Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Tomasz Chojnacki

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2022 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w P.

przeciwko M. W.

o zapłatę i zaniechanie

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 6 lipca 2022 r. sygn. akt XIX GW 301/22

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Tomasz Chojnacki

Umieściła w Portalu Informacyjnym:

Sekretarz sądowy

K. B.

(...)

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., wniósł o zobowiązanie pozwanego, M. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w G., do zaprzestania popełniania wobec powoda czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na niedozwolonym korzystaniu z informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa powoda przy wykonywaniu przez pozwanego swojej działalności gospodarczej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 6.096 zł tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną czynem nieuczciwej konkurencji wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wymagalności roszczenia, tj. 27 lipca 2021 r. do dnia zapłaty.

Nadto powód wniósł o zasądzenie na swoją rzecz wszelkich poniesionych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2022 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił powództwo (punkt 1) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (punkt 2).

Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości i zarzucił:

- obrazę przepisów postępowania w postaci:

1.  naruszenia art. 15 zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) (...), innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.) poprzez zamknięcie rozprawy i wydanie orzeczenia na posiedzeniu niejawnym, pomimo że Sąd nie odebrał od strony powodowej uprzedniego stanowiska na piśmie, przez co strona została pozbawiona możności obrony swoich praw, co w konsekwencji spowodowało nieważność postępowania na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c.,

2.  naruszenie art. 15 zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) (...), innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.) poprzez zamknięcie rozprawy i wydanie orzeczenia na posiedzeniu niejawnym, pomimo iż nie zostało przeprowadzone w całości postępowanie dowodowe, przez co strona została pozbawiona możności obrony swoich praw i w konsekwencji spowodowało nieważność postępowania na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c.,

3.  naruszenie art. 236 § 1 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego powódki zgłoszonego w piśmie z dnia 6 lipca 2022 r. w przedmiocie akt postępowania karnego obejmujących dokumentację pozwanego zabezpieczoną przez Prokuraturę Rejonową P. - (...) w P. w ramach postępowania pod numerem sprawy: (...)- (...),

4.  naruszenie art. 236 § 1 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego powódki w przedmiocie przesłuchania stron co do faktów niewyjaśnionych w toku postępowania, mimo pozostawania nierozstrzygniętych faktów będących istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,

5.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów powodującą dopuszczenie się błędu w ustaleniach faktycznych i w konsekwencji uznanie, że powódka nie wykazała naruszenia tajemnicy swojego przedsiębiorstwa,

6.  naruszenia art. 228 § 2 k.p.c. poprzez wzięcie pod uwagę przez Sąd faktu notoryjnego jakim jest przedmiot działalności obu stron i pokrywania się przedmiotu ich działalności co wynika z rejestrów i ewidencji urzędowych w postaci rejestru przedsiębiorców Krajowego (...)

7.  naruszenie art. 229 k.p.c. poprzez niewzięcie pod uwagę przez Sąd faktu przyznanego przez pozwanego, to jest przyznania świadczenia usług na rzecz klientów powódki wskazanych w liście kontrahentów, przyznania przez pozwanego świadczenia działalności konkurencyjnej, a tym samym dopuszczania się czynu nieuczciwej konkurencji,

8.  naruszenia art. 212 § 1 k.p.c. poprzez brak przeprowadzenia informacyjnego przesłuchania stron,

- obrazę przepisów prawa materialnego w postaci:

1.  naruszenia art. 11 ust. 1 u.z.n.k. poprzez błędne uznanie, że pozwany nie naruszył tajemnicy przedsiębiorstwa w momencie, kiedy przedstawiono wypełnienie wszelkich znamion naruszenia w tym zakresie,

2.  naruszenia art. 11 ust. 2 u.z.n.k. poprzez błędne uznanie, że informacje wskazane przez powódkę, z których to korzystał pozwany, nie spełniają przesłanek uznania ich za tajemnicę przedsiębiorstwa mimo przeprowadzenia szczegółowego wywodu wykazującego spełnienie przesłanek pozwalających na uznanie informacji wskazanych przez powódkę jako informacji wchodzących w zakres tajemnicy przedsiębiorstwa.

Apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zarzuty podniesione w apelacji okazały się bezzasadne, w szczególności nie mogły prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Z uwagi na złożenie apelacji po zmianie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1469), uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego zostało sporządzone w sposób określony przepisem art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w brzmieniu nadanym tą nowelizacją. Sąd Apelacyjny nie przeprowadził postępowania dowodowego i nie dokonał odmiennej oceny dowodów przeprowadzonych przed sądem pierwszej instancji, a także nie zmienił i nie uzupełnił ustaleń sądu pierwszej instancji. W tej sytuacji, zgodnie z art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wystarczające jest wskazanie, że Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia sądu pierwszej instancji dokonane w sprawie.

W pierwszym rzędzie rozważyć należało jako najdalej idący podniesiony przez powoda zarzut nieważności postępowania tj. naruszenia art. 379 pkt. 5 k.p.c. w zw. z art. 15 zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) (...) innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ( Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 z późn. zm.) przez pozbawienie powoda możności obrony jego praw wskutek wydania orzeczenia na posiedzeniu niejawnym pomimo nieodebrania od powoda stanowiska na piśmie oraz pomimo, że nie zostało w ocenie apelującego przeprowadzone postępowanie dowodowe w całości.

Odwołując się do stanowiska Sądu Najwyższego należy stwierdzić, że nieważność postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony jej praw wymaga stwierdzenia takiego naruszenia przepisów postępowania, którego skutkiem jest niemożność działania strony w postępowaniu lub w jego istotnej części. Chodzi zatem tylko o takie uchybienia procesowe, które faktycznie uniemożliwiły stronie podjęcie obrony przed wydaniem merytorycznego rozstrzygnięcia (por.m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 13 czerwca 2013 r., I CSK 654/12; z dnia 26 września 2014 r., IV CZ 52/14; z dnia 12 lutego 2015 r., IV CZ 113/14; z dnia 20 listopada 2015 r., I CSK 888/14). Wobec tego, nie każde naruszenie przepisów postępowania, nawet jeśli miało ono wpływ na wynik rozstrzygnięcia, może być uznane za podstawę nieważności postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c., jako pozbawienie możności obrony strony. W rozpoznawanej sprawie nie było podstaw do przyjęcia, że powód nie miał możliwości obrony swych praw, prezentowania i udowadniania swych twierdzeń. Powodowi została doręczona odpowiedź pozwanego na pozew, ustosunkował się do niej, wnosząc pismo z dnia 22 lutego 2022 r. Kolejno, pełnomocnik powoda uczestniczył w posiedzeniu przygotowawczym, powód był reprezentowany na rozprawie i podejmował aktywność w procesie, składając wnioski i środki zaskarżenia. Co więcej, wbrew twierdzeniom apelacji, powód został zobowiązany do zajęcia stanowiska na piśmie zarządzeniem z dnia 15 czerwca 2022 r. doręczonym za pośrednictwem portalu informacyjnego a pełnomocnik powoda z korespondencją się nie zapoznał. Stosownie zatem do art. 15 zzs ⁹ powołanej ustawy datą doręczenia korespondencji jest data zapoznania się przez odbiorcę z pismem umieszczonym w portalu informacyjnym. W przypadku braku zapoznania się pismo uznaje się za doręczone po upływie 14 dni od dnia umieszczenia pisma w portalu informacyjnym. Podnoszony zatem zarzut naruszenia art. 379 pkt 5 k.p.c. był całkowicie bezzasadny.

W tym kontekście Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się również naruszenia przez Sąd I instancji art. 299 k.p.c. w zw. z art. 236 § 1 k.p.c. i art. 212 § 1 k.p.c. poprzez nieprzesłuchanie stron co do niewyjaśnionych okoliczności bądź nierozpoznanie wniosku o przeprowadzenie dowodu z akt postępowania karnego prowadzonych przez Prokuraturę Rejonową: (...)- (...). Przede wszystkim podkreślić należało, że wniosek o przeprowadzenie dowodu był spóźniony. Nadto ocena konieczności przeprowadzenia dowodu z przesłuchania strony należy do swobodnej decyzji sądu, opartej na analizie materiału dowodowego w zakresie jego spójności i zupełności. Oczywiście dowód z przesłuchania stron jest dowodem fakultatywnym, subsydiarnym i symetrycznym, a sąd przeprowadza go wtedy, gdy po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. W rezultacie nieprzesłuchanie strony może stanowić naruszenie art. 299 k.p.c. tylko wówczas, gdy mogło ono wpłynąć na wynik sprawy, rozumiany jako wyjaśnienie wszystkich istotnych i spornych okoliczności dotyczących stosunków prawnych pomiędzy stronami sporu, albo gdy dowód z przesłuchania strony był jedynym dowodem, którym dysponował sąd. W przedmiotowym postępowaniu Sąd I instancji ustalił wszystkie sporne i istotne okoliczności sprawy przede wszystkim w oparciu zgromadzony materiał dowodowy w postaci dokumentów, co sprawia że nie istniały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, skutkiem czego brak było potrzeby przesłuchania powoda bądź przeprowadzenia dowodu z akt Prokuratury Rejonowej: (...)- (...).

Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a na jego podstawie poczynił adekwatne do treści materiału dowodowego ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, nie znajdując potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania. Nie był zatem trafny zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. polegający na dokonaniu przez Sąd Okręgowy oceny materiału dowodowego w sposób dowolny a w konsekwencji uznanie, że powód nie wykazał naruszenia tajemnicy swojego przedsiębiorstwa. Wskazując na naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. apelujący nie nawiązał do wyników postępowania dowodowego i samej oceny dowodów, według określonych w tym przepisie kryteriów. Zasadniczo podnosił odmienną niż oczekiwaną przez apelującego ocenę dowodów przedłożonych w sprawie. W tym stanie rzeczy, polemika z wyrażonym w ten sposób stanowiskiem, niepoparta przytoczeniem właściwej, dla możliwości jego zwalczenia, podstawy apelacyjnej nie mogła odnieść skutku. Apelujący miał obowiązek wykazania naruszenia przez Sąd paradygmatu oceny wynikającego z art. 233 § 1 k.p.c. (a zatem wykazania, że Sąd I instancji wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów - grupy dowodów), czego nie uczynił.

Sąd I instancji nie naruszył też przepisów art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Powód nie wykazał, by pozwany swym działaniem wypełnił znamiona czynu określonego w art. 11 tej ustawy poprzez wykorzystanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

W szczególności podkreślić należy za Sądem I instancji, że przez informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, które nie są powszechnie znane osobom zajmującym się tym rodzajem informacji. Informacja staje się tajemnicą przedsiębiorstwa wówczas, gdy przedsiębiorca przejawia wolę zachowania jej jako nierozpoznanej dla osób trzecich. Nie są zatem tajemnicą informacje, które można zdobyć w zwykłej i dozwolonej drodze. Wykorzystanie przez pracownika informacji - we własnej działalności gospodarczej – co do których pracodawca nie podjął działań mających na celu zachowanie ich poufności jest wykorzystaniem wiedzy powszechnej, co do których przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. I ACa 309/18). Trafnie wskazał Sąd I instancji, że powód nie wykazał, by lista kontrahentów była objęta tajemnicą przedsiębiorstwa, by dostęp do niej był w jakikolwiek sposób zabezpieczony, w szczególności by regulowały tę kwestię jakiekolwiek regulaminy, zalecenia, procedury. Same informacje na temat tych podmiotów należało uznać w świetle powyższego za powszechnie znane. Powód nie wykazał, mając na uwadze art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., by w tym zakresie tajemnica przedsiębiorstwa w ogóle istniała, a także by została w jakikolwiek sposób wykorzystana. Lista podmiotów z którymi współpracował powód w okresie od maja 2019 r. do kwietnia 2021 r. nie obejmuje jakichkolwiek informacji mogących mieć charakter poufny. W tym kontekście Sąd I instancji nie naruszył też art. 229 k.p.c.

Nadto powód nie wykazał, by między stronami zachodził stosunek konkurencji. (...) działalności pozwanego jest odmienny od działalności powoda. W tym zakresie Sąd I instancji nie naruszył art. 228 § 2 k.p.c. Powód zajmuje się produkcją, kuciem, wytłaczaniem metali, produkcją narzędzi, wyrobów z drutu, śrub, maszyn. Pozwany zaś prowadzi sprzedaż hurtową pozostałych maszyn i urządzeń.

Powód nie dowiódł też, by pozwany swym zachowaniem wypełnił znamiona art. 12 ust. 2 powołanej ustawy, tj. by nakłaniał klientów powoda do rozwiązania z nim umowy bądź niewykonania czy nienależytego wykonania umowy czy też jej rozwiązania. Samo przekonanie powoda o takich zachowaniach pozwanego, bez ich wykazania, było niewystarczające. Samo oparcie twierdzeń powoda o wyniki sprzedażowe nie stanowiło wykazania tej okoliczności.

Odnosząc się natomiast do zawartej przez strony umowy o zakazie konkurencji z dnia 19 października 2009 r., to jak trafnie zauważył Sąd I instancji, na jej mocy pozwany zobowiązał się do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej w okresie zatrudnienia (§ 1 pkt 1 umowy). W konsekwencji po ustaniu stosunku pracy umowa przestała wiązać strony. Podobnie zakaz konkurencji definiuje doktryna określając, że nie może on wykraczać poza czas trwania stosunku pracy.

W konsekwencji apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., o czym Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie I wyroku. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w punkcie II wyroku znalazło oparcie w treści art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 z późn. zm.).

Tomasz Chojnacki

Umieściła w Portalu Informacyjnym:

Sekretarz sądowy

K. B.

(...)