Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia del. Agnieszka Onichimowska

Protokolant: Maksymilian Obrębski

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa I. W.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

1.  zobowiązuje pozwanego (...) z siedzibą w W. do złożenia i doręczenia: powodowi I. W., (...) S.A., (...) S.A., (...)S.A. oraz Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w P. w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia wyroku, oświadczenia w formie pisemnej na kratce papieru formatu A4 przy użyciu czcionki równej czcionce Verdana rozmiar 11 podpisanego przez osoby uprawnione do reprezentacji Pozwanego, o następującej treści:

„Działając w imieniu (...) oświadczamy, iż egzekucja świadczeń pieniężnych prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. pod sygn. akt (...) przeciwko p. I. W. wszczęta została niecelowo, w oparciu o tytuł wykonawczy, który przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji utracił moc w całości. Z uwagi na powyższe nie powinny zostać dokonane zajęcia egzekucyjne, a p. I. W. nie powinien występować, jako dłużnik w postępowaniu egzekucyjnym. (...) przeprasza za naruszenie dóbr osobistych p. I. W..”

2.  zasądza od pozwanego (...)z siedzibą w W. na rzecz powoda I. W. kwotę 3.000,00 (trzy tysiące 00/100) złotych;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  znosi wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami.

Sędzia (del.) Agnieszka Onichimowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 02 lutego 2023 r. (data prezentaty biura podawczego) powód I. W. wystąpił przeciwkopozwanemu (...)w W. o ochronę dóbr osobistych, wnosząc o:

1.  zasądzenie od Pozwanego na swoją rzecz kwoty 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych;

2.  nakazanie Pozwanemu złożenia oświadczenia w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia wyroku w formie pisemnej na kratce papieru formatu A4 przy użyciu czcionki równej czcionce Verdana rozmiar 11 podpisanego przez osoby uprawnione do reprezentacji Pozwanego, o następującej treści: „ Działając w imieniu (...) oświadczamy, iż egzekucja świadczeń pieniężnych prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. pod sygn. akt (...)przeciwko p. I. W. wszczęta została niecelowo, w oparciu o tytuł wykonawczy, który przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji utracił moc w całości. Z uwagi na powyższe nie powinny zostać dokonane zajęcia egzekucyjne, a p. I. W. nie powinien być występować jako dłużnik w postępowaniu egzekucyjnym. (...) przeprasza za naruszenie dóbr osobistych p. I. W. w postaci czci i dobrego imienia." oraz zobowiązanie Pozwanego do doręczenia tego oświadczenia:

a. Powodowi,

b. (...) S.A.,

c. (...)S.A.,

d. (...)S.A.,

e. Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w P.;

Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W uzasadnieniu powód zarzucił pozwanemu niezasadne wszczęcie egzekucji, wskazując, że nakaz zapłaty na podstawie którego komornik na wniosek pozwanego wszczął egzekucję, utracił moc a to wobec wniesienia sprzeciwu. Powód zaznaczył, że po wniesieniu sprzeciwu i przekazaniu sprawy do Sądu właściwości ogólnej, sprawa została umorzona wobec nie uzupełnienia braków formalnych pozwu przez ówczesnego powoda (wierzyciela pierwotnego). Powód zaznaczył, że w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku Pozwanego Komornik Sądowy dokonał szereg zajęć egzekucyjnych, w tym zajęć rachunków bankowych prowadzonych dla Powoda, wysyłając poprzez system (...) pismo - zawiadomienie o dokonaniu zajęcia i zakazie wypłat, z którego wynikało, iż Powód jest dłużnikiem, a zobowiązanie wierzyciela jest stwierdzone tytułem wykonawczym. W wyniku podjętych działań analogiczną informację otrzymał również Naczelnik Urzędu Skarbowego w P., (...)S.A., (...)S.A. oraz (...). Powód zaznaczył, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego zaskoczyło Powoda, jako, że nakaz zapłaty utracił moc kilka lat przed złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji przez Pozwanego, a sama korespondencja była doręczana na nieprawidłowy adres Powoda, zaś powód w całości zakwestionował roszczenie, gdzie ówczesny powód po zapoznaniu się z jego stanowiskiem z rezygnował z uczestnictwa w procesie. Powód żył więc w przekonaniu, iż nie występuje jako dłużnik lub chociażby pozwany w jakiejkolwiek ze spraw, zadbał o wszystkie własne sprawy i nie istnieje możliwość by doszło do wszczęcia egzekucji przeciwko niemu. Powód podkreślił, iż wobec podjęcia obrony swoich praw i w konsekwencji umorzenia postępowania wszczętego przez ówczesnego wierzyciela nie uważał się za nierzetelnego dłużnika, przeciwko któremu konieczne jest inicjowanie postępowań egzekucyjnych celem przymusowej realizacji stwierdzonych zobowiązań. Zainicjowanie postępowania egzekucyjnego z wniosku Pozwanego spowodowało, iż Powód został potraktowany jak dłużnik. W ocenie Powoda Pozwany swoim działaniem naruszył jego dobra osobiste. Wskutek czynności podjętych przez Pozwanego Powód został przedstawiony w oczach osób trzecich jako dłużnik, a informacja taka została przedstawiona co najmniej (...)S.A., (...)S.A., (...)S.A. oraz Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w P.. Działanie Pozwanego wpłynęło nie tylko immanentnie na Powoda, lecz także na opinię o nim przez ww. osoby prawne oraz pracowników obsługujących zajęcia, korespondencję, etc Na marginesie powód wskazał, że naruszenie to mogło wywołać szereg dalej idących skutków, tj. mogłoby mieć w przyszłości wpływ na decyzję banku o udzieleniu kredytu, a także na warunki na jakich kredyt miałby zostać udzielony. W ocenie powoda na pozwanym, jako podmiocie wyspecjalizowanym w zakresie obrotu wierzytelnościami oraz ich dochodzeniu na drodze polubownej oraz prawnej, ciążyła konieczność szczególnej weryfikacji możliwości skierowania wniosku o wszczęcie egzekucji przeciwko Powodowi. ( pozew k. 3-14)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował fakt, że jakiekolwiek jego działanie naruszyło jakiekolwiek dobra osobiste powoda, a ponadto, że w związku z działaniami tego pozwanego mieszczącymi się w granicach prawa, powód poniósł jakąkolwiek szkodę lub krzywdę. Pozwany zaznaczył, że z uwagi na fakt, że tytuł wykonawczy został wydany na rzecz (...) S.A. z siedzibą w G. (a nie pozwanego) nie miał żadnej wiedzy o jego uchyleniu w 2018 r., pozostając w błędnym przekonaniu, że tytuł wykonawczy wciąż istnieje. Pozwany nie będąc stroną postępowania w trybie EPU nie miał bezpośredniego wglądu w akta i tym samym nie miał wpływu na przebieg postępowania. Nie wiedział nic o działaniach dłużnika, mających na celu uchylenie nakazu zapłaty wydanego w trybie EPU i tym samym doszło do wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie uchylonego tytułu wykonawczego. (...)S.A. jako cedent, po zbyciu wierzytelności nie interesował się dalszym losem postępowania, toteż braki formalne nie zostały uzupełnione w terminie, a postępowanie zostało umorzone. To sam powód już od kwietnia 2018 r. wiedział o uchyleniu nakazu zapłaty, a od stycznia 2019 r. o umorzeniu postępowania. W żaden sposób nie zareagował jednak na wezwanie do zapłaty z dnia 03.06.2020 r. Zdaniem pozwanego nie można go obiektywnie winić za to, że złożył wniosek egzekucyjny w oparciu o uchylony tytuł egzekucyjny - co także Komornik winien bezzwłocznie zauważyć - przy rejestracji sprawy w systemie teleinformatycznym (...), w sytuacji gdy nie miał on żadnej wiedzy o uchyleniu tytułu i nie miał realnej możliwości weryfikacji istnienia tytułu wykonawczego przed złożeniem wniosku o wszczęci egzekucji. ( odpowiedź na pozew k. 43-46)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. W. zaciągnął zobowiązanie finansowe w (...) S.A., którego nie spłacił w całości. (,, spłacałem do momentu gdy zgadzały się salda”).

Dowód: zeznania powoda I. W. – k. 81

W dniu 04 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygn. akt VI Nc-e 2721184/13, w którym uwzględnił powództwo (...)S.A. z siedzibą w G. wniesione przeciwko I. W..

Dowód: nakaz zapłaty – k. 52

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r..

Dowód: postanowienie k. 52v

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Płońsku nadał na rzecz (...) z siedzibą w B. – w związku z przejściem uprawnień – klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. wydanemu przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, w postępowaniu o sygn. akt VI Nc-e 2721184/13.

Dowód: postanowienie k. 53

W dniu 10 kwietnia 2018 r. I. W. złożył sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, w postępowaniu o sygn. akt VI Nc-e 2721184/13.

Dowód: sprzeciw – k. 69-71

Postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2018 r., Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, na skutek wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r., przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Dowód: postanowienie k. 26

Postanowieniem z dnia 02 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, wobec nieuzupełnienia braków formalnych pozwu, umorzył postępowanie w sprawie z powództwa (...)S.A. z siedzibą w G. wniesione przeciwko I. W., prowadzone pod sygnaturą XX GC 656/18.

Dowód: postanowienie k. 24-24v

W dniu 30 kwietnia 2020 roku pomiędzy (...) z siedzibą w B., a (...) w W. doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, mocą której cesjonariusz nabył od cedenta wierzytelność przysługującą mu względem I. W. wynikającą z nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 roku.

W dniu 06 czerwca 2022 roku do Kancelarii Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. wpłynął wniosek wierzyciela (...) w W. – jako nabywcy wierzytelności od (...) z siedzibą w B. - o wszczęcie na podstawie art. 796 § 1 k.p.c. w zw. z art. 804 (2) k.p.c. postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi I. W., na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie rozpoznawanej pod sygn. akt Nc-e 2721184/13 oraz w dniu 12 sierpnia 2026 roku przez Sąd Rejonowy w Płońsku, sygn.. akt I Co 506/16. Do wniosku załączono tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 opatrzony kodem: ,,17ca4dc75b30409db9b1”, opatrzony klauzulą wykonalności z dnia 24 kwietnia 2014 oraz z dnia 12 sierpnia 2016 roku nadaną przez Sąd Rejonowy w Płońsku w sprawie o sygn. I Co 506/16.

Na podstawie złożonych dokumentów Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. wszczął postępowanie egzekucyjne

Dowód: wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, nakaz zapłaty z dnia 04.02.2014 roku, postanowienie z dnia 24.04.2014 r., postanowienie z dnia 12.08.2016 r. – k. 1, 3 akt postępowania egzekucyjnego sygn. Km 1743/22, zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego - k. 19 akt postępowania egzekucyjnego sygn. (...)

W toku postępowania egzekucyjnego Komornik Sądowy pismem z dnia 08 czerwca 2022 r. poinformował Urząd Skarbowy w P., że w celu zaspokojenia należności w łącznej kwocie 209.110,39 zł, na podstawie nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. opatrzonego klauzulą wykonalności z dokonał zajęcia nadpłaty podatku dochodowego, zwrotu podatku VAT i innych danin.

Dowód: zajęcie wierzytelności – k. 21 akt postępowania egzekucyjnego sygn. (...)

W dniu 13 czerwca 2022 r. Komornik Sądowy, skierował zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika I. W. do: (...)S.A. w W., (...)S. A. w W. oraz (...) S.A. w W..

Dowód: zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego – k. 24, k. 25, k. 26 akt postępowania egzekucyjnego sygn. Km 1743/22

Pismem złożonym w dniu 15 czerwca 2022 r. pełnomocnik Wierzyciela (...) w W. na podstawie art. 825 pkt. 1 k.p.c. wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko I. W..

Dowód: pismo w sprawie – k. 28 akt postępowania egzekucyjnego sygn. (...)

Pismem z dnia 15 czerwca 2022 r. skierowanym Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K., pełnomocnik dłużnika I. W. wniósł o umorzenie na podstawie art. 824 § 1 pkt 5 k.p.c. postępowania prowadzonego przeciwko dłużnikowi pod sygn. akt(...). Przedmiotowe pismo wpłynęło do kancelarii komorniczej w dniu 20 czerwca 2022 r.

Dowód: wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego – k. 29-32 akt postępowania egzekucyjnego sygn. (...)

Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2022 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. umorzył postępowanie egzekucyjne sygn. akt (...).

Dowód: Postanowienie – k. 51

Pismem z dnia 11 sierpnia 2022 r. pełnomocnik I. W. wezwał (...)w W. do zapłaty kwoty 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, jednocześnie wzywając do niekierowania wniosków o wszczęcie egzekucji świadczeń pieniężnych w oparciu uchylony tytuł wykonawczy oraz skierowania informacji do podmiotów, do których Komornik Sądowy skierował pisma.

Dowód: wezwanie z dnia 11 sierpnia 2022 r. – k. 18-19, kopia książki nadawczej – k. 17, wydruk ze strony Poczty Polskiej - śledzenie przesyłki rejestrowej – k. 16

I. W. prowadzi działalność gospodarczą w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. O wszczęciu egzekucji dowiedział się od opiekuna w banku, który poinformował go o zajęciu rachunków bankowych. Zaistniała sytuacja odbiła się negatywnie na jego zdrowiu (nadciśnienie) oraz życiu rodzinnym. W jego ocenie na skutek prowadzonej egzekucji stracił wiarygodność, jako osoba i Prezes Zarządu.

Dowód: zeznania powoda – k. 81

W systemie EPU- Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym po wprowadzeniu kodu dostępu(...) widoczny jest nakaz zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. wydany przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, w postępowaniu o sygn. akt VI Nc-e 2721184/13, na którym wskazano STATUS - UTRATA MOCY.

Dowód: okoliczność znana sądowi z urzędu.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu dokumenty złożone do akt sprawy, które uznał za wiarygodne, albowiem nie budziły one wątpliwości, co do swej autentyczności, a żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości. Ustaleń faktycznych Sąd dokonał także na podstawie zeznań powoda, które uznał za wiarygodne w częśći, w jakiej korespondowały one z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym.

Pozostałe, a nie wymienione wyżej dowody zgromadzone w sprawie nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód I. W. dochodził w niniejszej sprawie zadośćuczynienia oraz złożenia oświadczenia zawierającego przeprosiny za naruszenie dóbr osobistych w związku z prowadzeniem przeciwko niemu bezprawnej egzekucji.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Powyższy katalog ustawowy dóbr osobistych nie ma jednak charakteru wyliczenia enumeratywnego, jest bowiem z woli ustawodawcy katalogiem otwartym, doprecyzowywanym zwłaszcza przez orzecznictwo.

Rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne. Dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu innej osoby lub naruszające to dobro, spoczywa ciężar dowodu, że nie było ono bezprawne. ( vide: Wyrok SN z 17.06.2004 r., V CK 609/03, LEX nr 109404.)

W przedmiotowej sprawie bezsporne było, że pozwany doprowadził do wszczęcia wobec powoda postępowania egzekucyjnego na podstawie nie funkcjonującego już w obrocie prawnym tytułu egzekucyjnego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, w postępowaniu o sygn. akt VI Nc-e 2721184/13.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż zdaniem Sądu zainicjowanie przez pozwanego postępowania egzekucyjnego w sytuacji, gdy tytuł egzekucyjny utracił moc (po wniesieniu sprzeciwu) naruszało dobra osobiste powoda. Powód w swoich zeznaniach wyraźnie wskazał, że cała sytuacja go zaskoczyła, wywołując u niego zdenerwowanie oraz wpływając negatywnie na życie osobiste i rodzinne. Niewątpliwie działania komornika podejmowane w toku postępowania egzekucyjnego (polegające na dokonywaniu zajęć komorniczych) były dla powoda niespodziewane, zwarzywszy na fakt, że powód podjął w 2018 r. działania prawne (wniesienie sprzeciwu), które doprowadziły do upadku tytułu wykonawczego i umorzenia postępowania. Dlatego też w ocenie Sądu, w pełni uprawnionym jest stwierdzenie, że postepowanie egzekucyjne zainicjowane przez pozwanego spowodowało u powoda znaczny dyskomfort psychiczny wywołując u niego zagrożenie poczucia bezpieczeństwa i niepokój. Zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują zaś, że stres wpływa negatywnie na kondycję psychiczną i fizyczną człowieka. Tym samym należało przyjąć, że egzekucja zainicjowana przez pozwanego ingerowała w sferę wolności powoda, rozumianej jako stan wolny od obawy i strachu, od działania pod przymusem. W sposób istotny ograniczyły jego poczucie bezpieczeństwa. Co więcej przedmiotowa sytuacja odbiła się negatywnie także na zdrowiu powoda, który jak wynika ze złożonych zeznań, leczy się na nadciśnienie. Nie ulega wątpliwości Sądu, iż niespodziewana egzekucja – w szczególności znacznej kwoty – powoduje sytuacje stresowe, które odbijają się negatywnie na zdrowiu nawet dotychczas zdrowych osób. Tym bardziej, taka sytuacja ma niekorzystny wpływ na osoby leczące się na schorzenia układu krążenia czy też choroby kardiologiczne. W ocenie Sądu nie powinno ulegać wątpliwości, że w przypadku powoda doszło do naruszenia dóbr osobistych w postaci zdrowia, wolności, poczucia spokoju i bezpieczeństwa osobistego.

Wobec poczynionej wyżej konstatacji co do ustalenia naruszenia dób osobistych powoda, kluczowym dla rozstrzygnięcia sprawy staje się ustalenie czy działania pozwanego były bezprawne, jako że ochrony prawnej z art. 23 i 24 kc można żądać tylko w przypadku bezprawności zachowania.

W przepisie art. 24 § 1 kc ustanowione zostało domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego. Domniemanie to podlega obaleniu przez wykazanie uprawnienia do określonego działania. Powyższe oznacza, że ten, kto twierdzi, że naruszono jego dobro osobiste, nie musi wykazywać bezprawności. Ciężar obalenia domniemania (braku bezprawności działania) spoczywa w tym wypadku na podmiocie, któremu zarzuca się naruszenie dobra osobistego (pozwanym) – na podstawie art. 6 kc (por. Piasecki K., Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze 2003, tezy do art. 24 kc).

Należy zauważyć, że bezprawnym jest „każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających takie działanie. Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się:

1) działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa,

2) wykonywanie prawa podmiotowego,

3) zgodę pokrzywdzonego (ale z zastrzeżeniem uchylenia jej skuteczności w niektórych przypadkach)

4) działanie w ochronie uzasadnionego interesu” ( vide: K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2006)

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, Sąd ocenił, iż pozwany nie obalił domniemania z art. 24 § 1 kc. O ile bowiem samo podejmowanie czynności zmierzających do uzyskania przez wierzyciela zaspokojenia należności (w tym zainicjowanie postępowania egzekucyjnego) nie jest działaniem bezprawnym, to jednak jego działanie musi mieścić się w granicach porządku prawnego i zasad współżycia społecznego. Pozwany nie udowodnił – wbrew ogólnym regułom z art. 6 kc – że z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w niniejszej sprawie.

Jak już bowiem wyżej wskazano pozwany złożył w niniejszej sprawie wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie nakazu zapłaty, który utracił moc prawną. Zgodnie bowiem z art. 776. k.p.c. podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. W świetle zaś art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c. tytułem egzekucyjnym jest m. in. orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem. Na dzień złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji (6 czerwca 2022 r.) nakaz zapłaty z dnia 04 lutego 2014 r. wobec wniesienia w dniu 10 kwietnia 2018 r. sprzeciwu, utracił moc prawną i w konsekwencji nie stanowił już tytułu egzekucyjnego.

Sąd nie podzielił przy tym argumentacji strony pozwanej w zakresie w jakim wskazywała ona, że nie miała świadomości (i nie mogła wiedzieć), że przedmiotowy nakaz został uchylony, co byłoby równoznaczne z brakiem winy po stronie pozwanego za naruszenie dóbr osobistych powoda.

Po pierwsze, tego rodzaju argumentacja nie mogła zyskać aprobaty, bowiem wyraźnie w świetle art. 24 k.c. istotna jest bezprawność naruszenia rozumiana obiektywnie. Nie ma znaczenia czy naruszyciel wiedział, że narusza czyjeś prawo. Oznacza to, że samo przeświadczenie osoby, której zarzucono naruszenie dobra osobistego, iż nie naruszyła niczyjego prawa, nie usuwa bezprawności działania ani nie powoduje odpadnięcia przesłanki do żądania usunięcia skutków naruszenia. Ochrona polegająca na usunięciu skutków naruszenia dobra osobistego nie zależy bowiem od świadomości, ani winy naruszającego. ( vide: Wyrok SN z 17.02.2016 r., III CSK 84/15, OSNC-ZD 2017, nr 3, poz. 51.)

Po drugie zaś, trudno zaakceptować twierdzenia strony pozwanej o tym, że nie miała żadnej wiedzy o uchyleniu tytułu wykonawczego w 2018 r.. Pozwany tłumaczył się tym, że tytuł wykonawczy został wydany na rzecz(...)S.A. z siedzibą w G., który zbył przysługującą względem powoda wierzytelność na rzecz (...)z siedzibą w B., ten zaś na pozwanego i w konsekwencji pozwany korzystając z regulacji art. 804 (2) § 1 k.p.c. nie wnosił o nadanie na jego rzecz klauzuli wykonalności pozostając w błędnym przekonaniu, że tytuł wykonawczy wciąż istnieje. Strona pozwana w swojej argumentacji całkowicie pomija fakt, że złożony wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji dokument w postaci nakazu zapłaty 04 lutego 2014 był opatrzony kodem: (...)( k. 3 akt postępowania egzekucyjnego sygn. (...) ), który umożliwiał zweryfikowanie w serwisie internetowym EPU czy nakaz jest w mocy, czy też nie.

Pozwany, jako profesjonalista na runku obrotu i dochodzenia wierzytelności, pozyskując tytuł wykonawczy wystawiony na rzecz poprzedniego wierzyciela, zamiast ,,mechanicznego” posłużenia się pozyskanym tytułem wykonawczym, powinien podjąć minimalne czynności weryfikacyjne w tym względzie poprzez skorzystanie z unikalnego kodu znajdującego się na nakazie zapłaty i dokonanie jego weryfikacji w aktach elektronicznego postępowania. Zdaniem Sądu zaniechanie jakiejkolwiek aktywności w tym względzie należy uznać za przejaw rażącego wręcz niedbalstwa (braku staranności) ze strony pozwanej. Podjęcie tych czynności, pozwoliłoby zapobiec sytuacji, która miała miejsce, tj. niecelowemu wszczęciu postępowania egzekucyjnego, a tym samym naruszeniu dóbr osobistych powoda. Dlatego też Sąd uznał, że wina pozwanego (co najmniej niedbalstwo) jest oczywista.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że powód zasługuje na ochronę prawną, bowiem działania pozwanego naruszyły jego dobra osobiste, co daje podstawy do zastosowania przewidzianych przez prawo środków w celu usunięcia skutków tego naruszenia. Uznając, że dobra osobiste powoda zostały naruszone Sąd rozważył, w jakim zakresie zasługiwały na uwzględnienie żądania powoda. Powód w pozwie wniósł o zasądzenie zadośćuczynienia oraz złożenie oświadczenia.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do żądania złożenia oświadczenia, przypomnieć należy, że powód w pozwie wniósł o nakazanie pozwanemu usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez złożenie oświadczenia o treści: „ Działając w imieniu (...) (...)oświadczamy, iż egzekucja świadczeń pieniężnych prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płońsku Ł. K. pod sygn. akt (...) przeciwko p. I. W. wszczęta została niecelowo, w oparciu o tytuł wykonawczy, który przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji utracił moc w całości. Z uwagi na powyższe nie powinny zostać dokonane zajęcia egzekucyjne, a p. I. W. nie powinien być występować jako dłużnik w postępowaniu egzekucyjnym. (...) przeprasza za naruszenie dóbr osobistych p. I. W. w postaci czci i dobrego imienia."

Zaznaczyć trzeba, że żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie powinno być przez powoda skonkretyzowane. Powód nie może pozostawić sformułowania treści oświadczenia sądowi, ponieważ dopiero konkretna treść postulowanego oświadczenia może być poddana osądowi. Nie oznacza to jednak, że sąd orzekający jest ściśle związany wskazaną przez powoda treścią oświadczenia. Sąd może ingerować w żądaną treść oświadczenia przez ograniczenie jej zakresu czy uściślenie określonych sformułowań. ( vide: Wyrok SN z 11.01.2007 r., II CSK 392/06, LEX nr 276219)

Zgłoszone w tym zakresie żądanie prawie w całości zasługiwało na uwaględnienie. Jednakże zdaniem Sądu, do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda wystarczające będzie wystosowanie oświadczenia, w którym w końcowej jego części nie znajdą się słowa ,, w postaci czci i dobrego imienia”. Zdaniem Sądu, w realiach niniejszej sprawy nie można mówić o naruszeniu tych konkretnych dóbr osobistych.

Przypomnieć należy, że godność osobistą należy rozumieć jako wewnętrzne przekonanie człowieka o swoim moralnym i etycznym nieposzlakowaniu, natomiast cześć, jako wyrazu pozytywnego ustosunkowania się innych ludzi do wartości osobistej i społecznej określonej jednostki. ( vide: Wyrok SN z 21.03.2007 r., I CSK 292/06, LEX nr 308851

Kwestionując naruszenie wspomnianych dóbr osobistych powoda Sąd miał na względzie treść zeznań powoda, z których wynika, że zaciągnął on zobowiązanie w (...)S.A. (pierwotny wierzyciel) i nie spłacił go w całości. Miał więc wiedzę, że jest dłużnikiem i świadomie nie spłacał należności. Co więcej, jako że powód prowadząc działania prawne mające na celu zwalczanie tytułu egzekucyjnego, korzystał z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, musiał mieć też świadomość, że uchylenie nakazu oraz umorzenie postępowania nie powoduje, że wierzytelność traci swój byt. Sąd nie dał tym samy wiary twierdzeniom powoda jakoby działania pozwanego godziły w jego wewnętrzny obraz swojej osoby, jako rzetelnego kontrahenta terminowo regulującego swoje zobowiązania.

Podobnie rzecz się ma z naruszeniem dobra osobistego w postaci dobrego imienia. Powód w swoich zeznaniach wskazał, że nie może dostać żadnego kredytu i do tej pory nie może kupić roweru za tysiąc złotych, co w kontekście wypowiedzi należy rozumieć, jako brak możliwości zaciągnięcia kredytu konsumenckiego niewielkiej wysokości na zakup określonych rzeczy. Brak możliwości zaciągnięcia w instytucjach kredytowych zobowiązań finansowych na tak niewielkie kwoty w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego można wytłumaczyć jedynie tym, że powód widnieje w bazie BIK, jako nierzetelny płatnik. Konstatacja ta nie stanowi jednak potwierdzenia stwierdzenia powoda, jakoby wynikało to z niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez pozwanego. Wpisanie dłużnika do bazy BIK-u nie ma bowiem żadnego związku z postępowaniem egzekucyjnym. Komornik nie ma ani prawa, ani żadnego interesu w zamieszczaniu dłużnika w BIK-u. Aktywność taką może bowiem, w świetle regulacji art. 12 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, co do zasady przejawiać jedynie wierzyciel w przypadku, gdy zawał z danym Biurem pisemną umowę. Komornik natomiast ma jedynie możliwość pozyskania informacji z BIK-u (art. 25 ust. 1 pkt 15 ustawy). W niniejszej sprawie powód nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających, aby do jego wpisania do BIK-u doszło za sprawą wszczęcia egzekucji przez pozwanego. Niemniej jednak nawet gdyby tak było, to działania takie stanowiłyby element dozwolonej i (w kontekście powyższych uwag co do niespłacenia zobowiązania) uzasadnionej ,,windykacji miękkiej” wierzyciela względem dłużnika. Nie można też tracić z pola widzenia faktu, iż sporny nakaz zapłaty został wydany na nazwisko powoda, jako osoby fizycznej. Tymczasem powód wskazywał, iż wszczęcie postępowania egzekucyjnego i dokonane zajęcia miał wpływ na jego wizerunek, jako Prezesa Zarządu i pracodawcy. W ocenie Sądu w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie nakazu zapłaty z dnia 04 lutego 2014 roku nie doszło do zajęcia rachunków bankowych spółki, której powód jest Prezesem Zarządu.

Rozstrzygając powództwo w zakresie roszczenia majątkowego, Sąd miał na względzie, że z art. 448 kc wynika jednoznacznie, iż przyznanie zadośćuczynienia nie jest obligatoryjne, tj. nie należy się poszkodowanemu w każdym przypadku naruszenia dóbr osobistych (por. wyrok SN z 19.04.2006 r., II PK 245/05, OSNP 2007/7-8/101). Podstawowym kryterium decydującym o możliwości zasądzenia zadośćuczynienia winien być m.in. stopień winy naruszyciela, rodzaj naruszonego dobra oraz poczucie pokrzywdzenia poszkodowanego. Decyzja o zasądzeniu zadośćuczynienia winna być poprzedzona także zbadaniem złej woli naruszyciela i celowości zastosowania tego środka (por. wyrok SN z 12.12.2002 r., V CKN 1581/00, OSNC 2004/4/53).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy ocenił, iż zadośćuczynienie pieniężne w wysokości 3.000 zł stanowi sumę adekwatną do wyrządzonej powodowi krzywdy. Ustalając wysokość zadośćuczynienia, Sąd wziął pod uwagę niewielki stopień winy pozwanego (wina nieumyślana w postaci niedbalstwa), a także niedługi czas trwania naruszenia (06 czerwca 2022 r. wpływ wniosku o wszczęcie egzekucji, 08 czerwca 2022 roku zawiadomienie Urzędu Skarbowego, 13 czerwca 2022 roku zawiadomienie Banków o zajęciu rachunków bankowych, 21 czerwca 2022 r. umorzenie postępowania), a także szybką reakcję pozwanego po powzięciu informacji o upadku tytułu wykonawczego (15 czerwca 2022 roku wpływ pisma pełnomocnika wierzyciela z wnioskiem o umorzenie postępowania). Zdaniem Sądu przyznana suma zadośćuczynienia pozwoli powodowi zrekompensować negatywne odczucia związane z niecelową egzekucją zainicjowaną przez pozwanego.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3. sentencji wyroku, zgodnie z art. 100 k.p.c. dokonując wzajemnego zniesienia kosztów postępowania między stronami. Podstawą takiego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu było uznanie, że w zasadzie powód wygrał proces w połowie. Powód zgłosił bowiem w pozwie dwa żądania tj. złożenia określonego oświadczenia oraz zapłaty zadośćuczynienia. Sąd natomiast uwzględnił niemal całkowicie żądanie w zakresie złożenia określonego oświadczenia, zaś żądanie pieniężne natomiast uwzględnił w 20% (3.000,00 zł z 15.000,00zł).

Sędzia del. Agnieszka Onichimowska