Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Gałązka

Protokolant: Karolina Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2022 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko G. S., B. S., R. W. i K. W. (1)

o zapłatę kwoty 164 969, 51 złotych

na skutek zarzutów pozwanych od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym w dniu 26 kwietnia 2020 roku

1. uchyla nakaz zapłaty wydany w niniejszej sprawie w dniu 26 kwietnia 2020 roku pod sygn. akt XX GNc 482/20, uzupełniony następnie postanowieniem z 10 sierpnia 2020 roku, i oddala powództwo;

2. zasądza od powoda Banku (...) S.A. w W. na rzecz pozwanych: G. S. i B. S. kwotę 5 417 złotych (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 5 400 złotych (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

3. oddala w pozostałym zakresie wniosek pozwanych: G. S. i B. S. o zasądzenie kosztów procesu;

4. zasądza od powoda Banku (...) S.A. w W. na rzecz pozwanych: K. W. (1) i R. W. kwoty po 5 417 złotych (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu, w tym kwoty po 5 400 złotych (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

5. oddala w pozostałym zakresie wniosek pozwanych: K. W. (1) i R. W. o zasądzenie kosztów procesu.

SSO Magdalena Gałązka

XX GC 80/21

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych: G. S., B. S., R. W. i K. W. (1) kwoty 164969,51 złotych wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W dniu 26 kwietnia 2020 toku tut. Sąd wydał przeciwko pozwanym nakaz zapłaty z weksla (pod sygn. akt XX GNc 482/20), uzupełniony następnie postanowieniem z 10 sierpnia 2020 roku w przedmiocie kosztów procesu.

Pozwani wnieśli zarzuty, w których domagali się oddalenia powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. Pozwani są poręczycielami wekslowymi umowy kredytu zawartej przez powodowy bank jako kredytodawcę oraz (...) spółkę jawną w W. jako kredytobiorcę. Umowa kredytu odnawialnego w rachunku bankowym została zawarta 28 lipca 2009 roku; przyznany kredyt wynosił początkowo 60 000 złotych, następnie został zwiększony do kwoty 210 300 złotych w ostatnim roku obowiązywania umowy. Termin spłaty kredytu upływał 28 listopada 2015 roku. Zabezpieczeniem kredytu był m. in. weksel własny in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową poręczony przez wspólników. Pozwani jako poręczyciele weksla wyrazili zgodę na treść umowy (umowa kredytu w rachunku bieżącym wraz z 10. aneksami, k- 33 do 53, weksel in blanco wraz z poręczeniem pozwanych, k- 54 i verte, umowa dot. ogólnych zasad kredytowania, k- 56 do 74).

II. Pozwani G. S. i R. W. w imieniu kredytobiorcy w dniu 5 grudnia 2014 roku złożyli deklarację do weksla in blanco. Wskazali w niej, że bank ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą kwocie kredytu wykorzystanego przez spółkę jawną (...) i niespłaconego w terminie w całości lub części wraz z odsetkami, odsetkami za opóźnienie, prowizją i innymi należnościami banku z tytułu kredytu. Bank został upoważniony do opatrzenia weksla terminem płatności wedle swego uznania (deklaracja, k- 55, zeznania pozwanych w protokole elektronicznym, protokół skrócony, k- 489 verte - 490).

III. Spółka (...) nie spłaciła w całości udzielonego jej kredytu. Nadto nie spełniła kryterium comiesięcznych wpływów na rachunek bieżący, co było przedmiotem monitu ze strony banku. Zadłużenie spółki wynosiło początkowo 211 462, 63 złotych z tytułu kapitału i 4 937, 55 złotych z tytułu odsetek. Spółka ubiegała się o restrukturyzację kredytu oraz o dokonanie podziału kredytu i rozłożenie zadłużenia na raty. Bank wyraził zgodę na spłatę ratalną i zawiesił naliczanie odsetek. Następnie, uzasadniając to niedokonywaniem terminowych spłat, pismami z 9 listopada 2016 roku i 21 grudnia 2016 roku nie wyraził zgody na wydłużenie terminu spłaty i zapowiedział wystąpienie w najbliższym czasie do sadu z pozwem o zapłatę (monit, k- 78, korespondencja z bankiem w sprawie zadłużenia, k- 79 do 85, k- 92-99, k- 123, k-132 do 135, pismo banku z 9.08.2016r., k- 86 do 91, pismo banku z 9.11.2016r., k- 100 do 104, pismo banku z 21.12.2016r., k- 106 do 108, potwierdzenia częściowych wpłat, k- 121 – 122, k-126 do 131, k- 136 do 142).

Pismem z 11 stycznia 2017 roku bank zawiadomił spółkę jawną (...) oraz wszystkich poręczycieli, że w związku z brakiem spłaty zadłużenia z umowy kredytu w dniu 27 lutego 2017 roku wypełni weksel na kwotę 211 400, 64 złotych stanowiącą aktualną wysokość zadłużenia i wystąpi o zapłatę tej kwoty do sądu. Zamiar wypełnienia weksla bank podtrzymał w kolejnym piśmie stanowiącym monit – z 8 marca 2017 roku, skierowanym do R. W. (pismo z 11.02. 2017r., k- 109 do 120, pismo z 8.03.2017 r., k- 124 - 125).

IV. Bank zawezwał pozwanych do próby ugodowej. Wniosek został złożony w dniu 30 października 2019 roku. Do wniosku została dołączona kopia niewypełnionego weksla in blanco, poręczonego przez pozwanych, poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika procesowego powoda radcę prawnego G. G., składającego wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Próba ugodowa była bezskuteczna (oryginał wniosku w dołączonych aktach I Co 2363/19, kopia weksla, k- 49 i verte w aktach I Co 2363/19, protokół posiedzenia, k- 75 i verte w aktach I Co 2363/19).

V. Bank sporządził wyciągi z ksiąg banku w dniu 7 października 2019 roku oraz w dniu 21 lutego 2020 roku; drugi wyciąg stwierdzał istnienie wymagalnego zadłużenia spółki jawnej (...) na kwotę 164 969, 51 złotych (wyciągi z ksiąg banku, k-146, k- 156). Wypełnił także weksel in blanco na kwotę 211 400, 64 złotych. Z treści weksla po wypełnieniu wynika termin płatności weksla w dniu 27 lutego 2017 roku (kopia weksla, k- 54).

Powyższym dowodom Sąd nadał walor wiarygodności. Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony (z wyjątkiem dotyczącym daty wypełnienia weksla) oraz wiarygodnych zeznań stron, znajdujących potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Sąd oddalił wniosek pozwanych o zobowiązanie powoda do wskazania danych personalnych i adresowych osoby, która wypełniła weksel oraz o przesłuchanie jej w charakterze świadka oraz wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa. Pierwszy z ww. wniosków zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania, ponieważ wszystkie istotne okoliczności faktyczne zostały dostatecznie wyjaśnione przy pomocy dokumentów. Z kolei wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa (z zastrzeżeniem, że wnioskodawca miał prawdopodobnie na uwadze raczej biegłego z zakresu pisma ręcznego, nie zaś grafologa) był całkowicie nieprzydatny dla celu wykazania daty wypełnienia weksla.

Sąd zważył, co następuje: powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Jest bezsporne, że kredyt udzielony spółce jawnej (...) nie został spłacony przez tę spółkę jako kredytobiorcę. Pozew w niniejszej sprawie został wytoczony przeciwko pozwanym jako poręczycielom wekslowym tego zobowiązania kredytobiorcy. Powództwo przeciwko poręczycielom było jednak niezasadne z uwagi na podniesiony przez pozwanych zarzut wypełnienia weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, który okazał się trafny.

Zarzut wypełnienia weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego jest jednym z zarzutów przysługujących poręczycielom wekslowym. Nie jest to zarzut przedawnienia roszczenia wobec poręczycieli, ale zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową. Uzupełnienie weksla in blanco wręczonego w celu zabezpieczenia roszczenia, dokonane po upływie terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu, nie mieści się bowiem w granicach upoważnienia do wypełnienia weksla. Treścią upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco jest objęte jedynie uzupełnienie weksla przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. Nawet w sytuacjach, w których zastrzeżono, iż wręczony weksel in blanco może być uzupełniony w każdym czasie – a taka adnotacja znalazła się w treści deklaracji wekslowej w niniejszej sprawie - chodzi jedynie o dowolną chwilę przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. W konsekwencji, osoba, która złożyła podpis na wekslu in blanco - w razie uzupełnienia tego weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu - może powoływać się, że nie jest zobowiązana wekslowo (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 14.10.1971 r., II CR 277/71, OSP 1971 r. Nr 7-8, poz. 139; z 09.09.2004 r., II CK 499/03, Glosa 2005, nr 4, s. 38; z 19.11.2004 r., V CK 228/04, OSP 2005, nr 11, poz. 130; z 09.12.2004 r., II CK 170/04; z 30.11.2005 r., III CK 274/05; z 15.02.2006 r., IV CSK 15/05; z 14.07.2006 r., II CSK 75/06; z 19.10.2006 r., V CSK 205/06; z 19.12.2007 r., V CSK 323/07; z 14.02.2008 r., II CSK 522/07; z 15.05.2008 r., I CSK 548/07; z 11.08.2010 r., I CSK 616/09, odmienny i odosobniony pogląd wyrażony jedynie w wyroku z 23.07.2004 r., III CK 203/03).

Ponieważ zgłoszony przez pozwanych zarzut nie stanowił klasycznego zarzutu przedawnienia, ale zarzut innego rodzaju, rozważanie przedstawionych przez powoda argumentów związanych z przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia wobec pozwanych jako poręczycieli wekslowych było bezprzedmiotowy. Istotne w sprawie było bowiem nie to, czy doszło do przedawnienia roszczenia do pozwanych jako poręczycieli wekslowych – ale to, czy doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia banku względem spółki jawnej (...) jako kredytobiorcy. Dowodu na przerwanie biegu przedawnienia tego właśnie roszczenia powód jednak nie przedstawił. Pisma znajdujące się w aktach sprawy dotyczą wyłącznie relacji między bankiem a pozwanymi jako poręczycielami kredytu.

Na podstawie przeprowadzonych dowodów Sąd ustalił, że umowa kredytu nie została wypowiedziana przez bank i zakończyła się z upływem terminu jej obowiązywania, tj. w dniu 28 listopada 2015 roku. W tej dacie kredyt miał zostać spłacony przez kredytobiorcę. To zaś oznacza, że w dniu następnym, tj. w dniu 29 listopada 2015 roku rozpoczął swój bieg i uzyskał wymagalność 3- letni termin przedawnienia o spłatę pozostałej części kredytu (art. 118 k.c. – roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej kredytobiorcy). Termin ten upłynął 29 listopada 2018 roku, a więc nawet przed złożeniem wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, który to wniosek nie był zresztą w ogóle kierowany do kredytobiorcy, a wyłącznie do pozwanych - poręczycieli kredytu.

Jest także oczywiste, że w dacie złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (30 października 2019 roku) weksel nie był jeszcze uzupełniony, o czym przesądza uwierzytelniona kopia weksla dołączona do tego wniosku. Uzasadnienie, jakie przedstawił w tym zakresie pełnomocnik powoda - że sporządził kopię z kopii niewypełnionego pierwotnie weksla mimo, że weksel był już w tym czasie uzupełniony - jest całkowicie nieprzekonywujące. Dołączona do wniosku kopia została bowiem poświadczona za zgodność z oryginałem, zaś oryginałem może być tylko jeden dokument weksla. Poświadczenie ma walor stwierdzenia, że tak właśnie przedstawia się oryginał dokumentu w dacie jego uwierzytelniania. Skutkuje to uznaniem, że w dacie składania wniosku o zawezwanie do próby ugodowej weksel nie został wypełniony. Ten wniosek potwierdza zresztą lektura pism banku do pozwanych. W żadnym z pism nie ma wzmianki o dokonanym wypełnieniu weksla, a jedynie informacja, że bank dopiero zamierza to zrobić. Taką informację bank skierował do pozwanego R. W. np. w piśmie z 8 marca 2017 roku, tj. wówczas, gdy wtedy, gdy – wedle treści weksla złożonego do akt – miał być on już od kilku tygodni wypełniony.

Z tych wszystkich względów Sąd uznał, że pozwani podnieśli skuteczny zarzut, że nie są zobowiązani wekslowo (art. 10 prawa wekslowego), co skutkuje uchyleniem nakazu zapłaty z 26 kwietnia 2020 roku, uzupełnionego następnie postanowieniem z 10 sierpnia 2020 roku, i oddaleniem powództwa (art. 493 § 4 zd. 2 k.p.c.).

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zobowiązując powoda jako przegrywającego spór do zwrotu kosztów pozwanym. Obejmowały one koszty zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w łącznej kwocie 5 417 złotych na rzecz pozwanych G. S. i B. S. oraz kwoty po 5 417 złotych na rzecz K. W. (1) i R. W. (odrębnie). Pozwani: G. S. i B. S. byli reprezentowani przez tego samego pełnomocnika i zgłosili swoje zarzuty we wspólnym (jednym) piśmie. Z kolei pozwani K. W. (1) i R. W. złożyli odrębne zarzuty i byli reprezentowani przez innych pełnomocników. Roszczenie pozwanych o koszty procesu w zakresie przekraczającym zasadzona kwotę minimalną Sąd oddalił uznając, że brak podstaw do jego uwzględnienia – sprawa zakończyła się na pierwszej rozprawie.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w wyroku.

SSO Magdalena Gałązka