Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2024 r. w S.

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 14 marca 2023 r., sygn. akt VI U 547/22

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 197/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 marca 2022 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., odmówił Z. B. świadczenia przedemerytalnego wskazując, że rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nastąpiło 31 maja 2020 r. Bezpośrednio po tym zatrudnieniu ubezpieczony nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych przez okres co najmniej 6 miesięcy, lecz pracował najpierw na umowę zlecenia od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., a następnie na podstawie umowy o pracę od 1 września 2020 r. do 28 lutego 2021 r. Z uwagi na to, że rozwiązanie stosunku pracy z ostatnim pracodawcą nie nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnieniu, to tym samym brak jest podstaw prawnych do przyznania świadczenia przedemerytalnego.

W odwołaniu od powyższej decyzji Z. B.wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie przywołując argumenty przytoczone w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 14 marca 2023 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu Z. B. prawo do świadczenia przedemerytalnego od 25 lutego 2022 r.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Z. B. urodzony w dniu (...), złożył w dniu 24 lutego 2022 r. wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Niekwestionowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych staż ubezpieczeniowy Z. B. wyniósł łącznie 41 lat, 11 miesięcy i 12 dni na dzień 31 maja 2020 r., jak też na dzień złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne tj. na dzień 24 lutego 2022 r.

W okresie od 1 listopada 2018 r. do 31 maja 2020 r. Z. B. był zatrudniony w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w S.. Stosunek pracy łączący ubezpieczonego z pracodawcą uległ rozwiązaniu w drodze wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę z przyczyn niedotyczących pracownika (upadłość firmy) na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. w związku z art. 10 ust. 1 (zwolnienia grupowe) ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.).

W dniu 1 czerwca 2020 r. ubezpieczony zawarł umowę zlecenia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością na wykonywania prac gospodarczych na terenie obiektów hotelowych od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r.

W okresie od 1 września 2020 r. do 28 lutego 2021 r. ubezpieczony był zatrudniony na umowę o pracę na stanowisku elektryka, która rozwiązała się z upływem czasu, na który była zawarta art. 30 § 1 pkt 4 k.p. Ze świadectwa pracy wynika, że w okresie od 1 grudnia 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. przebywał on na urlopie bezpłatnym, chociaż ubezpieczony w tym okresie wykonywał pracę.

Ubezpieczony w okresie od 22 marca 2021 r. i na dzień złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne w dniu 24 lutego 2022 r. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w S.. W okresie od 22 marca 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. ubezpieczony pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 9 lutego 2022 r. wynika, że w okresie rejestracji w PUP ubezpieczony nie odmówił przyjęcia propozycji pracy.

Na dzień 31 maja 2020 r. ubezpieczony wykazał łącznie 41 lat, 11 miesięcy i 12 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Z raportu ustaleń uprawnień wynika, że ubezpieczony po 31 maja 2020 r. nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy odwołanie uwzględnił.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 1867; powoływana dalej jako: ustawa), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:

1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2021 r., poz. 1100, 1162 i 1621), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 423, 432, 619 i 1621), zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4a) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r., poz. 111 oraz z 2021 r., poz. 1162), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2020 r., poz. 1297), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

2. Za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5-9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 291, 353, 794 i 1621) zwanej dalej „ ustawy o emeryturach i rentach z FUS”.

3. Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Następnie sąd pierwszej instancji podniósł, ze ubezpieczony na dzień 31 maja 2020 r. tj. na dzień rozwiązania z nim stosunku pracy przez pracodawcę (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową w S., u którego był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, z powodu upadłości firmy, a więc z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r., poz.1409) skończył 60 lat, oraz posiadał 41 lat, 11 miesięcy i 12 dni stażu pracy, a tym samym spełnił on wszystkie przesłanki z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy. Ponadto ubezpieczony w okresie od 22 marca 2021 r. i na dzień złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne w dniu 24 lutego 2022 r. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w S.. W okresie od 22 marca 2021 r. do 31 grudnia 2021 r., czyli przez co najmniej 180 dni ubezpieczony pobierał zasiłek dla bezrobotnych, a wyżej wymienionym okresie rejestracji w PUP nie odmówił też przyjęcia propozycji pracy. Ponadto ubezpieczony w ciągu 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy w S. zaświadczenia z dnia 9 lutego 2022 r. poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych złożył w dniu 24 lutego 2022 r. w organie rentowym wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego, a tym samym spełnił on wszystkie przesłanki z art. 2 ust. 3 ustawy.

Sąd Okręgowy miał także na uwadze, że organ rentowy odmówił uwzględnienia wniosku ubezpieczonego o przyznanie świadczenia przedemerytalnego wskazując, iż po rozwiązaniu zatrudnienia w dniu 31 maja 2020 r. z powodu przyczyn leżących po stronie pracodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a przed zarejestrowaniem się w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. w marcu 2021 r., podjął on kilkumiesięczne zatrudnienie, najpierw na umowę zlecenia od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., a następnie na umowę o pracę od 1 września 2020 r. do 28 lutego 2021 r., a tym samym, że to ostatnie zatrudnienie nie ustało z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Na marginesie sąd meriti wskazał, że za okres od 1 czerwca 2020 r. do 28 lutego 2021 r. nie odprowadzono składek na ubezpieczenie społeczne zaZ. B. z tytułu świadczenia pracy na podstawie wskazanych umów, co wynika z raportu ustalenia uprawnień do świadczenia.

Sąd Okręgowy nie podzielił tego stanowiska wskazując, że ani z literalnej ani z celowościowej wykładni przepisu art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie wynika, aby ustanie zatrudnienia z przyczyn wyżej wymienionych musiało dotyczyć chronologicznie ostatnio rozwiązanego stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Z powołanych przepisów nie wynika konieczność bezpośredniego nastąpienia pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 180 dni po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. W tej sytuacji sąd meriti podzielił pogląd, że podjęcie innej aktywności zawodowej, w tym również w formie stosunku pracy, w czasie między rozwiązaniem stosunku pracy z tych przyczyn, a nabyciem prawa do zasiłku nie stanowi przeszkody do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2013 r., III UZP 2/13, OSNP 2013/21-22/256; podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., I BU 15/11, OSNP 2013/11-12/134, Lex nr 1215398; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecnie z dnia 18 grudnia 2018 r., III AUa 237/18; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 kwietnia 2019 r., III AUa 369/18, LEX nr 2669327).

Nadto sąd pierwszej instancji podniósł, że w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 maja 2021 r., III AUa 156/21, wskazano, iż „nie ma żadnego racjonalnego celu ustawodawczego, dla którego należałoby różnicować sytuację osoby, która po spełnieniu warunków podmiotowych w zakresie zatrudnienia, bezpośrednio spełnia warunki formalne związane ze statusem bezrobotnego, dezaktywizuje się zawodowo i otrzymuje prawo do świadczenia, od sytuacji osoby, która po spełnieniu warunków podmiotowych w zakresie zatrudnienia, podejmuje kolejne wyzwania zawodowe i dopiero po ich zakończeniu realizuje warunki formalne związane ze statusem bezrobotnego. Wykładnia przepisów pozwalająca na takie różnicowanie i odmawiająca uprawnienia do świadczenia osobom aktywnym zawodowo, jest krzywdząca dla tej grupy i niesprawiedliwa społecznie. Należy podkreślić, że przedstawione stanowisko prawne jest zgodnie z utrwaloną judykaturą - wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2017 r., I UK 125/16, a w szczególności z dnia 5 kwietnia 2016 r., II UK 165/15, w którym Sąd Najwyższy obszernie przeanalizował przepisy omawianej ustawy w kontekście celowościowym i funkcjonalnym”.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy wziął pod uwagę przywołane stanowisko i uznał, że marginalne zatrudnienie ubezpieczonego na okres od 1 czerwca 2020 r. do 28 lutego 2021 r. najpierw na umowę zlecenia, a następnie na umowę o pracę w żaden sposób nie naruszało treści art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych w sposób uniemożliwiający ubezpieczonemu uzyskanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. Podjęcie przez ubezpieczonego krótkotrwałego zatrudnienia w sytuacji, gdy ustawodawca nie zastrzegł bezpośredniego następstwa czasowego zdarzeń prawnych, polegających na spełnieniu warunków podmiotowych związanych z zatrudnieniem i warunków formalnych związanych ze statusem bezrobotnego, nie stanowi przeszkody do uzyskania przez niego prawa do świadczenia przedemerytalnego, skoro wszystkie przesłanki z art. 2 ustawy zostały przez niego spełnione.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu Z. B. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 25 lutego 2022 r.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie w całości nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 ust. 1 pkt 1, pkt 2, pkt 5 i pkt 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1867) poprzez przyjęcie, że w niniejszej sprawie nastąpiły podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia przedemerytalnego od 25 lutego 2022 r., pomimo, że po rozwiązaniu zatrudnienia w dniu 31 maja 2020 r. z powodu przyczyn leżących po stronie pracodawcy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a przed zarejestrowaniem się w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. w marcu 2021 r., ubezpieczony podjął kilkumiesięczne zatrudnienie, najpierw na umowę zlecenia od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., a następnie na umowę o pracę od 1 września 2020 r. do 28 lutego 2021 r., a tym samym, że to ostatnie zatrudnienie nie ustało z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Mając na uwadze powyższe apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania w całości oraz

- zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że w jego ocenie w celu ustalenia uprawnień do świadczenia przedemerytalnego wymagane jest udokumentowanie ciągłości i kolejności zdarzeń, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Oznacza to zatem, że okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych musi być poprzedzony zatrudnieniem, które ustało w okolicznościach wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 1, 2,5 lub 6 ustawy. Kolejnym etapem jest pobieranie zasiłku dla bezrobotnych przez okres wymagany przepisami ustawy, a następnie złożenie przez osobę nadal zarejestrowaną jako bezrobotna -wniosku o świadczenie przedemerytalne w terminie określonym w ustawie. Warunki przewidziane w tym przepisie muszą zatem zostać spełnione kumulatywnie. Oznacza to, że niezachowanie jednego z nich niweczy prawo do świadczenia przedemerytalnego. Zatem, zdaniem apelującego wykonywanie - tak jak w przypadku ubezpieczonego - zatrudnienia, najpierw na umowę zlecenia od 1 czerwca 2020 r. do 31 sierpnia 2020 r., a następnie na umowę o pracę od 1 września 2020 r. do 28 lutego 2021 r., tj. w okresie przypadającym pomiędzy ustaniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a uzyskaniem statusu osoby bezrobotnej, wyklucza możliwość przyznania świadczenia przedemerytalnego.

Na poparcie swojego stanowiska organ rentowy przywołał wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., I UK 437/11, w którym Sąd ten wskazał, że przepisy art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych mają jasne brzmienie i w ich świetle nie może być uznane za trafne stanowisko sądu drugiej instancji, że nie wprowadzają one warunku pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed nabyciem statusu osoby bezrobotnej. Należy mieć na uwadze, że celem świadczenia przedemerytalnego, jako jednego ze środków zapobiegania bezrobociu, jest pomoc osobom, które w określonych okolicznościach utraciły zatrudnienie lub inne źródło utrzymania i - ze względu na wiek oraz odpowiednio długi staż ubezpieczeniowy - z jednej strony nie mają szans na kontynuowanie aktywności zawodowej na rynku pracy, a z drugiej strony w niedługim czasie będą mogły ubiegać się o emeryturę. Dla realizacji tego celu przepisy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych ustanawiają wprost obowiązek spełnienia szeregu następujących po sobie warunków uprawniających do świadczenia przedemerytalnego. W pierwszym rzędzie osoba ubiegająca się o to świadczenie musi spełnić wymagania określone, między innymi, w art. 2 ust. 1 pkt 5, a mianowicie, po pierwsze - rozwiązania z nią stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, po drugie - zatrudnienia w tym zakładzie przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy i po trzecie - osiągnięcia najpóźniej do dnia rozwiązania tego stosunku pracy wymaganego stażu ubezpieczeniowego (...). Jednakże osoba, która spełnia warunki ustanowione w art. 2 ust. 1 pkt 5 nie nabywa prawa do świadczenia przedemerytalnego bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, ale - stosownie do art. 2 ust. 3 ustawy, który jednoznacznie odnosi się do osoby określonej w ust. 1 (tu: w jego pkt 5) - dopiero po upływie co najmniej 6- miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych i tylko wówczas, gdy spełnia kolejne warunki wymienione w tym przepisie. Z ustanowionego w art. 2 ust. 3 pkt 1 wymagania bycia „nadal” bezrobotnym przez osobę, o której stanowi art. 2 ust. 1 pkt 5, wynika, że w pierwszym z wymienionych przepisów chodzi o 6- miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych związany z nabyciem statusu osoby bezrobotnej bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, a nie po późniejszym ustaniu zatrudnienia w okolicznościach innych niż określone w art. 2 ust. 1 pkt 5 lub późniejszym zaprzestaniu innej działalności zarobkowej. Z art. 2 ust. 3 pkt 2 ustawy wynika, że taka osoba (określona w art. 2 ust. 1 pkt 5) nie traci prawa do zasiłku przedemerytalnego jedynie w przypadku podjęcia w tym właśnie okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu 6 ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Stosownie do art. 2 ust. 5 pkt 2 ustawy okresy te podlegają wliczeniu do okresu 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym stanowi art. 2 ust. 3. Zatem po pierwsze - niewątpliwie chodzi o zatrudnienie lub inną pracę zarobkową podjęte w tym 6-miesięcznym okresie, a po drugie - w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia inną pracą zarobkową jest wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych (art. 2 pkt 11), zaś zatrudnieniem - wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą (art. 2 pkt 43). (…).

Przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego winno służyć zapewnieniu wsparcia socjalnego osobom, które utraciły źródło utrzymania nie ze swojej winy i które ze względu na wiek nie są w stanie skutecznie konkurować na rynku pracy do dnia nabycia uprawnień emerytalnych.

W ocenie skarżącego, w omawianej sprawie świadczenie przedemerytalne ubezpieczonemu nie przysługuje, gdyż wszystkie przesłanki określone w art. 2 ust. 1 pkt 5 oraz art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych muszą być spełnione kumulatywnie, zaś oba przepisy należy interpretować jako integralną całość. Oznacza to, że 6 -miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3 ustawy, powinien przypadać bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w ustawie. Usytuowanie przez ustawodawcę wszystkich przesłanek warunkujących nabycie prawa do świadczenia przedemerytalnego w treści jednego przepisu art. 2 ustawy nie jest bowiem przypadkowe. Zdaniem organu, miało to na celu, aby wspomniany przepis była analizowany całościowo.

Poza tym apelujący podniósł, że trzeba dostrzec bezpośrednią zależność treści art. 2 ust. 3 ustawy z treścią jej art. 2 ust. 1 poprzez określenie, że świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1. Jeżeli zatem jak wyżej, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie wymienionej w treści art. 2 ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, to oznaczałoby bezpośrednie następstwo korzystania z zasiłku po rozwiązaniu stosunku pracy. W razie zaś uznania za słuszną koncepcję przedstawioną przez Sąd orzekający, iż okres korzystania z zasiłku dla bezrobotnych nie musi nastąpić bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy w okolicznościach wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 1, 2, 5 lub 6 ustawy, nie można by wówczas wykluczyć sytuacji, że ubezpieczony po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w ustawie prowadziłby nadal przez długi okres czasu inną działalność dającą źródło utrzymania, czy też podjął zatrudnienie na podstawie stosunku pracy i następnie rozwiązał stosunek pracy z przyczyn innych, niż wskazane w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych - i mógłby na tej podstawie nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego. Taka wykładnia art. 2 ust. 3 ustawy, zdaniem apelującego wypacza istotę świadczenia przedemerytalnego i stoi w sprzeczności z celem tego świadczenia nadanym przez ustawodawcę, którym jest z całą pewnością zapewnienie pomocy osobom, które utraciły zatrudnienie z przyczyn nieleżących po ich stronie, a które ze względu na wiek i staż mogą w niedługim czasie nabyć prawo do emerytury.

W odpowiedzi na apelację Z. B.wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej, bowiem wyrok sądu pierwszej instancji w pełni odpowiada zarówno ustaleniom faktycznym, jak i prawu. Ubezpieczony w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak również wykładnię przepisów prawa zawartą przez sąd pierwszej instancji w zaskarżonym wyroku.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (art. 387 § 2 ^{( 1)} pkt. 1 i 2 k.p.c.). Podkreślić przy tym trzeba, że w sprawie to nie ustalenia faktyczne są przedmiotem sporu, a wykładania przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Stan faktyczny sprawy odnośnie okoliczności mających istotne znaczenia dla jej rozstrzygnięcia jest bezsporny. Z. B. kończąc zatrudnienie w firmie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w S. w dniu 31 maja 2020 r., w której był zatrudniony od 1 listopada 2018 r., miał ukończony wiek 60 lat i legitymował się stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 41 lat, 11 miesięcy i 12 dni. Ponadto ubezpieczony był zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. od 22 marca 2021 r. do 24 lutego 2022 r., pobierał zasiłek dla bezrobotnych od 22 marca do 31 grudnia 2021 r. i nie odmówił przyjęcia propozycji pracy w okresie rejestracji w PUP.

Zatem kwestią sporną, także na etapie postępowania apelacyjnego, jest tylko ustalenie czy ustawodawca wymaga, aby - jak twierdzi organ rentowy - zarejestrowanie w urzędzie pracy i spełnienie pozostałych warunków z tym związanych nastąpiło bezpośrednio po rozwiązaniu umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy. Na potwierdzenie swojego stanowiska organ rentowy przywołuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., I UK 437/11, w którym wskazano, że osoba określona w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. nr 120, poz. 1252 ze zm.) prowadząca pozarolniczą działalność po rozwiązaniu stosunku pracy, która uzyskała status bezrobotnego dopiero po zaprzestaniu prowadzenia tej działalności, nie nabywa prawa do świadczenia przedemerytalnego, jeżeli nie zostaną spełnione warunki określone w art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Natomiast apelującemu umyka fakt, że stanowisko to jest odosobnione zarówno w orzecznictwie sądów powszechnych, jak i w linii orzecznictwa Sądu Najwyższego w tym zakresie jaka ukształtowała się po wyroku z dnia 23 maja 2012 r., I BU 15/11 (LEX nr 1215398), w którym wskazano, że świadczenie przedemerytalne przysługuje pracownikowi, z którym stosunek pracy został rozwiązany z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, Dz. U. nr 120, poz. 1252 ze zm.), bez potrzeby wykazywania nieprzerwanego (ciągłego) pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu "ostatniego" stosunku pracy. Kontynuując ten sposób odczytywania spełnienia warunku rejestracji w urzędzie pracy po ustaniu zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 lipca 2022 r., III UZP 3/22 (OSNP 2023/3/30), wyjaśnił, że okres 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1867) nie musi przypadać w całości wyłącznie po ostatnim zatrudnieniu ubezpieczonego oraz po rozwiązaniu umowy o pracę z przyczyn ekonomicznych, jeżeli zachodzą okoliczności określone w art. 73 ust. 3 lub 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 690). Również w ostatnich orzeczeniach Sąd Najwyższy powtórzył, że okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, określonego w art. 2 ust. 3 ustawy z 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, nie musi przypadać bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w art. 2 ust. 1 tej ustawy. Świadczenie przedemerytalne przysługuje pracownikowi, z którym stosunek pracy został rozwiązany z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3 ustawy z 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych), bez potrzeby wykazywania nieprzerwanego (ciągłego) pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu "ostatniego" stosunku pracy (tak w postanowieniu z dnia 10 sierpnia 2022 r., I USK 489/21, LEX nr 3482567, a także w postanowieniu z dnia 4 kwietnia 2023 r., III USK 233/22, LEX nr 3580170).

Sąd Apelacyjny w całości podziela powyższe stanowisko i dlatego przyjmuje, że Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, iż brak bezpośredniego związku czasowego między ustaniem stosunku pracy ubezpieczonego z przyczyn dotyczących pracodawcy, a pobieraniem zasiłku dla bezrobotnych nie stanowi negatywnej przesłanki przyznania mu prawa do świadczenia przedemerytalnego. Ustawodawca w art. 2 ust. 3 ustawy nie posłużył się bowiem żadnym zwrotem wskazującym na konieczność bezpośredniego następstwa zdarzeń w postaci ustania stosunku pracy i pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego z tego względu można uznać, iż racjonalnie zmierzał do odmiennego potraktowania osób, które utraciły pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy ze względu na chwilę zarejestrowania się jako bezrobotny lub podjęcia krótkoterminowego zatrudnienia przed zarejestrowaniem. W przypadkach, w których ustawodawca chciał, aby pewne zdarzenia następowały w określonej kolejności, ściśle określił termin ich wystąpienia czy realizacji.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, skoro bezspornym w sprawie jest, że na datę rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy ubezpieczony spełniał już warunki stażowe do nabycia świadczenia przedemerytalnego, a pozostały do spełnienia warunki związanie z zarejestrowaniem w urzędzie pracy i utrzymaniem statusu bezrobotnego przez okres 6 miesięcy oraz złożeniem zaświadczenia do organu rentowego wraz z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne to pozostawanie przez ubezpieczonego po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu jeszcze przez pewien czas w stosunku zatrudnienia, nie niweczy spełnienia przez Z. B. prawnomaterialnych przesłanek dla nabycia prawa do spornego świadczenia.

Jednocześnie w odpowiedzi na twierdzenie organu rentowego, że w razie uznania za słuszną koncepcję przedstawianą przez Sąd orzekający, iż okres korzystania z zasiłku dla bezrobotnych nie musi nastąpić bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy w okolicznościach wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 1, 2, 5 lub 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r., nie można by wówczas wykluczyć sytuacji, że ubezpieczony po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn wymienionych w ustawie prowadziłby nadal przez długi okres czasu inną działalność dającą źródło utrzymania, czy też podjął zatrudnienie na podstawie stosunku pracy i następnie rozwiązał stosunek pracy z przyczyn innych, niż wskazane w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych - i mógłby na tej podstawie nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego. Taka wykładnia art. 2 ust. 3 ustawy, zdaniem organu wypacza istotę świadczenia przedemerytalnego i stoi w sprzeczności z celem tego świadczenia nadanym przez ustawodawcę, którym jest z całą pewnością zapewnienie pomocy osobom, które utraciły zatrudnienie z przyczyn nieleżących po ich stronie, a które ze względu na wiek i staż mogą w niedługim czasie nabyć prawo do emerytury. - należy wskazać, że świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem terminowym. Zgodnie, bowiem z art. 4 ust. 1 ustawy, prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje:

1)  na wniosek osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne;

2)  w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona decyzją terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej "organem rentowym", lub innego organu emerytalno-rentowego określonego w odrębnych przepisach;

3)  z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę;

4)  z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadanie (samoistne lub zależne) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe;

5)  wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.

Zatem działania podjęte przez ubezpieczonego po rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy i podjęcie kolejnego zatrudnienia spowodowało tylko faktyczne skrócenie czasu pobierania świadczenia przedemerytalnego, czego nie można uznać za sprzecznie z istotą i celem świadczenia nadanym przez ustawodawcę.

Reasumując, ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki uprawniające go do uzyskania świadczenia przedemerytalnego i dlatego wyrok Sądu Okręgowego jest zgodny z obowiązującymi przepisami ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego.

sędzia Urszula Iwanowska