Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2021 r. wydanym w sprawie I C 452/21, Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie z powództwa J. S., prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...).C. J. S. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., o zapłatę:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz J. S. kwotę 7.322,40 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz J. S. tytułem zwrotu kosztów postępowania kwotę 2.217 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając rozstrzygnięcie w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd I instancji oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób dowolny, bez jego wszechstronnego rozważenia w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego oraz przez jego wybiórczą ocenę, jak również poprzez poczynienie ustaleń sprzecznych z treścią materiału dowodowego, poprzez uznanie, że poszkodowany nie został poinformowany o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanej, w sytuacji gdy był on informowany o powyższym zarówno za pośrednictwem pisma z dnia 27 stycznia 2018 r., jak również w czasie rozmowy telefonicznej z pracownikiem (...) S.A., podczas której, w sytuacji gdy nie zrozumiał on informacji mu przekazanych, mógł powiedzieć, że nie zrozumiał bądź nie usłyszał, co powiedział pracownik pozwanej, bądź ponownie skontaktować się z Ubezpieczycielem celem poznania szczegółowych warunków najmu pojazdu zastępczego.,

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

a.  art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c.. poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty odszkodowania przewyższającej wysokość powstałej szkody. podczas gdy przyznane odszkodowanie ma służyć naprawieniu szkody i nie może stanowić źródła wzbogacenia,

b.  art. 362 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i stwierdzenie, że poszkodowany nie przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, w sytuacji gdy pozwana informowała poszkodowanego o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego nie tylko w piśmie z dnia 27 stycznia 2018 r., ale również w rozmowie telefonicznej, w czasie której pracownik (...) S.A. informował nie tylko o ww. możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, ale także o wysokości akceptowanych stawek, a podczas której poszkodowany mógł poinformować pracownika pozwanej, że nie zrozumiał bądź nie usłyszał dobrze przekazanego mu pouczenia bądź ponownie skontaktować się z ubezpieczycielem celem poznania szczegółowych warunków najmu pojazdu zastępczego.

W związku z tak postawionymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a ponadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podziela zarówno ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji i przyjmuje je, jako własne, jak i dokonaną ocenę prawną.

Przede wszystkim podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mógł zostać uznany za skuteczny. Należy wskazać, że zarzut naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Takiego działania skarżącego zabrakło w rozpoznawanej sprawie, niezasadne są zarzuty naruszenia zarówno art. 233 § 1 k.p.c.. Apelujący wywodzi skutki prawne z udzielonej poszkodowanemu informacji odnośnie wypożyczalni współpracujących z pozwanym ubezpieczycielem oraz akceptowanych przez niego dobowych stawkach najmu pojazdu zastępczego. W żadnym wypadku nie można uznać, że tego typu informacja od ubezpieczyciela o możliwości najmu pojazdu zastępczego stanowiła ofertę oraz była wiążąca dla poszkodowanego. Lakoniczna informacja udzielona w trakcie rozmowy telefonicznej, przy dokonywaniu zgłoszenia szkody, o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego ani nie stanowi realnego przedstawienia propozycji najmu poszkodowanemu, ani też nie obliguje do zwrócenia się do pozwanego o możliwość wynajęcia pojazdu, czy dopytywania pozwanego o szczegóły oferty i dążenia do uzyskania skonkretyzowanej oferty, zwłaszcza gdy sam ubezpieczyciel nie uczynił nic w tym kierunku. Skarżący ubezpieczyciel nie wskazał również, czy miałby to być najem bezgotówkowy i poszkodowany nie ponosiłby żadnych związanych z nim kosztów. Złożenie oferty w formie wypowiadanego ciągiem długiego pouczenia rzadko bywa zrozumiałe dla poszkodowanego, zaś osoba przekazująca te istotne dla poszkodowanego wiadomości nie upewniła się, że zostały one zrozumiane przez rozmówcę Reasumując należało uznać, że tak lakonicznie przedstawione przez pozwanego informacje nie mogą być uznane za ofertę złożoną poszkodowanemu, a tym bardziej nie mogą zostać uznane za wiążące.

Mając powyższe okoliczności na uwadze za niezasadne również należało uznać podniesione zarzuty naruszenia prawa materialnego, w szczególności zarzutu naruszenia art. 361 k.c.. W orzecznictwie nie ulega wątpliwości, że koszty poniesione przez poszkodowanego z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego są normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. z uwagi na niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego w sytuacji jego uszkodzenia lub zniszczenia. Jeżeli więc poniesione zostały koszty związane z wynajmem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Postulat pełnego odszkodowania przemawia bowiem za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek uszkodzenia lub zniszczenia. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r. III CZP 14/97 OSNC 1997/8/103). W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego (...) obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego i nie jest uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.11.2011 t., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28 ). Wskazać także należy, że jeżeli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy w postaci wmontowania do niego nowej części zamiennej, to koszty najmu przez poszkodowanego tzw. samochodu zastępczego obejmują okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, Biul.SN 2005/3/11). Należy podkreślić, że uprawnienie do wynajmu pojazdu zastępczego przysługuje poszkodowanemu, co do zasady przez czas rzeczywistej naprawy pojazdu, który nie ogranicza się do czasu niezbędnego do dokonania samej technologicznej naprawy. Jak zostało wskazane powyżej, Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III CZP 05/11) podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie okresu najmu przy szkodzie częściowej w pojeździe, w którym ponoszone wydatki są celowe i ekonomicznie uzasadnione oraz podlegają naprawieniu przez sprawcę szkody lub jego ubezpieczyciela. W wyroku z dnia 26 listopada 2011 r. (sygn. akt V CKN 1397/00) Sąd Najwyższy wskazał, że „skoro samochód mógł zostać naprawiony, to poszkodowany może w zasadzie żądać od zakładu ubezpieczeń zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego poniesionych jedynie w okresie naprawy samochodu". Dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego uzasadnia wniosek, że celowymi i ekonomicznie uzasadnionymi wydatkami na najem pojazdu zastępczego są koszty najmu ponoszone w okresie koniecznym do przeprowadzenia naprawy uszkodzonego pojazdu z tym, że należy podkreślić, iż okres ten nigdy nie jest równy temu, ile wynosi sam technologiczny czas naprawy pojazdu, albowiem podczas szacowania rzeczywistego czasu naprawy pojazdu należałoby uwzględnić takie czynniki jak: zgłoszenie szkody do zakładu ubezpieczeń, przyjęcie pojazdu do naprawy przez warsztat naprawczy, oględziny przednaprawcze ubezpieczyciela, korespondencja pomiędzy ubezpieczycielem, a serwisem naprawczym dotycząca kwalifikacji uszkodzeń, czas oczekiwania na części, dostarczenie do serwisu naprawczego kalkulacji naprawy ubezpieczyciela, akceptacja kosztów naprawy pojazdu w przypadku kosztorysu warsztatu naprawczego, aż wreszcie decyzja ubezpieczyciela.

W sytuacji zaś, gdy uszkodzenia powstałe w pojeździe poszkodowanego uniemożliwiały poruszania się po drodze publicznej, należy uznać że poszkodowany był uprawniony do wynajmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany nie musi dysponować środkami finansowymi na przeprowadzenie naprawy samochodu, mając prawo oczekiwać na decyzję pozwanego ubezpieczyciela w przedmiocie wypłaty odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu, co nastąpiło dopiero 14 lutego 2018 r.. Przez cały okres oczekiwania na naprawę auto poszkodowanego znajdowało się na wynajętym parkingu i nie było użytkowane, stąd też prawidłowo Sąd I instancji za zasadne wydatki poniesione przez poszkodowanego z tytułu wynajęcia miejsca parkingowego.

Niezasadnymi jawią się pozostałe podniesione zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. (...) § 1 k.c. oraz art. 362 k.c.. Należy jeszcze raz podkreślić, że poszkodowany wbrew argumentacji zawartej we wniesionej apelacji nie miał żadnego obowiązku skorzystać z oferty najmu pojazdu zastępczego od pozwanego ubezpieczyciela. Zwłaszcza, że pozwany nie zaoferował sądowi żadnych dowodów na celem wykazania szczegółów swojej oferty w tym zakresie, czy była ona adekwatna, czy klasa samochodu była zbliżona do uszkodzonego pojazdu. Strona pozwana wykazała się całkowitą biernością co do wykazania, że
w przypadku, gdyby poszkodowany skorzystał z oferty wypożyczalni współpracujących
z ubezpieczycielem, to koszt takiego najmu wynosiłby dla strony jedynie 110 zł netto, samo zaś oświadczenie strony pozwanej co do wysokości tych kosztów jest niewystarczające.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.