Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Agnieszka Włodyga

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2022 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. G.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o ustalenie i zapłatę

I.  ustala, że umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...) z dnia 2 kwietnia 2007 r. jest nieważna;

II.  zasądza od strony pozwanej (...) Bank S.A. w W. na rzecz powódki B. G. kwotę 103.244,23 zł. (sto trzy tysiące dwieście czterdzieści cztery złote 23/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

III.  oddala powództwo w dalej idącej części;

IV.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 5.417 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I C 2053/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 kwietnia 2022 r.

Powódka B. G. w pozwie skierowanym przeciwko stronie pozwanej (...) Bank S.A. w W., precyzowanym kolejnymi pismami procesowymi (k. 4, 433, 464), ostatecznie wniosła o:

- ustalenie, że umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...) z dnia 20 kwietnia 2007 r. jest nieważna

- zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 103.244,23 zł. z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 2 lipca 2019 r. do dnia zapłaty

a w przypadku oddalenia powództwa w zakresie w.w. żądań o:

- ustalenie, że postanowienia § 1 ust. 1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3 umowy z dnia 20 kwietnia 2007 r. stanowią niedozwolone postanowienia umowne i nie wiążą powódki

- zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 25.904,80 zł. z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 2 lica 2019 r. do dnia zapłaty

Ponadto powódka wniosła o zasądzenie kosztów postępowania.

Powódka wskazała, że dnia 20 kwietnia 2007 r. zawarła z poprzednikiem prawnym pozwanego banku umowę o kredyt hipoteczny indeksowany do (...). W umowie znajdują się klauzule abuzywne w § 1 ust. 1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3. Umowa jest nieważna jako sprzeczna z prawem, sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami co potwierdza liczne orzecznictwo SN i (...) powołane przez powódkę. Powódka zwierając umowę posiadała status konsumenta. W umowie naruszone zostały zasady ekwiwalentności świadczeń, równości stron oraz istota waloryzacji. Odnośnie wysokości kwoty dochodzonej pozwem powódka wskazała, że zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwem rozliczenie stron powinno być dokonane zgodnie z „teorią dwóch kondykcji”. Kwota 103.244,23 zł. odpowiada świadczeniom uiszczonym przez powódkę na rzecz banku do dnia wypowiedzenia umowy tj. do dnia 2 grudnia 2019 r.

Strona pozwana (...) Bank S.A. w W. ustosunkowując się do żądań powódki wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów (k. 182, 452, 474). Strona pozwana wskazała na specyfikę umów indeksowanych kursem (...), dopuszczalność ustalania wysokości kredytu i rat na podstawie tabel kursów ustalanych przez Bank, udzielenia powódce informacji o mechanizmach funkcjonowania umowy i o ryzyku kursowym, brak naruszenia zasad ekwiwalentności umowy, zgodność umowy z przepisami prawa, z dobrymi obyczajami. Podniosła zarzut przedawnienia. Strona pozwana powołała orzecznictwo SN i (...) dla niej korzystne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 marca 2007 r. powódka wypełniła wniosek o kredyt hipoteczny wnioskując o kwotę 100.000 indeksowaną do (...) na 20 lat, na dowolny cel. We wniosku wskazała, że posiada wykształcenie wyższe – architekt wnętrz, pracuje na umowę o dzieło, jest właścicielką domu położonego przy ul. (...) w K.. W tym dniu zainteresowana podpisała się oświadczenie o wyborze waluty obcej – (...). W oparciu o wniosek wydana została pozytywne decyzja kredytowa

(dow. wniosek o kredyt, k. 163, oświadczenie o wyborze waluty, k. 167; decyzja kredytowa, k. 168)

W dniu 20 kwietnia 2007 r. B. G. zawarła z (...) Bank S.A. w K. – (...) Oddział w Ł. umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...).

Zgodnie z umową Bank udzielił kredytobiorcy kredytu w kwocie 104.191,01 zł. indeksowanego kursem (...). Przy założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy równowartość kredytu wynosiłaby 46.143,05 CHF, a rzeczywista równowartość miała zostać określona po wypłacie kredytu. Kredytobiorca oświadczył, że jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko (§ 1 ust. 1). Spłatę kredytu ustalono na 240 rat (§ 1 ust. 2). Oprocentowanie kredytu ustalono jako zmienne (§ 1 ust. 3). Wskazano, że rata kapitałowo-odsetkowa przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dacie sporządzenia umowy wynosiłby równowartość 317,41 CHF. Rzeczywista wysokość rat odsetkowych lub rat kapitałowo-odsetkowych zostanie określona w harmonogramie spłat (§ 1 ust. 4). Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy wynosi 57.876,88 zł. (podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego). Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania (§ 1 ust. 7). Wypłata kredytu miała nastąpić bezgotówkowo jednorazowo na rachunki podmiotów wskazanych we wniosku o wypłatę w terminach i wysokościach określonych w umowie (§ 1 ust. 10).

Kredyt został udzielony na następujące cele: 100.000 zł. na dowolny cel konsumpcyjny, na rachunek kredytobiorcy, 520,96 zł. na zapłatę prowizji od kredytu, 3.445,73 zł. na pokrycie składek ubezpieczeniowych o których mowa w mowie, 224,32 zł. na uiszczenie opłaty od ustanowienia hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu (§ 2).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną do kwoty stanowiącej 170 % kwoty kredytu na nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) objętej (...) (§ 3 ust. 1).

W § 6 umowy wskazano m.in., że bankowa tabela kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut zwana tabelą kursów jest sporządzona przez merytoryczną komórkę Banku na podstawie kursów obowiązujących na rynku międzybankowym w chwili sporządzenia tabeli i po ogłoszeniu kursów średnich NBP, tabela jest sporządzona o godz. 16.00 każdego dnia roboczego i obowiązuje przez cały następny dzień roboczy (§ 6 ust. 1).

W umowie wskazano, że w dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłacanych środków będzie przeliczana do (...) wg kursu kupna walut określonego w tabeli kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków (§ 9 ust. 2).

Kredytobiorca został zobowiązany do dokonywania spłat rat kapitałowo-odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w harmonogramie spłat (§ 10 ust. 1), wysokość zobowiązania miała być ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w (...) po jego przeliczeniu wg kursu sprzedaży walut określonego w „bankowej tabeli kursów dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do (...) obowiązującego w dniu spłaty (§ 10 ust. 3).

W dacie zawarcia umowy obowiązywał w (...) Bank S.A. regulamin produktu – Kredyt Hipoteczny Dom.

(dow. umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...) z dnia 20 kwietnia 2007 r., k. 52, regulamin, k. 58)

Strony podpisały w kwietniu 2011 roku aneks do umowy zgodnie z którym kredytobiorca wyraził zgodę na przystąpienie do restrukturyzacji dotyczącej odroczenia spłaty części rat kredytu przez okres 60 miesięcy, a ponadto wydłużeniu uległ okres spłaty kredytu. Aneks podpisano w związku z zaległością w spłacie zobowiązań przez kredytobiorcę. Okres spłaty kredytu przedłużono do dnia 31 lipca 2032 r. Przewidziano, że przez okres 60 miesięcy kredytobiorca będzie uiszczał raty o wysokości odpowiadającej w PLN kwocie 130 CHF każda, tytułem spłaty kapitału kredytu.

(dow. aneks do umowę kredytu hipotecznego, k. 65)

Pismem z dnia 30 maja 2019 r. pełnomocnik B. G. zwrócił się do pozwanego Banku o zmianę postanowień umowy kredytu tak aby kredyt potraktować jako złotowy, o rozliczenie dokonanych przez kredytobiorcę wpłat (z pominięciem indeksacji i spreadów.

Na powyższe pismo Bank odpowiedział w dniu 2 lipca 2019 r. odmawiając uczynienia zadość oczekiwaniom kredytobiorcy.

(dow. pismo z dnia 30 maja 2019 r., k. 79; pismo Banku z dnia 2 lipca 2019 r., k. 83)

Kredyt został w całości wypłacony w dniu 30 kwietnia 2007 r. w kwocie 104.191,01 zł po kursie kupna z dnia 30 kwietnia 2007 r. (1 CHF = 2,2290 PLN) kwota 46.743,39 CHF.

Powódka do dnia zaprzestania spłacania kolejnych rat kredytu uiściła na rzecz pozwanego Banku łącznie kwotę 103.244,23 zł. Wszystkich wpłat powódka dokonała w złotych polskich, które przeliczane były przez Bank na walutę franka szwajcarskiego.

(dow. Potwierdzenie wypłaty środków, k. 72; historia zadłużenia oraz wpłat tytułem spłaty kredytu do dnia wypowiedzenia, k. 443)

W 2007 roku powódka starała się o kredyt na remont domu. Jako, że wykonywała wolny zawód miała problem ze zdolnością kredytową. Korzystając z biura pośrednictwa dowiedziała się, że najlepszą ofertę dla niej ma (...) Bank S.A. W pośrednictwie zaproponowano jej zawarcie umowy kredytu indeksowanego do (...) przedstawiając tę opcję jako korzystną dla niej, a samą walutę (...) jako stabilną, zwłaszcza wobec wejścia Polski do UE. Zawierając umowę powódka miała inną wiedzę niż obecnie, nie rozumiała wówczas znaczenia zapisów, które znalazły się w umowie przygotowanej przez drugą stronę. Powódka podpisała umowę zanim ją podpisała. Nikt nie zwrócił powódce uwagi na zapisy dot. indeksacji, ryzyka walutowego, tabel kursowych banku. Same pojęcia nie były dla niej obce.

B. G. zaprzestała w ogóle spłacać raty kredytu w 2019 roku tłumacząc to informacją uzyskaną od pełnomocnika w tym czasie ją reprezentującego, że nie musi płacić wobec udzielonego jej zabezpieczenia. Wszystkich wpłat na przestrzeni lat powódka dokonywała w PLN. Powódka otrzymała wypowiedzenie umowy kredytu.

Podczas rozprawy w dniu 15 września 2021 r. powódka oświadczyła, że wnosi o unieważnienie umowy, że zdaje sobie sprawę z tego, że żądając unieważnienia umowy, jeżeli do tego dojdzie będzie się musiała rozliczyć z bankiem.

(dow. zeznania powodów, k. 450 i nast. + nagranie)

Stan faktyczny sprawy ustalono w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały i prawdziwość w ocenie sądu nie budziła wątpliwości.

Zeznania złożone przez świadków R. D. (pracownik pozwanego Banku) i B. K. (doradca bankowo-finansowy) uznano za wiarygodne. Z tym, że wskazać należy, że zeznania te dot. ogólnych kwestii wiążących się z działalnością banku, konkretnym produktem jakim był kredyt indeksowany do (...). Świadek B. K. nie pamiętała powódki jako osoby, której doradzała, ogólnie zasłoniła się niepamięciom co do zdarzeń sprzed lat, zaś świadek R. D. szczegółowo opowiedział o procedurze udzielenia kredytów przez Bank, czy samych oferowanych kredytach.

Zeznania złożone przez powódkę co do zasady zasługiwały na wiarę, przede wszystkim przy uwzględnieniu faktów wynikających z dokumentów oraz przy ocenie zeznań w świetle zasad doświadczenia życiowego.

Dowód z opinii biegłego pominięto jako całkowicie zbędny dla ustaleń stanu faktycznego koniecznych dla zastosowania przepisów prawa i wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą faktyczną powództwa była umowa kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do (...) zawarta w dniu 20 kwietnia 2007 r. przez B. G. z (...) Bank S.A. w K. – (...) Oddział w Ł..

Powódka ostatecznie precyzując żądania pozwu, wniosła w pierwszej kolejności o ustalenie, że zawarta przez strony umowa jest nieważna i o zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz kwoty 103.244,23 zł. wraz z odsetkami tj. kwoty jaką przez czas wykonywania przez nią umowy uiściła łącznie na rzecz pozwanego Banku.

Odnośnie żądania ustalenia nieważności umowy o kredyt z dnia 10 kwietnia 2007 r. wskazać należy, że zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. istnieje, gdy samo uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę w tym znaczeniu, że zakończy spór istniejący lub zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/05). Strona posiada interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie, gdy istnieje niepewność stanu prawnego, w szczególności gdy strona przeciwna kwestionuje jej prawo, a nie ma innych instrumentów takich jak powództwo o świadczenie lub ukształtowanie, które mogłyby zabezpieczyć chroniony prawem interes tej strony.

W ocenie Sądu po stronie powódki istnieje interes prawny w ustaleniu nieważności umowy kredytu zawartej dnia 20 kwietnia 2007 r. Jedynie bowiem wyrok ustalający może trwale i ostatecznie usunąć stan niepewności prawnej istniejący pomiędzy stronami. Niezależnie od tego, że na datę wyrokowania umowa została wypowiedziana przez stronę pozwaną, nie może budzić wątpliwości, że o istnieniu bądź nieistnieniu wszystkich przyszłych obowiązków wynikających z faktów zwarcia umowy można przesądzić tylko na drodze powództwa o ustalenie. Odmiennej oceny ważności i związania umową stron, zwłaszcza na przyszłość, ale także odnośnie związania powódki szeregiem innych niż obowiązek spłaty kredytu obowiązków nie dało się definitywnie i wiążąco rozstrzygnąć za pomocą innego środka prawnego niż powództwo o ustalenie, co przemawiało za przychyleniem się do stanowiska powódki, że ma ona interes prawny w domaganiu się ustalenia nieważności umowy. Należy też zwrócić uwagę, że nieważna umowa nie może być skutecznie wypowiedziana, na podstawie umowy zawartej dnia 20 kwietnia 2007 r. została wpisana hipoteka kaucyjna do księgi wieczystej. Celem dokonania prawidłowej oceny prawnej umowy zawartej przez strony niezbędnym było uwzględnienie żądania pozwu w części dot. ustalenia nieważności umowy.

Jak już zaznaczono wyżej, powódka w oparciu o wyrok ustalający będzie mogła domagać się wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej w sytuacji braku zgody wierzyciela na jej wykreślenie. Po rozstrzygnięciu kwestii ważności/nieważności umowy strony będą mogły dokonać wzajemnego rozliczenia.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że powódka posiada interes prawny w ustaleniu nieważności umowy i to ze skutkiem ex tunc. .

Oceny prawnej spornej umowy dokonano w oparciu o obowiązujące przepisy prawne i orzecznictwo przede wszystkim SN, (...) najbardziej aktualne - na datę orzekania w niniejszej sprawie.

Zdaniem Sądu nie ma podstaw do kwestionowania (co do zasady) możliwości zawierania umów indeksowanych walutą obcą (w dacie zawarcia przedmiotowej umowy). Umowy takie nie były sprzeczne z zasadą walutowości, z art. 69 ustawy Prawo bankowe i zasadą swobody umów – art. 353 ¹ k.c.

Sporna tu umowa kredytu indeksowanego do waluty obcej spełnia wymagania art. 69 ustawy Prawo bankowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia). Określone były strony umowy, kwota i waluta kredytu (podana w złotych), cel na jaki został udzielony, zasady i termin jego spłaty, wysokość oprocentowania i zasady jego zmiany (suma stałej marży i zmiennej stopy bazowej). Prawidłowości tej nie zmienia postanowienie, że kwota udzielonego kredytu miała być indeksowana kursem waluty obcej. Wymaga bowiem podkreślenia, że w przeciwieństwie do umowy kredytu denominowanego znana była w tym przypadku od początku kwota kredytu w złotych (104.191,01 zł.). Przepis art. 358 ¹ § 2 k.c. przewiduje możliwość zastrzeżenia w umowie, że wysokość zobowiązania, którego przedmiotem od początku jest suma pieniężna, zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. W przepisie chodzi o pieniądz polski, a innym miernikiem wartości może być również waluta obca. Zasady wypłaty kredytu w złotych i spłaty również w złotych nie pozostawiają wątpliwości, że strony zamierzały zawrzeć umowę kredytu bankowego w tej właśnie walucie. Dopuszczalność prawna kredytów indeksowanych walutą obcą wynika z wyraźnego wskazania tego rodzaju kredytów w treści art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 Prawa bankowego oraz wprowadzenie art. 75 b Prawa bankowego, na podstawie nowelizacji tej ustawy, które to zmiany weszły w życie z dniem 26 sierpnia 2011 r. Trudno uznać, aby konstrukcja umowy kredytu indeksowanego była sprzeczna z prawem (zwłaszcza, że art. 69 Prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym od 26 sierpnia 2011 r. wprost wspomina o tego rodzaju kredytach) lub zasadami współżycia społecznego, skoro ryzyko takiego ukształtowania stosunku prawnego obciąża obie strony – na co trafnie powoływała się strona pozwana.

Z przepisu art. 353 ¹ k.c. wynika, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Sam mechanizm indeksacji, a także związana z nim zasada oprocentowania, nie jest sprzeczna z naturą stosunku kredytu, a wręcz przeciwnie – zawarcie umowy kredytu indeksowanego stanowi możliwy wariant konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego. Gdyby indeksacja była sprzeczna z naturą stosunku kredytu, kredyty indeksowane nie zostałyby wskazane przez ustawodawcę (co prawda później niż strony zawarły umowę kwestionowaną w sprawie niniejszej) w przepisach Prawa bankowego jako jeden z rodzajów umów kredytowych. Ryzyko zmiany kursu waluty przyjętej jako miernik wartości świadczenia z zasady może wywoływać konsekwencje dla obu stron – w przypadku podwyższenia kursu podwyższając wartość zobowiązania kredytobiorcy w stosunku do pierwotnej kwoty wyrażonej w walucie wypłaty, a w przypadku obniżenia kursu – obniżając wysokość jego zadłużenia w tej walucie, co powoduje też zmniejszenie świadczenia należnego kredytodawcy.

Zupełnie inną kwestią jest to, czy w związku z konsumenckim charakterem umowy zachodzi bezskuteczność postanowień umownych na zasadzie art. 385 ¹ § 1 k.c. – z dalszymi tego konsekwencjami. Zdaniem Sądu istnieją podstawy do stwierdzenia, że klauzule, na podstawie których dochodziło do przeliczenia wypłaconej w złotówkach kwoty kredytu i spłacanych w złotówkach kwot rat na (...) według kursu z tabeli Banku – są klauzulami abuzywnymi (vide: § 1 ust. 1 umowy, § 10 ust. 1 umowy oraz § 1 ust. 4 umowy, § 6 ust. 1 umowy, § 9 ust. 2 umowy). Dodać też trzeba, że zapisy umowy we wskazanej części przerzucają całe ryzyko zmiany kursu waluty na jedną ze stron umowy, czyniąc świadczenia obu stron umowy nieadekwatnymi.

Zgodnie z art. 385 ¹ k.c.: § 1 Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. § 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. § 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Należy przy tym podkreślić, że wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem są klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść. Uznanie, że treść danego postanowienia umownego została indywidualnie uzgodniona, wymagałoby wykazania, że konsument miał realny wpływ na konstrukcję niedozwolonego (abuzywnego) postanowienia wzorca umownego, zaś konkretne postanowienie było z nim negocjowane.

Nadto zgodnie z art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 3 października 2019 r. w sprawie o sygn. C-260/18 na tle wykładni Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.UE L z dnia 21 kwietnia 1993 r.), której implementacji służyło wprowadzenie do polskiego Kodeksu cywilnego przepisów dotyczących niedozwolonych postanowień umownych, należy przyjąć, że postanowienia w tym zakresie podlegają kontroli w celu stwierdzenia, czy nie mają charakteru niedozwolonego, jeżeli nie zostały sformułowane jednoznacznie (art. 385 ¹ § 1 zd. drugie k.c.).

Należy też stwierdzić, że powódka posiada status konsumenta. Zgodnie z art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zawarcie umowy kredytu hipotecznego w dniu 20 kwietnia 2007 r. przez powódkę miało na celu zapewnienie powódce uzyskania środków na remont domu którego była właścicielem, położonego przy ul. (...) w K. oraz na uiszczenie opłat wiążących się z zawieraną umową. Pozwany Bank nie wykazał, aby powódka zawierając przedmiotową umowę czyniła to w związku z wykonywanym przez nią zawodem - jako przedsiębiorca, zawodowca, profesjonalista.

Kolejno, w umowie z dnia 20 kwietnia 2007 r. wskazano, że Bank udzieli kredytobiorcy kredytu w kwocie 104.191,01 zł. indeksowanego kursem (...), przy hipotetycznym założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy równowartość kredytu wyniosłaby 46.143,05 CHF, a rzeczywista równowartość miała zostać określona po wypłacie ostatniej kredytu. W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłacanych środków zostanie przeliczana do (...) wg kursu kupna walut określonego w tabeli kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków (§ 9 ust. 2). Dalej wskazano, że rata kapitałowo-odsetkowa przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dacie sporządzenia umowy wynosiłby równowartość 317,41 CHF, a rzeczywista wysokość rat odsetkowych lub rat kapitałowo-odsetkowych zostanie określona w harmonogramie spłat (§ 1 ust. 4). Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy został określony na kwotę 57.976,88 zł. bez uwzględnienia ryzyka kursowego. Wypłata kredytu miała nastąpić bezgotówkowo jednorazowo na rachunek kredytobiorcy (§ 1 ust. 10). Dodatkowo w § 6 umowy wskazano m.in., że bankowa tabela kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut zwana tabelą kursów jest sporządzona przez merytoryczną komórkę Banku na podstawie kursów obowiązujących na rynku międzybankowym w chwili sporządzenia tabeli i po ogłoszeniu kursów średnich NBP, tabela jest sporządzona o godz. 16.00 każdego dnia roboczego i obowiązuje przez cały następny dzień roboczy (§ 6 ust. 1). Kredytobiorcy mieli dokonywać spłat rat kapitałowo-odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w harmonogramie spłat (§ 10 ust. 1), wysokość zobowiązania miała być ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w (...) po jego przeliczeniu wg kursu sprzedaży walut określonego w „bankowej tabeli kursów dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do (...) obowiązującego w dniu spłaty (§ 10 ust. 3).

W efekcie, w umowie wskazano kwotę kredytu w PLN (104.191,01 zł.), nie określono w ogóle wartości kredytu wyrażonej w walucie obcej. Wartość ta miała zostać określona dopiero w momencie uruchomienia kredytu przy uwzględnieniu kursu kupna walut określonego w tabeli kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków. Zobowiązanie kredytobiorcy o nieokreślonej w dacie zawarcia umowy wysokości miało być ustalane w harmonogramach jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w (...) po jego przeliczeniu wg kursu sprzedaży walut określonego w „bankowej tabeli kursów dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do (...) obowiązującego w dniu spłaty.

Tym samym pozwany Bank miał jednostronną swobodę w zakresie ustalania kursu waluty indeksacyjnej. Sama umowa z dnia 20 kwietnia 2007 r. została zawarta na podstawie wzoru opracowanego i stosowanego przez pozwany Bank. Powódka nie miała możliwości uzgadniania z Bankiem wszystkich postanowień konkretnej umowy. Była zapewniana, że umowa jest dla niej korzystna. W efekcie, postanowienia analizowanej umowy nie były uzgodnione indywidualnie z powódką w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 i 3 k.c. W istocie, powódka nie była dostatecznie poinformowana o samym mechanizmie indeksacji, była zapewniana o stabilności franka szwajcarskiego i o orientacyjnej wysokości rat które zostały im przedstawione w korzystnym świetle (jak zeznała powódka rozmowa zeszła na temat możliwości wcześniejszej spłaty kredytu przy uwzględnieniu jej korzystnych zapisów). Nie ma więc podstaw do przyjęcia, że postanowienia umowy w zakresie mechanizmu ustalania kursu waluty, stanowiącej narzędzie waloryzacji kredytu i wyznaczającej wysokość zobowiązania powódki względem Banku, zostały w przypadku umowy stron niniejszego postępowania uzgodnione indywidualnie. Brak jest dowodów wskazujących na możliwość negocjowania warunków umowy w tym zakresie. Podnieść należy, że przedmiotowa umowa, w zakresie dotyczącym kwestii ustalenia kursów waluty, ma podobne brzmienie co inne umowne klauzule indeksacyjne proponowane klientom przez banki w umowach kredytów indeksowanych/denominowanych w innych sprawach, które zawisły przez tut. Sądem. (...) jest też wiedza o tym, że w tym zakresie klienci nie mogli negocjować warunków umowy.

Odnosząc się następnie do kwestii przyjęcia, czy postanowienia dotyczące kursu wymiany waluty określają główny przedmiot umowy, czy też nie, wskazać należy, że pojawiają się w tym zakresie rozbieżności w orzecznictwie. Odnosząc się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 pkt. 44 należy uznać, że klauzule te określają przedmiot główny umowy kredytu. Jak z resztą podnosił pozwany Bank, bez indeksacji, umowa jak ta zwarta z powódką nie została by w ogóle zawarta.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹§ 1 k.c. abuzywność nie może być przyjęta w stosunku do postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Jednak w ocenie tut. Sądu postanowienia zawarte w § 1 ust. 1, § 9 ust. 2, § 6 ust. 1 kwestionowanej umowy kredytu hipotecznego dotyczące sposobu ustalania kursów waluty, w oparciu o który będzie ustalona wysokość zobowiązania, nie były określone jednoznacznie. Zgodnie z art. 4 ust 2 w/w dyrektywy ocena nieuczciwego charakteru warunków nie dotyczy ani określenia głównego przedmiotu umowy, ani relacji ceny i wynagrodzenia do dostarczonych w zamian towarów lub usług, o ile warunki te zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem.

Dalej należało rozważyć, czy skoro zakwestionowane postanowienia dotyczą głównego przedmiotu umowy wynikające z nich prawa lub obowiązki stron zostały ukształtowane sprzecznie z dobrymi obyczajami lub w sposób rażąco naruszający interesy powódki jako konsumenta. Odpowiedź na to pytanie jest pozytywna. Nie wskazano w umowie, ani nie wynika to z regulaminu, w jaki konkretnie sposób tabela kursów kupna/sprzedaży walut jest ustalana. To zaś potwierdza przyjęcie, że sformułowanie umowy nie pozwala na jednoznaczne określenie postanowień i konsekwencji płynących dla kredytobiorcy. Nie można uznać, aby postanowienia waloryzacyjne (indeksacyjne) były wystarczająco jednoznaczne. Przyznanie sobie przez Bank jednostronnej kompetencji do swobodnego ustalania kursów przyjmowanych do wykonania umowy prowadzi do wniosku, że były one sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszały rażąco interesy powoda w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., oceniane na datę zawarcia umowy. Dla uznania postanowienia umownego za niedozwolone wystarczy taka jego konstrukcja, która prowadzi do obiektywnej możliwości rażącego naruszenia interesów konsumenta, przy czym bez znaczenia pozostaje sposób wykonania umowy stron w tym zakresie. Oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy (zob. uchwała SN 7 sędziów z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. III CZP 29/17). W świetle więc stanu z chwili, na którą ocenia się abuzywność postanowień umowy, nie ma też znaczenia wejście w życie ustawy tzw. antyspreadowej z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, czy też zmiany postanowień umowy po dacie zawarcia umowy kredytu. Powyższe prowadzi do uznania, że wymienione postanowienia umowy umożliwiały pozwanemu Bankowi arbitralne ustalenie kursu wymiany waluty, a więc arbitralne ustalenie wysokości zobowiązania powoda. Omawiane postanowienia umowy nie pozwalały jednoznacznie określić kwoty udzielonego kredytu. Tym samym wynikające z nich obowiązki stron zostały ukształtowane sprzecznie z dobrymi obyczajami oraz w sposób rażąco naruszający interesy powódki jako konsumenta. Wskazane postanowienia należy ocenić jako element treści umowy skutkujący nierównomiernym rozkładem praw i obowiązków stron umowy kredytowej, prowadzący do naruszenia interesów konsumenta, w tym przede wszystkim interesu ekonomicznego, odpowiadającego wysokości poszczególnych rat kredytu.

Na marginesie tylko można wspomnieć, że postanowienia umowne o treści podobnej do tych analizowanych w niniejszym postępowaniu zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone prowadzonego przez Prezesa UOKiK (np. klauzule nr (...) oraz nr (...) – dot. Bank (...) S.A.). Wprawdzie według art. 23d ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji. Tym samym tzw. rozszerzona skuteczność wpisu postanowienia do rejestru działa tylko na niekorzyść konkretnego przedsiębiorcy, przez którego stosowane postanowienie wpisano do rejestru. Niemniej analogiczna wręcz treść wpisanych do wspomnianego rejestru klauzul dodatkowo przemawia za przyjęciem wniosku o niedozwolonym charakterze postanowień badanych w niniejszym postępowaniu.

Postanowienia umowy zatem miały charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., a w związku z tym nie wiążą powódki, co dotyczy w szczególności postanowień dotyczących stosowania kursów waluty szwajcarskiej. Wyeliminowanie ich i związanie stron umową w pozostałym zakresie, czyli przy zachowaniu postanowień dotyczących indeksacji kredytu, oznaczałoby, że kwota kredytu wypłaconego powodowi powinna zostać przeliczona na walutę (...) a powód w terminach płatności kolejnych rat powinien je spłacać w walucie polskiej, przy czym żadne postanowienie nie precyzowałoby kursu, według którego miałyby nastąpić takie rozliczenia. Nie ma możliwości zastosowania w miejsce wyeliminowanych postanowień żadnego innego kursu waluty. Zgodnie z wiążącą wszystkie sądy Unii Europejskiej wykładnią ww. dyrektywy dokonaną przez (...) w powołanym już wyżej wyroku z dnia 3 października 2019 r.:

a) w przypadku ustalenia, że w umowie zostało zawarte postanowienie niedozwolone w rozumieniu dyrektywy (którą implementowały do polskiego porządku prawnego przepisy art. 385 ¹ i nast. k.c.), skutkiem tego jest wyłącznie wyeliminowanie tego postanowienia z umowy, chyba że konsument następczo je zaakceptuje;

b) w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie w miejsce postanowienia niedozwolonego przepisu prawa o charakterze dyspozytywnym albo przepisem, który można by zastosować za zgodą stron, o ile brak takiego zastąpienia skutkowałby upadkiem umowy i niekorzystnymi następstwami dla konsumenta, który na takie niekorzystne rozwiązanie się nie godzi (pkt 48, 58 i nast. wyroku (...));

c) nie jest możliwe zastąpienie postanowienia niedozwolonego przez odwołanie się do norm ogólnych prawa cywilnego, nie mających charakteru dyspozytywnego, gdyż spowodowałoby to twórczą interwencję, mogącą wpłynąć na równowagę interesów zamierzoną przez strony, powodując nadmierne ograniczenie swobody zawierania umów (dotyczy m.in. art. 56 k.c., art. 65 k.c. i art. 354 k.c. - por. w szczególności pkt 57-62 wyroku (...));

d) w przypadku ustalenia, że wyeliminowanie postanowień niedozwolonych powoduje zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy, nie ma przeszkód, aby przyjąć, zgodnie z prawem krajowym, że umowa taka nie może dalej obowiązywać (por. w szczególności pkt 41-45 wyroku (...);

e) nawet jeżeli skutkiem wyeliminowania niedozwolonych postanowień miałoby być unieważnienie umowy i potencjalnie niekorzystne dla konsumenta następstwa, decyzja co do tego, czy niedozwolone postanowienia mają obowiązywać, czy też nie, zależy od konsumenta, który przed podjęciem ostatecznej decyzji winien być poinformowany o takich skutkach (por. w szczególności pkt 66-68 wyroku (...)).

Brak możliwości stosowania norm o charakterze ogólnym nie pozwala na sięgnięcie do domniemanej woli stron lub utrwalonych zwyczajów (art. 65 k.c. i art. 56 k.c.), które w odniesieniu do innych stosunków prawnych pozwalałyby na ustalenie wartości świadczenia określonego w walucie obcej, np. przez odniesienie się do tej waluty według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski lub innych kursów wskazywanych przez strony w umowie. Nie ma zwłaszcza możliwości sięgnięcia po przepis art. 358 § 2 k.c., który posługuje się takim właśnie kursem w przypadku możliwości spełnienia świadczenia wyrażonego w walucie obcej. Po pierwsze, świadczenie obu stron było wyrażone w walucie polskiej (wypłata kredytu i jego spłata następowały w PLN, a (...) był tylko walutą indeksacyjną). Po drugie, wspomniany przepis nie obowiązywał w dacie zawarcia umowy (wszedł w życie 24 stycznia 2009 r.), zaś uznanie pewnych postanowień umownych za niedozwolone skutkuje ich wyeliminowaniem z umowy już od daty jej zawarcia, co czyni niemożliwym zastosowanie w ich miejsce przepisu, który w chwili zawarcia umowy jeszcze nie obowiązywał. Nawet gdyby uznać, że art. 358 § 2 k.c. mógłby być stosowany do skutków, które nastąpiły po dacie jego wejścia w życie, to nadal brak byłoby możliwości ustalenia kursu, według którego należałoby przeliczać zobowiązania stron sprzed tej daty, czyli przede wszystkim ustalić wysokości zadłużenia w (...) po wypłacie kredytu. Zbędne więc było prowadzenie postępowania dowodowego w kierunku ustalenia, jaka byłaby wysokość zobowiązań z umowy przy przyjęciu innych wskaźników waloryzacji. Zachodzi bowiem potrzeba wyeliminowania z umowy całego mechanizmu indeksacji, jako w całości sprzecznego z dobrymi obyczajami i rażąco naruszającego interesy kredytobiorcy - konsumenta.

Odnosząc się do skutków uznania ww. klauzul za abuzywne, wskazać należy, że zgodnie z art. 385 ¹ § 2. k.c. jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13: Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków.

W tym miejscu należy odnieść się do możliwości zastąpienia abuzywnego postanowienia przepisem dyspozytywnym. Jak wskazał Trybunału Sprawiedliwości w orzeczeniu z dnia 3 października 2019 r. C-260/18 przepis art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy miał możliwość zastąpienia nieuczciwego postanowienia umownego przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym albo przepisem mającym zastosowanie, gdy strony danej umowy wyrażą na to zgodę, przy czym możliwość ta jest ograniczona do przypadków, w których usunięcie nieuczciwego postanowienia umownego zobowiązywałoby sąd do unieważnienia umowy jako całości, narażając tym samym konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki, tak że ten ostatni zostałby tym ukarany (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 kwietnia 2014 r., K. i K. R., C-26/13, EU:C:2014:282, pkt 80-84; z dnia 26 marca 2019 r., A. B. i B., C-70/17 i C-179/17, EU:C:2019:250, pkt 64).

W tym miejscu powtórzyć należy, że w dacie zawarcia umowy tj. w dniu 20 kwietnia 2007 r. nie istniały przepisy umożliwiające zastąpienie eliminowanych klauzul przepisami dyspozytywnymi.

Co do koncepcji, zgodnie z którą wyeliminowaniu z umowy podlegałaby cała waloryzacja, wskazać należy, że pomija się przy niej to, że umowa jest skonstruowana w ten sposób (zarówno w przypadku kredytu denominowanego, jak i indeksowanego), że w trakcie trwania umowy zobowiązanie kredytobiorcy - konsumenta jest wyrażone w (...). Wszelkie koszty umowy, wynagrodzenie banku, w tym odsetki, odnoszą się do kwoty zobowiązania w (...). W czasie gdy była zawierana przedmiotowa umowa, banki stosowały oprocentowanie LIBOR 3M do zobowiązań wyrażonych w (...), a WIBOR do zobowiązań wyrażonych w PLN. W przedmiotowej umowie zastosowano stawkę LIBOR dlatego, że kwota zobowiązania wyrażona miała być w (...). Stąd uzasadniony jest wniosek, że konstrukcja umowy przewidywała silne związanie postanowień odsetkowych z waloryzacją. Inaczej mówiąc strony nigdy nie zawarłyby umowy złotówkowej przy odsetkach LIBOR. Wydaje się, że operacja usunięcia waloryzacji z umowy, przy pozostawieniu odsetek w wysokości LIBOR, doprowadziła by do przekształcenia przedmiotowej umowy w stopniu wykraczającym ponad uprawnienia wynikające z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. Dlatego też, powództwo sformułowane w oparciu o drugą podstawę faktyczną (utrzymanie umowy w mocy bez indeksacji) nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd uznał, że przedmiotowa umowa powinna zostać uznana za nieważną. Ustalając nieważność umowy w niniejszej sprawie, Sąd podzielił również poglądy wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2019 r. V CSK 382/18 czy wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2019 r. V ACa 490/18. Nieważność umów kredytu indeksowanego do (...) została także stwierdzona w sprawach zakończonych wyrokami m.in.: Sądu Apelacyjnego w Warszawie: z dnia 23.07.2020 r., I ACa 616/18; z dnia 10.07.2020 r., V ACa 386/19; z dnia 08.07.2020 r., I ACa 397/19; z dnia 08.07.2020 r., I ACa 52/18; z dnia 25.06.2020 r., I ACa 286/18; z dnia 16.06.2020 r., I ACa 540/19; z dnia 28.05.2020 r., I ACa 397/18; z dnia 02.03.2020 r., I ACa 199/18; z dnia 18.02.2020 r., I ACa 565/18; z dnia 29.01.2020 r., I ACa 67/19; z dnia 28.01.2020 r., I ACa 104/19; z dnia 23.01.2020 r., I ACa 473/18; z dnia 30.12.2019 r., I ACa 598/18; z dnia 18.12.2019 r., I ACa 86/19; z dnia 04.12.2019 r., I ACa 442/18; z dnia 27.11.2019 r., V ACa 752/18; z dnia 08.11.2019 r., I ACa 202/19; z dnia 23.10.2019 r., V ACa 567/18; Sądu Apelacyjnego w Łodzi: z dnia 09.03.2020 r., I ACa 80/19; z dnia 16.12.2019 r., I ACa 952/18; z dnia 22.10.2019 r., I ACa 1047/18.

Reasumując, wskazać należy, że dokonanie eliminacji klauzuli waloryzacyjnej (indeksacyjnej) prowadziłoby do wyeliminowania postanowień głównych umowy, a w konsekwencji do zmiany charakteru prawnego stosunku obligacyjnego i naruszenia art. 353 ¹ k.c., wyrażającego zasadę swobody umów. Byłoby sprzeczne z istotą i naturą stosunku zobowiązaniowego, który strony chciały wykreować.

Z powyżej wskazanych względów umowa o kredyt jest nieważna, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Skutkiem ustalenia nieważności przedmiotowej umowy (ze skutkiem ex tunc) jest brak podstawy prawnej świadczeń z zaskarżonej umowy. Powinnością obu stron jest ich wzajemne rozliczenie. Na datę wydania orzeczenia w niniejszej sprawie, zgodnie z uchwałą SN z dnia 7 maja 2021r. sygn. akt III CZP 6/21, iż wymagalność roszczeń związanych z nieważnością kredytu nastąpi dopiero z chwilą podjęcia przez kredytobiorcę wiążącej decyzji co do ewentualnego sanowania niedozwolonej klauzuli i co do zaakceptowania konsekwencji całkowitej nieważności umowy oraz sprzeciwienia się udzieleniu mu ochrony przed tymi konsekwencjami przez wprowadzenie regulacji zastępczej, stwierdzić należy, że roszczenia obu stron stały się wymagalne. Stan wymagalności niewątpliwie nastąpił z data wydania orzeczenia przez sąd I instancji (7 kwietnia 2022 r.), jako że wyrok sąd likwiduje stan niepewności, do którego doszło miedzy stronami. W dacie wydania wyroku wymagalne stają się roszczenia zarówno kredytodawcy o zwrot wypłaconego kredytu i dalsze wynikające z faktu zawarcia umowy, jej wykonania przez bank w całości i częściowo przez kredytobiorcę, który przez szereg lat wykonywał obowiązki wynikające z umowy ale zaprzestał tego jak i kredytobiorcy o zwrot tego co świadczył na rzecz banku (roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych).

Powódka domagała się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 103.244,23 zł. tytułem zwrotu świadczeń uiszczonych przez nią na rzecz pozwanego Banku w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia gdy zaprzestała spłacać kredyt co spowodowało wypowiedzenie umowy w dniu 2 grudnia 2019 r. Roszczenie powódki co do zasady w całości zasługiwało na uwzględnienie (pkt II wyroku). Jego wysokość wynika z dokumentu wystawionego przez pozwany Bank (historia zadłużenia oraz wpłat tytułem spłaty kredytu, k. 443).

Jako, że o wymagalności roszczenia powódki (i z drugiej strony Banku), najwcześniej może być mowa w dniu 7 kwietnia 2022 r., bowiem wówczas sąd, wydając wyrok, dokonał oceny ważności umowy w świetle oświadczeń stron, w tym powódki złożonych podczas rozprawy w dniu 15 września 2021 r. i orzekł, że umowa jest nieważna w konsekwencji czego zaktualizowała się konieczność dokonania rozliczenia umowy, odsetki tytułem opóźnienia w płatności należą się powódce najwcześniej od tej daty. Na marginesie, skoro wymagalność roszczeń i powódki i pozwanego Banku nastąpiła najwcześniej w dniu 7 kwietnia 2022 r. zarzut przedawniania podniesiony w odpowiedzi na pozew nie zasługiwał na uwzględnienie.

W pkt III wyroku oddalono powództwo w części dot. żądania zasądzenia odsetek od dnia 2 lipca 2019 r. Żądanie zasądzenia odsetek za okres sprzed daty wymagalności roszczenia nie znajduje podstawy prawnej. W realiach niniejszej sprawy trzeba też pamiętać, że powódka pierwotnie dążyła do obniżenia wysokości swych należności w stosunku do strony pozwanej, w piśmie z dnia 30 maja 2019 r. (k. 79) zwróciła się, przez swojego pełnomocnika, do banku o przekształcenie zapisów umowy, w pierwotnie złożonym pozwie roszczenie o zapłatę określiła jako ewentualne.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt IV wyroku zgodnie z art. 100 k.p.c. i § 2 pkt 6 rozporz. M.. S.. z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. W realiach sprawy powódkę należy uznać za stronę, która w całości wygrała proces – co do zasady i co do wysokości. Fakt oddalenia żądania o zasądzenie odsetek należnych tytułem opóźnienia w spełnieniu świadczenia, nie może wpływać na odmienną ocenę. Na zasądzone koszty składają się dwie pozycje: 1.000 zł. – opłata sądowa od pozwu, 5.400 zł. – wynagrodzenie pełnomocnika powodów i 17 zł. – opłata kancelaryjna od pełnomocnictw procesowych.