Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. oraz Urzędu

Miasta i Gminy S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale : M. S. i Gminy S.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 27 kwietnia 2021 r. sygn. akt VIII U 605/20

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz Gminy S. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz Szkoły Podstawowej nr (...) w Z. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

1) Decyzją z 11 lutego 2020r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 4 ust. 9, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1a, art. 18 ust. 1 i 3 i art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019r., poz. 300) oraz art. 79 ust. 1 i 2, art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stwierdził, że przychód z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. oraz przychody uzyskane przez ubezpieczoną M. S. z tytułu umowy zlecenia zawartej z Gminą S. - Urzędem Miasta i Gminy S. - stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pracy świadczonej w ramach umowy cywilnoprawnej realizowanej na rzecz własnego pracodawcy Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. i wynoszą:

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczona w ramach umów zlecenia zawartych z Gminą S. (składki na ubezpieczenie zdrowotne od tej umowy były deklarowane na koncie płatnika składek Urzędu Miasta i Gminy w S.) wykonywała faktycznie pracę na rzecz swego pracodawcy, tj. Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z., wobec czego to szkoła w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia emertytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonej z tytułu stosunku pracy powinna uwzględnić również jej przychód uzyskany z tytułu umów zlecenia. Przedmiotem umów zlecenia było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum. Organ rentowy uznał, że z racji tożsamości zadań, sposobu ich wykonywania i niezbędnych do tego umiejętności z obowiązkami pracowniczym ubezpieczonej, zawarcie takich umów miało na celu jedynie obejście obowiązujących przepisów. Nie było przeszkód, aby to szkoła zawarła umowę zlecenia z ubezpieczoną (zatrudnioną u niej w ramach stosunku pracy w charakterze nauczycielki).

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z., zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę, a nadto o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej opłaty.

W uzasadnieniu pełnomocnik odwołującej podał, że ubezpieczona w ramach umów zlecenia nie wykonywała pracy na rzecz szkoły w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołująca zarzuciła, że nie była beneficjentem pracy wykonanej przez ubezpieczoną w ramach zawartych przez nią z Gminą S. umów zlecenia. Ponadto wskazano, że szkoła i gmina nie zawierały umowy o podwykonawstwo, na podstawie której ubezpieczona byłaby wynagradzana za usługi świadczone w ramach umów zlecenia ze środków przekazanych przez szkołę, a gmina z własnego budżetu wypłacała wynagrodzenie za usługi ubezpieczonej.

2) Decyzją z 11 lutego 2020r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 oraz art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz. U. z 2019r., poz. 300) w zw. z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stwierdził, że podstawa wymiaru składki i składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla M. S. z tytułu umowy zlecenia u płatnika składek Urząd Miasta i Gminy S. wynosi:

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczona w ramach umów zlecenia zawartych z Gminą S., od której składki na ubezpieczenie zdrowotne deklarował Urząd Miasta i Gminy w S., wykonywała pracę na rzecz swego pracodawcy, tj. Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z.. W związku z tym to szkoła powinna uwzględnić przychód ubezpieczonej uzyskany z tytułu ww. umów zlecenia w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia emertytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy. Urząd Miasta i Gminy w S. nie był obowiązany do zgłoszenia ubezpieczonej do ubezpieczenia zdrowotnego, jak i do rozliczania za nią składek na to ubezpieczenie.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł Urząd Miasta i Gminy w S. w ustawowym trybie i terminie odwołał się od ww. decyzji, zaskarżając ją w całości wnosząc o jej zmianę i zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości odpowiadającej sześciokrotności stawki minimalnej opłaty. W uzasadnieniu pełnomocnik przywołał argumentację analogiczną do odwołania szkoły.

Sprawa zarejestrowana została pod sygnaturą VIII U 606/20 i postanowieniem z 22 kwietnia 2020r. połączona zostały do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z odwołania od decyzji z 11 lutego 2020r., nr (...) pod sygn. akt VIII U 605/20.

Sąd Okręgowy zawiadomił o toczącym się postępowaniu zainteresowaną Gminę S., informując, że może ona przystąpić do sprawy w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia.

Gmina S. przystąpiła do sprawy w charakterze zainteresowanego, popierając stanowiska odwołujących oraz wnosząc o zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego w wysokości sześciokrotności stawki minimalnej opłaty.

Ubezpieczona M. S. na rozprawie podała, że nie miała świadomości aby jej składki nie były prawidłowo rozliczane, przychyliła się do stanowiska ZUS domagając się prawidłowego naliczenia należnych składek.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2021r. Sąd Okręgowy VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w P., sygn. akt VIII U 605/20 w pkt 1 wyroku odrzucił odwołanie złożone przez Urząd Miasta i Gminy w S.; w pkt 2 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję z 11 lutego 2020r. numer (...) w ten sposób, że stwierdził, że przychody uzyskane przez ubezpieczoną M. S. w marcu 2014r. (660,00 zł), kwietniu 2014r. (750,00 zł), czerwcu 2014r. (300,00 zł) i lipcu 2014r. (300,00 zł) z tytułu umów zlecenia zawartych z Gminą S. nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z.; w pkt 3 nie obciążył Urzędu Miasta i Gminy w S. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego; w pkt 4 wyroku zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz Gminy S. 90 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz w pkt 5 zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. 90 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. jest publiczną szkołą podstawową. Organem prowadzącym szkołę jest Gmina S.. W okresie, którego dotyczą zaskarżone decyzje szkoła działała jako Gimnazjum im. M. K. (1) w Z..

Szkoła działa na podstawie ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz statutu. Zgodnie z § 5 ust. 1 statutu szkoła realizuje cele i zadania określone w ustawie o systemie oświaty, a także zawarte w Programie Wychowawczym szkoły i Szkolnym Programie Profilaktyki.

Gmina S., w celu realizacji zadań publicznych w postaci zaspokajania potrzeb zbiorowych wspólnoty w zakresie edukacji publicznej, od wielu lat (w tym również w roku 2014) organizowała zajęcia dodatkowe w zakresie nauki języków obcych w szkołach publicznych zlokalizowanych na terenie gminy. W przypadku gimnazjów zajęcia te miały na celu poprawę poziomu nauczania języków obcych pogłębienie programu nauczania w ramach zajęć ponadprogramowych, dobrowolnych. Przedmiotem zajęć były zagadnienia wykraczające poza podstawę programową nauczania języka obcego, a ich głównym celem było wyrównanie szans edukacyjnych uczniów szkół z terenu gminy i poprawa wyników egzaminów gimnazjalnych. Na zajęcia te gmina przeznaczała określoną ilość środków finansowych pozwalających na przeprowadzenie jednej dodatkowej godziny lekcyjnej zajęć z języka obcego dla każdej z klas w gimnazjach. Zajęcia finansowane były ze środków z budżetu gminy, nie pochodzących z subwencji oświatowej. Dla uczniów udział w zajęciach był nieodpłatny. Środki na realizację dodatkowych zajęć językowych przydzielane corocznie przez Radę Miejską w S. w uchwałach budżetowych Gminy S.. Środki te były przypisane do Wydziału (...) Urzędu Miasta i Gminy S.. Były to środki własne Gminy S..

Organizacją tych zajęć zajmował się Wydział (...) Urzędu Miasta i Gminy S..

Zajęcia odbywały się na terenie szkoły. Budynki szkół są własnością gminy, wobec czego gmina jako właściciel wykorzystywała je na potrzeby przeprowadzenia tych dodatkowych zajęć, nie wymagało to zawierania dodatkowych umów.

Organizacja tych zajęć wyglądała w ten sposób, że dla każdej z klas zajęcia zaplanowane były w dostosowaniu do planu lekcji, tak aby odbywały się przed lekcjami lub po lekcjach, zajęcia te były dobrowolne, uczniowie nie musieli w nich uczestniczyć i nie podlegali w ich ramach ocenianiu. Prowadzący zajęcia dokumentowali ich przebieg w dziennikach zajęć dodatkowych, poza standardowym dziennikiem lekcyjnym.

Organizacją zajęć zajmował się Urząd Miasta i Gminy w S. we współpracy ze szkołą. Współpraca szkoły polegała na tym, że to dyrektor szkoły wskazywał dla poszczególnych klas w jakich dniach i godzinach zajęcia te mogą się odbyć, tak aby nie kolidowały z planem lekcji oraz wskazywał wolną salę lekcyjną do odbycia zajęć.

Prowadzącymi zajęcia byli zatrudnieni w szkole nauczyciele języków obcych. Z osobami tymi zawierane były w celu przeprowadzenia tych dodatkowych zajęć umowy zlecenia. Rozliczanie umów odbywało się w oparciu o sprawozdania z zajęć dodatkowych sporządzane przez prowadzącego, zatwierdzone przez dyrektora szkoły (który potwierdzał, że na terenie szkoły zajęcia te się odbyły) i następnie weryfikowane przez Wydział (...) urzędu. W sprawozdaniach wskazywano ilość uczestniczących w zajęciach uczniów i zrealizowany program. Prowadzący wystawiali rachunki, na podstawie których Urząd Miasta i Gminy wypłacał wynagrodzenia.

Z góry założona i znana była ilość godzin zajęć dodatkowych do przeprowadzenia – jedna godzina tygodniowo na oddział oraz stawka godzinowa wynagrodzenia ustalona przez gminę. Nauczyciele dobrowolnie mogli zawrzeć umowy zlecenia i przeprowadzić dodatkowe zajęcia uzyskując z tego tytułu określone w umowach wynagrodzenie. Umowy były opracowane urzędzie, nauczyciele podpisywali je w urzędzie lub były przekazywane do nich do szkoły w kopertach do podpisu. Umowy zlecenia były zawierane przez Gminę S. i danego nauczyciela. Stroną umowy nie była szkoła, w której zatrudniony był na podstawie stosunku pracy nauczyciel.

M. S. była zatrudniona w odwołującej szkole od 1 września 2008r. w ramach stosunku pracy jako nauczyciel. Z tytułu tego zatrudnienia ubezpieczona została zgłoszona przez odwołującą szkołę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Jej przychody ze stosunku pracy wyniosły: w marcu 2014r. – 4.026,35 zł, w kwietniu 2014r. – 4.308,67 zł, w czerwcu 2014r. – 4.223,16 zł, w lipcu 2014r. – 4.995,57 zł.

Zainteresowana była nauczycielką języka angielskiego i brała udział w prowadzeniu dla uczniów szkoły opisanych wyżej zajęć dodatkowych.

28 lutego 2014r. zawarta została pomiędzy M. S. a Gminą S. umowa zlecenie nr (...), której przedmiotem było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum im. M. K. w Z. w okresie od 2 stycznia 2014r. do 28 lutego 2014r. uzgodniono, że wynagrodzenie wynosić będzie 660,00 zł.

Za wykonanie zleconych czynności M. S. wystawiła rachunek z 26 marca 2014r. na umówioną kwotę 660,00 zł brutto, z której wypłacono po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne 556,60 zł.

27 marca 2014r. zawarta została pomiędzy M. S. a Gminą S. umowa zlecenie nr (...), której przedmiotem było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum im. M. K. w Z. w okresie od 1 marca 2014r. do 31 marca 2014r. uzgodniono, że wynagrodzenie wynosić będzie 540,00 zł.

Za wykonanie zleconych czynności M. S. wystawiła rachunek z 10 kwietnia 2014r. na umówioną kwotę 540,00 zł brutto, z której wypłacono po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne 455,40 zł.

23 kwietnia 2014r. zawarta została pomiędzy M. S. a Gminą S. umowa zlecenie nr (...), której przedmiotem było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum im. M. K. w Z. w okresie od 1 kwietnia 2014r. do 30 kwietnia 2014r. uzgodniono, że wynagrodzenie wynosić będzie 210,00 zł.

Za wykonanie zleconych czynności M. S. wystawiła rachunek z 28 kwietnia 2014r. na umówioną kwotę 210,00 zł brutto, z której wypłacono po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne 177,10 zł.

28 maja 2014r. zawarta została pomiędzy M. S. a Gminą S. umowa zlecenie nr (...), której przedmiotem było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum im. M. K. w Z. w okresie od 5 maja 2014r. do 30 maja 2014r. uzgodniono, że wynagrodzenie wynosić będzie 300,00 zł.

Za wykonanie zleconych czynności M. S. wystawiła rachunek z 16 czerwca 2014r. na umówioną kwotę 300,00 zł brutto, z której wypłacono po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne 253,00 zł.

2 czerwca 2014r. zawarta została pomiędzy M. S. a Gminą S. umowa zlecenie nr (...), której przedmiotem było przeprowadzenie zajęć z języka angielskiego w Gimnazjum im. M. K. w Z. w okresie od 2 czerwca 2014r. do 27 czerwca 2014r. uzgodniono, że wynagrodzenie wynosić będzie 300,00 zł.

Za wykonanie zleconych czynności M. S. wystawiła rachunek z 3 lipca 2014r. na umówioną kwotę 300,00 zł brutto, z której wypłacono po odliczeniu podatku i składki na ubezpieczenie zdrowotne 253,00 zł.

Z tytułu opisanych wyżej umów zlecenia M. S. została zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego przez Urząd Miasta i Gminy w S.. Odwołujący Urząd odprowadził też za nią w marcu, kwietniu, czerwcu i lipcu 2014r. składkę na to ubezpieczenie.

Odwołująca szkoła nie uwzględniła przychodów z tytułu wynagrodzenia uzyskanego przez M. S. na podstawie opisanych wyżej umowy zlecenia w wykazywanych za ubezpieczoną podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Na skutek przeprowadzonych u płatnika składek Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. oraz u płatnika Urząd Miasta i Gminy S. kontroli Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżone decyzje.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok.

Na wstępie Sąd I instancji wskazał, że przedmiotem sporu było, czy w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne M. S. z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w Szkole Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. uwzględnić należało przychody uzyskane przez ubezpieczoną z tytułu umów zlecenia zawartych z Gminą S..

Sąd Okręgowy podkreślił, że stroną umów zlecenia zawartych z M. S. była Gmina S., co skutkowało koniecznością zawiadomienia gminy jako podmiotu zainteresowanego rozstrzygnięciem, pomimo tego, że adresatem decyzji nr (...) był Urząd Miasta i Gminy w S. – i to ten podmiot złożył odwołanie zarejestrowane w sprawie VIII U 606/20. Następnie przytoczył treść przepisu art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c., art. 477 ¹¹ § 1 k.p.c., art. 64 § 1 k.p.c. oraz art. 460 § 1 k.p.c.

W dalszej części uzasadnienia Sąd I instancji podkreślił, że w niniejszej sprawie odwołanie od decyzji z 11 lutego 2020r. nr (...) wniósł Urząd Miasta i Gminy w S.. Podmiot ten, mimo że jest adresatem decyzji, zdaniem Sądu Okręgowego, nie może być stroną postępowania cywilnego, a to z tej przyczyny, że nie ma zdolności sądowej. Sąd Okręgowy podkreślił, że z żadnego przepisu prawa nie wynika, aby odwołującemu Urzędowi Miasta i Gminy S. przysługiwała zdolność sądowa. Wskazał, że wprawdzie z art. 460 § 1 k.p.c. wynika, że zdolność sądową w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych ma między innymi pracodawca, jednakże Urząd w niniejszym postępowaniu nie występuje jako pracodawca, bowiem nie łączył go z M. S. stosunek pracy. Urząd ten przed organem rentowym był wyłącznie podmiotem, który zgłosił tę ubezpieczoną do ubezpieczenia zdrowotnego, z czego jednak nie wynika, że ma zdolność sądową w postępowaniu cywilnym.

Sąd Okręgowy podał, że umowy zlecenia zawierane były przez Gminę S., a nie z Urząd Miasta i Gminy w S.. Powyższe oznacza zatem, że zgłoszenie M. S. do ubezpieczenia zdrowotnego przez Urząd Miasta i Gminy w S. z tytułu umów zawartych z Gminą S. należy uznać za nieprawidłowe, skoro stosownie do art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e w zw. z art. 74 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych podmiotem zgłaszającym do ubezpieczenia zdrowotnego winna być Gmina S. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 lipca 2016 r., w sprawie II UZ 20/16).

W dalszej części uzasadnienia Sąd Okręgowy wskazał na art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten przewiduje, że za pracownika uważa się osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Następnie Sąd Okręgowy przytoczył orzecznictwo sądów (w tym również Sądu Najwyższego).

W ocenie Sądu I instancji przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczona M. S. świadcząc pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z Gminą S. nie wykonywała jej na rzecz swojego pracodawcy, tj. Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z..

Sąd Okręgowy podkreślił, że z ustalonego stanu faktycznego wynika, że rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez ubezpieczoną w ramach umów cywilnoprawnych była Gmina S. jako organizator dodatkowej edukacji językowej dla dzieci z terenu gminy i podmiot realizujący w tym zakresie zadania własne gminy wynikające z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że u źródeł regulacji art. 8 ust. 2a ustawy systemowej legło dążenie do ograniczenia korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy (m.in. w zakresie reglamentacji czasu pracy) oraz uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów. Chodziło również o ochronę pracowników przed skutkami fluktuacji podmiotowej po stronie zatrudniających w trakcie procesu świadczenia pracy, polegającej na przekazywaniu pracowników przez macierzystego pracodawcę innym podmiotom (podwykonawcom), którzy zatrudniają tychże pracowników w ramach umów cywilnoprawnych w ogóle nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (umowa o dzieło) lub zwolnionych z tego obowiązku w zbiegu ze stosunkiem pracy (umowa agencyjna, zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu; wyrok Sądu Najwyższego 18 października 2011 r., w sprawie III UK 22/11).

Sąd Okręgowy podał, że udział nauczycieli w dodatkowych zajęciach w ramach ich czasu wolnego był wyłącznie dobrowolny (zależał od chęci i własnej decyzji ubezpieczonej). Pracodawca ubezpieczonej nie wyznaczał jej spornych zadań, zostały one powierzone przez gminę, w ramach zadań gminy i przez nią były finansowane. Sąd Okręgowy zaznaczył, że obowiązki M. S. wynikające z zawartej umowy zlecenia nie służyły realizacji zadań ustawowych i statutowych szkoły. Nie mieściły się bowiem w zakresie jej zadań, które to w okresie objętym kontrolą organu rentowego były wymienione w art. 7 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (obecnie uchylonym).

W ocenie Sądu I instancji organizowanie i prowadzenie zajęć ponadprogramowych, wykraczających poza podstawy programowe kształcenia dla danej grupy uczniów i ramowe plany nauczania, a takie właśnie zajęcia realizowała w ramach spornych umów zainteresowana, wykracza poza zadania szkoły wymienione w art. 7 ust. 1 ustawy o systemie oświaty. Zajęcia, które są przedmiotem niniejszej sprawy nie służyły realizacji programu szkolnego, nie miały bezpośredniego związku z procesem nauczania i wychowania w zakresie określonym w ww. przepisie. Należało natomiast uznać, że Gmina S., zlecając ubezpieczonej wykonanie czynności określonych w spornej umowie, realizowała nałożone na siebie (gminę) jako na jednostkę samorządu terytorialnego ustawowe obowiązki.

Sąd Okręgowy podkreślił, że Gmina S., organizując dodatkowe, ponadprogramowe i dobrowolne zajęcia nauki języków obcych, nie zastępowała i nie wyręczała zatem Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. w wykonaniu zadań należących do kompetencji tej placówki. Gmina realizowała zadania publiczne, występując w imieniu własnym i działając na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Były to zadania własne w zakresie edukacji publicznej i miały zasięg ponad szkolny. Zajęcia były bowiem adresowane nie tylko do uczniów odwołującej szkoły, ale także do innych dzieci, uczniów wszystkich szkół gimnazjalnych z terenu gminy, gmina organizowała te zadania w różnych placówkach szkolnych na terenie całej gminy.

W ocenie Sądu Okręgowego czynności, które były wykonywane w ramach umów zlecenia nie były zatem niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania pracodawcy i nie były wykonywane na jego rzecz. Rola szkoły i jej dyrektora miała charakter czysto techniczny i sprowadzała się jedynie do udostępnienia obiektu (budynku) i roli „łącznika” między nauczycielami zainteresowanymi zawieraniem umów zlecenia a Gminą oraz wskazania godzin, w których zajęcia mogą się odbyć bez kolizji z planem lekcji. Gmina S. jest właścicielem obiektu szkolnego i mogła nim dysponować na cele związane z organizacją dodatkowych zajęć ponadprogramowych.

Sąd I instancji podkreślił, że propozycja zawarcia umów z nauczycielami wychodziła od Gminy, a nie od dyrekcji poszczególnych szkół. Dyrektorzy szkół nie wyrażali zgody na dodatkowe zatrudnienie nauczycieli. Za zasadnością ww. stanowiska przemawia także to, że środki na sfinansowanie zadań pochodziły od gminy i były zabezpieczone w jej budżecie. Gdyby organizatorem wypoczynku były szkoły, środki na ten cel zostałyby przyznane szkołom, a tak nie było. Nie było również tak, aby szkoła w jakikolwiek sposób dysponowała środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wypoczynku.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji na podstawie wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję nr (...) i stwierdził, że przychody uzyskane przez M. S. z tytułu umów zlecenia zawartych z Gminą S. nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne u płatnika składek – Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z..

O kosztach procesu w sprawie z odwołania szkoły Sąd Okręgowy orzekł w punktach 4 i 5 wyroku na podstawie art. 98 § k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, mając na uwadze podaną przez ZUS i niezakwestionowaną przez odwołującą szkołę wartość przedmiotu sporu w kwocie 181,00 zł. Stronami wygrywającymi sprawę z ww. odwołania były odwołująca szkoła oraz zainteresowana Gmina S., która poparła stanowisko odwołującej. W przypadku występowania po stronie wygrywającej proces współuczestnictwa materialnego, jak i formalnego, obowiązek strony przegrywającej zwrotu wygrywającym poniesionych przez nich kosztów obejmuje zwrot kosztów odrębnego ustanowienia przez każdą osobę znajdująca się po stronie wygrywającej proces profesjonalnego pełnomocnika, nawet wtedy, gdy jest to ta sama osoba.

Sąd Okręgowy podkreślił, że nie znalazł podstaw do zasądzenia na rzecz odwołującej szkoły i zainteresowanej gminy kosztów zastępstwa procesowego w wysokości przekraczającej stawkę minimalną opłaty, w szczególności sześciokrotności tej stawki. Sprawa nie wymagała przeprowadzenia rozbudowanego postępowania dowodowego, które zostało w części oparte na dowodach zgromadzonych w innych postępowaniach, odbyła się jedna rozprawa, a pełnomocnicy stron nie składali licznych pism procesowych. Ponadto, w sądzie toczy się wiele spraw o analogicznym bądź zbliżonym stanie faktycznym, w której jako pełnomocnicy odwołujących się szkół z terenu Gminy S. oraz tej Gminy występują ci sami pełnomocnicy co w niniejszej sprawie (z tej samej kancelarii) składając pisma o wysoce zbliżonej treści i argumentacji. Ogół tych okoliczności prowadzi do wniosku, że stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy pełnomocników fachowych nie były znaczne i nie uzasadniały zasądzenia wyższych kwot tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W pkt 1 sentencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 199 pkt 3 k.p.c. odrzucił odwołanie Urzędu Miasta i Gminy w S. z uwagi na brak zdolności sądowej.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył przegrywającego Urzędu Miasta i Gminy w S., kosztami procesu w sprawie z odwołania Urzędu, mając w szczególności na względzie, że dotychczasowa praktyka organu rentowego akceptowała postępowanie odwołującego Urzędu w zakresie określenia płatnika składek i podstaw wymiaru składek, co pozwoliło na powstanie po stronie Urzędu Miasta i Gminy w S. przekonania o słuszności ich postępowania. Odwołujący Urząd mógł zatem, przy skomplikowanym, hybrydowym (administracyjno-cywilnym) charakterze postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, zakładać, że skoro został określony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako strona postępowania administracyjnego i adresat decyzji, to może również przysługiwać mu prawo do występowania jako strona w postępowaniu przed sądem powszechnym, tym bardziej, że został pouczony o prawie do złożenia odwołania od decyzji. Ponadto, uwzględnić – w ocenie Sądu I instancji - należało, że choć odwołanie Urzędu odrzucono, to jednak stanowisko pozwanego zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji o zaistnieniu przesłanek do zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej było nieprawidłowe.

Apelację od tego wyroku, co do punktu 2,4 i 5 złożył pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. który zarzucił co do punktu 2:

1.  naruszenie art. 227 Kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez błędne ustalenia faktyczne dotyczące tego jaki podmiot rzeczywiście organizował dodatkowe zajęcia za języka angielskiego w roku 2014, co uniemożliwiło dokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego,

2.  naruszenie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. uznanie, że odwołująca Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. nie jest beneficjentem pracy wykonywanej przez ubezpieczoną na podstawie umów zlecenia zawartych z Gminą S. w sytuacji, gdy ta umowa zlecenia dotyczyła prowadzenia zajęć dodatkowych, pozalekcyjnych w roku 2014, w ramach szkoły, przez nauczyciela szkoły, także na terenie szkoły, z wykorzystaniem całej bazy szkolnej, na rzecz uczniów szkoły, w ramach zajęć oferowanych przez szkołę i w wykonaniu nałożonych na odwołującą Szkołę przez ustawy i statuty obowiązków w zakresie kształcenia, wychowania i opieki nad uczniami, a zatem to odwołująca Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. faktycznie uzyskiwała niematerialne i materialne rezultaty pracy ubezpieczonej w ramach umów zlecenia.

Mając powyższe na uwadze wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. od decyzji z dnia 11 lutego 2020 r. nr (...) oraz zasądzenie od Odwołującej Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na ww. apelacje organu rentowego odwołująca Szkoła Podstawowa nr (...) im. M. K. (1) w Z. oraz zainteresowana Gmina S. wniosły o jej oddalenie i o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej i zainteresowanej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Zainteresowana M. S. nie złożyła odpowiedzi na apelację organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące i wystarczające do podjęcia rozstrzygnięcia postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów, przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które tutejszy sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne, bez potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania.

Spór w analizowanej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne M. S. z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w Szkole Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. uwzględnić należało przychody uzyskane przez ubezpieczoną z tytułu umów zlecenia zawartych z Gminą S..

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zatem dokonania oceny, czy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i w konsekwencji, również na ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanej M. S. w okresach szczegółowo wymienionych w zaskarżonej decyzji zastosowanie znajdzie art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na wstępie niniejszych rozważań, należało powołać podstawy prawne orzeczenia.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Nie ulega wątpliwości, czego wyrazem było wielokrotnie wyrażane stanowisko w doktrynie i orzecznictwie, że potrzeba wprowadzenia tej regulacji wynikała z dwóch zasadniczo niekorzystnych zjawisk jakie dostrzegł ustawodawca.

Po pierwsze - z dążenia pracodawców do zmniejszenia obciążeń z tytułu składek, co osiągano poprzez zawieranie z własnymi pracownikami także umów cywilnoprawnych, które nie były oskładkowane, tak jak umowy o pracę. Po drugie - część pracodawców zawierając dodatkowe umowy cywilnoprawne, faktycznie o wykonywanie tych samych czynności i w tych samych okolicznościach, co w ramach stosunku pracy, omijała szereg bezwzględnie wiążących strony stosunku pracy przepisów, w tym zwłaszcza tych dotyczących czasu pracy. Kierując się zasadą powszechności ubezpieczenia społecznego, orzecznictwo w przypadku art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, skłania się do wykładni rozszerzającej. W uchwale z 2 września 2009 r., (II UZP 6/09, OSNP Nr 3-4/2010, poz. 46), Sąd Najwyższy stwierdził, że pracodawca którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że w ukształtowanym - na gruncie tego przepisu - orzecznictwie przyjmuje się, że przepis ten rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji, tzn. pierwszą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych w nim umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, a drugą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że pracownik - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osobą. Jak wcześniej wspomniano, celem takiej regulacji było ograniczenie korzystania przez pracodawców z umów cywilnoprawnych celem zatrudnienia własnych pracowników dla realizacji tych samych zadań, które wykonują oni w ramach łączącego strony stosunku pracy, by w ten sposób ominąć ograniczenia wynikające z ochronnych przepisów prawa pracy i uniknąć obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od tychże umów. Dlatego podzielić należy pogląd, że pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy zawartej z nim lub z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (por. szersze wywody w tym zakresie uchwała SN z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyrok SN z dnia 11 maja 2012 r., I UK 5/12, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117, wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, wyrok SN z dnia 2 lutego 2010 r., I UK 259/09, wyrok SN z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266, wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2014 r. II UK 399/13).

W ugruntowanym już orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przez wykonywanie pracy „na rzecz” pracodawcy, należy rozumieć „uzyskiwanie” przez pracodawcę „rezultatu pracy”. Tak wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale II UZP 6/09, która zasadniczo zapoczątkowała tę linię orzeczniczą, w której chodzi o przysparzanie korzyści pracodawcy - czy to materialnych, czy niematerialnych, bez względu na to, czy pracownik wykonuje w ramach umowy cywilnoprawnej i umowy o pracę na rzecz swojego pracodawcy pracę tego samego rodzaju czy też inną (zob. np. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 21 kwietnia 2015 roku, III AUa 640/14, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 lutego 2015 roku, III AUa 1568/14).

Z kolei w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2010 r., I UK 354/09, wskazano, że do zakwalifikowania świadczenia pracy w ramach umów cywilnoprawnych na rzecz pracodawcy, z którym zleceniobiorca pozostaje w stosunku pracy, musi istnieć bezpośredni związek między korzyścią pracodawcy, która jest wymierna i związana z realizacją celów statutowych, a pracami wykonywanymi przez jego pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z innym podmiotem. Czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu była de facto wykonywana praca, jest jej finalny efekt (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2014 r., II UK 399/13).

Zgodnie z aprobowanym przez Sąd Apelacyjny poglądem orzecznictwa, praca wykonywana na rzecz swojego pracodawcy to praca, której rzeczywistym beneficjentem jest pracodawca, niezależnie od formalnej więzi łączącej pracownika z osoba trzecią. Oznacza to, że bez względu na rodzaj czynności wykonywanych przez pracownika wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego formalnie przez osobę trzecią.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, brak jest podstaw do uznania, że rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego dotknięte było wadą, sprzeczne było z obowiązującym porządkiem prawnym i zasadami współżycia społecznego.

Sąd ten prawidłowo ustalił, że Gmina S., w celu realizacji zadań publicznych w postaci zaspokajania potrzeb zbiorowych wspólnoty w zakresie edukacji publicznej, od wielu lat (w tym również w roku 2014) organizowała zajęcia dodatkowe w zakresie nauki języków obcych w szkołach publicznych zlokalizowanych na terenie gminy. W przypadku gimnazjów zajęcia te miały na celu poprawę poziomu nauczania języków obcych pogłębienie programu nauczania w ramach zajęć ponadprogramowych, dobrowolnych. Przedmiotem zajęć były zagadnienia wykraczające poza podstawę programową nauczania języka obcego, a ich głównym celem było wyrównanie szans edukacyjnych uczniów szkół z terenu gminy i poprawa wyników egzaminów gimnazjalnych. Na zajęcia te gmina przeznaczała określoną ilość środków finansowych pozwalających na przeprowadzenie jednej dodatkowej godziny lekcyjnej zajęć z języka obcego dla każdej z klas w gimnazjach. Zajęcia finansowane były ze środków z budżetu gminy, nie pochodzących z subwencji oświatowej. Dla uczniów udział w zajęciach był nieodpłatny. Środki na realizację dodatkowych zajęć językowych przydzielane corocznie przez Radę Miejską w S. w uchwałach budżetowych Gminy S.. Środki te były przypisane do Wydziału (...) Urzędu Miasta i Gminy S.. Były to środki własne Gminy S.. Organizacją tych zajęć zajmował się Wydział (...) Urzędu Miasta i Gminy S..

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Okręgowy prawidłowo przeanalizował, jakie są zadania gminy a jakie szkoły. Przez pryzmat tych ustaleń nie sposób twierdzić, że zainteresowana M. S. wykonując umowę zlecenia pracowała na rzecz swojego pracodawcy tj. szkoły. Beneficjentem tej pracy była Gmina i uczestnicy prowadzonych zajęć – dzieci. Ubezpieczona nie wykonywała pracy w ramach umowy cywilnej, na mocy której zastępowałaby pracodawcę czy wyręczała z jego zadań. To Gmina realizowała zadania publiczne przypisane jej.

Skoro apelujący, tłumacząc zmianę swojego stanowiska wobec spornej kwestii (wyrazem czego były poprzednie kontrole, które żadnych nieprawidłowości w tej kwestii nie zarzucały), odwołuje się do orzecznictwa sądowego, winien zauważyć i wiedzieć również i to, że jak zauważano w tym orzecznictwie, przyczyną wprowadzenia art. 8 ust. 2a do porządku prawnego było przeciwdziałanie patologii tj. praktykom polegającym na m.in. na tym, że pracodawca obchodził przepisy ochronne prawa pracy np. limit nadgodzin czy też pracy w dni ustawowo wolne od pracy, dążąc do obniżenia kosztów pracy. Nie można zaś przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nadużywać, w szczególności kiedy tzw. patologia zatrudnienia nie występuje.

Podkreślić również należy, że dla zastosowania dyspozycji art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie wystarcza stwierdzenie jakiegokolwiek powiązania organizacyjnego czy finansowego podmiotu trzeciego (zleceniodawcy) z płatnikiem składek będącym pracodawcą zleceniobiorcy. Decydujące znaczenie przy kwalifikacji normy art. 8 ust. 2a ustawy systemowej ma ustalenie, czy pracodawca faktycznie uzyskał korzyść z pracy swojego pracownika, który świadczył pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z podmiotem trzecim.

W ocenie Sądu Apelacyjnego okoliczności sprawy pozwalają na stwierdzenie, że ubezpieczona świadczyła w spornych okresach usługi na mocy umów zlecenia wyłącznie na rzecz swojego zleceniodawcy – Gminy S. i to on korzystał z efektów jej pracy.

W okolicznościach niniejszej sprawy, jak słusznie uznał Sąd Okręgowy, Gmina S. nie zastępowała i nie wyręczała zatem Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. w wykonaniu zadań należących do kompetencji tej placówki. Gmina realizowała zadania publiczne, występując w imieniu własnym i działając na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Były to zadania własne w zakresie edukacji publicznej i miały zasięg wykraczający poza prowadzenie szkół. Przedmiotem zajęć były zagadnienia wykraczające poza podstawę programową nauczania języka obcego, a ich głównym celem było wyrównanie szans edukacyjnych uczniów szkół z terenu gminy i poprawa wyników egzaminów gimnazjalnych. Czynności, które były wykonywane w ramach umów zlecenia nie były zatem niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania pracodawcy. Były to zadania własne Gminy w zakresie edukacji publicznej i miały zasięg ponad szkolny. Zajęcia były bowiem adresowane nie tylko do uczniów odwołującej szkoły, ale także do innych dzieci, uczniów wszystkich szkół gimnazjalnych z terenu gminy, gmina organizowała te zadania w różnych placówkach szkolnych na terenie całej gminy. Zatem czynności, które były wykonywane w ramach umów zlecenia nie były niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania pracodawcy i nie były wykonywane na jego rzecz. Rola szkoły i jej dyrektora miała charakter czysto „techniczny” i sprowadzała się jedynie do udostępnienia obiektu (budynku) i roli „łącznika” między nauczycielami zainteresowanymi zawieraniem umów zlecenia a Gminą oraz wskazania godzin, w których zajęcia mogą się odbyć bez kolizji z planem lekcji. Sąd Apelacyjny zaznacza także, że Gmina S. jest właścicielem obiektu szkolnego i mogła nim dysponować na cele związane z organizacją dodatkowych zajęć ponadprogramowych.

Jednocześnie raz jeszcze zwrócić uwagę należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Z kolei stosownie do treści art. 7 ust 2 pkt 8 ww. ustawy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy edukacji publicznej. W tym stanie rzeczy błędna jest ocena organu rentowego jakoby praca świadczona przez zleceniobiorcę była wykonywana na rzecz pracodawcy. Nietrafne jest stanowisko organu rentowego jakoby zajęcia z języka angielskiego w roku 2014 przeprowadzone przez ubezpieczoną mieściły się w zakresie zadań statutowych odwołującej szkoły. Słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, że ubezpieczona realizowała w ramach umów zlecenia zajęcia ponadprogramowe, które wykraczają poza podstawy programowe kształcenia dla danej grupy uczniów i ramowe plany nauczania, zajęcia realizowane przez ubezpieczoną wykraczały poza zadania szkoły wymienione a wart. 7 ust. 1 ustawy o systemie oświaty. Jednocześnie nie służyły realizacji programu szkolnego, nie miały bezpośredniego związku z procesem nauczania i wychowania w zakresie określonym w ww. przepisie. Środki na realizację dodatkowych zajęć językowych przydzielane corocznie przez Radę Miejską w S. w uchwałach budżetowych Gminy S.. Środki te były przypisane do Wydziału (...) Urzędu Miasta i Gminy S.. Były to środki własne Gminy S..

Reasumując, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że do ustalonego stanu faktycznego nie można zastosować przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zatem przychody uzyskane przez M. S. z tytułu umowy zlecenia zawartej z Gminą S. nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne u płatnika - Szkoły Podstawowej im. M. K. (1) w Z..

Wobec uznania, że zarzuty apelacyjne były bezzasadne oraz mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne - na podstawie art. 385 k.p.c. – należało orzec o oddaleniu złożonej w niniejszej sprawie apelacji.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w punkcie 2 i 3 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 i art. 99 k.p.c. oraz § 2 pkt 1w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Mając powyższe na względzie, tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego) zasądzono od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. na rzecz zainteresowanej Gminy S. oraz odwołującej Szkoły Podstawowej nr (...) im. M. K. (1) w Z. po kwocie 240 zł.

sędzia Marta Sawińska