Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 16 lutego 2024 r. w zakresie pkt 4 (czwartego) i 5 (piątego) tegoż postanowienia

Pozwem z dnia 16 grudnia 2022 r. /data prezentaty/ wniesionym przeciwko pozwanym A. K., M. M. (1), H. M., J. C. (1), powódka B. P. domagała się nakazania pozwanym:

- M. i H. małżonkom M. - właścicielom działki o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości S., gmina P. przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez usunięcie drzew rosnących na nieruchomości stanowiącej własność w/w, wzdłuż granicy rozdzielającej w/w działkę z nieruchomością powódki oraz powstrzymania się od podobnych naruszeń w przyszłości;

- J. C. (1) - właścicielowi działki o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości S., gmina P. przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez usunięcie drzew rosnących na nieruchomości stanowiącej jego własność, wzdłuż granicy rozdzielającej w/w działkę z nieruchomością powódki oraz powstrzymania się od podobnych naruszeń w przyszłości;

- A. K. - właścicielce działki o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości S., gmina P., przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez usunięcie dębu posadowionego na stanowiącej jej własność nieruchomości, wzdłuż granicy rozdzielającej w/w działkę z nieruchomością powódki oraz powstrzymania się od podobnych naruszeń w przyszłości

oraz zasądzenia solidarnie od pozwanych na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. /pozew – k. 3-7/

W odpowiedzi na pozew pozwani M. M. (1) i J. C. (1), podnieśli zarzut braku legitymacji procesowej biernej po ich stronie, wskazując iż nie są właścicielami nieruchomości objętych żądaniem pozwu, domagając się równocześnie odrzucenia pozwu przeciwko w/w oraz zasądzenia na ich rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych /odpowiedź na pozew M. M. – k. 55-57, odpowiedź na pozew J. C. – k. 59-61/.

Na rozprawie w dniu 13 października 2023 r. pełnomocnik powódki cofnął pozew przeciwko pozwanym J. C. (1) i M. M. (1), co argumentował brakiem posiadania przez stronę powodową wiedzy, odnośnie tego kto jest aktualnym właścicielem przedmiotowych nieruchomości. Wskazał, iż powódka kierowała się w tym zakresie dokumentacją z Urzędu Gminy, nadto żaden z pozwanych nie zakwestionował swych uprawnień właścicielskich do przedmiotowych nieruchomości przed wytoczeniem powództwa w sprawie niniejszej, na etapie kierowania do w/w wezwań do polubownego rozstrzygnięcia sporu /k. 193-194/.

W odpowiedzi na powyższe pozwani M. M. (1) i J. C. (1), wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wskazując iż już w odpowiedzi na pozew, podnosili zarzut brak legitymacji procesowej biernej z uwagi na fakt, iż nie są właścicielami nieruchomości sąsiadujących z działką powódki /k. 193-194/.

Równocześnie strony postępowania wyraziły zgodę w trybie art. 194 § 2 k.p.c. na wstąpienie w miejsce pozwanego – J. C. (1), pozwanej M. P. – aktualnej właścicielki działki oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka Nr (...) położonej w miejscowości S., gmina P. i zwolnienie J. C. (1) od udziału w sprawie /k. 194/.

Na rozprawie w dniu 16 lutego 2024 r. pełnomocnik powódki cofnął pozew przeciwko pozwanym H. i M. małżonkom M., w związku z zawartym pomiędzy stronami porozumieniem /k. 198/.

Mając na względzie powyższe postanowieniem z dnia 16 lutego 2024 r. Sąd odmówił odrzucenia pozwu w stosunku do pozwanych M. M. (1) i J. C. (1) (pkt 1), umorzył postępowanie w stosunku do pozwanych M. M. (1) i H. M. (pkt 3), na podstawie art. 194 § 2 k.p.c. zwolnił J. C. (1) od udziału w sprawie w charakterze pozwanego, zasądził od powódki na rzecz pozwanego M. M. (1) kwotę 1817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnia się orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 4), zasądził od powódki na rzecz J. C. (1) kwotę 1817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 5), koszty procesu pomiędzy powódką a pozwaną H. M. wzajemnie zniósł (pkt 6) równocześnie skierował powódkę i pozwanych: M. P., A. K. i Ł. K. do mediacji w Polskim Centrum mediacji w R. na okres 3 miesięcy (pkt 7) /k. 200/.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku, przy czym z mocy art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że czynność ta jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Stosownie do brzmienia art. 203 § 2 k.p.c., pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. W myśl § 4 cytowanego przepisu sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się roszczenia lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Stosownie zaś do brzmienia art. 355 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

W odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu kosztów procesu, cofnięcie pozwu, traktowane jest jako przegranie sprawy. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Przyjęte bowiem zostało, że jedynie wyjątkowo, gdy cofnięcie pozwu następuje na skutek zadośćuczynienia przez pozwanego w toku procesu żądaniu pozwu, albo z okoliczności wynika, że wniesienie powództwa było konieczne dla dochodzenia praw, pozwany może być obciążony kosztami procesu poniesionymi przez powoda. Kwestię tą wielokrotnie uwypuklano w orzecznictwie (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2011, IV CZ 111/10, LEX nr 898274, postanowienie z dnia 8 lutego 2012 V CZ 109/11 Lex nr 1147814, postanowienie z dnia 11 grudnia 2009, V CZ 58/09, LEX nr 551159, postanowienie z dnia 12 kwietnia 2012 II CZ 208/11, Lex nr 1214570).Tak też SN m.in. w postanowieniu z dnia 10 lutego 2010r. V Cz 1/10, jak również w postanowieniu z dnia 12 kwietnia 2012r. II CZ 208/11. W rezultacie dla przyjęcia, że mimo cofnięcia pozwu powód winien być traktowany jako wygrywający sprawę i posiadający prawo do żądania zasądzenia kosztów procesu, a pozwany prawa tego pozbawiony mimo korzystnego dla formalnego wyniku postępowania, nie będzie wystarczające jedynie podanie przyczyny cofnięcia. Elementarnym obowiązkiem powoda staje się w takiej sytuacji wykazanie, zarówno tego, że doszło do spełnienia świadczenia jak i tego że w realiach sprawy wytoczenie powództwa było niezbędne dla prawidłowej realizacji prawa podmiotowego.

W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy strona powodowa nie wykazała spełnienia w/w przesłanek. Skierowanie powództwa przeciwko M. M. (1) - mając na względzie, iż pozwany nie był właścicielem nieruchomości sąsiadującej z działką powódki o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości S., gmina P., a co za tym idzie nie posiadał legitymacji procesowej biernej do bycia stroną w niniejszym procesie (na co wyraźnie wskazał przy pierwszej czynności procesowej –odpowiedzi na pozew), nie było konieczne dla dochodzenia przysługujących jej praw. Zgodnie z art. 126 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c. prawidłowe oznaczenie stron procesu jest obowiązkiem powoda, który w pozwie winien wskazać ich imiona i nazwiska lub nazwy oraz oznaczyć miejsce zamieszkania bądź siedziby. Nie ulega wątpliwości, iż Sąd winien sprawdzić wskazane przez powoda dane, aby ustalić prawidłową tożsamość stron, ale tylko w sytuacji, kiedy istnieją jakiekolwiek wątpliwości w tym względzie. Jeżeli natomiast powód jasno wskazuje, kogo chce pozwać, przedstawiając na tę okoliczność stosowne dokumenty, wówczas nie ma potrzeby doprecyzowania osoby pozwanego. Tym samym strona powodowa winna prawidłowo skierować roszczenie przeciwko osobie, wobec której wytoczenie powództwa było niezbędne dla prawidłowej realizacji prawa podmiotowego. Fakt, iż pozwany nie był właścicielem działki sąsiadującej z działką powódki, obiektywnie wskazywał na brak podstaw do uznania go za legitymowanego biernie w niniejszym procesie.

Nie ma przy tym znaczenia – przywoływana przez pełnomocnika powódki okoliczność – braku wiedzy strony powodowej odnośnie aktualnych właścicieli działek, niedysponowania przez powódkę pełną dokumentacją w tym zakresie i braku kwestionowania przez pozwanego - na etapie kierowanych do w/w wezwań do polubownego rozwiązania sporu, prawa własności do działki oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka Nr (...), położonej w S., gmina P., mając na względzie iż była ona reprezentowana przez pełnomocnika profesjonalnego.

W świetle powyższego uznać należało, iż powództwo przeciwko pozwanemu M. M. (1), nie było celowe i konieczne dla prawidłowej realizacji prawa podmiotowego, a nadto nie zachodzi „szczególnie uzasadniony wypadek”, uzasadniający nie obciążenie powódki kosztami procesu, które przysługują pozwanemu.

Z tych względów Sąd orzekł, jak w punkcie czwartym sentencji postanowienia i zasądził od powódki na rzecz pozwanego M. M. (1) kwotę 1817 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę orzeczenia w tym względzie stanowił przepis art. 98 § 1 i 2 k.p.c. Stosownie do §1 przywołanego przepisu, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Art 98 § 3 k.p.c. stanowi, że do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Pozwany M. M. (1) poniósł koszty procesu w wysokości 1817 zł, na którą to kwotę składały się: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł ustalone w stawce minimalnej zgodnie z § 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 t.j.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, o czym orzeczono jak w punkcie 5 sentencji postanowienia.

W przedmiocie kosztów procesu zasądzonych w punkcie 5 postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 194 § 2 k.p.c. mając na względzie, iż stanowi on samodzielną podstawę złożenia wniosku o przyznanie kosztów, jako uniezależniony od późniejszego wyniku sprawy. Zgodnie z treścią powołanego art. 194 § 2 k.p.c. osoba wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego może za zgodą obu stron wstąpić w miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony od udziału w sprawie. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów od strony powodowej, niezależnie od późniejszego wyniku sprawy.

Powołany przepis odnosi się do sytuacji, gdy powództwo nie zostało wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie pozwaną, a więc do zmiany podmiotowej po stronie pozwanej. Prawo do złożenia wniosku o przyznanie kosztów od strony powodowej przysługuje pierwotnie pozwanemu, który na skutek zmiany podmiotowej po stronie pozwanej zwolniony zostaje z dalszego udziału w procesie. Koszty postępowania, których przyznania może domagać się od strony powodowej, to koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony w postępowaniu, którego stroną finalnie być nie powinien, np. koszty zastępstwa procesowego, opłat sądowych (o ile zostały uiszczone itp.). Zwrot tych kosztów przysługuje od strony powodowej, albowiem to ona swoim działaniem przyczyniła się do ich powstania na skutek nieprawidłowego oznaczenia strony pozwanej w pierwotnym pozwie.

Na gruncie niniejszej sprawy strony postępowania wyraziły zgodę w trybie art. 194 § 2 k.p.c. na wstąpienie w miejsce pozwanego – J. C. (1), pozwanej M. P. – aktualnej właścicielki działki oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka Nr (...) położonej w miejscowości S., gmina P. i zwolnienie J. C. (1) od udziału w sprawie. Z tych względów postanowieniem z dnia 16 lutego 2024 r. Sąd na podstawie art. 194 § 2 k.p.c. zwolnił J. C. (1) od udziału w sprawie w charakterze pozwanego (pkt 5).

Wobec faktu, iż wniosek o przyznanie kosztów procesu, został złożony przez pozwanego J. C. (1) z zachowaniem terminu przewidzianego w art. 194 § 2 k.p.c. Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego J. C. (1) kwotę 1817 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu, na która to kwotę składały koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł ustalone w stawce minimalnej zgodnie z § 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 t.j.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, o czym orzeczono jak w punkcie 5 sentencji postanowienia.

sędzia Anna Miłosz

Z. 1. odnotować,

2. odpisu uzasadnienia z odpisem postanowienia doręczyć pełnomocnikowi powódki- bez pouczenia- przez PI, o czym zawiadomić.

sędzia Anna Miłosz

04.03.24r.