w tej kwestii należało uznać za niezasadne.

Nietrafny jest zarzut naruszenia przepisu prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, przepis art. 233 § 1 k.p.c. może zostać naruszony w wyniku nieuwzględnienia przez sąd przy ocenie poszczególnych dowodów zasad logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego, całokształtu zebranego materiału dowodowego, czy też na skutek przeprowadzenia określonych dowodów niezgodnie z zasadami procedury cywilnej, na przykład niezgodnie z zasadą bezpośredniości. Postawienie zarzutu naruszenia omawianego przepisu prawa procesowego wymaga zatem wskazania przez skarżącego konkretnych zasad, które naruszył sąd przy ocenie określonych dowodów (tak m.in. SN w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r. w sprawie III CK 314/05, LEX nr 172176; w wyroku z dnia 13 października 2004 r. w sprawie III CK 245/04, LEX nr 174185). W orzecznictwie podkreśla się przy tym, że przepis ten reguluje jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy (wartości) dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków. Uchybienia w tym zakresie winny się skonkretyzować w zarzucie sprzeczności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., sygn. akt II CK 293/02, LEX nr 151622). Nadto, prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga od apelującego wskazania, które dowody, w jakim zakresie i dlaczego zostały przez sąd ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku. Z całą pewnością postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów, a z taką sytuacją mamy do czynienia w rozpatrywanej sprawie. Apelacja wnioskodawcy nie odpowiada przedstawionym wyżej wymogom w zakresie prawidłowo skonstruowanego zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i w istocie stanowi wyłącznie subiektywną polemikę skarżącego z wyczerpująco umotywowanym stanowiskiem Sądu Rejonowego co do oceny materiału dowodowego.

Uchybienia w powyższym zakresie apelujący upatrywał w znacznym zawyżeniu udziału 1/2 części w prawie własności nieruchomości będących przedmiotem postępowania w sprawie o podział majątku poprzez przyjęcie tej wartości obliczonej według stanu tych nieruchomości z daty wyceny zamiast stanu z daty rozdzielności majątkowej małżonków B. , co skutkowało zawyżeniem spłaty należnej A. B. (2).

Zarzut ten jest niezasadny. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na stopień trudności i skomplikowania sprawy zarówno pod względem faktycznym, jak i prawnym, z którym musiał się zmierzyć Sąd Rejonowy. Wniosek w tej sprawie wpłynął w dniu 10 lipca 2007 r. i dotyczył podziału majątku dorobkowego małżonków B., w skład którego wchodził m.in. udział ½ w nieruchomości w K. opisanej w KW (...) oraz ruchomości stanowiące majątek spółki jawnej (...), której wspólnikami byli A. i S. B. (1). W 2010 r. uczestnik S. B. (1), który był współwłaścicielem w ½ części nieruchomości, wniósł o zniesienie współwłasności nieruchomości wspólnej. Na nieruchomości, również w toku postępowania w niniejszej sprawie, prowadzone były prace remontowo-adaptacyjne. Jeśli zatem idzie o ustalenie wartości nieruchomości dzielonych to

należało podnieść dwie kwestie: ustalenie wartości majątku dla potrzeb zniesienia współwłasności nieruchomości i dla potrzeb podziału majątku dorobkowego małżonków. W tym pierwszym wypadku wartość jest ustalana według stanu i wartości na datę zniesienia współwłasności, natomiast jeśli idzie o podział majątku dorobkowego to ustala się wartość nieruchomości według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, a ta ustała z dniem 8 maja 2007 r., i cen aktualnych.

Opinia biegłego M. J. (2) spełnia te wymogi. W opinii uzupełniającej z kwietnia 2020 r. biegły wskazuje, że oszacowana aktualna, łączna wartość rynkowa przedmiotowych, stanowiących funkcjonalną całość nieruchomości ujawnionych w księgach wieczystych (...) według stanu nieruchomości z dnia 8 maja 2007 r. wynosi 1 870 000 zł. Wartość wymienionej nieruchomości po podziale wynosi 1 890 000 zł, w tym wartość działek po podziale o numerach 372/12, 372/14 i 372/16 to 950 000 zł. Natomiast oszacowana aktualna, łączna wartość rynkowa przedmiotowych, stanowiących funkcjonalną całość nieruchomości ujawnionych w księgach wieczystych (...) według stanu nieruchomości z dnia wyceny z uwzględnieniem nakładów wynosi 2 200 000 złotych, a po podziale 2 230 000 zł. ( opinia biegłego M. J. k-2943 ) Sąd I instancji posługując się tą opinią przyjął prawidłowe wartości nieruchomości, bowiem do zniesienia współwłasności między małżonkami B. i S. B. (1) przyjął wartość nieruchomości z dnia wyceny z uwzględnieniem nakładów po podziale tj. 2 230 000 zł, co powoduje, że w skład majątku byłych małżonków B. wszedł udział w wysokości ½ w prawie własności nieruchomości ujawnionych w księgach wieczystych (...) o wartości 1 115 000 zł, a zatem wartość udziału każdego z małżonków wyniosła 557 500 zł. Natomiast na etapie rozstrzygania o podziale majątku dorobkowego małżonków B. przyjął wartość działek o numerach (...) przyznanych A. B. (1) - 950 000 zł i ta kwota, ustalona w opinii biegłego M. J. stanowiła podstawę rozstrzygania o podziale majątku dorobkowego byłych małżonków, co czyni całkowicie niezasadnym zarzut apelującego uczestnika postępowania.

Drugi zarzut dotyczący naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc dotyczy błędnego ustalenia, że na dzień 8 maja 2007 r. zobowiązania spółki jawnej (...) w likwidacji wynosiły 336.301,36 złotych podczas, gdy był to stan na datę likwidacji spółki, a po tej dacie zwiększały się one o odsetki, koszty postępowania likwidacyjnego, koszty sądowe i egzekucyjne. Ten problem o tyle nie podlega rozważaniom Sądu Okręgowego, że Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż kwoty te nie stanowią nakładu uczestnika A. B. (1) na majątek małżonków. Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu I instancji, że wartość zobowiązań pieniężnych spółki jawnej (...) spłaconych przez A. B. (1) nie może być uwzględniona jako nakład z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny, bowiem są to zobowiązania spółki, które mogą podlegać rozliczeniu między wspólnikami. Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych spółka jawna ma tzw. ułomną osobowość prawną, co oznacza, że może nabywać majątek, pozywać i być pozywaną ( art. 8 ksh ), zaś odpowiedzialność za długi spółki ponosi przede wszystkim spółka ze swojego majątku, a odpowiedzialność wspólników ma charakter subsydiarny tzn. następuje dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. ( art. 31 ksh ) W tym kontekście za niezasadny należy uznać zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci art. 45 § 1 krio w zw. z art. 22 § 2 ksh poprzez nierozliczenie w ramach sprawy o podział majątku małżonków B. nakładów w postaci spłaty zobowiązań spółki jawnej w wysokości 310.409,49 złotych powstałych przed datą rozdzielności majątkowej.

Skarżący zarzucił również naruszenie przepisów art. 226 § 1 w zw. z art. 230 kc poprzez rozliczenie nakładów poniesionych przez uczestnika S. B. na remont dawnego budynku biurowego z naruszeniem zasad wynikających z tych przepisów. Sąd Okręgowy nie dostrzegł naruszenia tych przepisów. W uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia Sąd Rejonowy w bardzo obszerny sposób wyjaśnił kwestię rozliczenia nakładów poniesionych przez S. B. na nieruchomość. Niewątpliwie nakłady te zwiększył wartość nieruchomości o kwotę 330 000 złotych, co wynika z opinii biegłego M. J., a zatem na podstawie art. 226 kc uczestnik S. B. miał prawo żądać ich rozliczenia. Wysokość dokonanego rozliczenia w wysokości 43 523,21zł również nie budzi żadnych zastrzeżeń, znajduje potwierdzenie w materiale dowodowym i została dokładnie rozliczona w uzasadnieniu Sądu.

Kolejny zarzut apelującego to naruszenie art. 31 § 1 krio poprzez przyjęcie, że nieruchomości wskazane w punkcie I postanowienia stanowią współwłasność m.in. A. B. i A. B. (2) w udziale po ¼ części, gdy zgodnie z tymi przepisami małżonkom na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej przysługuje udział w nieruchomości wynoszący ½ części również nie jest zasadny, bowiem w dniu 8 maja 2007 r. małżonkowie B. znieśli wspólność ustawową małżeńską, co oznacza, że współwłasność łączna przekształciła się z tym dniem we współwłasność ułamkową. ( art. 50 ¹ krio )

Skarżący zgłosił w apelacji kwotę 170 000 złotych do rozliczenia tytułem nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny po dacie rozdzielności majątkowej tytułem kosztów modernizacji i remontu budynku administracyjno-biurowego. Zgłoszenie takiego zarzutu w postępowaniu apelacyjnym jest niedopuszczalne w świetle art. 383 kpc, z którego wynika, że w postępowaniu tym nie można rozszerzyć żądania pozwu ani występować z nowymi roszczeniami – żądanie rozliczenia nakładów zgłaszane w toku postępowania o podział majątku wspólnego jest roszczeniem o charakterze procesowym, a zatem podlega regułom określonym w tym przepisie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację uczestnika A. B. (1) i orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 520 § 1 kpc.