Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 8.03.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., z urzędu, wstrzymał wypłatę renty rodzinnej na rzecz K. Z. od 1.03.2022 r., tj. od miesiąca przypadającego po miesiącu ukończenia 25 lat życia w związku ukończeniem przez uprawnioną do tego świadczenia 25 roku życia.

(decyzja k. 121 akt ZUS)

Decyzją z 9.03.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 28.02.2022 r. odmówił K. Z. prawa do renty rodzinnej, na podstawie art. 68 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.), argumentując, że wnioskodawczyni w lutym 2022 r. ukończyła 25 rok życia nie będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej.

(decyzja k. 123 akt ZUS)

Uznając w/w decyzje za krzywdzące wnioskodawczyni złożyła od nich odwołania, wnosząc o ich zmianę poprzez wznowienie wypłaty renty rodzinnej do dnia ukończenia studiów, tj. 31.03.2023 r. Uzasadniając swoje roszczenie skarżące podniosła, że wszystkie egzaminy na studiach inżynierskich w przedostatnim semestrze 6-ym tych studiów zdała przed dniem, w którym ukończyła 25 rok życia tj. 15.02.2022 r. dodając, że w tym czasie trwała przerwa międzysemestralna i pozostało 6 dni do rozpoczęcia semestru letniego – ostatniego rzeczonych studiów w dniu 21.02.2022 r. Wyjaśniła, że aktualnie jest studentką 3 roku, 6 semestru, 3,5 letnich studiów inżynierskich kierunku geografia przestrzenna na Wydziale Nauk Geograficznych na Uniwersytecie (...) a planowany termin ukończenia studiów to 31.03.2023 r., załączając na tę okoliczność zaświadczenie z uczelni z 4.04.2022 r.

(odwołania k. 3, k. 3 akt VIII U 683/22)

W odpowiedziach na te odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(odpowiedzi na odwołania k. 5, k. 5 akt VIII U 683/22).

Sprawy z obu odwołań zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia za sygn. VIII U 682/22

(k. 7 akt VIII U 683/22)

W toku postępowania strony podtrzymały zajęte stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni - K. Z., urodzona (...), ukończyła 25 rok życia w dniu 15.02.2022 r.

(okoliczność niesporna)

K. Z. miała ustalone prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu T. Z. od 8.04.2017 r. do 28.02.2022 r., tj. do ukończenia 25 lat.

( okoliczności niesporne)

Wnioskodawczyni zdała maturę w 2016 r.

(zeznania wnioskodawczyni – e-protokół roprawy z dn. 8.08.2022 r.: 00:02:00 w zw. z 00:15:58, płyta CD 31)

K. Z., na 2 miesiące przed śmiercią ojca, od 21.02.2017 r. podjęła naukę w Publicznej Szkole Policealnej Ż. na kierunku technik informatyk, gdzie uczyła się do 31.08.2017 r. Później wnioskodawczyni podjęła studia na kierunku analiza chemiczna na Wydziale Chemii na Uniwersytecie (...) od 1.10.2017 r., na którym studiowała do 22.10.2018 r. Następnie kontynuowała te studia na Politechnice (...) na Wydziale Chemii w okresie od 27.09.2018 r. do 10.10.2019 r. Z uwagi m.in. na problemy zdrowotne w związku z rozpoznaniem u wnioskodawczyni stwardnienia rozsianego, odwołująca podjęła decyzję o rezygnacji z dalszego studiowania na kierunku analiza chemiczna i zmianie studiów.

(zeznania wnioskodawczyni – e-protokół rozprawy z dn. 8.08.2022 r.: 00:02:00 w zw. z 00:15:58)

W dniu 1.10.2019 r K. Z. rozpoczęła studia stacjonarne 7-semestralne (3,5 – letnie) na Uniwersytecie (...) w Ł. na Wydziale Nauk Geograficznych na kierunku gospodarka przestrzenna. Planowany termin zakończenia tych studiów to 31.03.2023 r. K. Z. zaliczyła bez żadnych problemów pierwszy i drugi rok tych studiów w planowanym terminie. Trzeci rok przedmiotowych studiów na piątym semestrze zimowym rozpoczęła w dniu 1.10.2021 r.

(zaświadczenie z UŁ z 17.05.2022 r. k. 10, zaświadczenie z UŁ z 4.04.2022 r. k. 4, zeznania wnioskodawczyni – e-prot. z 8.08.2022 r.: 00:02:00 w zw. z 00:15:58)

Zgodnie z zarządzeniem nr 150 Rektora (...) z dnia 17.05.2021 r. w sprawie podziału roku akademickiego 2021/2022 zarządzono, że:

1)  I semestr zimowy trwa od 1.10.2021 r. do 20.02.2022 r. i wyznaczono następujące terminy sesji w semestrze zimowym: od 24.01.2022 r. do 6.02.2022 r. zimowa sesja egzaminacyjna, a od 14 do 20.02.2022 r. zimowa sesja poprawkowa;

2)  II semestr letni trwa od 21.02.2022 r. do 30.09.2022 r. i wyznaczono następujące terminy sesji w semestrze letnim: od 14.06.2022 r. do 11.07.2022 r. letnia sesja ezgaminacyjna, od 12.07.2022 r. do 30.09.2022 r. przerwa przeznaczona na wakacje letnie, obozy naukowe, praktyki itp., a terminy zaliczeń kończących przedmiot i egzaminów w jesiennej sesji egzaminacyjnej przypadające na miesiąc wrzesień ustala dziekan.

(zarządzenie nr 150 Rektora (...) z dnia 17.05.2021 r. k. 11)

Wnioskodawczyni zaliczyła sesję egzaminacyjną po piątym semestrze zimowym w roku akademickim 2021/2022 w całości, bez zaliczenia warunkowego, w sesji podstawowej, która odbyła się w dniach od 24.01.2022 r. do 6.02.2022 r. Wnioskodawczyni do dnia 6.02.2022 r. zdała w pierwszych terminach wszystkie egzaminy w trakcie sesji bazowej, uzyskując tym samym - przed ukończeniem przez nią w dniu 15.02.2022 r. 25 roku życia - zaliczenie piątego semestru trzeciego roku studiów oraz status studentki szóstego semestru letniego ostatniego roku 7-semestralnych studiów pierwszego stopnia na kierunku gospodarka przestrzenna Wydziału Nauk Geograficznych na Uniwersytecie (...) w Ł..

(zaświadczenie z UŁ z 17.05.2022 r. k. 10, zaświadczenie z UŁ z 4.04.2022 r. k. 4, zarządzenie nr 150 Rektora (...) z dnia 17.05.2021 r. k. 11, regulamin studiów w Uniwersytecie (...) k. 12-18, zeznania wnioskodawczyni – e-prot. z 8.08.2022 r.: 00:02:00 w zw. z 00:15:58, płyta CD k. 31)

Powyższy stan faktyczny Sąd odtworzył na podstawie powołanych dokumentów, których nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu, a także na podstawie zeznań wnioskodawczyni przyznając im w całości walor wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oba odwołania są zasadne.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 291) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Do renty rodzinnej uprawnieni są m. in. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione (art. 67 ust. 1 pkt 1).

Jak postanowiono w art. 68 ust. 1 i 2 w/w ustawy, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów (ust. 2 art. 68 w/w ustawy).

Istota renty rodzinnej służącej dziecku zmarłego ubezpieczonego sprowadza się do zapewnienia mu świadczenia umożliwiającego kontynuację nauki w celu uzyskania zdolności do samodzielnego utrzymania ( tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 3.09.2014 r., III AUa 1972/13, LEX nr 1506643).

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą przepisy o rencie rodzinnej nie uzależniają prawa do tego świadczenia od systematyczności nauki, jej pozytywnych rezultatów, ewentualnego powtarzania semestrów. Ograniczenia dotyczą jedynie wieku oraz konieczności kontynuowania nauki (tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 17.03.2005 r., III AUa 702/04, R. 2005, nr 6). Podobne stanowisko zajął też Sąd Apelacyjny w Łodzi (III AUa 351/12, LEX nr 1223384). Prawo do renty rodzinnej jest związane przede wszystkim z posiadaniem statusu ucznia lub studenta. Status ten jest pojęciem formalnym. Powstaje przez wpisanie na listę uczniów lub studentów, a ustaje przez skreślenie z niej lub ukończenie szkoły.

Choć w orzecznictwie wskazywano również na negatywne zjawisko tzw. pozorowania nauki, polegające na przedłużaniu nauki jedynie w celu podtrzymania uprawnień rentowych ( vide wyroki SA w Katowicach z 6.12. 2011 r., III AUa 569/11, LEX nr 1171268 czy SA w Ł. z 20.05.2013 r., III AUa 542/13, LEX nr 1321964; a także wyroki SN: z 5.07.2012 r., I UK 65/12, LEX nr 1231467; z 3.08.2012 r., I UK 96/12, LEX nr 1226829; z 19.02.2013 r., I UK 471/12, LEX nr 1308053), to jednak w rozpoznawanej sprawie nie ma wątpliwości, że ubezpieczona faktycznie studiuje na Uniwersytecie (...) na Wydziale Nauk Geograficznych, czego efektem jest zaliczenie przez nią pomyślnie podstawowej sesji egzaminacyjnej do dnia 6.02.2022 r. po zakończeniu piątego semestru stacjonarnych 7-smestralnych studiów pierwszego stopnia na kierunku gospodarka przestrzenna i tym samym uzyskanie statusu studentki szóstego semestru tych studiów na ostatnim roku przed ukończeniem przez nią w dniu 15.02.2022 r. wieku 25 lat. Termin planowany ukończenia tych studiów to 31.03.2023 r.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że Sąd Najwyższy w wyroku z 6.04. 2006 r., II UK 174/05 (OSNPUSiSP 2007, nr 7-8, poz. 107) jednoznacznie stwierdził, że prawo do pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia ostatniego roku akademickiego, na którym uprawniony ukończył 25 rok życia i to bez względu na to, czy rok ten powtarza, czy odbywa na nim studia po raz pierwszy. Stanowisko takie zajął również SA w G. w wyroku z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie III AUa 262/07 (POSAG 2008, nr 1).

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że wnioskodawczyni wprawdzie ukończyła 25 rok życia w trakcie przerwy międzysemestralnej tj. w dniu 15.02.2022 r., przed rozpoczęciem zajęć na szóstym semestrze, który rozpoczął się 21.02.2022 r., lecz bezspornym jest również i to, że wszystkie egzaminy w sesji kończącej semestr piąty zimowy zdała w sesji podstawowej do 6.02.2022 r. a zatem od tego dnia uzyskała status studentki szóstego semestru ostatniego roku studiów 7-semestralnych, których termin planowanego zakończenia to 31.03.2023 r. Okoliczność, że semestr szósty letni w roku akademickim 2021/2022 rozpoczął się 21.02.2022 r. w żaden sposób nie może pozbawić odwołującej, od dnia 1.03.2022 r. prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, skoro posiadała już status studentki przedostatniego szóstego semestru studiów od 6.02.2022 r. a zatem przed ukończeniem 15.02.2022 r. 25 roku życia. Zarówno bowiem uzyskanie wpisu na ostatni rok studiów w trakcie wakacji studenckich, czy przerwy międzysemestralnej, nie stanowi okoliczności uzasadniającej wstrzymanie dotychczas wypłacanego świadczenia. Nie ulega wątpliwości, że na uczelni wyższej okresem rozliczeniowym jest semestr lub rok akademicki, który trwa od 1 października do 30 września następnego roku. Skoro zatem wnioskodawczyni ukończyła wiek 25 lat w okresie rozliczeniowym i w dniu 6.02.2022 r. posiadała zezwolenie do studiowania w następnym semestrze letnim, które to prawo nabyła po zdaniu wszystkich egzaminów kończących semestr piąty i to w pierwszych terminach do 6.02.2022 r., to z całą pewnością była przed 15.02.2022 r. studentką ostatniego roku studiów w semestrze szóstym przedostatnim na tym kierunku.

W tym miejscu Sąd Okręgowy pragnie także wskazać, że podziela również w całości pogląd zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w powołanym przez skarżącą wyroku z 8.08.2007 r. II UK 15/07 (OSNP z 2008 r., nr 19-20, poz. 295), który SN podtrzymał w późniejszych judykatach, jak choćby w wyroku z 26.03.2015 r., II UK 138/14 (Legalis nr 1231772), a zgodnie z którym nie traci prawa do renty rodzinnej osoba, która ukończyła 25 lat życia w okresie wakacji studenckich po ukończeniu zajęć na przedostatnim roku studiów a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis i to nawet w sytuacji, gdyby był to wpis warunkowy. Z kolei w wyroku z dnia 20 kwietnia 2006 r., I UK 265/05 (niepublikowany), SNwskazał, że ustalenie daty, w której dziecko pobierające rentę rodzinną było na ostatnim roku studiów w rozumieniu art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, następuje na podstawie wpisu dokonanego w oparciu o regulamin obowiązujący w uczelni. Aktualny jest także pogląd zaprezentowany w uchwale z 23.02.1989 r., III UZP 3/89 (OSP 1990 nr 5-6, poz. 246), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że studentka, która na przedostatnim roku studiów zdała wszystkie wymagane egzaminy i która ukończyła 25 lat życia przed rozpoczęciem zajęć w nowym roku akademickim, zachowuje prawo do renty rodzinnej do zakończenia ostatniego roku studiów. Fakt, że osoba ubiegająca się o rentę rodzinną ukończyła 25 lat w okresie wakacji studenckich po ukończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis, nie oznacza, że utraciła uprawnienia do świadczenia w oparciu o art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na uwadze powyższe rozważania, zdaniem Sądu Okręgowego, nie ma żadnych wątpliwości, że wnioskodawczyni spełniła wszelkie przesłanki określone w art. 68 ust. 2 ustawy rentowej, ukończyła 25 lat na ostatnim roku studiów, a zatem prawo do renty rodzinnej powinno zostać wydłużone do zakończenia tego roku studiów czyli do 31.03.2023 r.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone decyzje i przyznał wnioskodawczyni dalsze prawo do renty rodzinnej od dnia 1.03.2022 r. do czasu zakończenia ostatniego roku studiów do dnia 31.03.2023 r.

A.P.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS , wyrażając zgodę na wypożyczenie akt ZUS