Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: protokolant stażysta Oliwia Kuter

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2022 r. w Warszawie

sprawy W. O.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej

na skutek odwołania W. O.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 30 czerwca 2017 r. znak (...) ((...) (...))

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ponownie ustala wysokość emerytury W. O. od dnia 1 października 2017 r. z pominięciem art.15c w zw. z art. 32 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, w brzmieniu nadanym ustawą z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016 r., poz. 708 ze zm.).

UZASADNIENIE

W. O. złożył odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 czerwca 2017 r., nr ewid. (...), której zarzucił naruszenie przepisów:

- art. 2 Konstytucji RP poprzez arbitralne obniżenie wysokości jego świadczenia emerytalnego polegające na naruszeniu zasady ochrony praw nabytych, zaufania obywatela do państwa
i tworzenia przez nie prawa oraz niedziałania prawa wstecz wynikającej z zasady demokratycznego państwa prawnego;

- art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP poprzez arbitralne obniżenie świadczenia emerytalnego skutkującym nieproporcjonalnym i nieuzasadnionym naruszeniem jego prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego;

- art. 30 i art. 47 Konstytucji RP w związku z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności polegające na naruszeniu godności, prawa do dobrego imienia
i ochrony czci, prywatności i poszanowania życia rodzinnego poprzez przyjęcie, że służba
w okresie przed 31 lipca 1990 r. stanowiła ,,służbę na rzecz totalitarnego państwa", a tym samym arbitralne przypisanie mu winy za działania, do których nie przyczynił się w żaden sposób;

- art. 45 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegające na stosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich będących w służbie przed 31 lipca 1990 r. za winnych działań zasługujących na penalizację;

- art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w związku z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez arbitralne naruszenie osobistych praw majątkowych i prawa do poszanowania mienia, które podlegają równej dla wszystkich ochronie na skutek nieproporcjonalnego naruszenia jego prawa do zabezpieczenia społecznego, co stanowi przejaw nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

Mając na uwadze powyższe odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie emerytury w dotychczasowej wysokości w kwocie 2.060,68 złotych brutto ( odwołanie z dnia 4 sierpnia 2017 r., k. 3-6 a. s.).

Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy podniósł, że odwołujący w okresie od 15 listopada 1967 r. do 30 czerwca 1988 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o którym mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin ( Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą zaopatrzeniową", co wynika z informacji o przebiegu jego służby z dnia 31 marca 2017 r. sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej. W oparciu o powyższe dokonano ponownego przeliczenia świadczenia ubezpieczonego na zasadach określonych w art. 15c ustawy zaopatrzeniowej. W ocenie organu rentowego informacja o przebiegu służby jest wiążąca przy wydaniu zaskarżonej decyzji ( odpowiedź na odwołanie z dnia 21 sierpnia 2018 r., k. 9-11 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. O. w dniu 12 października 1967 r. złożył podanie do Departamentu Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o zatrudnienie w charakterze pracownika umysłowego. W wyniku powyższego odwołujący został przyjęty do służby w dniu 15 listopada 1967 r. na stanowisko oficera Sekcji 1 Wydziału III. Następnie od 21 maja 1976 r. został inspektorem Wydziału III. W okresie pracy ubezpieczony był poddawany wielokrotnie ocenom służbowym, wskutek których uznawany był za pracownika sumiennego, zdyscyplinowanego, opanowanego i inteligentnego bardzo dobrze znającego język francuski. Dodatkowo wskazywano, że odwołujący przestrzegał tajemnicy służbowej i wykonywał wszelkie polecenia swoich przełożonych. Ubezpieczony przez cały wskazany powyżej okres wykonywał czynności związane z tłumaczeniem nagrań taśmowych wykonanych na magnetofonie. Nagrania dotyczyły osób, którymi w danym czasie interesowało się ministerstwo. Przy realizowaniu obowiązków pracowniczych odwołujący nie miał dostępu do tajnej dokumentacji. Wobec powyższego swoimi działaniami nie inwigilował środowiska katolickiego ani Solidarności. W 1990 r. przeszedł pozytywną weryfikację, w wyniku której rozpoczął pracę
w biurze (...), a następnie zajmował się przewodniczeniem i pilotażem wycieczek zagranicznych ( podanie z dnia 12 października 1967 r., k. 6 a. o., przebieg służby, k. 90-95
a. o., charakterystyki służbowe z dnia 14 marca 1970 r., 18 czerwca 1973 r. i 23 lutego 1982 r., k. 106, 112 i 130-131 a. o., opinie służbowe z dnia 26 marca 1985 r., 6 czerwca 1986 r., 24 maja 1988 r. i 3 lipca 1988 r., k. 137, 140, 152-153 i 161 a. o. oraz zeznania odwołującego, k. 71
a. s.).

Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji przyznał odwołującemu prawo do emerytury milicyjnej w kwocie 72.870 złotych miesięcznie od 1 lipca 1989 r. na mocy decyzji z dnia 13 kwietnia 1989 r., nr ewid.: (...) ( decyzja z dnia 13 kwietnia 1989 r., k. 1-2 akt MSW).

Organ ten decyzją z dnia 17 grudnia 2009 r. dokonał pierwszego obniżenia wysokości emerytury policyjnej odwołującego od dnia 1 stycznia 2010 r. na kwotę w wysokości 1.416,77 złotych ( decyzja z dnia 17 grudnia 2009 r., k. 15 akt MSW).

Następnie organ emerytalno-rentowy dokonał waloryzacji emerytury policyjnej ubezpieczonego na dzień 1 marca 2017 r. Decyzją z dnia 27 lutego 2017 r., nr: ewid. (...) ustalono, że w/w świadczenie wynosi 2.060,68 złotych ( decyzja z dnia 27 lutego 2017 r., k. 5 akt MSW).

Na podstawie art. 13a ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu stwierdził, że odwołujący w okresie od 15 listopada 1967 r. do 30 czerwca 1988 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa ( informacja o przebiegu służby Nr (...) z dnia 31 marca 2017 r., k. 6 akt MSW).

W oparciu o otrzymaną z IPN informację Nr 350864/2017 z dnia 31 marca 2017 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał zaskarżoną decyzję z dnia 30 czerwca 2017 r., nr ewid. (...) na podstawie art. 15c w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej. Organ ponownie dokonał obniżenia wysokości emerytury policyjnej uzyskiwanej przez odwołującego od 1 października 2017 r. na kwotę 1.209,59 złotych ( decyzja z dnia 30 czerwca 2017 r., k. 7 a. s. i k. 11 akt MSW).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych
w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego i w aktach IPN oraz w oparciu o zeznania odwołującego. Treść wynikająca z materiału dowodowego nie była kwestionowana przez strony postępowania, a co za tym idzie była pełnowartościowa i wiarygodna. Zeznania ubezpieczonego korelowały z dokumentami zebranymi w toku postępowania. W ocenie Sądu wiarygodnie opisywał swój zakres obowiązków, który wykonywał w trakcie pracy w MSW.

Obecny na rozprawie pełnomocnik organu rentowego nie kwestionował jego zeznań składanych podczas rozprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. O. od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 czerwca 2017 r., nr ewid. (...), jako zasadne, zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczony w treści swojego odwołania żądał przywrócenia wypłaty świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości. Powołując się na naruszenie konstytucyjnych przepisów wskazał, że organ emerytalno-rentowy nie miał prawa obniżyć wysokości jego policyjnej emerytury. Natomiast ZER stanął na stanowisku, że wydał zaskarżoną decyzję na podstawie notatki sporządzonej przez IPN z dnia 31 marca 2017 r.

Na wstępie Sąd zważył, że już raz zakład dokonał obniżenia emerytury na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. ( Dz. U. z 2009 r., Nr 24, poz. 145), ponieważ wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa do 1990 r. został zmniejszony z poziomu 2,6% do 0,7%. W aktualnie zaś zmienionych regulacjach przepis art. 15c ustawy zaopatrzeniowej stanowi, że emerytura osoby pozostającej w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. wynosi: 0% podstawy wymiaru - za każdy rok tej służby a przy tym jej wysokości nie podwyższa się zgodnie z art. 15 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli okoliczności uzasadniające podwyższenie wystąpiły w związku z pełnieniem służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Wysokość zaś emerytury ustalonej zgodnie z art. 15c ust. 1 i 2 ustawy zaopatrzeniowej nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że obniżenie świadczeń stawia w pozycji mniej korzystnej w porównaniu
z funkcjonariuszami, którzy po raz pierwszy podjęli służbę po 1990 r., chociaż pełnili oni takie same obowiązki i spoczywała na nich taka sama odpowiedzialność za powierzone zadania. Nadto, regulacja przyjęta ustawą z 2016 r., wprowadzająca wskaźnik w wysokości 0,0% stanowi naruszenie istoty prawa do zabezpieczenia społecznego, albowiem w sposób arbitralny obniża wysokość świadczeń części funkcjonariuszy.

Sąd zważył, że w uzasadnieniu do projektu ustawa miała na celu wprowadzenie rozwiązań zapewniających w pełniejszym zakresie zniesienie przywilejów emerytalnych związanych z pracą w aparacie bezpieczeństwa PRL przez ustalenie na nowo świadczeń emerytalnych i rentowych osobom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. Zatem ustawodawca zdecydował się na ponowne obniżenie wysokości emerytur policyjnych pracownikom, którzy wówczas pełnili służbę.
W uzasadnieniu projektu dotyczącego wprowadzenia ustawy zmieniającej wskazano na konieczność kolejnego ograniczenia przywilejów emerytalnych i rentowych związanych
z pracą w aparacie bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Stwierdzono również, że emerytury i renty osób pełniących służbę ustalono na znacznie korzystniejszych zasadach wynikających z ustawy zaopatrzeniowej, w stosunku do osób pobierających te świadczenia na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W kontekście zasadności pierwszego obniżenia emerytur osób pełniących służbę
w okresie PRL wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 stycznia 2010 r. ( K 6/09) oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 14 maja 2013 r. ( (...) ), które stwierdziły, że nowe rozwiązania nie nałożyły na tę grupę emerytów nadmiernego obciążenia i dotyczyły jedynie praw nabytych niesłusznie. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nie dawało możliwości postawienia zarzutu niekonstytucyjności wprowadzonych wówczas przepisów przez ustawodawcę. Wymaga podkreślenia, że Sąd Okręgowy w Warszawie wystosował zapytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego w celu wypowiedzenia się co do zgodności z Konstytucją RP przepisów art. 15c, art. 22a oraz art. 13 ust. 1 lit. 1c w związku z art. 13b ustawy zaopatrzeniowej w brzmieniu nadanym przez art. 1 ustawy zaopatrzeniowej. Pomimo zawiśnięcia sprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym
w dniu 27 lutego 2018 r. pod sygnaturą P 4/18, do dnia dzisiejszego nie zostało wydane orzeczenie w sprawie emerytur policyjnych. Utrzymujący się stan prawny dał podstawę Sądowi Okręgowemu do rozpoznania zasadności wystosowanych zarzutów przez stronę odwołującą. W tej kwestii należało również kierować się wytycznymi Sądu Apelacyjnego, który nakazał prowadzić niniejsze postępowanie, a następnie wydać wyrok. Natomiast Trybunał Praw Człowieka potwierdził prawo ustawodawcy chcącego wyeliminować niesprawiedliwe lub nadmierne świadczenia z ubezpieczeń społecznych, dążącego do likwidacji przywilejów byłych funkcjonariuszy reżimów totalitarnych do tego rodzaju działań. Równocześnie Trybunał zwrócił uwagę, że podjęte środki nie mogą być jednak nieproporcjonalne.

Sąd Okręgowy uznał, że podlegając tylko Konstytucji i ustawom, ma możliwość odmowy zastosowania ustawy sprzecznej z Konstytucją w konkretnej sprawie. Skoro bowiem sędzia podlega zarówno Konstytucji, jak i ustawom, to w razie sprzeczności między przepisami tych aktów prawnych powinien on stosować akt wyższej rangi, czyli Konstytucję. Stanowi ona w art. 8 ust. 1, że jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Podzielić też należy stanowisko, że odmowa zastosowania ustawy przez sąd nie narusza konstytucyjnych kompetencji Trybunału Konstytucyjnego albowiem przedmiotem orzekania sądu jest indywidualny stosunek poddany jego osądowi, a Trybunał orzeka o prawie ( orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia: 21 czerwca 2011 r., sygn. akt I OSK 2102/10,
3 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 1957/08, 17 listopada 2010 r., sygn. akt I OSK 107/10,
6 listopada 2014 r., sygn. akt I OSK 251/14 oraz orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia: 26 maja 1998 r., sygn. akt III SW 1/98, 7 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 90/98, 26 września 2000 r., sygn. akt III CKN 1089/00, 4 lipca 2001 r., sygn. akt III ZP 12/01, 29 sierpnia 2001 r., sygn. akt III RN 189/00 oraz 21 października 2003 r., sygn. akt SNO 59/03). Sąd dokonuje oceny zgodności przepisu ustawy z Konstytucją w ramach ustalenia, który przepis obowiązującego prawa będzie zastosowany do rozstrzygnięcia danego stanu faktycznego. Sąd jest obowiązany do takiej oceny, bowiem uchylenie się od niej może prowadzić do rozstrzygnięcia sprawy na podstawie przepisu niekonstytucyjnego, a zatem niezgodnie z prawem obowiązującym. Sąd dokonując oceny konstytucyjności przepisu ustawy nie wkracza w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego. Odmowa zastosowania przez Sąd przepisu ustawy nie może opierać się na przypuszczeniach co do jego niekonstytucyjności, lecz musi być rezultatem starannej
i przemyślanej wykładni prowadzącej do wniosku, że konkretny przepis jest niezgodny
z określonym i wyraźnie wskazanym przepisem Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2001 r., sygn. akt III RN 189/2000). Zatem Sąd Najwyższy stwierdził wprost, że sądy powszechne są uprawnione do badania zgodności stosowanych przepisów ustawowych z Konstytucją.

Przy badaniu prawidłowości wydanej decyzji przez organ emerytalno-rentowy należało mieć na uwadze czynności, które wykonywał ubezpieczony w spornym czasie pracy. Ich rodzaj decyduje bowiem o uznaniu, czy rzeczywiście pracował on na rzecz totalitarnego państwa. Sam fakt zatrudnienia jej w MSW wskazuje jedynie na tyle, że odwołujący pełnił służbę w okresie, kiedy panował w kraju ustrój totalitarny. Samo stwierdzenie tej okoliczności nie może eliminować jego z grona osób, które pobierały świadczenie policyjne w dotychczasowej wysokości. Aby zmniejszyć ponownie świadczenie należałoby ustalić, że wykonywał czynności mające na celu ograniczenie praw i wolności obywatelskich, co jednak nie wynika bezpośrednio ze zgromadzonego materiału dowodowego. Pismo z dnia 31 marca 2017 r. Instytutu Pamięci Narodowej nie dostarcza takich informacji. IPN ogólnikowo wskazał, że odwołujący w okresie od 15 listopada 1967 r. do 30 czerwca 1988 r. zatrudniony był w MSW. Również kopia akt osobowych odwołującego zawartych na płycie DVD nie dostarcza wniosków, aby w jakikolwiek sposób podejmował decyzje lub uczestniczył w czynnościach aparatu państwowych wymierzonych w wartości osób chronione przez zasady wskazane
w Konstytucji RP. Należy również zaznaczyć, że IPN nie dysponował innymi dokumentami, które miałyby wpływ na podjęcie rozstrzygnięcia w tej konkretnej rozpatrywanej sprawie.

W odniesieniu do informacji IPN Sąd zważył, że nie jest związany treścią zarówno co do faktów, w tym zaświadczeniu o przebiegu służby, jak i co do oceny, czy była ona realizowana na rzecz organów bezpieczeństwa państwa. Z tego wynika, że ustalenia faktyczne i interpretacje prawne Instytutu Pamięci Narodowej nie mogą wiązać również sądu rozpoznającego, co też zostało potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 9 grudnia 2011 r., sygn. akt II UZP 10/11).

Sąd doszedł do przekonania, że zgromadzony materiał dowodowy w sprawie nie daje możliwości do poczynienia ustaleń zgodnych ze stanowiskiem organu emerytalno-rentowego zawartym w odpowiedzi na odwołanie. ZER w żaden sposób nie udowodnił podnoszonych przez siebie twierdzeń, co oznacza, że wydana decyzja nie mogła zostać uwzględniona przez Sąd. W tym względzie wymaga podkreślenia, że na stronach postępowania ciąży obowiązek udowodnienia swoich twierdzeń poprzez prezentowanie materiału dowodowego na ich poparcie zgodnie z zasadą kontradyktoryjności obowiązującą w procesie cywilnym. W myśl art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zgodnie z przepisami art. 6 k.c. i 232 k.p.c. strony są obowiązane powoływać dowody na potwierdzenie faktów, z których wywodzą skutki prawne, a sąd jedynie w wyjątkowych przypadkach może dopuścić dowód niewskazany przez powoda lub pozwanego. Przepis art. 6 k.c., ustanawiający regułę rozkładu ciężaru dowodu, pozwala sądowi rozstrzygnąć sprawę w razie braku podstaw do stwierdzenia, czy istotny dla rozstrzygnięcia sprawy fakt miał miejsce. Sąd orzeka wówczas na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar udowodnienia faktu, z którego wywodziła skutki prawne ( postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 24 kwietnia 2019 r., sygn. akt V CSK 486/18). Zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń obowiązuje również w odrębnym postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008 r., sygn. akt I UK 151/08). W toku procesu organ emerytalno-rentowy nie wykazał, aby czynności świadczone przez ubezpieczonego w spornym czasie rzeczywiście wypełniały definicję służby na rzecz totalitarnego państwa. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd doszedł do wniosku, że zakład emerytalno-rentowy nie zdołał wykazać, aby treść notatki sporządzonej
przez IPN, a odnoszącej się do bezprawnych działań rzekomo podejmowanych przez W. O., została potwierdzona w dokumentach zgromadzonych w toku procesu.

W aktualnym stanie prawnym Sąd Najwyższy również wyraził swój pogląd. W sprawie o sygn. akt III UZP 1/20 podjął w składzie 7-osobowym uchwałę z dnia 16 września 2020 r.,
w której stwierdził, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka. Wprawdzie powołana uchwała zapadła w sprawie jednostkowej, ale pogląd prawny, jaki wyraził w niej Sąd Najwyższy, Sąd Okręgowy podziela. To z kolei oznacza, że w analizowanym przypadku stwierdzenie o pełnieniu przez odwołującego służby na rzecz totalitarnego państwa nie może być dokonane wyłącznie na podstawie informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, lecz na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu (art. 13b ust. 1 w związku z art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r.). W tym kontekście Sąd Najwyższy w motywach powołanej uchwały zwrócił również uwagę, że pozbawienie sądu ubezpieczeń społecznych prawa do przeprowadzenia interpretacji przepisu art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej naruszałoby wprost art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Sąd Najwyższy uznał, że rolą sądu powszechnego jest w szczególności ustalenie długości okresu i miejsca pełnienia służby oraz stanowiska i stopnia służbowego odwołującego. Przy tym istotne jest ustalenie indywidualnych czynów konkretnej osoby pod kątem zweryfikowania, czy naruszały one podstawowe prawa i wolności człowieka.

Fakty ustalone w sprawie wskazują, że odwołujący przez cały okres zatrudnienia pełnił obowiązki związane jedynie z tłumaczeniem korespondencji. Mając na uwadze powyższe nie można przyjąć za organem emerytalno-rentowym, aby jego służba, a co za tym idzie wykonywane przez niego obowiązki pracownicze, miała na celu ograniczenie swobód obywatelskich. Tych czynności nie da się powiązać z naruszeniem zasad opisanych
w Konstytucji RP. W konsekwencji powyższego Sąd zważył, że ponowne obniżenie wysokości świadczenia emerytalnego ubezpieczonego narusza jego konstytucyjne zasady ochrony praw nabytych i sprawiedliwości społecznej, godności, ochrony czci, dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego, które zostały w sposób trafny podniesione w treści złożonego odwołania. W związku z tym Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w sentencji wyroku.