Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 kwietnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2023 roku w Gdyni

na rozprawie

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) spółki jawnej z siedzibą w O.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki jawnej z siedzibą w O. kwotę 4 378,60 złotych (cztery tysiące trzysta siedemdziesiąt osiem złotych sześćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30 września 2021 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki jawnej z siedzibą w O. kwotę 1 317 złotych (jeden tysiąc trzysta siedemnaście złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 466/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 grudnia 2021 roku powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 4 378,60 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30 września 2021 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 21 grudnia 2017 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ należący do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...). Odpowiedzialność za powyższą szkodę ponosił (...) spółka akcyjna z siedzibą w S., której pracownik nie zabezpieczył we właściwy sposób agregatu oświetleniowego, w wyniku czego agregat ten stoczył się uszkadzając pojazd poszkodowanego. Sprawca szkody w chwili jej zaistnienia objęty był ochroną ubezpieczeniową przez pozwanego. W związku z uszkodzeniem pojazdu w dniu 22 grudnia 2017 roku R. P. działając na mocy udzielonego mu upoważnienia zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego, który trwał do dnia 11 stycznia 2018 roku. Z tytułu najmu powód obciążył poszkodowaną spółkę fakturą na kwotę 4 830,21 złotych brutto. Powód po nabyciu od poszkodowanego wierzytelności z tego tytułu zgłosił szkodę w pozwanym zakładzie ubezpieczeń domagając się wypłaty odszkodowania w kwocie 4 378,60 złotych (z uwzględnieniem możliwości odliczenia przez poszkodowanego 50% wartości podatku VAT), jednakże bezskutecznie.

Postanowieniem z dnia 01 lutego 2022 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V GC 2163/21 Sąd Rejonowy w Olsztynie stwierdził swą niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gdyni.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 12 kwietnia 2022 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 1297/22 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. domagał się oddalenia powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że przeprowadził postępowanie likwidacyjne w sposób rzetelny, a analiza całokształtu sprawy w kontekście zawartej umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco skutkowała odmową wypłaty odszkodowania w kwocie wskazanej w pozwie. Pozwany podniósł przy tym, że w związku ze zdarzeniem z dnia 21 grudnia 2017 roku przeprowadził on dwa postępowania likwidacyjne, których przedmiotem były szkody zaewidencjonowane przez pozwanego pod numerami (...) oraz (...), w której rozpatrzono roszczenie zgłoszone w pozwie. Zdaniem pozwanego powód błędnie wskazał w pozwie numery szkód (...) oraz (...), które dotyczyły wprawdzie przedmiotowego zdarzenia, ale nie obejmowały roszczeń zgłoszonych w pozwie, a inne nie mające z nim związku. Natomiast szkodę pod numerem (...) pozwany likwidował z umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco pojazdu i to w tej szkodzie zgłoszono roszczenie dotyczące zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Na podstawie tego zgłoszenia pozwany zarejestrował szkodę (...) także w ramach umowy autocasco, w ramach produktu (...). Odnosząc się do treści pozwu pozwany wskazał natomiast, że spór pomiędzy stronami dotyczy wysokości odszkodowania w kontekście zawartej umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco pojazdu, a powód występując z roszczeniem całkowicie pomija kwestię postanowień umowy zawartej przez pozwanego z poszkodowanym. Pozwany w związku z tym wskazał, że z § 7 pkt 1.1. ogólnych warunków ubezpieczenia kosztów udzielenia natychmiastowej pomocy (...) o symbolu (...) wynika, że w ramach ubezpieczenia pozwany organizuje wyłącznie usługi określone w ogólnych warunkach umowy i nie zwraca kosztów poniesionych samodzielnie przez ubezpieczonego. Z zebranego natomiast w aktach szkody materiału jednoznacznie wynikało, że nie spełniono wymogów określających możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego. W tym celu bowiem poszkodowany winien był dokonać najpierw zgłoszenia informującego o zapotrzebowaniu na pojazd zastępczy, wówczas wynajem ten zorganizowany zostałby dla ubezpieczonego za pośrednictwem Centrum Alarmowego po uzgodnieniu z ubezpieczycielem kosztów usługi. W niniejszej sprawie natomiast poszkodowany samodzielnie, bez wymaganego zgłoszenia zdecydował się na najem pojazdu zastępczego. Stąd też skoro nie zostały spełnione wymogi wskazane w ogólnych warunkach ubezpieczenia (...), pozwany odmówił powodowi wypłaty kosztów najmu pojazdu zastępczego. Niezależnie od powyższego pozwany zakwestionował także legitymację czynną powoda.

Zarządzeniem z dnia 23 maja 2022 roku (k. 69 akt) zobowiązano powoda do sprecyzowania podstawy faktycznej i prawnej żądania powoda, tj. precyzyjnego wskazania, czy powód domaga się odszkodowania obejmującego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w oparciu o umowę ubezpieczenia OC działalności gospodarczej sprawcy szkody, czy też w oparciu o umowę autocasco pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...), w terminie tygodniowym od dnia doręczenia tegoż zobowiązania, pod rygorem zawieszenia postępowania.

W odpowiedzi na powyższe zobowiązanie w piśmie z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt) powód oświadczył, że domaga się odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego w oparciu o umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S..

Wobec powyższego zarządzeniem z dnia 30 czerwca 2022 roku (k. 105 akt) w trybie art. 458 ⁵ § 2 k.p.c. ponownie zobowiązano pozwanego do powołania wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia tegoż zobowiązania, pod rygorem utraty prawa ich powoływania w toku dalszego postępowania.

W zakreślonym terminie żadna korespondencja w wykonaniu powyższego zobowiązania do akt nie wpłynęła.

Zarządzeniem z dnia 30 listopada 2022 roku (k. 125 akt) zobowiązano pozwanego do wskazania przyczyn z jakich kwestionuje legitymację procesową powoda, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia tegoż zobowiązania, pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c.

W zakreślonym terminie żadna korespondencja w wykonaniu powyższego zobowiązania do akt nie wpłynęła.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 grudnia 2017 roku w S. na 111,9 kilometrze drogi krajowej numer (...) doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...).

Właścicielem tego pojazdu był (...) spółka akcyjna z siedzibą w W., natomiast jego użytkownikiem na podstawie umowy leasingu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w J..

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. jest płatnikiem podatku od towarów i usług i w związku z korzystaniem z tego pojazdu był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

Pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) w dacie zdarzenia objęty był m. in. dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco, a także dobrowolnym ubezpieczeniem (...)(w wariancie prestiż) na mocy umowy zawartej z (...) spółką akcyjną z siedzibą w S..

Potwierdzeniem zawarcia powyższej umowy była polisa numer (...), w której (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. został wskazany jako ubezpieczający/ubezpieczony.

niesporne, a nadto: – notatka informacyjna o zdarzeniu drogowym – k. 31-32 akt oraz w aktach szkody – k. 67 akt, zgłoszenie szkody komunikacyjnej – w aktach szkody – k. 67 akt, polisa ubezpieczeniowa – w aktach szkody – k. 67 akt, dokumentacja fotograficzna – w aktach szkody – k. 67 akt, zeznania świadka R. P. – protokół z rozprawy z dnia 30 listopada 2022 roku – k. 124-125 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:46-00:14:00), zeznania świadka E. C. – protokół z rozprawy z dnia 22 marca 2023 roku – k. 158-159 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:16:35), oświadczenie z dnia 22 grudnia 2017 roku – k. 30 akt, wiadomość email z dnia 18 lutego 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

Do szkody w pojeździe doszło w związku z niezabezpieczeniem agregatu oświetleniowego przez wykonującego prace w obrębie drogi krajowej numer (...) pracownika (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S., wskutek czego urządzenie to stoczyło się uszkadzając przejeżdżające drogą pojazdy, w tym pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) oraz pojazd marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...). Było to również przyczyną uszkodzenia pojazdu marki I. o numerze rejestracyjnym (...), którego kierowca najechał następnie na ten agregat.

niesporne, a nadto – notatka informacyjna o zdarzeniu drogowym – k. 31-32 akt, zeznania świadka R. P. – protokół z rozprawy z dnia 30 listopada 2022 roku – k. 124-125 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:46-00:14:00), zeznania świadka E. C. – protokół z rozprawy z dnia 22 marca 2023 roku – k. 158-159 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:16:35), umowa cesji z dnia 05 listopada 2021 roku – k. 26 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w S. w dacie powyższego zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S..

niesporne

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. w związku z uszkodzeniem pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) zgłosił szkodę w tym pojeździe (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S..

W zgłoszeniu szkody jako poszkodowanego wskazano (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a szkoda miała być likwidowana z dobrowolnego ubezpieczenia autocasco tego pojazdu.

(...) spółka akcyjna z siedzibą w S. zarejestrował szkodę pod numerem (...) i w efekcie przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego uznając, że doszło w pojedzie do tzw. szkody całkowitej, przyznał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. odszkodowanie w kwocie 28 066,75 złotych zgodnie z warunkami łączącej strony umowy ubezpieczenia autocasco.

W dniu 06 czerwca 2019 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. decyzją w sprawie szkody zarejestrowanej pod numerem (...) określił wysokość szkody w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) na kwotę 45 796,75 złotych netto, wobec czego przyznał dopłatę do odszkodowania z tytułu uszkodzenia tego pojazdu w kwocie 17 730 złotych.

zgłoszenie szkody – w aktach szkody – k. 67 akt, wiadomość email z dnia 18 lutego 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt, decyzja z dnia 25 lutego 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt, decyzja z dnia 06 czerwca 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt, decyzja z dnia 06 czerwca 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

W związku z przedmiotowym zdarzeniem w ramach innej zarejestrowanej szkody o numerze (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. prowadził postępowanie w sprawie holowania pojazdu i wynajęcia pojazdu zastępczego.

pismo z dnia 25 marca 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

W związku z przedmiotowym zdarzeniem w ramach innej zarejestrowanej szkody o numerze (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. odmówił innemu poszkodowanemu (M. P.) wypłaty odszkodowania w związku z uszkodzeniem mienia w tym zdarzeniu.

pismo z dnia 04 października 2018 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

Pismem z dnia 25 marca 2019 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. zwrócił się do (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. jako podmiotu odpowiedzialnego za spowodowanie w dniu 21 grudnia 2017 roku szkody w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) o zwrot wypłaconego poszkodowanemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. m. in. odszkodowania tytułem szkody numer (...), w terminie 14 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

pismo z dnia 25 marca 2019 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

Pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) po szkodzie z dnia 21 grudnia 2017 roku nie był jezdny, w związku z czym (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. wynajął od (...) spółki jawnej z siedzibą w O. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w O.) pojazd zastępczy marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...).

Na podstawie zaakceptowanego przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. cennika strony ustaliły cenę za najem tego pojazdu w kwocie 187 złotych netto za dobę, przy najmie trwającym od 15 do 31 dni.

Przy zawieraniu umowy najmu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. reprezentowany był przez pracownika tej spółki – R. P. działającego na mocy upoważnienia udzielonego mu przez P. W. – członka jej zarządu, obejmującego umocowanie do podpisywania umów najmu oraz umów cesji wierzytelności.

(...) spółka jawna z siedzibą w O. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w O.) reprezentowany był natomiast przez M. A. działającą na podstawie upoważnienia z dnia 01 stycznia 2017 roku obejmującego umocowanie do zawierania w imieniu tej spółki umów najmu pojazdu zastępczego oraz umów przelewu wierzytelności przysługujących osobom poszkodowanym w związku ze szkodami komunikacyjnymi.

Najem pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) trwał od dnia 22 grudnia 2017 roku do dnia 05 stycznia 2018 roku.

W dniu 05 stycznia 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. zwrócił przedmiotowy pojazd zastępczy i wynajął pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...). Najem tego pojazdu trwał do dnia 11 stycznia 2018 roku.

Przy zawieraniu umowy najmu w dniu 05 stycznia 2018 roku (...) spółka jawna z siedzibą w O. (wówczas (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w O.) reprezentowany był przez G. J. działająca na podstawie pełnomocnictwa z dnia 05 listopada 2012 roku obejmującego umocowanie do zawierania w imieniu tej spółki umów najmu pojazdu zastępczego oraz umów przelewu wierzytelności przysługujących osobom poszkodowanym w związku ze szkodami komunikacyjnymi.

dokumentacja fotograficzna – w aktach szkody – k. 67 akt, umowa najmu krótkoterminowego numer 6090 wraz z regulaminem – k. 15-15v akt, zaakceptowany cennik – k. 22-25 akt, upoważnienie – k. 28 akt, upoważnienie – k. 13, 14 akt, faktury – k. 19-21 akt, oświadczenie – k. 11 akt, umowa najmu krótkoterminowego numer (...) – k. 16 akt, umowa najmu krótkoterminowego numer (...) – k. 17-17v akt

Wynajęty pojazd zastępczy wykorzystywany był przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej. Pojazdem tym poruszał się przedstawiciel handlowy tej spółki i nie posiadała ona w tym czasie innych pojazdów, którymi mogłaby zastąpić pojazd uszkodzony. Każdy z przedstawicieli handlowych tego podmiotu miał bowiem przypisany jeden pojazd.

zeznania świadka R. P. – protokół z rozprawy z dnia 30 listopada 2022 roku – k. 124-125 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:46-00:14:00), zeznania świadka E. C. – protokół z rozprawy z dnia 22 marca 2023 roku – k. 158-159 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:16:35)

Z tytułu najmu pojazdów zastępczych (...) spółka jawna z siedzibą w O. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w O.) obciążył (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. fakturami:

-

numer (...) z dnia 29 grudnia 2017 roku na kwotę 2 300,10 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 12 stycznia 2018 roku, tytułem najmu pojazdu o numerze rejestracyjnym (...) przez okres 10 dni (od dnia 22 grudnia 2017 roku do dnia 31 grudnia 2017 roku) po stawce w kwocie 187 złotych netto za każdy dzień trwania najmu,

-

numer (...) z dnia 05 stycznia 2018 roku na kwotę 1 150,05 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 19 stycznia 2018 roku, tytułem najmu pojazdu o numerze rejestracyjnym (...) przez okres 5 dni (od dnia 01 stycznia 2018 roku do dnia 05 stycznia 2018 roku) po stawce w kwocie 187 złotych netto za każdy dzień trwania najmu,

-

numer (...) z dnia 11 stycznia 2018 roku na kwotę 1 380,06 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 25 stycznia 2018 roku, tytułem najmu pojazdu o numerze rejestracyjnym (...) przez okres 6 dni (od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia 11 stycznia 2018 roku) po stawce w kwocie 187 złotych netto za każdy dzień trwania najmu.

Na każdej z faktur odnotowano, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. zobowiązany jest do opłacenia połowy kwoty podatku VAT.

faktury – k. 19-21 akt

Pismem z dnia 24 sierpnia 2021 roku (...) spółka jawna z siedzibą w O. zgłosił (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S. roszczenie o odszkodowanie obejmujące zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku.

pismo z dnia 24 sierpnia 2021 roku – k. 27-28 akt, potwierdzenie nadania – k. 29 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w S. powyższe zgłoszenie szkody zarejestrował pod numerem (...) i decyzją z dnia 03 września 2021 roku odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na treść § 7 pkt 1.1. ogólnych warunków ubezpieczenia kosztów udzielenia natychmiastowej pomocy (...) o symbolu (...), z których wynikało m. in. że ubezpieczyciel nie zwraca kosztów najmu poniesionych samodzielnie przez ubezpieczonego. W uzasadnieniu wydanej decyzji wskazano, że w sprawie nie zaistniały okoliczności umożliwiające wynajęcie pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, albowiem nie zgłosił on w zakładzie ubezpieczeń zapotrzebowania na tego rodzaju pojazd. Jeśli zaś takie zapotrzebowanie poszkodowany by zgłosił, wynajem pojazdu zastępczego zostałby zorganizowany przez Centrum Alarmowe po uzgodnieniu z ubezpieczycielem kosztów usługi.

decyzja z dnia 03 września 2021 roku – w aktach szkody – k. 67 akt

Z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w O. przeciwko (...) spółce akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. przed Sądem Rejonowym w Olsztynie toczyła się sprawa o sygn. V GC 211/20, której przedmiotem było roszczenie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w O. o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku.

Wyrokiem z dnia 09 grudnia 2020 roku Sąd Rejonowy w Olsztynie powództwo oddalił powyższe powództwo.

wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 09 grudnia 2020 roku wydany w sprawie o sygn. akt V GC 211/20 – w aktach szkody – k. 104 akt, pozew i odpowiedź na pozew z dnia 04 marca 2020 roku w sprawie o sygn. akt V GC 211/20 – w aktach szkody – k. 104 akt

W dniu 05 listopada 2021 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. jako cedent zawarł z (...) spółką jawną z siedzibą w O. jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności w kwocie 4 378,60 złotych przysługującą cedentowi w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku powstałą w wyniku uderzenia pojazdu przez wózek widłowy w stosunku do (...) spółki akcyjnej z tytułu umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności gospodarczej, a także w stosunku do ubezpieczonego sprawcy szkody.

W § 2 ust. 1 umowy przelewu wskazano, że cesja dotyczy wierzytelności przysługujących cedentowi w związku ze szkodą dotyczącą zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres potrzebny do przywrócenia pojazdu cedenta do stanu sprzed zaistnienia szkody lub do jej likwidacji w ramach szkody całkowitej.

Za cedenta umowa została podpisana przeze E. C. – prezesa zarządu, za cesjonariusza natomiast umowę podpisał P. C. umocowany do zawierania w imieniu cesjonariusza umów ubezpieczenia, wypowiadania w imieniu cesjonariusza umów ubezpieczenia, podpisywania wniosków o zwrot składki za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej, udzielania ubezpieczycielom informacji w zakresie danych zawartych w formularzach ofertowych albo w innych pismach przed zawarciem umowy, a także informowania zakładów ubezpieczeń o zmianach tych okoliczności oraz odbioru od nich dokumentów ubezpieczeniowych oraz ogólnych warunków ubezpieczenia.

Umowa została zawarta w celu pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego.

umowa przelewu wierzytelności – k. 26 akt, pełnomocnictwo – k. 12 akt, zeznania świadka E. C. – protokół z rozprawy z dnia 22 marca 2023 roku – k. 158-159 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:00:58-00:16:35)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania oraz znajdujących się w aktach szkód o numerach (...), (...) i (...), których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że ostatecznie nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

Sąd uwzględnił również oświadczenia stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną, a dotyczyło to w istocie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, za wyjątkiem kwestii legitymacji po stronie powodowej. Sąd miał bowiem na uwadze, że pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym oraz w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 23 czerwca 2022” (data prezentaty: 2022-06-27, k. 99-100 akt) – za wyjątkiem bliżej niesprecyzowanego zarzutu braku legitymacji powoda – podnosił wyłącznie zarzuty dotyczące swojej odpowiedzialności za szkodę z dnia 21 grudnia 2017 roku w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) na gruncie umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco przedmiotowego pojazdu potwierdzonej polisą numer (...) wskazując, że to w tej szkodzie zgłoszono roszczenie dotyczące zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, zaś ubezpieczyciel odmówił ich zapłaty, albowiem poszkodowany nie wypełnił obowiązków wynikających z ogólnych warunków ubezpieczenia kosztów udzielenia natychmiastowej pomocy (...) o symbolu (...). Jak wynikało natomiast z pozwu, pisma powoda z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022 roku” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt), a także przedłożonej wraz z pozwem umowy z dnia 05 listopada 2021 roku zawartej przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. z powodem (k. 26 akt) powód roszczenie objęte żądaniem pozwu w niniejszej sprawie wywodził nie z umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco uszkodzonego pojazdu, tylko z umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej przez sprawcę szkody, tj. (...) spółkę akcyjną z siedzibą w S., działalności gospodarczej. Pozwany jednakże do tych twierdzeń powoda, i to mimo powtórnego zobowiązania, w żaden sposób się nie ustosunkował, w szczególności nie zaprzeczył on, że w dacie szkody (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. był objęty tego rodzaju ochroną ubezpieczeniową w pozwanym zakładzie ubezpieczeń, nie podniósł on także i żadnych innych merytorycznych zarzutów przeciwko roszczeniu powoda wywodzonemu z tej właśnie umowy.

Raz jeszcze podkreślić należy, że strona pozwana odnosząc się do treści pozwu, a także pisma powoda z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022 roku” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt) wskazała wyraźnie, że spór pomiędzy stronami dotyczy wysokości odszkodowania w kontekście zawartej umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco pojazdu oraz że powód pomija kwestię postanowień umowy zawartej przez pozwanego z poszkodowanym, a nie spełniono w okolicznościach sprawy wymogów określających możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, wobec czego pozwany odmówił powodowi wypłaty odszkodowania na pokrycie kosztów najmu pojazdu zastępczego z umowy autocasco uszkodzonego pojazdu i umowy (...).

Zgodnie z art. 210 § 2 k.p.c. każda ze stron postępowania jest obowiązana do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących faktów. Strona jest przy tym obowiązana wyszczególnić fakty, którym zaprzecza. Z kolei zgodnie z art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach Sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Strona pozwana pragnąc zaprzeczyć twierdzeniom pozwu winna ustosunkować się do twierdzeń powoda i podnieść kontrargumenty wskazujące, co jest powodem rzeczonego zaprzeczenia. Obowiązek wypowiedzenia się co do twierdzeń strony przeciwnej i przytoczenia własnych twierdzeń co do okoliczności faktycznych na poparcie swojego stanowiska ma na celu zakreślenie kręgu okoliczności spornych i bezspornych między stronami, co z kolei decydująco wpływa na kierunek prowadzenia ewentualnego postępowania dowodowego. Należy więc przyjąć, że w sytuacji, gdy jedna ze stron zaprzecza określonym twierdzeniom strony przeciwnej, powinna to uczynić w sposób wyraźny, a w sytuacji, gdy twierdzenie strony przeciwnej poparte jest określonymi dowodami, zaprzeczenie powinno być uzupełnione ustosunkowaniem się do tych dowodów. Tylko takie zaprzeczenie twierdzeniom strony przeciwnej czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 210 § 2 k.p.c.

Tymczasem pozwany koncentrując się na swojej odpowiedzialności jako ubezpieczyciela autocasco uszkodzonego pojazdu, co – raz jeszcze podkreślić należy – nie było jednak przedmiotem niniejszego postępowania, w żaden sposób nie odniósł się do okoliczności faktycznych wskazanych w pozwie i piśmie powoda z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022 roku” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt), tj. objęcia przez pozwanego w dacie zdarzenia ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej związanej z działalnością gospodarczą sprawcy szkody (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S., a także okoliczności samego zdarzenia, jak i związanych z najmem pojazdu zastępczego, w tym jego okresem, czy wysokością kosztów z tego tytułu. Okoliczności te, a więc zasadność najmu pojazdu zastępczego, jego czas trwania i koszty z tym związane, jak i odpowiedzialność (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. za szkodę w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) powstałą w wyniku zdarzenia z dnia 21 grudnia 2017 roku oraz objęcie w tym czasie sprawcy szkody ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej związanej z jego (sprawcy szkody) działalnością gospodarczą, uznane zatem zostały za niesporne.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się również na zeznaniach świadka R. P. i E. C..

Odnosząc się do zeznań świadka R. P., to Sąd miał na uwadze, że świadek nie miał wiedzy o niektórych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okolicznościach, a części z nich nie pamiętał. Niemniej jednak za wiarygodne Sąd uznał jego zeznania, że do szkody w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) doszło w związku ze stoczeniem się na ten pojazd agregatu, albowiem znajduje to potwierdzenie w notatce sporządzonej przez funkcjonariusza Policji, jak też, że pojazd zastępczy w okresie likwidacji szkody był poszkodowanej spółce niezbędny do prowadzenia przez nią działalności.

Zeznania świadka E. C. – prezesa zarządu poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. – Sąd uznał za wiarygodne i oparł się na nich ustalając, że wynajęcie pojazdu zastępczego przez tę spółkę było niezbędne, albowiem uszkodzony pojazd był wykorzystywany przez jej przedstawicieli handlowych, zaś spółka nie miała w tym czasie żadnego innego wolnego pojazdu. Na podstawie zeznań tego świadka Sąd ustalił również, że poszkodowany dokonał przelewu wierzytelności obejmującej zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w celu uzyskania odszkodowania mającego pokryć te koszty wynajmującemu (powodowi), a którymi obciążył on spółkę wystawiając faktury z tego tytułu, co jednoznacznie przesądza o istnieniu kauzy umowy przelewu z dnia 05 listopada 2021 roku. Nadto świadek wskazała również, że sporny pojazd miał tylko jedno zdarzenie drogowe, aczkolwiek nie pamiętała rodzaju pojazdu, który uszkodził pojazd marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) użytkowany przez R. P. jako przedstawiciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J..

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 15 lutego 2023 roku Sąd na podstawie art. 187 § 2 pkt 4 k.p.c. w zw. z 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił wniosek powoda o zobowiązania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. do przedłożenia dokumentacji dotyczącej naprawy pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) za okres od grudnia 2017 roku do stycznia 2018 roku i w konsekwencji pominął dowód z tychże dokumentów, albowiem uzasadniony czas trwania naprawy uszkodzonego pojazdu determinujący okres najmu pojazdu zastępczego nie był kwestionowany przez pozwanego w toku niniejszego postępowania.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 15 lutego 2023 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił wniosek powoda o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia obowiązującej w dniu 22 grudnia 2017 roku „umowy łączącej go z wypożyczalnią, która miała zorganizować najem pojazdu zastępczego poszkodowanemu” na fakt braku realności stosowania stawek wskazywanych przez pozwanego. Sąd miał bowiem na uwadze, że pozwany w toku niniejszego postępowania nie podnosił zarzutów co do naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody, nie kwestionował on także, pod względem rynkowości, stosowanych przez powoda stawek najmu.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 15 lutego 2023 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej na fakt uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego i rynkowości stawek najmu stosowanych przez powoda, albowiem okoliczności te nie były pomiędzy stronami sporne.

Zarządzeniem z dnia 23 maja 2022 roku (k. 69 akt) – w związku z wnioskiem powoda – zobowiązano pozwanego do przedłożenia akt szkody o numerze (...) oraz (...), w terminie 14 dni od dnia doręczenia tegoż zobowiązania, pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c.

W odpowiedzi na powyższe w piśmie z datą w nagłówku „dnia 23 czerwca 2022” (data prezentaty: 2022-06-27, k. 99-100 akt) pozwany wskazał, że do sprzeciwu załączył akta szkody o numerach (...) oraz (...), w której rozpatrzono roszczenie zgłoszone w pozwie, a powód błędnie wskazuje w pozwie numery szkód (...) oraz (...), które dotyczą zdarzenia, ale innych roszczeń nie związanych z pozwem. Pozwany ponownie wskazał, że szkoda numer (...), w której zgłoszono roszczenia z tytułu najmu pojazdu zastępczego to szkoda likwidowana z polisy autocasco, do której dorejestrowano szkodę (...) w ramach produktu (...).

Ostatecznie pozwany nie przedłożył żądanych akt szkody o numerze (...) oraz (...). W tej sytuacji, skoro dowód z dokumentów znajdujących się w aktach tych postępowań, zgodnie z treścią wniosku powoda (k. 4v akt), służyć miał wykazaniu przebiegu i wyników postępowania likwidacyjnego przeprowadzonego w sprawie szkody objętej pozwem, to Sąd po myśli art. 233 § 2 k.p.c. mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy oraz fakt, że to do Sądu należy ocena, czy dokumenty z żądanych akt szkód dotyczą roszczenia zgłoszonego w niniejszej sprawie, czy też nie, uznał za niesporne, że postępowanie likwidacyjne o odszkodowanie w kwocie objętej żądaniem pozwu dochodzone w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody związanej z jego działalnością gospodarczą toczyło się i zakończyło się odmową przyznania odszkodowania z tego tytułu. Powyższe jest zasadne tym bardziej, że jak wynikało z pisma powoda z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022 roku” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt) powód istotnie najpierw zgłosił roszczenie o zwrot kosztów pojazdu zastępczego z ubezpieczenia autocasco, jednakże wobec odmowy przyznania odszkodowania na tej podstawie, w dniu 24 sierpnia 2021 roku dokonał kolejnego zgłoszenia tej szkody, tym razem z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy (i jak wskazał powód – pozwany prawdopodobnie ponownie zarejestrował szkodę o to roszczenie z umowy ubezpieczenia autocasco).

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 4 378,60 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30 września 2021 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem odszkodowania pokrywającego koszty najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku zdarzenia 21 grudnia 2017 roku, za które odpowiedzialność ponosił pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody, tj. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S., na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej przez sprawcę szkody działalności gospodarczej.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. domagał się oddalenia powództwa odwołując się do łączącej pozwanego i poszkodowanego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w J. umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco uszkodzonego pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...), w ramach której poszkodowany miał możliwość skorzystania z produktu (...) obejmującego zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego. Pozwany wskazał, że poszkodowany najem zorganizował samodzielnie, bez uprzedniego wymaganego postanowieniami umowy zgłoszenia, w związku z czym pozwany nie jest zobowiązany do zwrotu na kosztów tego najmu.

Pozwany zakwestionował także legitymację procesową powoda.

Mając na uwadze stanowisko pozwanego, jak też zaprezentowane wyżej rozważania odnośnie braku adekwatności zarzutów zawartych przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty (odnośnie do umowa autocasco między pozwanym a poszkodowanym) co do okoliczności i podstawy dochodzonego roszczenia określonych w pozwie (umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zawarta między pozwanym a sprawcą szkody), Sąd na podstawie art. 229 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. za bezsporne pomiędzy stronami uznał, że w dniu 21 grudnia 2017 roku w S. z winy (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S., ubezpieczonego u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej doszło do szkody w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...), albowiem w związku z niezabezpieczeniem agregatu oświetleniowego przez wykonującego prace w obrębie drogi krajowej numer (...) pracownika tej spółki (sprawcy szkody), urządzenie to stoczyło się uszkadzając przejeżdżające drogą pojazdy, w tym m. in. sporny pojazd, a także, że w związku z tym użytkownik przedmiotowego pojazdu – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. poniósł szkodę w postaci konieczności pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4 378,60 złotych. Poza sporem pozostawał także okres trwania najmu pojazdu zastępczego, wysokość stawki najmu, a także sama zasada odpowiedzialności pozwanego. Pozwany bowiem na żadnym etapie postępowania nie kwestionował tego, że był ubezpieczycielem sprawcy szkody, tj. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S..

Spornym zatem w istocie pozostawała jedynie kwestia legitymacji procesowej powoda, przy czym zauważyć należało, że pozwany zarzutu tego – mimo zobowiązania Sądu z dnia 30 listopada 2022 roku (k. 125 akt) nie sprecyzował, ani też w żaden sposób nie uzasadnił. Zarzut ten jednakże okazał się być niezasadnym.

Posiadanie przez strony legitymacji w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej, jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Sąd bierze ją zaś pod uwagę z urzędu na każdym etapie postępowania. Jest ona instytucją prawa materialnego i oznacza uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie, przy czym literatura przedmiotu rozróżnia legitymację procesową czynną i bierną. Pierwsza z nich dotyczy strony powodowej i oznacza uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, druga zaś dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa jest więc uprawnieniem konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna), które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony bądź w ustawie (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 stycznia 2010 roku, sygn. akt II CSK 323/09 oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt V ACa 1009/12).

W niniejszej sprawie powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. swoją legitymację procesową wywodził z umowy zawartej w dniu 05 listopada 2021 roku z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. jako cedentem, na podstawie której cedent – poszkodowany – przeniósł na powoda jako cesjonariusza wierzytelność wobec (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. z tytułu umowy dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej działalności gospodarczej sprawcy szkody w kwocie 4 378,60 złotych w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku w powstałą w wyniku uderzenia pojazdu przez wózek widłowy, a dotyczącą zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego (…).

Zgodnie z treścią art. 509 k.c. w wyniku przelewu wierzytelności cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim istniała w chwili zawarcia umowy o jej przeniesienie. Jak podkreśla się w orzecznictwie i literaturze przedmiotu w wyniku przelewu wierzytelności przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 września 2001 roku, sygn. akt I CKN 379/00). Cesjonariusz nabywa więc wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu, zmienia się tylko osoba wierzyciela, czyli osoby uprawnionej do żądania spełnienia świadczenia.

Stosownie do art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (§ 2).

W świetle powołanego wyżej przepisu przelew wierzytelności może dojść do skutku bądź w drodze umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności wywierającej zarazem ex lege skutek rozporządzający (umowy zobowiązująco – rozporządzającej) bądź w drodze umowy rozporządzającej, tj. wyrażającej jedynie zgodę stron na przejście wierzytelności – zawartej w wykonaniu powstałego uprzednio zobowiązania. Z chwilą przejścia wierzytelności z majątku cedenta do majątku cesjonariusza ten drugi podmiot uzyskuje przysporzenie kosztem pierwszego. Umowa przelewu jest więc czynnością prawną przysparzającą, co oznacza, że aktualna staje się problematyka kauzalności. Prawne znaczenie kauzy wyraża się w jej wpływie na ważność czynności prawnej przysparzającej lub definitywność przysporzenia. Jeżeli ważność czynności zależy od istnienia i prawidłowości kauzy, mamy do czynienia z czynnością kauzalną (przyczynową). Jeżeli natomiast ważność czynności nie zależy od istnienia i prawidłowości kauzy – jej nieistnienie lub wadliwość powoduje tylko to, że dokonane przysporzenie nie jest definitywne i podlega zwrotowi na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu – mamy do czynienia z czynnością abstrakcyjną (oderwaną). Nie budzi przy tym wątpliwości, że przelew wierzytelności jest czynnością kauzalną. Przesądza o tym uregulowanie zawarte w art. 510 § 1 k.c. oraz wyraźne postanowienie art. 510 § 2 k.c. Wskazać przy tym należy, że problematyka kauzalności przelewu zachowała praktyczną doniosłość jedynie w tych przypadkach, w których przelew dochodzi do skutku w drodze umowy czysto rozporządzającej, gdyż w takim przypadku kauza stanowi samodzielną przesłankę ważności umowy przelewu. Czynność prawna kauzalna w razie nieistnienia lub upadku kauzy jest bezwzględnie nieważna i nie wywiera żadnych zamierzonych skutków prawnych wobec wszystkich zainteresowanych osób. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 06 kwietnia 2016 roku (sygn. akt IV CSK 403/15) z art. 510 § 2 k.c. wynika zasada kauzalności materialnej samoistnej umowy przelewu wierzytelności. Przepis ten przewiduje, że prawną przyczyną przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego już między stronami zobowiązania ( causa solvendi), a ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania. Ważność samoistnej umowy przelewu zależy zatem od istnienia ważnego zobowiązania do zawarcia tej umowy. Kauza odzwierciedla istotę gospodarczą czynności prawnej stron. Kodeks cywilny nie wprowadził wymogu wskazywania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wykonaniu którego dochodzi do przelewu, co oznacza mimo materialnej kauzalności formalnie oderwany charakter samoistnej umowy przelewu. Cedent i cesjonariusz w ramach łączącego ich stosunku prawnego zobowiązani są uzgodnić kauzę w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie muszą jej ujawniać na zewnątrz, zwłaszcza dłużnikowi. Przypomnieć należy w tym miejscu, że przelew ma charakter nabycia pochodnego i nie wymaga zgody dłużnika. Nie budzi przy tym również wątpliwości, że w sprawie o spełnienie świadczenia z tytułu wierzytelności objętej przelewem dłużnik może stawiać zarzuty dotyczące stosunku wewnętrznego między cedentem a cesjonariuszem, w tym kwestionować istnienie i prawidłowość kauzy (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 lutego 1998 roku, sygn. akt II CKN 387/97).

Jak wynikało z umowy przelewu wierzytelności z dnia 05 listopada 2021 roku, w § 2 ust. 1 tej umowy strony wyraźnie postanowiły, że cesja dotyczy wierzytelności przysługujących cedentowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. w związku ze zwrotem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Również i z zeznań prezesa zarządu tej spółki E. C. jednoznacznie wynikało, że poszkodowany dokonał przelewu wierzytelności obejmującej zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w celu uzyskania odszkodowania mającego pokryć te koszty wynajmującemu (powodowi), a którymi obciążył on spółkę wystawiając faktury z tego tytułu, co jednoznacznie przesądza o istnieniu kauzy umowy przelewu z dnia 05 listopada 2021 roku.

Jednocześnie wskazać należy, że utrwalonym w orzecznictwie jest stanowisko, zgodnie z którym faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest warunkiem skutecznego domagania się zwrotu tych kosztów. Stanowisko to jest wynikiem analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11). Wprawdzie Sąd Najwyższy wskazał, że „strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego”, ale nie można z tego wyprowadzić wniosku, że poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko, jeżeli faktycznie poniósł te koszty poprzez zapłatę stosownej kwoty. Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie, jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek. Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu takiego pojazdu, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie została wystawiona ta faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku powstają pasywa. Poszkodowany przedkładając fakturę za najem pojazdu zastępczego udowadnia więc, że w jego majątku powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego.

W sytuacji cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego skuteczne dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez powoda będącego cesjonariuszem, który wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy uzależnione jest zatem od wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych. Dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i powstania z tego tytułu pasywów w jego majątku jest zazwyczaj faktura za najem pojazdu zastępczego. Poniesienie zaś przez poszkodowanego kosztu najmu pojazdu zastępczego następuje poprzez przeniesienie na rzecz powoda wierzytelności przysługującej poszkodowanemu względem pozwanego z tytułu odszkodowania, w zakresie kosztów pojazdu zastępczego. Już bowiem samo powstanie wymagalnej wierzytelności o zapłatę czynszu najmu przysługującego wynajmującemu wobec poszkodowanego powoduje u tego ostatniego powstanie nowych lub zwiększenie się istniejących pasywów. Zwiększenie pasywów lub powstanie nowych jest niczym innym jak poniesieniem straty przez poszkodowanego w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (tak np. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 października 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 162/15). Podkreślić przy tym należy, że rozliczenie bezgotówkowe (np. zapłata poprzez cesję wierzytelności) w żadnej mierze nie może być utożsamiana z bezpłatnością. Co więcej, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 marca 2020 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 63/19 już nawet samo zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym. Sąd miał bowiem na uwadze, że strony zawarły umowę najmu pojazdu zastępczego, a zgodnie z treścią art. 659 § 1 k.p.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Nie ma więc wątpliwości, że elementem przedmiotowo istotnym umowy najmu jest zobowiązanie się najemcy do zapłaty wynajmującemu umówionego czynszu. W niniejszej sprawie strony wyraźnie wskazały wysokość czynszu za dobę najmu pojazdu zastępczego, do uiszczenia której zobowiązany był poszkodowany. Z kolei w umowie przelewu wierzytelności wskazano, że cesja dotyczy wierzytelności dotyczącej zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Odróżnić więc należy zobowiązanie do zapłaty i sposób zapłaty. Elementem niezbędnym dla powstania zobowiązania cywilnoprawnego pozostaje zawarta przez poszkodowanego z powodem umowa najmu pojazdu zastępczego, która to umowa jest właściwym źródłem powstania zobowiązania. Z przedłożonych do akt sprawy umów najmu pojazdu oraz wystawionych w związku z tym poszkodowanemu faktur wynikała bowiem zarówno stawka najmu, czas najmu jak i zobowiązanie poszkodowanego do zapłaty wynikających z powyższego należności. W ocenie Sądu pozwala to bez jakichkolwiek wątpliwości stwierdzić, że poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. poniósł szkodę odpowiadającą wysokości jego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego, w wysokości określonej w fakturach. To bowiem na podstawie zawartych umów poszkodowany zobowiązał się w zamian za korzystanie z pojazdu zastępczego do zapłaty uzgodnionego czynszu najmu i przenosząc wierzytelność z tego tytułu wobec pozwanego, sam zwolnił się z jego zapłaty wobec wynajmującego.

Nie ma przy tym zdaniem Sądu znaczenia, a zwłaszcza w sytuacji nie sprecyzowania przez pozwanego zarzutu braku legitymacji okoliczność, że w umowie przelewu wierzytelności w § 1 wskazano, że przedmiotem cesji jest wierzytelność powstała w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku powstałą w wyniku uderzenia pojazdu przez wózek widłowy. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, w tym zwłaszcza notatka ze spornego zdarzenia, jak i zeznania świadka E. C. jednoznacznie wskazują, że do szkody doszło na skutek nienależytego zabezpieczenia przez pracownika (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. urządzenia – agregatu oświetleniowego wykorzystywanego na potrzeby realizacji prac drogowych w obrębie drogi krajowej numer (...), a który stoczył się na przejeżdżający drogą pojazd poszkodowanego, jak też że pojazd poszkodowanego nie został uszkodzony w żadnym innym zdarzeniu, w tym przez wózek widłowy.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że będąca przedmiotem przelewu wierzytelność powinna być co do zasady w umowie oznaczona poprzez wskazanie świadczenia i jego przedmiotu, jak również stosunku prawnego, w ramach którego ma ono zostać spełnione. Jednakże Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 05 listopada 1999 roku (sygn. akt III CKN 423/98) słusznie wskazał, że skuteczne jest zbycie wierzytelności nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Skuteczna jest zatem cesja wierzytelności „oznaczalnej” na podstawie analizy treści stosunku prawnego będącego jej źródłem. Skoro zatem z akt sprawy wynikało w związku z jakim zdarzeniem, jakiego rodzaju szkoda, w jakiej wysokości zaistniała, a także komu została ona wyrządzona i przez kogo, a pozwany okoliczności tych nie kwestionował, nadto sam w piśmie z dnia 25 marca 2019 roku jako jej sprawcę wskazał (...) spółkę akcyjną z siedzibą w S., to należało uznać, że niedokładne skonkretyzowanie wierzytelności w umowie przelewu nie powodowało jej nieważności, czy też nieskuteczności.

W dalszej kolejności – wobec nie sprecyzowania przez pozwanego zarzutu braku legitymacji czynnej – należało rozważyć, czy umowa przelewu wierzytelności z dnia 05 listopada 2021 roku została zawarta skutecznie, a to ze względu na kwestię należytego umocowania reprezentantów stron – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. oraz powoda (...) spółki jawnej z siedzibą w O.. Przy zawieraniu umowy cedent – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. reprezentowany był przez E. C. – prezesa zarządu tej spółki, za cesjonariusza natomiast umowę podpisał P. C. (choć w umowie wskazano, że cesjonariusz jest reprezentowany przy tej czynności przez D. M., wspólnika upoważnionego do samodzielnej reprezentacji spółki powodowej).

Nie było wątpliwości, że cedent był należycie reprezentowany przy zawarciu umowy przelewu wierzytelności, umocowanie E. C. do działania w imieniu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. jako prezesa zarządu tej spółki wynika bowiem z informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego dla tej spółki dostępnego powszechnie przez wyszukiwarkę udostępnioną przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Oczywistym jest jednakże, że cesja nie może zostać skutecznie dokonana w drodze jednostronnej czynności prawnej i konieczne jest zawarcie umowy w drodze złożenia zgodnych oświadczeń woli przez obie strony, tj. cedenta i cesjonariusza (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 października 1999 roku, sygn. akt III CKN 399/98).

Należało zatem rozważyć, czy w okolicznościach niniejszej sprawy P. C. był należycie umocowany do reprezentowania cesjonariusza – powoda przy zawieraniu przedmiotowej umowy przelewu.

Jak wynikało z przedłożonego przez powoda pełnomocnictwa udzielonego przez poprzednika prawnego powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową z siedzibą w O. (k. 12 akt) P. C. umocowany był do zawierania w imieniu tej spółki umów ubezpieczenia (…) na warunkach według uznania pełnomocnika (…), wypowiadania w imieniu tej spółki umów ubezpieczenia, podpisywania wniosków o zwrot składki za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej, udzielania ubezpieczycielom informacji w zakresie danych zawartych w formularzach ofertowych albo w innych pismach przed zawarciem umowy, a także informowania zakładów ubezpieczeń o zmianach tych okoliczności oraz odbioru od nich dokumentów ubezpieczeniowych oraz ogólnych warunków ubezpieczenia.

Pełnomocnictwo to nie obejmowało zatem jego umocowania do zawierania umów przelewu wierzytelności.

Zgodnie z treścią art. 95 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Przepis art. 96 k.c. stanowi zaś, że umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie albo na oświadczeniu reprezentowanego. W sytuacji, w której osoba trzecia dokonuje czynności prawnej jako pełnomocnik działając bez umocowania albo przekraczając jego granice mamy do czynienia z bezskutecznością zawieszoną takiej czynności. Polega ona na tym, że dokonana czynność, nie wywołuje skutków prawnych. Stan niepewności trwa aż do czasu potwierdzenia umowy w trybie art. 103 k.c., które powoduje konwalidację jej wadliwości, bądź do chwili odmowy jej potwierdzenia albo upływu terminu, o którym mowa w art. 103 § 2 k.c. Jeżeli umowa zostanie potwierdzona, to w myśl art. 63 § 1 k.c. potwierdzenie wywoła skutek wsteczny ( ex tunc) od daty złożenia potwierdzanego oświadczenia, a zatem umowa będzie odtąd traktowana jako ważna i wywołująca od początku skutki prawne.

Zgodnie z treścią art. 103 § 1 k.c. jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. Potwierdzenie nie wymaga formy szczególnej, możliwe jest także dokonanie potwierdzenia w sposób dorozumiany chyba, że do ważności czynności prawnej zastrzeżona była forma szczególna, wówczas potwierdzenie również wymaga zachowania tej formy.

W tym kontekście należy przywołać także treść art. 511 k.c., który stanowi, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien również być stwierdzony pismem. Kodeks cywilny nie wymaga zatem dla ważności cesji zachowania szczególnej formy, może być ona skutecznie dokonana również ustnie, a nawet per facta concludentia. (tak też Z. R., A. O., Zobowiązania, 2006, s. 357). Wskazana w art. 511 k.c. forma prawna jest zatem zastrzeżona tylko dla celów dowodowych ( ad probationem), a jej niedochowanie nie skutkuje nieważnością umowy przelewu, a jedynie określonymi ustawowo ograniczeniami dowodowymi (art. 74 k.c.). Skoro więc umowa przelewu wierzytelności nie wymaga dla swojej ważności zachowania szczególnej formy, formy takiej nie wymaga również potwierdzenie tej umowy, a więc mogłoby być ono również dokonane poprzez czynności konkludentne takie jak np. wytoczenie powództwa w oparciu o tą umowę. Taka sytuacja zdaniem Sądu zaistniała w niniejszej sprawie, powód przedkładając wraz z pozwem przedmiotową umowę przelewu wierzytelności z dnia 05 listopada 2021 roku zawartą z poszkodowanym (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. w sposób dorozumiany potwierdził umowę zawartą w imieniu powoda przez P. C. z przekroczeniem udzielonego mu umocowania. Potwierdzenie to natomiast wywołuje skutek wsteczny ( ex tunc), umowę tę należy traktować zatem jako w pełni ważną i skuteczną, i to już od chwili jej zawarcia przez rzekomego pełnomocnika z drugą stroną.

Niezależnie od powyższego zauważyć trzeba, że nawet w sytuacji gdyby przyjąć, że w okolicznościach sprawy jedynie cedent złożył skuteczne oświadczenie w przedmiocie zawarcia umowy przelewu wierzytelności, to umowa i tak doszłaby do skutku w wyniku przyjęcia przez cesjonariusza (nabywcę) aktu cesji. Taki wniosek znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wyraził zapatrywanie, że jeżeli zostaje sporządzony jednostronny akt cesji, zawierający tylko podpisane przez cedenta oświadczenie, iż wierzytelność swoją przelewa na cesjonariusza, to umowa o przelew zostaje zawarta dopiero wtedy, gdy cedent wręczy ten akt cesjonariuszowi, a ten go przyjmie (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 września 1945 roku, sygn. akt III C 445/45 oraz w uzasadnieniu wyroku z dnia 02 grudnia 2009 roku, sygn. akt I CSK 129/09).

Skoro więc w przedmiotowej sprawie powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. jako cesjonariusz dołączył do pozwu dokument odpowiadający treścią umowie przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania dotyczącego zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego opatrzony podpisem reprezentanta drugiej strony, a mianowicie poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. (cedenta) uzasadniający jego (powoda) żądanie, to bez wątpienia doszło do złożenia zgodnych oświadczeń woli, o których mowa w treści art. 509 § 1 k.c. przez obie strony.

Nie było przy tym wątpliwości, że również same umowy najmu pojazdu zastępczego zostały zawarte w sposób ważny i skuteczny. W imieniu poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. wszystkie trzy umowy najmu podpisane zostały przez R. P. działającego na mocy udzielonego mu przez P. W. – członka zarządu tej spółki upoważnienia obejmującego umocowanie do podpisywania umów najmu oraz umów cesji wierzytelności. Natomiast poprzednika prawnego powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową z siedzibą w O. przy zawarciu umowy najmu z dnia 22 grudnia 2017 roku i z dnia 01 stycznia 2018 roku reprezentowała M. A. działająca na podstawie upoważnienia z dnia 01 stycznia 2017 roku obejmującego umocowanie do zawierania w imieniu tej spółki umów najmu pojazdu zastępczego oraz umów przelewu wierzytelności przysługujących osobom poszkodowanym w związku ze szkodami komunikacyjnymi (k. 14 akt), zaś przy zawieraniu umowy najmu w dniu 05 stycznia 2018 roku – G. J. działająca na podstawie pełnomocnictwa z dnia 05 listopada 2012 roku obejmującego umocowanie do zawierania w imieniu tej spółki umów najmu pojazdu zastępczego oraz umów przelewu wierzytelności przysługujących osobom poszkodowanym w związku ze szkodami komunikacyjnymi (k. 13 akt).

Również nie budziło wątpliwości Sądu, że powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. jest następcą prawnym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w O., podmiot ten najpierw zmienił formę organizacyjnoprawną (na spółkę komandytową), a następnie dokonał przekształcenia w spółkę jawną, co wynika z właściwych informacji odpowiadających odpisom zupełnym z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dostępnych powszechnie poprzez wyszukiwarkę internetową.

W konsekwencji powyższych rozważań mając na względzie treść zgłoszonego przez pozwanego zarzutu uznać należało, że powód (...) spółka jawna z siedzibą w O. posiada legitymację czynną do występowania w niniejszym procesie.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i § 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono. Przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanego.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...). Nie ma bowiem wątpliwości, iż w sytuacji gdyby do zdarzenia z dnia 21 grudnia 2017 roku de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

W zaistniałej sytuacji procesowej szerzej opisanej w powyższej części uzasadnienia pozwany nie zakwestionował podstawy swojej odpowiedzialności w oparciu o wskazywaną przez powoda umowę dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej prowadzonej przez sprawcę szkody działalności gospodarczej, nie kwestionował faktu zaistnienia szkody w majątku poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J., ani też okoliczności, w jakich do niej doszło. Pozwany nie zakwestionował także i wysokości dochodzonego przez powoda z tego tytułu roszczenia, w tym stawki dobowej czynszu najmu pojazdu, okresu trwania najmu, a także zasadności skorzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego. Pozwany – co istotne – z wyjątkiem rozważonego powyżej zarzutu odnoszącego się do braku legitymacji po stronie powoda nie podniósł żadnych merytorycznych zarzutów odnoszących się do żądania pozwu, którym było roszczenie o odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w oparciu o wskazaną przez powoda umowę ubezpieczenia. Pozwany we wniesionym sprzeciwie i dalszych pismach procesowych powoływał się bowiem jedynie i konsekwentnie na treść umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco pojazdu oraz jednego z jej dodatkowych elementów, jakim było ubezpieczenie kosztów udzielenia natychmiastowej pomocy (...) wskazując, że w oparciu o zawartą umowę z poszkodowanym brak jest możliwości refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego poniesionych samodzielnie przez poszkodowanego, albowiem naruszył on postanowienia tej umowy i nie zgłosił zapotrzebowania na pojazd zastępczy. Brak było natomiast w sprawie podstaw do przyjęcia, że powód swoje roszczenie wywodził z tej właśnie umowy. Zauważyć należało, że powód piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 06 czerwca 2022 roku” (data prezentaty: 2022-06-08, k. 93 akt), złożonym w wykonaniu zobowiązania Sądu w przedmiocie sprecyzowania podstawy faktycznej i prawnej pozwu, tj. precyzyjnego wskazania, czy powód domaga się odszkodowania obejmującego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w oparciu o umowę ubezpieczenia OC działalności gospodarczej sprawcy szkody, czy też w oparciu o umowę autocasco pojazdu marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...) wskazał, że odszkodowania domaga się w oparciu o umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody. Jednocześnie powód wyjaśnił, że istotnie najpierw roszczenie o zwrot kosztów pojazdu zastępczego zostało zgłoszone z ubezpieczenia autocasco, jednakże wobec odmowy przyznania odszkodowania na tej podstawie, w dniu 24 sierpnia 2021 roku dokonał kolejnego zgłoszenia szkody, tym razem z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy (a pozwany prawdopodobnie ponownie zarejestrował szkodę o to roszczenie z umowy ubezpieczenia autocasco). Pozwany po doręczeniu mu przedmiotowego pisma powoda na podstawie zarządzenia z dnia 30 czerwca 2022 roku (k. 205 akt) został ponownie zobowiązany do powołania wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W wykonaniu powyższego zobowiązania Sądu pozwany nie zajął jednakże żadnego stanowiska, w tym nie ustosunkował się on do powyższych twierdzeń powoda. A skoro pozwany nie zakwestionował tychże twierdzeń powoda ani nie wypowiedział się co do faktów przez niego wskazanych mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd na podstawie art. 229 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. fakty te uznał za bezsporne pomiędzy stronami, na co wskazywano już w powyższej części uzasadnienia. Należy bowiem wskazać, że wstępnym zadaniem Sądu jest określenie zakresu okoliczności spornych między stronami, gdyż tylko ich stwierdzenie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego, inne fakty mogą zostać przez Sąd uznane – z uwzględnieniem wyniku całej rozprawy – za bezsporne i niewymagające dowodu, choćby nawet przeciwnik procesowy strony twierdzącej ich nie przyznał wyraźnie. Strona pozwana winna wskazać wyraźnie fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami powołanymi przez powoda, z którymi się nie zgadza, jeśli ma to służyć obronie jej racji, a tego bezsprzecznie pozwany w niniejszej sprawie pozwany nie uczynił. Nie ulega wątpliwości, że Sąd w żadnym razie nie może dokonywać za stronę procesu wyboru okoliczności spornych z zakresu podstawy faktycznej powództwa, gdyż nie jest w stanie odgadnąć rzeczywistych intencji ani powoda ani pozwanego, jeśli nie zostaną one jasno i wyraźnie ujawnione.

Jednocześnie wskazać należy, że z akt sprawy wynikało powód roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego zgłaszał także z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej przez sprawcę szkody z (...) spółką akcyjną V. (...) z siedzibą w W.. Roszczenie to jednakże nie zostało przez tego ubezpieczyciela uwzględnione, wskutek czego poprzednik prawny powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w O. skierował do Sądu Rejonowego w Olsztynie pozew o zapłatę odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 21 grudnia 2017 roku. Wyrokiem z dnia 09 grudnia 2020 roku wydanym w sprawie o sygn. akt V GC 211/20 Sąd Rejonowy w Olsztynie przedmiotowe powództwo oddalił. Dalej zaś z akt sprawy wynikało, że rzeczone koszty najmu pojazdu zastępczego były przez poszkodowanego zgłoszone pozwanemu także i w ramach umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco pojazdu. Nadto pozwany prowadził postępowanie likwidacyjne, jak wynika z pisma pozwanego z dnia 25 marca 2019 roku pod numerem (...) odnośnie holowania i pojazdu zastępczego. W okolicznościach sprawy, a zwłaszcza wobec nie przedłożenia przez pozwanego tych akt szkody, do czego pozwany został zobowiązany na podstawie zarządzenia z dnia 23 maja 2022 roku brak było podstaw do przyjęcia, że pozwany wypłacił poszkodowanemu z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego jakiekolwiek odszkodowanie.

Jeżeli zatem szkoda poszkodowanego nie została w tym zakresie w żaden sposób naprawiona, to zdaniem Sądu roszczenie powoda było uzasadnione w całości.

Uwzględniając całokształt powyższych rozważań uznać należało, że w niniejszej sprawie w dniu 21 grudnia 2017 roku w S. z winy (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S., ubezpieczonego u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej doszło do szkody w pojeździe marki R. model M. o numerze rejestracyjnym (...), albowiem w związku z niezabezpieczeniem agregatu oświetleniowego przez wykonującego prace w obrębie drogi krajowej numer (...) pracownika tej spółki (sprawcy szkody), urządzenie to stoczyło się uszkadzając przejeżdżające drogą pojazdy, w tym m. in. sporny pojazd, a także, że w związku z tym użytkownik przedmiotowego pojazdu – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J. poniósł szkodę w postaci konieczności pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4 378,60 złotych. Poza sporem pozostawał także okres trwania najmu pojazdu zastępczego, wysokość stawki najmu, a także sama zasada odpowiedzialności pozwanego. Pozwany bowiem na żadnym etapie postępowania nie kwestionował tego, że był ubezpieczycielem sprawcy szkody, tj. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S.. Skoro zatem zasadny był najem przez poszkodowanego pojazdu zastępczego przez okres 21 dni, przy uwzględnieniu stawki w kwocie 187 złotych netto, powodowi przysługiwało odszkodowanie w kwocie 4 378,60 złotych (3 927 złotych netto plus 50% wartości podatku VAT od tej kwoty). W związku zaś z tym, że pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody ponoszący za niego odpowiedzialność gwarancyjną na podstawie łączącej go ze sprawcą umowy ubezpieczenia nie wypłacił poszkodowanemu tytułem zgłoszonego roszczenia żadnych kwot, jak również, że powód nie uzyskał dotychczas od innych podmiotów zaspokojenia swojego roszczenia nawet w części, powództwo należało uwzględnić w całości. Raz jeszcze podkreślić należy, że powód nie dochodził niniejszego roszczenia na podstawie umowy autocasco dotyczącej uszkodzonego pojazdu łączącej pozwanego i poszkodowanego użytkownika pojazdu, a jedyne zarzuty pozwanego odnosiły się do tej właśnie podstawy jego odpowiedzialności (naruszenie przez poszkodowanego o.w.u).

Mając całokształt powyższych rozważań na uwadze Sąd na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. i przepisów powołanych w treści uzasadnienia w punkcie pierwszym wyroku zasądził od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki jawnej z siedzibą w O. kwotę 4 378,60 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30 września 2021 roku do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i zasądził od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. jako strony przegrywającej niniejszą sprawę na rzecz powoda jako strony wygrywającej kwotę 1 317 złotych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składały się kwoty: 400 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 265) oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 28 kwietnia 2023 roku