Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2023r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 czerwca 2023r. w K.

sprawy z powództwa U. S. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. ( (...) 221)

o ustalenie

ustala, iż umowa przelewu wierzytelności z dnia 21 grudnia 2016r. zawarta pomiędzy pozwanym B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. a (...) z/s w L. nie obejmowała swoim zakresem przedmiotowym wierzytelności w stosunku do powódki U. S. z umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. z (...) S.A. z/s w W. nr (...),

oddala powództwo w pozostałej części,

zasądza od pozwanego B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. na rzecz powódki U. S. kwotę 200,00zł (dwieście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 400/23

UZASADNIENIE

W dniu 20 marca 2023r. powódka U. S. skierowała do tut. Sądu w stosunku do pozwanego B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. żądanie ustalenia istnienia lub nieistnienia spornej wierzytelności dochodzonej przez pozwanego od powódki mającej wynikać z tytułu rzekomo zawartej przez powódkę z (...) umowy pożyczki o nr (...) z dnia 18 maja 2014r., a ponadto żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, iż pozwany od kilku lat wzywa ją do spłaty wierzytelności. Swoje roszczenie wywodzi z umowy pożyczki o numerze (...) z dnia 18 maja 2014r. zawartej rzekomo z (...), z której jak twierdzi strona pozwana, powódka nie wywiązała się, a którą to wierzytelność strona pozwana miała nabyć na podstawie umowy przelewu wierzytelności z (...) w dniu 21 grudnia 2016r. W korespondencji i wezwaniach pochodzących od strony pozwanej powódka informowana jest, że jej rzekome zadłużenie na dzień 5 listopada 2022r. stanowi kwotę 4.906,88zł, w tym kapitał 2.519,77zł i odsetki 2.387,11zł.

Powódka zanegowała, aby przedstawiona wierzytelność dotyczyła jej osoby. Podniosła, że nigdy nie zawierała, a także nie podpisywała żadnej umowy pożyczki z (...) i nigdy nie otrzymała od tej firmy pieniędzy.

Powódka wskazała również, że pomimo, iż wielokrotnie informowała stronę pozwaną o powyższym, to jej działania nie przyniosły żadnego rezultatu.

W odpowiedzi na pozew pozwany B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego pozwany przytoczył okoliczności mające wskazywać na jego legitymację czynną, powołując się w tym zakresie na przelew uprawnień oraz oznaczył źródło zobowiązania, jego wysokość oraz wymagalność podając, iż dochodzone roszczenie stanowi należność wynikającą z nienależycie wykonanej umowy pożyczki łączącej pozwaną z pierwotnym wierzycielem (...) S.A.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 18 maja 2014r. powódka U. S. miała zawrzeć z poprzednikiem prawnym pozwanego B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. – (...) ( (...) S.A.) umowę pożyczki nr (...).

W ramach przedmiotowej umowy (...) ( (...) S.A.) miał przyznać powódce do korzystania określoną kwotę pieniężną.

Według informacji pozwanego zadłużenie z tytułu opisanego wyżej kontraktu na dzień 5 listopada 2022r. wynosiło łącznie kwotę 4.906,88zł, i tak z tytułu kapitału kwotę 2.519,77zł i z tytułu odsetek kwotę 2.387,11zł.

Wierzytelność z tytułu w/w kontraktu miała być przedmiotem przelewu pomiędzy B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. a (...) na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 21 grudnia 2016r. oraz uprzednio pomiędzy (...) a (...) S.A. z/s w W. na podstawie umowy ramowej z dnia 18 lipca 2003r.

Powódka zawierała z (...) S.A. z/s w W. umowy pożyczki z dnia 7 lipca 2011r. nr (...) i z dnia 10 lipca 2014r. nr (...), które wykonała w całości poprzez zapłatę ich kapitałów, odsetek i pozostałych należności.

Powódka natomiast nie zawierała w dniu 18 maja 2014r. z (...) S.A. z/s w W. umowy pożyczki nr (...), której miała nie wykonać, a która następnie miałaby stanowić przedmiot cesji pomiędzy (...) S.A. z/s w W. a (...), a następnie pomiędzy (...) a B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G..

Pozwany wielokrotnie wzywał powódkę do spełnienia rzekomo obciążającego ją w/w zobowiązania pieniężnego oraz kierował wnioski w przedmiocie zawarcia ugody w tym zakresie.

( pismo pozwanego k. 6-7, 14, 15, 19, wyciąg z ksiąg rachunkowych k. 8, 9, wezwanie do przedstawienia dowodów k. 11, korespondencja e – mail k. 10, 12, 13, podsumowanie warunków ugody k. 16, ugoda k. 17-18, 20, 21, umowa przelewu wierzytelności k. 34-39, oświadczenie k. 39v-42, 45-48, oświadczenie do umowy przelewu wierzytelności k. 43-44, załącznik nr 1 do oświadczenia z dnia 26.06.2019r. k. 65, raport (...) k. 74-75, przesłuchanie powódki U. S. k. 76 00:00:59-00:06:47, dowody wpłat k. 80-86, 90-91, umowa pożyczki k. 87, 88-90, potwierdzenie k. 92)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu w zakresie ustalenia, iż umowa przelewu wierzytelności z dnia 21 grudnia 2016r. zawarta pomiędzy pozwanym B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. a (...) z/s L. nie obejmowała swoim zakresem przedmiotowym wierzytelności w stosunku do powódki U. S. z umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. z (...) S.A. z/s w W. nr (...).

W wypadku nabycia wierzytelności w drodze przelewu ma miejsce sukcesja syngularna, translatywna. To oznacza, że w wyniku przelewu wierzytelności zmienia się osoba wierzyciela, ale wierzytelność pozostaje ta sama, cesjonariusz uzyskuje ją w takim kształcie prawnym, w jakim ona przysługiwała cedentowi. Ponadto – zgodnie z art. 509 § 2 kc – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki.

Pojęcie interesu prawnego w ustaleniu, w procesie istnienia lub nieistnienia prawa, lub stosunku prawnego powinno być pojmowane elastycznie z uwzględnieniem celowościowej wykładni pojęcia interesu prawnego, konkretnych okoliczności danej sprawy i od tego, czy w drodze powództwa o świadczenie strona może uzyskać pełną ochronę swoich praw. Powódka może żądać ustalenia przez sąd istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa także, gdy ma potrzebę wiążącego stwierdzenia czy jej majątek w spornej części jest obciążony długiem czy też nie. Oczywiście niepewność taka musi by obiektywna, a nie tylko subiektywna. Obiektywność taka zachodzi wtedy, zwłaszcza gdy kontrahent nie tylko zaprzeczył istnieniu przedstawionej do zapłaty wierzytelności, lecz konsekwentnie czyni to także w toku procesu.

Oceniając zatem powództwo przez pryzmat art. 189 kpc w zw. z art. 509 § 2 kc, a także wobec sformułowania żądania pozwu, tj. ustalenia nieistnienia wierzytelności od (...) z dnia 18 maja 2014r. nr (...) i oznaczenia przez stronę powodową jako pozwanego nabywcy wierzytelności, tj. B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G., a nie (...) S.A. z/s w W., tj. pierwotnego wierzyciela oraz wobec nie przedstawienia przez żadną ze stron procesu materiału źródłowego w postaci dokumentu umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. nr (...) pomiędzy powódką (...) S.A. z/s w W. lub też jej dokumentowej bądź elektronicznej formy, brak było podstaw do ustalania istnienia bądź nieistnienia wierzytelności i zobowiązania powódki wynikającego z przedmiotowego kontraktu.

Pomimo tego podnieść trzeba, iż powódka wykazała w toku przedmiotowego procesu, że pomiędzy nią, a poprzednikiem prawnym pozwanego – (...) S.A. z/s w W. nie doszło do zawarcia umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. nr (...), w szczególności, że powódka o taką pożyczkę występowała, a poprzednik prawny pozwanego takiej pożyczki jej udzielił, czy też że przekazał powódce do korzystania jakikolwiek kapitał pożyczki.

Choć z twierdzeń odpowiedzi na pozew wynika, iż powódka miała zawrzeć taką umowę, to z załączonych dokumentów nie można wyprowadzić wniosku, że powódka w ogóle wnioskowała o zawarcie takiej umowy, że została ona w rzeczywistości zawarta, ani że stronami tej umowy pożyczki były wskazywane przez pozwanego podmioty.

Nie wynika to w szczególności z dokumentów wyciągu z ksiąg rachunkowych, który nie ma charakteru dokumentu urzędowego, umowy przelewu wierzytelności i oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności.

Powyższe nie pozwala zatem na jednoznaczne stwierdzenie czy provident (...) S.A. z/s w W. w dacie rzekomo dokonywanych czynności prawnych był wierzycielem powódki i to na jakiej podstawie i z jakiego tytułu.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przeniesienie własności przedmiotu pożyczki z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę i odwrotnie przy zwrocie pożyczki.

Nie został przedstawiony Sądowi dokument potwierdzający dokonanie konsensualnej czynności prawnej w postaci pożyczki. Pozwany nie sprostał temu obowiązkowi twierdząc, że do zawarcia takiego kontraktu doszło.

Umowa pożyczki (art. 720 i n. kc) jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, przy czym w pierwszej kolejności aktualizuje się obowiązek pożyczkodawcy przeniesienia na własność biorącego określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Dowód spełnienia tego obowiązku obciąża - w myśl art. 6 kc – pożyczkodawcę.

Dla ważności umowy pożyczki nie jest wymagana szczególna forma. Jednakże umowa pożyczki, której wartość przekracza 1.000 zł wymaga zachowania formy dokumentowej (forma ad probationem).

Nie chodzi przy tym o zawarcie umowy w formie pisemnej, tylko istnienie dokumentu stwierdzającego, że umowa została zawarta. Umowa może być więc zawarta w formie dowolnej, natomiast fakt jej zawarcia powinien być potwierdzony stosownym dokumentem.

Jedynie w przypadku wykonania umowy pożyczki, stosownie do treści art. 720 § 1 kc, powstaje obowiązek zwrotu. Strona pozwana zatem, stosownie do treści art. 6 kc, winna udowodnić, że przedmiot pożyczki został wydany powódce. Jeżeli pozwany nie wykazał, by kwota istotnie została przekazana powódce, tym samym brak jest, stosownie do treści art. 720 § 1 kc a contrario po stronie powódki obowiązku zwrotu dochodzonej kwoty. Tak więc powódka, od której powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty pozwany nie wykaże, że pożyczki udzielił (por. wyrok SA w Warszawie z 25 kwietnia 2014r., VI ACa 719/13, z 18 listopada 2013r., VI ACA 680/13, L.; z 9 kwietnia 2013r., I ACA 901/12, L.; w Ł. z 16 kwietnia 2014 r., I ACA 1332/13, L., 25 października 2012r. VI ACa 845/12, L.; SA w W. z 18 listopada 2013r. VI ACa 680/13, L.; wyrok SN z 6 lipca 2012r. V CSK 394/11, L.).

Ponieważ strony nie zawarły umowy pożyczki, a pozwany nie wykazał, że do nawiązania takiego stosunku obligacyjnego doszło pomiędzy powódką a jej pierwotnym wierzycielem, to ostatecznie upada podstawa faktyczna żądania przez pozwanego od powódki zapłaty należności pieniężnych z umowy z dnia 18 maja 2014r. nr (...). Nieistnienie umowy nie stanowi podstawy do czynienia jakichkolwiek rozliczeń, gdyż brak jest świadczeń, które zostałyby spełnione w jej wykonaniu – por. wyrok SA w Katowicach z dnia 24 marca 2016r. w sprawie o sygn. akt I ACa 713/15, opubl. L..

Następnie należy stwierdzić, iż w niniejszym postępowaniu pozwany w żaden sposób nie wykazał, iż pierwotny wierzyciel (...) S.A. z/s w W. przeniósł na (...), a następnie pomiędzy, że pomiędzy (...) a B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z/s w G. doszło do zawarcia cesji, której przedmiotem byłaby umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. nr (...).

Przy czym okoliczność ta w żaden sposób nie wynika z dokumentów dołączonych do pozwu i odpowiedzi na pozew. Pozwany nie przedłożył żadnego wiarygodnego dokumentu potwierdzającego przelew tej wierzytelności pomiędzy w/w podmiotami wynikającej z tego konkretnego kontraktu.

Pozwany nie wykazał więc ciągu następstw prawnych od pierwotnego wierzyciela pozwanej.

W szczególności należy zwrócić uwagę na to, że pozwany nie dołączył w tym zakresie dokumentu umowy przelewu wierzytelności i wyciągu z listy wierzytelności, których dotyczył przelew, czy też innych dokumentów mających określać przedmiot przelewu, ani nie wykazał w żaden inny sposób, że (...) z/s w L. nabył od (...) S.A. z/s w W. taką wierzytelność i w takiej wysokości z tytułu umowy pożyczki gotówkowej z dnia 18 maja 2014r. nr (...).

Przy czym faktów takich nie można wywieźć z dokumentów wyciągu z ksiąg rachunkowych, który nie ma charakteru dokumentu urzędowego, cesji i oświadczenia o przeniesieniu wierzytelności bez ich uzupełnienia o wskazane powyżej źródła.

Stanowią ona w tych warunkach, co najwyżej w żaden sposób nieweryfikowalne oświadczenie wiedzy osoby podpisanej na tych dokumentach.

Warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało poprzednikowi prawnemu – por. wyrok SN z dnia 12 lipca 2016r. w sprawie o sygn. akt V CSK 187/06, opubl. Legalis.

Ustawodawca w art. 511 kc mówi o „stwierdzeniu” przelewu wierzytelności pismem, tj. odnosi się do istnienia pisma stwierdzającego, że umowa przelewu została przez strony zawarta (por. wyrok s. apel w Katowicach z dnia 8 marca 2005r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1516/04, opubl. OSA 2005/12/44). Ponadto umowa przelewu, regulowana treścią art. 509 i n. kc, jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać. Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność, a zatem oznaczania stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia (por. wyrok s.apel. w Szczecinie z dnia 25 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 885/13, opubl. LEX nr 1461185).

W przedstawionych warunkach zaniechanie polegające na braku dołączenia dowodów na poparcie przytaczanych okoliczności daje asumpt do uznania, iż przytoczone okoliczności budzą uzasadnione wątpliwości, w szczególności w zakresie legitymacji pozwanego w zakresie umowy pożyczki z dnia 18 maja 2014r. nr (...) oraz istnienia zobowiązania, jego wysokości i wymagalności w zakresie kapitału i należności ubocznych oraz podstawy faktycznej i prawnej żądania (por. art. 471 kc, 353 kc i art. 354 § 1 kc).

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 189 kpc, orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu obciążając nim w całości stronę pozwaną orzeczono na podstawie art. 98 kpc i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2023.1144 – t.j. ze zm.).

sędzia Michał Włodarek