Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2022 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 października 2022 roku w Warszawie

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o rentę z tytułu całkowitej niezdolności o pracy

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 7 października 2019 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżona decyzję w ten sposób, że przyznaje K. K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 października 2019 roku do 30 września 2022 roku.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

K. K. w dniu 25 października 2019r. złożył odwołanie od orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 24 września 2019r., w którym Komisja Lekarska stwierdziła częściową niezdolność do pracy.

Uzasadniając odwołanie, ubezpieczony nie zgodził się z brakiem stwierdzenia przez Komisję Lekarską całkowitej niezdolności do pracy. Podkreślił, że codzienne funkcjonowanie sprawia mu dużo trudności i bólu, a nawet wyklucza całkowicie z życia codziennego. Nieświadome zejście z krawężnika lub ze schodów prawą nogą skutkuje ogromnym uderzeniem bólu, ścinającym z nóg. Podróżowanie odbywa się tylko w pozycji stojącej, nie dłużej niż przez dwadzieścia minut, bądź w pozycji leżącej ze względu na drętwienie oraz ból nogi i kręgosłupa. Nawet po niewielkiej aktywności ruchowej pojawia się ból prawej nogi, zaczynający się od pośladka, promieniując przez wewnętrzną część uda, a kończąc na stopie. Wszystkie dolegliwości bólowe nasilają się wraz ze zmęczeniem organizmu. Przy dłuższym przebywaniu w pozycji pionowej i chodzeniu, zaczynają się również silne bóle w klatce piersiowej, których pierwszym symptomem jest przykurcz i ból pleców w środkowej części łopatek. Ponadto ubezpieczonemu doskwierają bóle górnych stawów, zwłaszcza barków, nie pozwalające na podnoszenie samodzielnie prawej ręki (drętwienie palców i promieniujący ból całej ręki). W związku z powyższym odpoczynek w pozycji leżącej musi odbywać się kilkanaście razy dziennie.

Dodatkowo ubezpieczony wskazał, że był trzykrotnie leczony operacyjnie w 2018r. W 2019r. był ponownie hospitalizowany z kwalifikacją do kolejnej operacji, od której odstąpiono, ponieważ stwierdzono, że jeszcze obniżyłyby się odległości międzykręgowe, uciskając bardziej na zakończenia nerwowe. Zastosowano wtedy zabieg blokady dolnej części kręgosłupa (przy pomocy aparatu RTG) oraz zakwalifikowano ubezpieczonego do zabiegu chirurgicznego poddania stabilizacji kręgosłupa ( odwołanie z dnia 23 października 2019r., k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o odrzucenie odwołania na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., ponieważ z treści odwołania wynika, że ubezpieczony odwołuje się od orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 24 września 2019r., a nie od decyzji organu. W związku z tym zastosowanie znajdzie przepis art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd odrzuci pozew (odwołanie), jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna (odpowiedź na odwołanie z dnia 7 listopada 2019r., k. 7 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 17 grudnia 2019r. K. K., odpowiadając na skierowane do niego zobowiązanie, wskazał że pismo z dnia 23 października 2019r. miało dotyczyć odwołania od decyzji ZUS z dnia 7 października 2019r., znak: (...), w której została mu przyznana renta z tytułu częściowej, a nie całkowitej niezdolności do pracy. Błędne oznaczenie tego pisma, jako stanowiącego odwołanie od orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS, należy potraktować jako omyłkę pisarską (pismo procesowe K. K. z dnia 17 grudnia 2019r., k. 14 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2020r. podtrzymał stanowisko zaprezentowane w odpowiedzi na odwołanie, a w przypadku jego nieuwzględnienia, wniósł o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 7 października 2019r., znak: (...) ponieważ ubezpieczony został skierowany na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 24 września 2019r. stwierdziła częściową niezdolność do pracy do 31 marca 2020r. W oparciu o powyższe orzeczenie, decyzją z dnia 7 października 2019r. przyznano K. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 31 marca 2020r. ( pismo procesowe organu rentowego z dnia 5 lutego 2020r., k. 20 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. K., ur. (...), ma wykształcenie średnie techniczne. W okresie od dnia 1 grudnia 1982r. do dnia 30 listopada 1983r. i od 1 lutego 1984r. do 30 kwietnia 1984r. prowadził działalność gospodarczą, a od 6 czerwca 1984r. do 30 lipca 1984r. pracował w Zakładzie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku elektryk. Od 1 listopada 1984r. do 31 stycznia 1985r. zatrudniony był w Zakładzie (...) w charakterze osoby współpracującej, natomiast od 28 marca 1985r. do 30 kwietnia 1985r. u J. B.. Od 12 maja 1986r. do 15 kwietnia 1988r. pracował na stanowisku krawca dla A. N. prowadzącego Dziewiarstwo Maszynowe, Krawiectwo, Lekkie Bieliźniarstwo. Od 1 stycznia 1999r. do 30 czerwca 2017r. prowadził działalność gospodarczą, której przedmiotem była konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych. Od 6 listopada 2017r. do 26 czerwca 2018r. pracował w (...) E. na stanowisku montera szyb samochodowych. W czasie pracy przygotowywał samochody do montażu szyb, demontował ramiona wycieraczek i listwy boczne na słupkach oraz pomagał przy wycinaniu szyb do montażu, czyścił je, odtłuszczał i nakładał klej, zakładał przyssawki i montował je wspólnie z pracodawcą ( zaświadczenie, k. 69 a.r.; umowa o pracę, k. 74 a.r.; świadectwa pracy, k. 72-73 a.r.; poświadczenia ubezpieczenia, k. 6, 45, 47, 62, 64, 81, 94-95 a.r.; odpis wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 8 lutego 2019r. wraz z uzasadnieniem, nienumerowane karty a.r.).

W dniu 9 grudnia 2017r. podczas przesuwania w domu ciężkiej, dębowej komody K. K. doznał urazu kręgosłupa. Od 11 grudnia 2017r. był niezdolny do pracy.
W okresie od dnia 8 stycznia 2018r. do dnia 12 stycznia 2018r. był hospitalizowany w Oddziale (...) Kręgosłupa (...) w O. z rozpoznaniem ciasnoty kanału kręgowego L4/L5
i L5/S1 prawostronnej oraz przepukliny jądra miażdżystego L5/S1 prawostronnej. W dniu 10 stycznia 2018r. wykonano odciążenie kanału kręgowego L4/L5 i L5/S1 prawostronnie, wycięcie dysku L5/S1 prawostronnie oraz uwolnienie od ucisku korzeni L5/S1. Z powodu nawrotowej stenozy kanału kręgowego L4/L5 i L5/S1 ponownie był operowany
w dniu 30 lipca 2018r. (odciążenie kanału kręgowego L4/L5 i L5/S1 prawostronne) oraz w dniu 19 grudnia 2018r. W okresie od 23 lipca 2019r. do 25 lipca 2019r. po raz kolejny miała miejsce hospitalizacja ubezpieczonego w Oddziale (...) Kręgosłupa (...) w O. z rozpoznaniem: ,,Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego. Zespół bólowy kręgosłupa L-S”. W karcie informacyjnej zaznaczono, że został przyjęty z powodu dolegliwości bólowych prawej kończyny dolnej, nasilających się w czasie siedzenia, wstawania i chodzenia. W dniu 24 lipca 2019r. wykonano odnerwienie powierzchni stawowej wyrostków stawowych L4-L5-S1 poprzez iniekcje D. i X. pod kontrolą RTG. W dniu 25 lipca 2019r. wystawiono zaświadczenie o stanie zdrowia ubezpieczonego z rozpoznaniem nawrotowej ciasnoty kanału kręgowego na poziomie L4-L5 i L5-S1 oraz przewlekłej dyskopatii C4-C5, zawrotów głowy i nadciśnienia tętniczego. Zaznaczono, że ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy. Również w dniu 22 października 2019r. w Klinice (...) w O. wystawiono ubezpieczonemu zaświadczenie o stanie zdrowia z takim rozpoznaniem jak poprzednio. Ponadto podkreślono, że pomimo leczenia operacyjnego, nie uzyskano zadowalającej poprawy. Rokowania co do wyleczenia zostały określone jako niepewne. W kolejnym zaświadczeniu o stanie zdrowia z Poradni (...) Urazowo-Ortopedycznej (...) w O. z dnia 30 stycznia 2020r. potwierdzono, że ubezpieczony został zapisany do zabiegu operacyjnego - stabilizacji międzytrzonowej L4-L5 i L5-S1. W dniu 4 maja 2020r. zostało mu wydane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Z powodu schorzeń narządu ruchu (05-R), orzeczono umiarkowany stopień niepełnosprawności od 9 marca 2020r. do 4 maja 2021r. Jednocześnie podkreślono, że możliwe jest wykonywanie zatrudnienia jedynie na stanowisku przystosowanym do niepełnosprawności ( dokumentacja medyczna, k. 6 a.s.; zaświadczenie o stanie zdrowia, k. 25 a.s.; orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, k. 33 a.s.).

K. K. w dniu 6 września 2018r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniosek o ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS ustalił całkowitą niezdolność do pracy od 11 grudnia 2017r. do 31 marca 2019r. W związku z powyższym organ rentowy wydał decyzję z dnia 13 listopada 2018r. o przyznaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 września 2018r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, do 31 marca 2019r. Do ustalenia wysokości świadczenia Zakład uwzględnił okresy składowe wynoszące 26 lat, 6 miesięcy, 16 dni, tj. 318 miesięcy ( wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, k. 1 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 15 października 2018r., k. 13 a.r.; decyzja o przyznaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z 13 listopada 2018r., k. 22 a.r.).

W uwagi na nasilające się problemy zdrowotne, w dniu 27 lutego 2019r. ubezpieczony złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. W związku z tym wnioskiem został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który w dniu 28 marca 2019r. ustalił, że badany jest całkowicie niezdolny do pracy do 30 września 2019r. W oparciu o powyższe organ rentowy wydał decyzję z dnia 30 kwietnia 2019r. o przyznaniu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 kwietnia 2019r., tj. od następnego dnia po ustaniu świadczenia, do 30 września 2019r. ( wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, k. 59 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 28 marca 2019r., k. 61 a.r.; decyzja o przyznaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z 30 kwietnia 2019r., k. 86 a.r.).

W dniu 7 sierpnia 2019r. ubezpieczony złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. W związku z tym wnioskiem został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który w dniu 4 września 2019r. ustalił, że badany jest częściowo niezdolny do pracy do 31 marca 2020r. Również Komisja Lekarska ZUS, do której K. K., wniósł sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, w orzeczeniu z 24 września 2019r. stwierdziła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 marca 2020r. W oparciu o powyższe organ rentowy w decyzji z dnia 7 października 2019r. przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 października 2019r. do 31 marca 2020r. Ubezpieczony odwołał się od wskazanej decyzji ( wniosek o ustalenie prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy, k. 124 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 4 września 2019r., k. 125 a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 24 września 2019r., k. 131 a.r.; decyzja z 7 października 2019r. o przyznaniu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, k. 142 a.r.).

W toku postępowania, zainicjowanego odwołaniem K. K., Sąd postanowieniem z dnia 20 grudnia 2019r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego ortopedy celem ustalenia: czy ubezpieczony jest zdolny czy też całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy zarobkowej, ze szczególnym wskazaniem daty powstania tej niezdolności; czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres, a także czy nastąpiła zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego (poprawa lub pogorszenie) i na czym polegała ( postanowienie z dnia 20 grudnia 2019r., k. 15 a.s.).

W opinii z dnia 22 kwietnia 2021r. biegły sądowy ortopeda - traumatolog M. G. rozpoznał u ubezpieczonego zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z przewlekłym zespołem bólowym. Wskazał na przebyte leczenie operacyjne zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych na poziomie segmentu ruchowego L4-L5 i L5-S1, dyskopatię C4-C5 i zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa piersiowego. Na podstawie analizy akt sprawy stwierdził u K. K. całkowitą niezdolność do pracy, która istniała w dniu 1 października 2019r. i trwa do dnia 30 września 2021r. Wyjaśnił, że pomimo dotychczasowego leczenia, w tym leczenia operacyjnego kręgosłupa L-S, nie uzyskano istotnej poprawy. Z tego też powodu ubezpieczony został zakwalifikowany do kolejnego zabiegu operacyjnego, tj. usztywnienia kręgosłupa na poziomie L4-L5 i L5-S1. Jednocześnie w zaświadczeniach o stanie zdrowia, wystawionych przez specjalistę chirurga i ortopedę-traumatologa, podkreślono, że nie jest zdolny do pracy. Według biegłego sądowego, ograniczenia funkcjonalne kręgosłupa lędźwiowego czynią ubezpieczonego niezdolnym nie tylko do prac fizycznych wysiłkowych, ale i prac związanych z długotrwałą pozycją siedzącą. Uzasadnione jest zatem orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy ( opinia biegłego sądowego M. G. z dnia 22 kwietnia 2021r., k. 66-68 a.s.).

Postanowieniem z dnia 15 września 2021r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego specjalisty medycyny pracy na te same okoliczności, które zostały wskazane w postanowieniu z dnia 20 grudnia 2019r. ( postanowienie z dnia 15 września 2021r., k. 113 a.s.).

W opinii z dnia 4 kwietnia 2022r. biegła sądowa z zakresu medycyny pracy M. P. wskazała, że K. K. od 2017r. cierpi na bóle kręgosłupa. W 2018r. przebył trzy operacje kręgosłupa lędźwiowego. Z uwagi na perforację żołądka nie może brać leków przeciwbólowych. W 2019r. miał wykonaną blokadę sterydową, a w marcu 2021r. stabilizację kręgosłupa L4/L5/L6. W dniu 10 lutego 2022r. doznał urazu skrętnego kolana prawego
i unieruchomienia kolana prawego w stabilizatorze szynowo - opaskowym na udo i goleń. Skarży się na ból kręgosłupa, kolana prawego i mrowienie prawej stopy. Ma także problemy z przemieszczaniem się. Przyjmuje leki A., V., B.. W opinii biegłej jest całkowicie niezdolny do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Mimo przeprowadzonego leczenia, w tym leczenia operacyjnego kręgosłupa L-S, nie odzyskał zdolności do pracy. Ograniczenia funkcjonowania kręgosłupa szyjnego, piersiowego
i lędźwiowego stanowią przeciwskazanie do wykonywania prac związanych z wysiłkiem fizycznym oraz prac w długotrwałej pozycji siedzącej. W zakresie niezdolności do pracy, rokowania ubezpieczonego są niepewne. W październiku 2022r. konieczna jest ponowna ocena stanu zdrowia. W opinii biegłej z zakresu medycyny pracy stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie ( opinia biegłej sądowej M. P. z dnia z 4 kwietnia 2022r., k. 151-154 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną K. K., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych: ortopedę - traumatologa M. G.
i specjalistkę z zakresu medycyny pracy M. P.. Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy, z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz w przypadku opinii biegłej z zakresu medycyny pracy - po przeprowadzeniu badań. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski dotyczące braku poprawy stanu zdrowia K. K., występowania u niego całkowitej niezdolności do pracy oraz czasu, kiedy powstało naruszenie sprawności organizmu taką niezdolność do pracy powodujące, są zbieżne oraz mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione.

Sąd, dokonując oceny opinii biegłych sądowych, miał na względzie, że organ rentowy z tymi opiniami nie zgodził się, przy czym jeśli chodzi o zastrzeżenia względem opinii M. G., to poza tym, że Przewodnicząca Komisji Lekarskich ZUS zażądała przedstawienia dokumentacji z leczenia oraz badania stanu układu ruchu i podkreśliła, że Komisja Lekarska ZUS badała ubezpieczonego, biorąc pod uwagę niesprawności kręgosłupa (k. 80 a.s.), to nie sformułowała konkretnych zarzutów wobec oceny, jakiej w opinii dokonał M. G.. Sąd, oceniając opinię tego biegłego, miał na względzie to, że biegły – choć nie badał ubezpieczonego w odróżnieniu od Komisji Lekarskiej ZUS – to miał dostęp do dokumentacji medycznej, którą należycie przeanalizował i nie jest prawdą, co sugeruje stanowisko Przewodniczącej Komisji Lekarskich ZUS, że oparł się na wynikającym z tej dokumentacji stwierdzeniu leczącego ubezpieczonego ortopedy o niezdolności do pracy. Oczywiście okoliczność, że taka ocena w zaświadczeniach lekarskich znalazła się, została przez M. G. odnotowana w opinii, jednak nie to było podstawą sformułowania wniosku końcowego zaprezentowanego w opinii. M. G., uwzględniając przebieg leczenia K. K., wskazał że leczenie operacyjne kręgosłupa nie spowodowało istotnej poprawy. W związku z tym doszło do zakwalifikowania do kolejnego zabiegu operacyjnego – usztywnienia kręgosłupa na poziomie L4-L5 i L5-S2. Ponadto biegły zwrócił uwagę na ograniczenia funkcjonalne kręgosłupa lędźwiowego, które czynią K. K. niezdolnym do pracy fizycznej wysiłkowej oraz do prac wiążących się z długotrwałą pozycją siedzącą, a także odwołał się do orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, w którym podkreślono, że ubezpieczony może wykonywać zatrudnienie tylko na stanowisku przystosowanym do niepełnosprawności.

Sąd, uwzględniając powołane okoliczności, nie znalazł podstaw do zakwestionowania opinii, którą wydał M. G.. Wprawdzie biegły ten nie badał ubezpieczonego, ale dysponował dokumentacją medyczną, także z okresu późniejszego – taką, jakiej nie posiadał organ rentowy – potwierdzającą nawrót dolegliwości bólowych kręgosłupa L-S, promieniujących do prawej stopy poprzez tylną powierzchnię uda oraz przednią powierzchnię podudzia oraz hospitalizację w dniach 1 marca 2021r. – 13 marca 2021r. Podczas tej właśnie hospitalizacji wykonano u ubezpieczonego stabilizację przeznasadową L4-L5-S1 m. (...), dekompresję kanału kręgowego L4-L5-S1 prawostronną, usztywnienie międzytrzonowe L4-L5-S1, a także usztywnienie tylne L4-L5-S1-S2 przeszczepami kostnymi autogennymi. Ponadto w karcie informacyjnej dotyczącej tego właśnie leczenia szpitalnego zwrócono uwagę, że w dniu 17 lipca 2020r. u ubezpieczonego została wykonana termolezja gałązek przyśrodkowych nerwów rdzeniowych L3-L4, L4-L5 i L5-S1 obustronnie, po której poprawa utrzymywała się do września 2020r. (k. 43-44 a.s.), co później w wydanej opinii szerzej opisała biegła sądowa M. P..

Biorąc pod uwagę wskazane informacje medyczne, zdaniem Sądu, biegły sądowy M. G. miał podstawy do oceny, że poprawa stanu zdrowia u ubezpieczonego nie nastąpiła, co zresztą potwierdzają również kolejne zaświadczenia lekarskie, wystawione już po dacie badania przez Komisję Lekarską ZUS. Z nich również wynika brak trwałej poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego, niepewne rokowania, a także wcześniej wspomniana ocena związana z niezdolnością do pracy (k. 6, 25, 138 – 145 a.s.).

Z uwagi na wskazane okoliczności Sąd jako rzetelną ocenił również opinię biegłej sądowej M. P. – specjalistki z zakresu medycyny pracy. Wskazana biegła przeprowadziła badanie ubezpieczonego, którego wyniki zaprezentowała w opinii. Ponadto przeanalizowała dokumentację, którą analizował również M. G., a także dodatkowe dokumenty przedstawione przez ubezpieczonego. Uwzględniając je, a przede wszystkim wynikającą z nich okoliczność braku poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego, biegła zaprezentowała taką samą ocenę odnośnie stopnia niezdolności do pracy jak M. G.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. zgłosił zastrzeżenia
do opinii biegłej sądowej z dziedziny medycyny pracy i wniósł o powołanie innego biegłego sądowego. Zarzucił biegłej brak znajomości zasad orzecznictwa lekarskiego, gdyż biegła wskazała, że całkowita niezdolność do pracy, to niezdolność do pracy zgodnie z kwalifikacjami, a wiadomo, że jest to niezdolność do jakiejkolwiek pracy. Poza tym, wedle organu rentowego, w opinii biegłej wymienione zostały dane medyczne z dokumentacji i dolegliwości, ale nie ma żadnego medycznego uzasadnienia całkowitej niezdolności do pracy ( pismo procesowe organu rentowego z dnia 5 września 2022r. z załącznikiem, k. 166-167 a.s.).

Sąd zastrzeżeń, na jakie wskazał organ rentowy, nie podzielił. Nie jest prawdą, że biegła nie wskazała uzasadnienia medycznego oceny, którą zaprezentowała. Odwołując się do dokumentacji medycznej i danych, jakie z niej wynikają, biegła – podobnie jak M. G. – zaakcentowała brak odzyskania zdolności do pracy przez ubezpieczonego, mimo przeprowadzonego leczenia operacyjnego kręgosłupa. Wskazała na ograniczenia funkcjonowania kręgosłupa, brak poprawy stanu zdrowia, niepewność rokowań oraz przeciwskazania do wykonywania pracy związanej z wysiłkiem fizycznym oraz długotrwałą pozycją siedzącą. Zestawiając powyższe z tym, co wskazuje dokumentacja medyczna, a także z tym na co zwróciła uwagę biegła sądowa neurolog, oceniając stan zdrowia K. K. w sprawie dotyczącej stopnia niepełnosprawności (k. 46 a.s.), Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania opinii i dopuszczenia dowodu z opinii kolejnego biegłego sądowego. Wskazany wniosek organu rentowego został więc pominięty na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. ( k. 168 a.s.).

Oceniając jeszcze zarzuty organu rentowego, zgłoszone wobec opinii M. P., Sąd miał na względzie, że choć biegła użyła w opinii sformułowania, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, to nie oznacza, że nie zna zasad orzecznictwa w sprawach o rentę. Analiza całości opinii, a nie tylko wskazanego zwrotu, potwierdza że biegła pisząc o całkowitej niezdolności do pracy miała na uwadze niezdolność do jakiejkolwiek pracy, podobnie jak biegły sądowy M. G..

Obie opinie biegłych - ortopedy i specjalisty medycyny pracy okazały się zbieżne tak co do stopnia niezdolności do pracy, jak i ogólnej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego. Jedyne w czym biegli różnili się, to czas, do którego zasadne było orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy. Biegły M. G. wskazał na dzień 30 września 2021r., natomiast biegła sądowa M. P., która badała ubezpieczonego w kwietniu 2022r., a więc rok po dacie wydania opinii przez M. G. i już po upływie tej daty końcowej całkowitej niezdolności do pracy, którą oznaczył ww. biegły, wskazała że w październiku 2022r. konieczna jest ponowna ocena stanu zdrowia K. K.. Uwzględniając powołane okoliczności, tj. zgodność oceny obu biegłych co do stanu zdrowia ubezpieczonego oraz wciąż występujący brak poprawy w kwietniu 2022r., a więc w czasie, kiedy opinię wydawała M. P., zasadne było przyjęcie 30 września 2022r., jako daty, do której powinna być orzeczona całkowita niezdolność do pracy. Przy tym trzeba zaznaczyć, że forma odpowiedzi przez biegłą z zakresu medycyny pracy na pytanie dotyczące czasu, na jaki powinna być orzeczona niezdolność do pracy, odwołująca się do daty kiedy powinna być dokonana ponowna ocena stanu zdrowia, choć nie jest formułą z jaką zwykle mamy do czynienia w przypadku odpowiedzi na tego rodzaju pytania, jest dopuszczalna, a przede wszystkim – mimo uwag organu rentowego – nie pozostawia żadnych wątpliwości dotyczących tego, o co Sąd zapytywał biegłą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Rozpoznanie sprawy w analizowanym przypadku nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c. (Dz. U. z 2021r., poz. 11), który przewiduje, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie okoliczności istotne w sprawie zostały wyjaśnione i ostatecznie ustalone poprzez dowody przeprowadzone na posiedzeniu niejawnym. Nie było więc potrzeby wyznaczania rozprawy, tym bardziej że strony o to nie wnosiły. W tych okolicznościach Sąd na podstawie powołanego przepisu ocenił, że wyznaczenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym. O takim sposobie załatwienia sprawy Sąd wcześniej uprzedził strony, powołując się dodatkowo na art. 15 zzs ¹ ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r., poz. 1842) i udzielając stronom tygodniowego terminu na złożenie pism procesowych prezentujących ich stanowiska w sprawie (k. 169-170 a.s.).

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008r., I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006r. ( I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Badając istnienie analizowanej, a w przedmiotowej sprawie spornej przesłanki warunkującej przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii dwóch biegłych sądowych - z zakresu ortopedii i traumatologii
oraz medycyny pracy. Ich ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej, tylko ogólnie należy jeszcze raz wskazać, że opinie są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione. Różnią się tylko datą, do której powinna być orzeczona u ubezpieczonego całkowita niezdolność do pracy, co Sąd poddał już analizie. Poza tym biegli byli zgodni co do oceny stanu zdrowia K. K., a w szczególności stopnia niezdolności do pracy. Sąd nie miał podstaw, by opinie zakwestionować, biorąc pod uwagę to, że z dokumentacji medycznej, poddanej analizie przez biegłych, wynika że pomimo dotychczasowego leczenia, w tym leczenia operacyjnego kręgosłupa L-S, nie uzyskano u K. K. istotnej poprawy. Z tego też powodu ubezpieczony został zakwalifikowany do kolejnych zabiegów operacyjnych, które przeprowadzono u niego w lipcu 2020r. i marcu 2021r. Jednocześnie w zaświadczeniach
o stanie zdrowia, wystawionych przez chirurga ortopedę-traumatologa, przez cały czas akcentowano niezdolność do pracy, brak poprawy stanu zdrowia albo poprawę krótkotrwałą, a także niepewne rokowania.

W związku z powyższym, według biegłych sądowych, K. K. jest niezdolny nie tylko do prac fizycznych wysiłkowych, ale i prac związanych z długotrwałą pozycją siedzącą. Wobec tego uzasadnione jest stwierdzenie u niego całkowitej niezdolności do pracy od 1 października 2019r., a tym samym dokonanie zmiany zaskarżonej decyzji, która jest błędna. Ubezpieczony zgodnie ze stanowiskiem ZUS, po 30 września 2019r. jest wciąż niezdolny do pracy, ale nie – jak przyjęto – w stopniu częściowym, a całkowicie. W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 7 października 2019 roku została zmieniona w ten sposób, że Sąd przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 października 2019r. do 30 września 2022r.

Ustalenie terminu, od jakiego Sąd uznał za zasadne przyznanie ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia wynika z dyspozycji art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym w razie ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczenia rentowego, świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do świadczenia,
nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję
z urzędu. W rozpatrywanej sprawie K. K. pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przyznaną do 30 września 2019r., a wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty złożył w sierpniu 2019r., wobec czego zasadne było przyznanie mu świadczenia na dalszy okres, a więc od 1 października 2019r. Z kolei data, do której takie świadczenie zostało przyznane wynika z opinii biegłej sądowej M. P.. Biegła, oznaczając taką datę, nie była zgodna z biegłym M. G., to jednak było już przedmiotem szerokiej analizy. Sąd zgodnie z jej wynikami przyjął, że datą, do której należało przyznać ubezpieczonemu świadczenie rentowe, był 30 września 2022r.

Innych warunków, określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2-3 ustawy emerytalnej, Sąd nie badał z uwagi na okoliczność, że ubezpieczony po 30 września 2019r., według ZUS, wciąż miał prawo do renty, z tym że z tytułu częściowej niezdolności do pracy, co czyni bezzasadną ocenę w ww. zakresie. Jeśli chodzi zaś o warunek z art. 57 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, to ubezpieczony spełnia go, gdyż ani nie pobiera emerytury, ani jeszcze nie uzyskał do niej prawa (wiek emerytalny ukończy dopiero z dniem 5 lipca 2026r.).

Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie powołanych przepisów, orzekł jak w sentencji wyroku.