Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2022r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 października 2022r. w K.

sprawy z powództwa (...) z/s w T. T. (nr (...))

przeciwko pozwanemu T. K. (PESEL (...))

o zapłatę

oddala powództwo w całości.

Sygn. akt I C 1101/22

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2022r. powód (...) z/s w T. T., po uprzednim umorzeniu sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym VI Nc – e (...), skierował do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego T. K. kwoty pieniężnej w wysokości 832,70zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości w stosunku rocznym odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 650,00zł od dnia 2 września 2019r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód przytoczył okoliczności mające wskazywać na jego legitymację czynną, powołując się w tym zakresie na przelew uprawnień oraz oznaczył źródło zobowiązania, jego wysokość oraz wymagalność podając, iż dochodzone roszczenie stanowi należność wynikającą z nienależycie wykonanej umowy pożyczki łączącej pozwaną z pierwotnym wierzycielem.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany podniósł, iż nie zawierał umowy pożyczki z poprzednikiem prawnym powoda oraz że nie został powiadomiony o cesji wierzytelności.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 2 sierpnia 2019r. pozwany T. K. miała zawrzeć z poprzednikiem prawnym powoda (...) z/s w (...) Sp. z o.o. z/s w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

W ramach przedmiotowej umowy (...) Sp. z o.o. z/s w W. miał przyznać pozwanemu do korzystania kwotę pieniężną w wysokości 650,00zł. Ponadto w/w podmiot oznaczył w treści umowy, iż zobowiązanie łączące strony poza należnością pożyczkową ma obejmować m.in. prowizję za udzielenie pożyczki w wysokości 177,36zł.

Całkowitą kwotę do zapłaty w/w oznaczył w wysokości 832,70zł.

Pozwany miał być zobowiązana do zwrotu kapitału i pozostałych należności pożyczkowych w terminie 30 dni do dnia 1 września 2019r.

(...) Sp. z o.o. z/s w W. przy zawieraniu opisanego wyżej kontraktu posługiwał się wzorcem umowy.

Wierzytelność z tytułu w/w kontraktu miała być przedmiotem przelewu pomiędzy (...) Sp. z o.o. z/s w W. a powodem (...) z/s w T. T..

( umowa pożyczki k. 14-16, wyciąg bankowy k. 17-18, oświadczenie o przeniesieniu wierzytelności k. 19, potwierdzenie transakcji kredytowego instrumentu pochodnego k. 60-63, zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym k. 64-66)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlega oddaleniu w całości.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia spraw.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem powoda było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż powód nie dostarczył wystarczających dowodów, które świadczyłyby, że pomiędzy pozwanym T. K. a jego poprzednikiem prawnym (...) Sp. z o.o. z/s w W. doszło do zawarcia umowy pożyczki, w szczególności, że pozwany o taką pożyczkę występował, a powód przekazał pozwanemu do korzystania jakikolwiek kapitał pożyczki. W szczególności okoliczności te nie wynikają z zaofiarowanego przez powoda materiału dowodowego. Choć z twierdzeń pozwu wynika, iż pozwany miał zawrzeć taką umowę w formie elektronicznej, z załączonych do pozwu dokumentów nie można wyprowadzić wniosku, że pozwany w ogóle wnioskował o zawarcie takiej umowy, że została ona w rzeczywistości zawarta, ani że stronami tej umowy pożyczki były wskazywane przez powoda podmioty.

Nie wynika to również z dokumentów potwierdzeń realizacji płatności na k. 17-18 dot. weryfikacji danych z dnia 18 listopada 2014r. i transakcji przelewu bankowego z dnia 2 sierpnia 2019r. ocenianych przez pryzmat braku dołączenia przez powoda umowy przelewu wierzytelności i wobec oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności datowanego dopiero na dzień 25 sierpnia 2020r. Powyższe nie pozwala zatem na jednoznaczne stwierdzenie, czy powód w dacie dokonywanych wpłat był wierzycielem pozwanego i to na jakiej podstawie i z jakiego tytułu.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przeniesienie własności przedmiotu pożyczki z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę i odwrotnie przy zwrocie pożyczki.

Nie został przedstawiony Sądowi dokument potwierdzający dokonanie konsensualnej czynności prawnej w postaci pożyczki. Powód nie sprostał temu obowiązkowi.

Umowa pożyczki (art. 720 i n. kc) jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, przy czym w pierwszej kolejności aktualizuje się obowiązek pożyczkodawcy przeniesienia na własność biorącego określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Dowód spełnienia tego obowiązku obciąża - w myśl art. 6 kc – pożyczkodawcę.

Dla ważności umowy pożyczki nie jest wymagana szczególna forma. Jednakże umowa pożyczki, której wartość przekracza 1.000 zł wymaga zachowania formy dokumentowej (forma ad probationem).

Nie chodzi przy tym o zawarcie umowy w formie pisemnej, tylko istnienie dokumentu stwierdzającego, że umowa została zawarta. Umowa może być więc zawarta w formie dowolnej, natomiast fakt jej zawarcia powinien być potwierdzony stosownym dokumentem.

Jedynie w przypadku wykonania umowy pożyczki, stosownie do treści art. 720 § 1 kc, powstaje obowiązek zwrotu. Strona powodowa zatem, stosownie do treści art. 6 kc, winna udowodnić, że przedmiot pożyczki został wydany pozwanemu. Jeżeli powód nie wykazał, by kwota istotnie została przekazana pozwanemu, tym samym brak jest, stosownie do treści art. 720 § 1 kc a contrario po stronie pozwanego obowiązku zwrotu dochodzonej kwoty. Tak więc pozwana, od której powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczki udzielił (por. wyrok SA w Warszawie z 25 kwietnia 2014r., VI ACa 719/13, z 18 listopada 2013r., VI ACA 680/13, Legalis; z 9 kwietnia 2013r., I ACA 901/12, Legalis; w Łodzi z 16 kwietnia 2014 r., I ACA 1332/13, Legalis, 25 października 2012r. VI ACa 845/12, Legalis; SA w Warszawie z 18 listopada 2013r. VI ACa 680/13, Legalis; wyrok SN z 6 lipca 2012r. V CSK 394/11, Legalis).

Ponieważ strony nie zawarły umowy pożyczki, a powód nie wykazał, że do nawiązania takiego stosunku obligacyjnego doszło pomiędzy pozwaną a powodem, to ostatecznie upadła podstawa faktyczna powództwa. Nieistnienie umowy nie stanowi podstawy do czynienia jakichkolwiek rozliczeń, gdyż brak jest świadczeń, które zostałyby spełnione w jej wykonaniu – por. wyrok SA w Katowicach z dnia 24 marca 2016r. w sprawie o sygn. akt I ACa 713/15, opubl. Legalis.

Następnie należy stwierdzić, iż w niniejszym postępowaniu powód w żaden sposób nie wykazał, iż pierwotny wierzyciel (...) Sp. z o.o. z/s w W. przeniósł na niego dochodzoną pozwem wierzytelność przysługującą w stosunku do pozwanego T. K. z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...). Przy czym okoliczność ta w żaden sposób nie wynika z dokumentów dołączonych do pozwu. Powód nie przedłożył żadnego wiarygodnego dokumentu potwierdzającego przelew tej wierzytelności pomiędzy w/w podmiotami wynikającej z tego konkretnego kontraktu.

Powód nie wykazał więc ciągu następstw prawnych od pierwotnego wierzyciela pozwanej.

W szczególności należy zwrócić uwagę na to, że powód nie dołączył w tym zakresie dokumentu umowy przelewu wierzytelności i wyciągu z listy wierzytelności, których dotyczył przelew, czy też innych dokumentów mających określać przedmiot przelewu, ani nie wykazał w żaden inny sposób, że (...) z/s w T. T. nabył od (...) Sp. z o.o. z/s w W. taką wierzytelność i w takiej wysokości z tytułu umowy pożyczki gotówkowej nr (...), a którą powód dochodzi w niniejszym postępowaniu. Przy czym faktów takich nie można wywieźć z dokumentu oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności z dnia 25 sierpnia 2020r. (k. 19) i dalszych dokumentów dołączonych do pisma procesowego powoda z dnia 11 października 2022r. bez jego uzupełnienia o wskazane powyżej źródła. Stanowi to co najwyżej w żaden sposób nieweryfikowalne oświadczenie wiedzy osoby podpisanej na tym dokumencie.

Warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało poprzednikowi prawnemu – por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2016r. w sprawie o sygn. akt V CSK 187/06, opubl. Legalis.

Sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku oddalającego powództwo (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 1972r. w sprawie o sygn. akt III CRN 30/72, opubl. Legalis). Sąd nie jest zwolniony z obowiązku dokonania prawidłowej oceny materialnoprawnej zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1958r. w sprawie o sygn. akt 1 CR 969/57 opubl. Legalis, wyrok SN z dnia 15 września 1967r. w sprawie o sygn. akt III CRN 175/67, opubl. Legalis).

Ustawodawca w art. 511 kc mówi o „stwierdzeniu” przelewu wierzytelności pismem, tj. odnosi się do istnienia pisma stwierdzającego, że umowa przelewu została przez strony zawarta (por. wyrok s. apel w Katowicach z dnia 8 marca 2005r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1516/04, opubl. OSA 2005/12/44). Ponadto umowa przelewu, regulowana treścią art. 509 i n. kc, jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać. Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność, a zatem oznaczania stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia (por. wyrok s.apel. w Szczecinie z dnia 25 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 885/13, opubl. LEX nr 1461185).

Dodatkowo należy wskazać, iż powód w żaden sposób nie wykazał, iż doszło do subrogacji ustawowej w wykonaniu umowy S. ryzyka kredytowego, przy czym okoliczność ta w żaden sposób nie wynika z dokumentów zaofiarowanych przez powoda, w szczególności wobec braku dołączenia dokumentów, z których wnika, iż powód zapłacił pierwotnemu pożyczkodawcy określoną kwotę z tytułu zobowiązania do pokrycia zadłużenia pożyczkobiorcy w momencie, gdy ten stał się niewypłacalny.

Ustawodawca w kodeksie cywilnym przewidział dwie instytucje prowadzące do zmiany wierzyciela. Pierwsza to jest instytucja przelewu wierzytelności, gdy do zmiany wierzyciela dochodzi w drodze czynności prawnej, umowy zawartej przez wierzyciela z osobą trzecią (art. 509 in. kc). Natomiast druga regulowana treścią art. 518 kc dotyczy wstąpienia osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela tzw. cessio legis – subrogacja ustawowa. Pomiędzy tymi instytucjami występują istotne różnice. Podstawienie w prawa zaspokajanego wierzyciela może być wynikiem umowy, gdy równocześnie następuje spełnienie świadczenia, albo może nastąpić z mocy ustawy w sytuacji przewidzianej przez prawo, gdy z określonymi zdarzeniami ustawa łączy nabycie wierzytelności przez osobę, która spłaca wierzyciela. Podstawienie to ma skutki zbliżone do skutków przelewu o tyle, o ile następuje przejście wierzytelności na nowego wierzyciela. Występują jednakże różnice polegające na tym, że wstąpienie w prawa dotychczasowego wierzyciela następuje li tylko do wysokości w jakiej nastąpiła spłata wierzytelności, zaś w przypadku spłaty tylko części wierzytelności, wierzyciel może wykonywać swe prawa co do pozostałej reszty z pierwszeństwem przed osobą wstępującą w jego miejsce (art. 518 § 3 kc).

Mając zatem na względzie normy wynikające z art. 518 § 1 pkt 1 kpc w zw. z art. 518 § 3 kpc należy stwierdzić, iż powód nie przedstawił żadnego dowodu, z którego wynika, iż jako gwarant wykonał za pozwanego czy to w całości czy w części obowiązek świadczenia pieniężnego. Nie są przy tym takimi dokumentami te które zostały dołączone do pisma procesowego z dnia 11 października 2022r., a które stanowią, co najwyżej oświadczenie wiedzy osoby je sporządzającej bez odwołania się do źródłowych dokumentów rachunkowych czy księgowych i które w związku z tym nie wywołują oczekiwanych tam skutków, w szczególności nie potwierdzają faktów i nie dowodzą spełniania świadczenia ze stosunku akcesoryjnego, a jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc, nie są także dowodem rzeczywistego stanu rzeczy. Przy czym fakt samej zapłaty długu i wysokości wpłaty przez gwaranta z tytułu S. ryzyka kredytowego do rąk wierzyciela nie został nawet uprawdopodobniony, a to chociażby wobec tego że powód poza ogólnikowym jednostronnym oświadczeniem wiedzy, nie dołączył żadnego dokumentu, z którego wynika, iż w postaci gotówkowej bądź przelewu przekazał na rzecz uprawnionego z umowy S. ryzyka kredytowego jakąkolwiek kwotę pieniężną w wykonaniu niespłaconej przez pozwanego T. K. umowy pożyczki z dnia 2 sierpnia 2019r. nr (...), ani z którego wynikałoby, że uprawniony tą kwotę przyjął w poczet zasobów majątkowych. Zatem przedstawione dokumenty nie potwierdzają zdarzenia w postaci wykonania przez gwaranta zobowiązania za pozwanego ani także jego skuteczności i wysokości, w szczególności, że spłata długu stanowi czynność faktyczną, a nabycie wierzytelności na podstawie S. ryzyka kredytowego następuje jedynie w granicach zapłaty.

Znamienne jest przy tym, że gwarant jako podmiot gospodarczy, którego zasadniczym wykładnikiem działania jest osiąganie zysków ma zapłacić bez żadnego protestu całą wierzytelność pozwanego T. K. wynikającą z umowy pożyczki gotówkowej (...), przy uwzględnieniu, że zawiera ona opisane niżej klauzule abuzywne. Powyższe działanie gwaranta pozostaje w sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz w opozycji do natury działalności gospodarczej.

W przedstawionych warunkach należy więc uznać że zawarcie umowy S. ryzyka kredytowego pomiędzy powodem a (...) Sp. z o.o. z/s w W. było czynnością pozorną, a także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, pomimo że działanie wierzyciela było wprawdzie formalnie zgodne z obowiązującymi przepisami, ale nie da się pogodzić z zasadą rzetelności i lojalności w wykonaniu zobowiązania względem dłużnika ze stosunku podstawowego, bowiem naruszało jego uzasadniony interes (art. 5 i art. 58 § 2 kc).

W przedstawionych warunkach zaniechanie polegające na braku dołączenia dowodów na poparcie przytaczanych okoliczności daje asumpt do uznania, iż przytoczone okoliczności budzą uzasadnione wątpliwości, w szczególności w zakresie legitymacji czynnej powoda i biernej pozwanej oraz istnienia zobowiązania, jego wysokości i wymagalności w zakresie kapitału i należności ubocznych oraz podstawy faktycznej i prawnej żądania (por. art. 471 kc, 353 kc i art. 354 § 1 kc).

Pozew jest pismem procesowym, które zawiera powództwo, tj. skierowany do sądu wniosek o udzielenie sądowej ochrony prawnej dokładnie określonemu żądaniu, uzasadnionemu i skonkretyzowanemu przytoczonymi okolicznościami faktycznymi. Żądanie pozwu jest tzw. roszczeniem formalnym (procesowym), którego treścią jest twierdzenie powoda o przysługującym mu i podlegającym ochronie prawnomaterialnym interesie.

Legitymacja procesowa wskazuje kwalifikację materialną podmiotów prowadzących spór, w tym znaczeniu, że powód jest uprawniony do występowania z żądaniem udzielenia mu ochrony prawnej w stosunku do pozwanej, a ten zobowiązany do określonego zachowania się.

W niniejszym postępowaniu powód nie wykazał, że spełnia materialnoprawną przesłankę procesu, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości jego twierdzeń, że wymieniony w powództwie stosunek prawny istnieje i co jest jego przedmiotem.

W przedmiotowym postępowaniu nie istnieje możliwości określenia, że w procesie występują w charakterze stron te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem procesu.

Przed oceną merytoryczną sprawy Sąd zawsze z urzędu ustala czy strony występujące w procesie posiadają legitymację, jej brak zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości merytorycznej oceny roszczenia.

Już tylko z przedstawionych względów powództwo podlegało oddaleniu.

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, iż jako niezasadne i bezpodstawne, a także naruszające przepisy prawa, w tym prowadzące do obejścia przepisów ustaw należało uznać żądania zapłaty od pozwanego z tytułu umowy pożyczki gotówkowej opłaty prowizji w wysokości 177,36zł, przy kapitale pożyczki w wysokości 650,00zł (por. art. 385 i n. kc oraz art. 5 kc i art. 58 § 1 - 3 kc przy uwzględnieniu przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2022.246 – j.t.)).

We wskazanej części żądania powoda należy potraktować jako postanowienie nieważne i nieznajdujące uzasadnienia normatywnego, stanowiące klauzule abuzywne, sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Nadużycie prawa podmiotowego traktuje się jako zachowanie rażące i nieakceptowane albowiem klauzula generalna zawarta w art. 5 kc zawiera odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w sensie obiektywnym, zasad uczciwości obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych i zasady lojalności wobec partnera. Przepis art. 58 kc wyznacza od strony negatywnej ogólne ramy dopuszczalnej treści oraz celów czynności prawnych, natomiast art. 385 i n. kc określa klauzule abuzywności postanowień umownych, tj. takich które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, a wskutek takiego układu praw i obowiązków dochodzi do rażącego naruszenia interesów konsumenta i godzenia w równowagę kontraktową.

Rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron stosunku umownego.

Działalność windykacyjna to zwykła część działalności każdego przedsiębiorcy oferującego instrumenty finansowe w postaci pożyczek, zaś koszty tej działalności to właśnie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, które to koszty są przerzucane przez tego przedsiębiorcę na konsumenta. Koszty działalności windykacyjnej pokrywane powinny być z odsetek za uchybienia w płatności poszczególnych rat kredytu, na tym polega ryzyko gospodarcze, że nie wiadomo z góry, ilu konsumentów nie będzie spłacało swych pożyczek.

Działalność pośrednictwa finansowego jako część działalności przedsiębiorcy powinna być opłacalna dla tegoż podmiotu, ale też nie naruszać rażąco interesów klienta, poszczególne czynności z zakresu tego pośrednictwa powinny być zaś wycenione realnie, w oparciu o rzeczywiście ponoszone koszty.

Potrzebę zwrotu kosztów pośrednictwa uzasadniona jest tym, że konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzyciela koszty pozyskiwania i umożliwienia dostępu do instrumentów finansowych jakimi są pożyczka czy kredyt.

Możliwość żądania zwrotu kosztów pośrednictwa finansowego przez wierzyciela poza typowymi kosztami wierzyciel winien udowodnić, w tym fakt i zasadność ich poniesienia. Nie może być tu, pomimo istnienia zapisu z art. 36 a ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2022.246 – j.t.), zupełnej dowolności wierzyciela, jeśli chodzi o skalę wydatków poniesionych w celu zaoferowania instrumentów finansowych.

Choć przedsiębiorca może stosować postanowienia wzorca umownego określające zasady odpowiedzialności finansowej konsumenta, to jednak zasady tej odpowiedzialności muszą pozostawać w zawiązku z kosztami i ryzykiem przedsiębiorcy.

Obowiązkiem Sądu jest natomiast zbadanie z punktu widzenia tego kryterium wielkości wydatków poniesionych przez wierzyciela, a której zasądzenia domaga się w procesie, a także konieczność i celowość ich poniesienia.

Konstatując wykładnia zasadności ponoszenia wydatków koniecznych i celowych winna uwzględniać z jednej strony potrzebę ochrony wierzyciela, a z drugiej strony nie można stracić z pola widzenia potrzeby ochrony dłużnika przed takimi działaniami wierzyciela, które prowadziłyby do nadmiernego i nieuzasadnionego okolicznościami sprawy obciążenia kosztami.

Wysokość kosztów pośrednictwa finansowego winna więc uwzględniać interesy obu stron.

Należy wskazać, iż w niniejszej sprawie z uwagi na rodzaj i charakter czynności podjętych przez powoda przy zawieraniu kontraktu z pozwanym ustalona przez niego wysokość prowizji w wysokości 177,36zł przy ustaleniu kapitału pożyczki w wysokości 650,00zł, pomimo że została przyjęta przez pozwanego jest rażąco wygórowana.

W konsekwencji stwierdzić należy, że domaganie się przez powoda zasądzenia od pozwanego kwot pieniężnych w wysokości oznaczonej w pozwie jako opłata przygotowawcza i prowizja jest niezasadne.

Żądanie to nie zostało przez powoda należycie udowodnione i uzasadnione, a ponadto ma w istocie charakter dowolny. Powód nie przedstawił bliższych faktów i dowodów w tym zakresie, a oparł się jedynie o dokument umowy pożyczki, który stanowi wzorzec umowny. Dodać też trzeba, że z materiału dowodowego sprawy nie wynika, aby powód przedsięwziął jakieś ekstraordynaryjne czynności poza typowymi dla tego obszaru działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu wynagrodzenie za udzielenie pożyczki żądane od pozwanego musi być w pewnym przynajmniej stopniu adekwatne do wykonanej pracy ponadstandardowej powoda, przy dalszym założeniu, że była ona celowa.

Dlatego należy stwierdzić, iż żądanie powoda zasądzenia od pozwanego z tytułu tej opłaty przygotowawczej i prowizji należności w jakiejkolwiek wysokości stanowi nadużycie prawa i jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Ustalanie tak wygórowanych opłat z tytułu prowizji i innych kosztów, czy też czynności windykacyjnych, prowadzi bowiem do apriorycznego przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej konsumenta (por. wyrok SN z 4 marca 2010r. w sprawie o sygn. akt I CSK 404/09, opubl. Legalis).

Biorąc pod uwagę powyższe dywagacje, w ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do miarkowania wysokości prowizji należnych powodowi, tym bardziej, co już wskazano powód nie wskazał na żadne obiektywne przesłanki, które stanowiłyby źródło ustaleń w tym zakresie.

Zatem w przedstawionych warunkach każda kwota, która miałaby zostać przyznana powodowi w ramach opłaty przygotowawczej i prowizji byłaby wartością abstrakcyjną i dowolną, a ocena Sądu przy braku dostatecznych danych dotknięta wadą subiektywności i nierealna - por. art. 353 § 1 kc, art. 354 kc, art. 355 kc, art. 471 kc.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.