Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2022 r. , znak (...) , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał M. P. z urzędu emeryturę od 4 czerwca 2022 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 c ustawy emerytalnej. Do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 419 624,61 zł , kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 129 067,64 zł , kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 46 062,08 zł , średnie dalsze trwanie życia tj. 180,40 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 3 296,86 zł [(419 624,61 + 129 067,64 + 46 062,08)/ 180,40. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że kwota świadczenia do wypłaty wynosi 2 904,14 zł oraz ,że do ustalenia kapitału początkowego za okres od 23 sierpnia 1976 r. do 31 grudnia 1977 r. tj. zatrudnienia wnioskodawczyni w Zespole Elektrociepłowni przyjęto jej obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę.

/decyzja k.87 – 89 plik I akt ZUS/

W dniu 19 października 2022 r. ,do organu rentowego wpłynęło odwołanie M. P. od ww. decyzji. W treści uzasadnienia, M. P. wskazała ,że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego , gdyż w okresie zatrudnienia w Zespole Elektrociepłowni osiągała wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy. W ocenie skarżącej na okoliczność osiągania wyższego wynagrodzenia wskazują otrzymane przez nią angaże , a także wyliczenia samego organu rentowego z 2018 r.

/odwołanie k.3 – 3 odwrót/

W odpowiedzi na odwołanie , pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.4 - 4 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. P. urodziła się (...)

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 7 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił M. P. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 79 564,21 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z tytułu renty z tytułu niezdolności do pracy ustalony o jej przyznaniu w wysokości 48,04 %.Do obliczenia kapitału początkowego wnioskodawczyni przyjęto 13 lat , 5 miesięcy i 25 dni tj. 161 miesięcy okresów składkowych , 6 miesięcy i 9 dni okresów nieskładkowych oraz 6 lat sprawowania opieki na dzieckiem.

/decyzja k.38 – 38 odwrót plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał M. P. emeryturę od 4 kwietnia 2016 r. Do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 69 741,46 zł , kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 260 671,54 zł , średnie dalsze trwanie życia tj. 252,10 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 1 310,64 zł [(69 741,46 + 260 671,54) / 252,10. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 158,18 zł , a łącznie emerytura wyniosła 1 468,82 zł.

/decyzja k.16 – 17 odwrót plik I akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 12 października 2022 r. , znak (...) , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał M. P. z urzędu emeryturę od 4 czerwca 2022 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 c ustawy emerytalnej. Do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 419 624,61 zł , kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 129 067,64 zł , kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 46 062,08 zł , średnie dalsze trwanie życia tj. 180,40 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 3 296,86 zł [(419 624,61 + 129 067,64 + 46 062,08)/ 180,40. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że kwota świadczenia do wypłaty wynosi 2 904,14 zł oraz ,że do ustalenia kapitału początkowego za okres od 23 sierpnia 1976 r. do 31 grudnia 1977 r. tj. zatrudnienia wnioskodawczyni w Zespole Elektrociepłowni przyjęto jej obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę.

/decyzja k.87 – 89 plik I akt ZUS/

W okresie od 23 sierpnia 1976 r. do 30 czerwca 1980 r., M. P. była zatrudniona, w pełnym wymiarze czasu pracy, w Zespole Elektrociepłowni w Ł.. Wynagrodzenie wnioskodawczyni kształtowało się następująco:

- od 23 sierpnia 1976 r. – 11,40 zł za godzinę

- od 1 grudnia 1976 r. - 13,40 zł za godzinę

- od 1 czerwca 1977 r. - 15,20 zł za godzinę

- od 7 lutego 1979 r. – 16,90 zł za godzinę

/akt osobowe wnioskodawczyni k.23 – 65 , wyliczenia ZUS k.73 akt o sygn. VIII U 1312/18/

Uwzględniając kwoty wynagrodzeń wnioskodawczyni tj. od 23 sierpnia 1976 r. do 30 listopada 1976 r. -11,70 zł za godzinę , od 1 grudnia 1976 r. do 31 maja 1977 r. - 13,40 zł za godzinę , od 1 czerwca 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. – 15,20 zł za godzinę , wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 52,84 % - wyliczony z lat 1976 – 1983 , 1990 – 1991. Kapitał początkowy ustalony na 1 stycznia 1999 r. wyniósł 82 699,21 zł , a emerytura od dnia 1 kwietnia 2018 r. wyniosła 1 669,97 zł.

/akt osobowe wnioskodawczyni k.23 – 65 , wyliczenia ZUS k.73 akt o sygn. VIII U 1312/18/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy , jak również w oparciu akta osobowe i wyliczenia ZUS zawarte w aktach o sygn. VIII U 1312/18. Podkreślić należy ,że wyliczenia zawarte w aktach o sygn. VIII U 1312/18 nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Organ rentowy, w piśmie z dni 12.12.2022r. wprost wskazał , ze nie kwestionuje - hipotetycznie wyliczonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w sprawie VIII U 1312/18

/ pismo ZUS k. 15/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że, w niniejszym postępowaniu, Sąd rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 148 ¹ kpc , zgodnie z którym Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, między innymi w sytuacji, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy.

W rozpoznawanej sprawie, strony nie wnosiły o rozpoznanie sprawy na rozprawie, a złożone dotychczas pisma procesowe i brak wniosków dowodowych, po pouczeniu o możliwości ich zgłaszania dawały podstawę do przyjęcia, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przypadku, gdy głosy stron miałyby się ograniczyć tylko do powtórzenia argumentacji zawartej w pismach procesowych, to wyznaczanie rozprawy tylko w tym celu nie wydaje się uzasadnione./tak wyrok SA w Gdańsku z dnia 26.06.2018, III AUa 1815/17/. Sprawa nie miała charakteru wielowątkowego, wymagającego wyjaśnienia twierdzeń stron oraz odniesienia się do złożonych wniosków dowodowych. Sprawa, w świetle stanowisk stron i zebranych dokumentów, nie budziła żadnych wątpliwości./por. wyrok SA w Warszawie z dnia 26.04.2018, VI ACa 1694/17/

Organ rentowy, w piśmie z dni 12.12.2022r. wprost wskazał , ze nie kwestionuje - hipotetycznie wyliczonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w sprawie VIII U 1312/18 ( pismo ZUS k. 15)

W tym miejscu, wskazać należy, że zgodnie z art.26 c ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2022 r. , poz.504) po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu oblicza się ponownie z urzędu na zasadach określonych w art. 26, z tym że do obliczenia emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat, obowiązujące w dacie osiągnięcia tego wieku.

W myśl wskazanego artykułu, emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art.183.

Stosownie zaś do ust.2 art.26 c, wskazanej ustawy, podstawę obliczenia emerytury, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwoty środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z tym że przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury nie uwzględnia się kwot zwiększeń składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego określonego w art. 173-175, uzyskanych w wyniku waloryzacji kwartalnej, o której mowa w art. 25a, przeprowadzonej w celu obliczenia dotychczas przysługującej emerytury z Funduszu.

Wskazać należy , że istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadziła się do rozstrzygnięcia , czy organ rentowy prawidłowo ustalił wysokość kapitału początkowego wnioskodawczyni , a co za tym idzie , czy prawidłowo ustalono również wysokość należnej jej emerytury.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2022 roku, poz.504) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1.  okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Stosownie zaś do treści art.174 ust.3b jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja §21 ust.1 powołanego rozporządzenia, stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku, §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych, pochodzących od pracodawcy, czy też, nawet, dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych, może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczoną w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonej ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Przeprowadzone, w niniejszej sprawie, postępowanie dowodowe, ponad wszelką wątpliwość, wykazało , że podczas zatrudnienia w Zespole Elektrociepłowni w Ł. od 23 sierpnia 1976 r. do 30 czerwca 1980 r. wnioskodawczyni osiągała wyższe wynagrodzenie niż przyjmowane dotychczas przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynagrodzenie w kwocie minimalnej (za okres od 23 sierpnia 1976 r. do 31 grudnia 1977 r.). Przedstawiona dokumentacja osobowa ze wskazanych okresów nie pozostawia jakichkolwiek wątpliwości co do faktycznego wynagrodzenia wnioskodawczyni jakie osiągała w spornym okresie , zważywszy na stawkę oraz ilość przepracowanych godzin. W tym miejscu Sąd pragnie wskazać ,że do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru. W ocenie Sądu przedstawione dowody pozwoliły ponad wszelką wątpliwość ustalić wysokość wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczoną w spornym okresie. Na podstawie dokumentacji pracowniczej wnioskodawczyni, organ rentowy obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz jego wartość. Wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat lat 1976 – 1983 oraz 1990 – 1991 okazał się wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem ubezpieczonej.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji wyroku.

S.B.

ZARZĄDZENIE

Odpis uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi ZUS, wyrażając zgodę na wypożyczenie akt ZUS