Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.01.2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), po rozpoznaniu wniosku A. M. z dnia 30.12.2021 r. o ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego, odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. ponieważ w wyniku dokonanego przeliczenia wartość kapitału początkowego nie uległa zmianie.

/ decyzja k. 31 akt kapitałowych ZUS/

Decyzją z dnia 24.01.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpoznaniu wniosku z dnia 30.12.2021 r., odmówił A. M. prawa do przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu wskazanej decyzji organ rentowy podniósł, iż zgodnie z art. 108 ust. 3 ustawy emerytalnej ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Ponadto brak jest możliwości przeliczenia emerytury z uwzględnieniem składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ustalenia prawa do świadczenia, ponieważ nie zostały odprowadzone żadne składki na ubezpieczenie emerytalne, decyzja z dnia 24.10.2017 r. emerytura wnioskodawczyni została obliczona z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia. Dlatego emerytura będzie wypłacana w dotychczasowej wysokości.

/ decyzja k. 18 akt emerytalnych ZUS/

Odwołanie od obu powyższych decyzji wniosła A. M. podnosząc, iż lata pracy wyliczone przez ZUS nie zgadają się z posiadanymi przez nią dokumentami, w szczególności wskazując na złożone zaświadczenie o zatrudnieniu jako osoba współpracująca z H. M. (...) w Ł. w okresie od 1.08.1979 r. do 01.10.1981r. Odwołując kwestionowała zarówno staż pracy jak i wysokość świadczenia.

/ odwołania k. 3 akt VIII U 236/ 22 i k. 3 akt VIII U 237/22/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonych decyzjach. Odnosząc się bezpośrednio do treści odwołań organ wskazał, że do ustalenia wartości kapitału początkowego, a tym samym wysokości świadczenia emerytalnego przyjął jako okres składkowy okres ubezpieczenia odwołującej jako współpracującej z płatnikiem H. M., oddział ZUS uwzględniał również dochód który stanowił podstawę wymiaru składek odwołującej z okresu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej do analizy mającej na celu ustalenie najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ przyjął najkorzystniejszy wariant z faktycznego okresu ubezpieczenia z lat 1984 -1988 i 1993 -1997 r. W wyniku dokonanego przeliczenia wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. nie uległa zmianie. Nie było też podstaw do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ustalenia prawa do świadczenia ponieważ nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie emerytalne

/ odpowiedzi na odwołanie k. 4-6 akt VIII U 236/ 22 i k. 4-6 akt VIII U 237/22

Zarządzeniem z dnia 28.02.2022 r. sprawy z obu odwołań połączono o wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/ zarządzenie k. 8 akt VIII U 237/22/

Na rozprawie w dniu 29.09.2022 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie. Podniósł, iż ustalając wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni za 1988 r. został przyjęty przez ZUS stosunek dochodu do przeciętnego wynagrodzenia na 12,94 %, natomiast przy obliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału ta wielkość nie została ujęta tym samym świadczenia należne wnioskodawczyni zostały wyliczone nieprawidłowo. Dodatkowo wnioskodawczyni oświadczyła ze kontynuuje zatrudnienie. Nie składała wniosku o przeliczenie świadczenia w 2021 r. Kwestionuje sposób wyliczenia emerytury przez ZUS nie zaś jej potrzebę przeliczenia w 2021 r.

/ stanowisko procesowe strony odwołującej protokół z rozprawy z dnia 29.09.2022 r. 00:02:16-00:17:03/

W odpowiedzi na wskazany zarzut ZUS podniósł iż w zaświadczeniu RP – 7 z 30.06.2006 r. pracodawca jako łączną kwotę wynagrodzenia za 1988 r. wskazał 0 zł . Dlatego przy braku przedłożenia innych dokumentów za okres 1.01.1988 do 10.03.1988 r. ( o konieczności czego wnioskodawczyni była poinformowana) przy obliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za 1988 r. przyjęto 0 zł. Stosunek dochodu do przeciętnego wynagrodzenia za rok 1988 w wysokości 12,94 % - minimalne wynagrodzenie nie został ujęty w wyliczeniu, ponieważ brak jest informacji dlaczego pracodawca nie wykazał żadnej kwoty wynagrodzenia mimo sporządzenia druku RP -7 na podstawie dokumentacji osobowo płacowej. Wobec tego zgodnie z wykazem wprowadzonych dochodów ubezpieczonego kwota minimalnego wynagrodzenia za rok 1988 r. nie została dopuszczona do wyliczeń.

/ pismo procesowe ZUS k. 30/

W piśmie procesowym z dnia 12.01.2023 r. i na rozprawie w dniu 13.02.2023 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołania i wniósł o przyjęcie wysokości kapitału początkowego i emerytury jak w wyliczeniach organu z uwzględnieniem hipotetycznych wyliczeń ZUS z 6.12.2022 r. tj przy przyjęciu minimalnego wynagrodzenia za okres 1.01.1988 do 9.03.1988 r. Wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS na rozprawie w dniu 13.02.2023 r. wniósł o oddalenie odwołań.

/ pismo k 44, stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 13.02.2023 r.00:01:19 -00:02:34/

Na rozprawie w dniu 9.05.2023 r. poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołania. Wskazał, iż nie wnosi zastrzeżeń do hipotetycznego ustalenia wysokości kapitału początkowego wyliczonego przez ZUS pismem z dnia 14.04.2023 r. tj z uwzględnieniem skorygowanego zaświadczenia RP – 7 z 20.02.2023 r. wystawionego przez pracodawcę wnioskodawczyni. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań, oświadczając, iż jeśli chodzi o wskaźnik za rok 1988 w wysokości 3,24 % to byłby on taki gdyby przyjąć za 3 miesiące wynagrodzenie minimalne.

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 9.05.2023 r. 00:00:49 -00:04:19/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. M. urodziła się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 05.05.2008r. Oddział ZUS ustalił odwołującej kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 493,00 zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1984 - 1988 i 1993-1997. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 40,38%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 40,38% przez kwotę bazową 1 220,89 zł (40,38% x 1 220,89 zł. = 493,00 zł.).

Kapitał początkowy ustalony na dzień 01.01.1999r. wyniósł 62 338,43 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął okresy składkowe w wymiarze 11 lat,8 m-cy i 8 dni tj. 140 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 5 lat, 7 m-cy i 21 dni tj. (67 m- cy); w tym okres sprawowania opieki nad dzieckiem 5 lat, 1 m-c i 27 dni.

Do stażu pracy Oddział ZUS nie uwzględnił okresu: od 11.03.1991 - do 09.03.1993r. gdyż skarżąca w tym okresie przebywała na urlopie bezpłatnym oraz od 16.03.1996r. do 22.05.1996r. gdyż w tym okresie była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do wypłaty zasiłku, a więc nie podlegała ubezpieczeniu.

Do decyzji została załączona tabela z obliczeniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z faktycznego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1984 - 1988 i 1993-1997. W tabeli zostały wyszczególnione w poszczególnych latach kalendarzowych przyjętych do obliczenia wskaźnika, kwoty przyjętych zarobków/dochodów. Za rok 1988 r. przyjęto zarobki dochód wynoszące 0 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych. Wskaźniki z poszczególnych lat kalendarzowych są ustalane jako stosunek zarobków/dochodów do kwoty rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru tak ustalony wyniósł 40,38 % (403,83% : 10)

W decyzji wskazywano iż w celu zwiększenia wartości kapitału początkowego należy dostarczyć zaświadczenia z kwotami wynagrodzenia za okres 01.01.1988 -10.03.1988 (...) im K..

/ decyzja k. 21-22 akt kapitałowych, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k. 23 akt kapitałowych ZUS wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 18-19 akt kapitałowych ZUS/

W związku z wejściem w życie art. 174 ust.3 b w/w ustawy o emeryturach i rentach z FUS, Oddział ZUS decyzją z 26.09.2017r. ponownie ustalił odwołującej kapitał początkowy. Zgodnie z art. 174 ust.3b w/w ustawy - jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Po ponownym ustaleniu kapitału początkowego decyzją z 26.09.2017r. wzrosła podstawa wymiaru kapitału początkowego do kwoty 545,25 zł. Wzrósł bowiem wskaźnik wysokości podstawy wymiaru.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nadal pozostał ustalony z tych samych lat tj. z faktycznego okresu ubezpieczenia z lat 1984 - 1988 i 1993-1997. i wyniósł 44,66% (446,55 % : 10). Za 1988 r. nadal przyjmowano kwotę wynagrodzenia 0 zł- choć w wykazach wprowadzonych dochodów ubezpieczonej za rok 1988 r. wskazano dochód (...),90 tj minimalne wynagrodzenie za pracę i stosunek dochodu do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy 12,94 % (poz. 12) . Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wzrósł bowiem do obliczenia stosunku zarobków/dochodów do przeciętnego wynagrodzenia za lata 1993, 1995, 1996 i 1997 przyjęto sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok, odpowiednią do liczby miesięcy, w których odwołująca podlegało ubezpieczeniu społecznemu.

I tak ostatecznie przyjęto:

- za rok 1984 –110 031,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202 056,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,46%;

- za rok 1985 –154 420,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240 060,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 64,33%;

- za rok 1986 –154 731,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 289 140,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,51 %;

- za rok 1987 –177020,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350 208,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 50,55 %;

- za rok 1988 – 0 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 637 080,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 0%;

- za rok 1993 – 20 060 400 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 55,79 %;

- za rok 1994 – 34 053 800 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,26 %.

- za rok 1995 – 2 322,90 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 33,06 %.

- za rok 1996 –646,40 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 24,68 %.

- za rok 1997 – 6 647,36 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,91 %.

Przyjęty staż pracy nie uległ zmianie w stosunku do decyzji z 05.05.2008r.

Do stażu pracy, Oddział ZUS nadal nie uwzględnił od 11.03.1991 - do 09.03.1993r. gdyż skarżąca w tym okresie przebywała na urlopie bezpłatnym oraz od 16.03.1996r. do 22.05.1996r. gdyż w tym okresie była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna bez prawa do wypłaty zasiłku, a więc nie podlegała ubezpieczeniu.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 01.01.1999r. wyniósł 68242,68 zł.

/ decyzja k. 36-37 akt kapitałowych ZUS obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k. 35 akt kapitałowych ZUS, wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 34-34 v akt kapitałowych ZUS/

Decyzją z 24.10.2017r. ( (...)) Oddział ZUS przyznał skarżącej emeryturę od 01.10.2017r.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej tj. podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 49 202,46 zł.

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 254 884,25 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wyniosło 261,00 m-cy,

Wyliczona kwota emerytury wyniosła 1 165,08 zł,

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej tj.

( 49 202,46 zł + 254 884,25 zł) : 261,00 zł = 1 165,08 zł.

okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 95,96 zł. (ustalona decyzją z 24.10.2017)

Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 1 261,04 zł. Decyzją z 24.10.2017r. emerytura została obliczona z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia.

/ decyzja o przyznaniu emerytury k. 9-10 akt emerytalnych ZUS, decyzja o ustaleniu okresowej emerytury kapitałowej k. 7-8 akt emerytalnych ZUS//

W dniu 30.12.2021r. odwołująca złożyła wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego, załączając do wniosku zaświadczenie o ubezpieczeniu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej z płatnikiem H. K.-bieliźniarstwo z siedzibą w Ł. w okresie od 01.08.1979r. do 01.10.1981r.

/ wniosek k.15-16 akt emerytalnych ZUS, zaświadczenie k. 16-17 akt emerytalnych ZUS/.

W tym stanie rzeczy zaskarżoną decyzją z 24.01.2021r., Oddział ZUS po rozpatrzeniu w/w wniosku odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. ponieważ w wyniku dokonanego przeliczenia z uwzględnieniem jako okresu składkowego okresu ubezpieczenia odwołującej jako osoby współpracującej z płatnikiem H. K.-bieliźniarstwo z siedzibą w Ł. od 01.08.1979r. do 01.10.1981r. i dochodu który stanowił podstawę wymiaru składki odwołującej, wartość kapitału początkowego nie uległa zmianie. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął najkorzystniejszy wariant tj. z faktycznego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1984 - 1988 i 1993-1997. Przy tym przyjęte zarobki za 1988 r. nadal wynosiły 0 zł.

/ decyzja k.36-37 akt kapitałowych ZUS, wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczonego k.33 akt kapitałowych ZUS; zaświadczenie o przebiegu ubezpieczenia k.5 akt kapitałowych ZUS; wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 34-34 v akt kapitałowych ZUS/

Nadto kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 24.01.2022r., Oddział ZUS po rozpatrzeniu w/w wniosku z 30.12.2021r. odmówił skarżącej prawa do przeliczenia emerytury na podstawie art. 108 ust 3 w/w ustawy emerytalnej.

/ decyzja k. 18 akt emerytalnych ZUS/

W okresie od 28.11.1983 r. do 9.03.1993 A. M. była zatrudniona jako rejestratorka medyczna w pełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkim Szpitalu (...). Przy tym w okresie od 10.03.1988 r. do 9.03.1993 r. ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego.

/ bezsporne świadectwo pracy k. 7 akt kapitałowych ZUS/

Wnioskodawczyni legitymuje się zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu RP-7 z dnia 30.06.2006 r. wystawionym przez ww. pracodawcę na podstawie list płac kart wynagrodzeń, kart zasiłkowych i akt osobowych w świetle którego jej łączna kwota uposażenia przychodu z tytułu zatrudnienia wyniosła:

-1983 r. - 8 863,00 zł,

- 1984 r. -110 031,00 zł,

- 1985 r. - 154 420,00 zł,

- 1986 r. - 154 731,00 zł,

- 1987 r. -177 020,00 zł,

- 1988 r. i w pozostałych latach zatrudnienia od 1989-1993 r- 0 zł.

/ zaświadczenie RP -7 k. 12/

Z uwzględnieniem minimalnego wynagrodzenia A. M. z okres 1.01.1988 do 9.03.1988 r. (wskaźnik 12,94 %) hipotetycznie wyliczone kapitał początkowy i emerytura wnioskodawczyni wynoszą:

-wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 45,95 %, wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 68.970 zł

- łączna kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitanowej na dzień przyznania prawa tj na dzień 1.10.2017 r wyniosła 1271, 45 zł.

Wskaźnik za 1988 r. przyjmując wynagrodzenie minimalne za 3 miesiące wynosić powinien 3,24 %

/ pismo k. 35 pismo k. 66-67, wyliczenie hipotetyczne k. 36-37 wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 38, hipotetyczne obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru k. 39, hipotetyczne wyliczenie k. 40-41/

Dokonując korekty zaświadczenia RP- 7 A. M. w dniu 20.02.2023 r. W. (...) im. M. K. w Ł. wyjaśniło że do wynagrodzenia wykazanego za rok 1987 doliczono zasiłek macierzyński za okres od 18.12.1987 do 31.12.1987 r. w kwocie 7697,78 zł oraz w roku 1988 wykazano zasiłek macierzyński i dodatek osłonowy w łącznej kwocie 37412,22 zł. W RP – 7 z dni 30.06.2006 r. w roku 1988 r, nie wykazano tych kwot ponieważ wg ówczesnych ustaleń z ZUS miałoby to zaniżać podstawę do wyliczenia emerytury. W konsekwencji powyższego wynagrodzenie wnioskodawczyni za okres zatrudnienia wskazane w korekcie RP- 7 z 20.02.2023 r. wyniosło:

-1983 r- 8 863,00 zł,

- 1984 r. -110 031,00 zł,

- 1985 r. - 154 420,00 zł,

- 1986 r. - 154 731,00 zł,

- 1987 r. -184 717,78 zł,

- 1988 r. – 37412,22 zł

i w pozostałych latach zatrudnienia od 1989-1993 r -0 zł.

/ pismo k. 57 zaświadczenie RP -7 k. 58 kopia kart wynagrodzeń i karty zasiłkowej k.59-60 /

Hipotetycznie wyliczone świadczenie wnioskodawczyni w oparciu o złożona korektę druku RP- 7 20.02.2023 r. wynosi:

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 45,45 % a jego wartość na dzień 1.01.199 r. -68696,21 zł,

Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok 1987 wyniósł 52,75 % a z rok 1988 r. 5,87 %.

/ pismo k. 66-67 wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego k. 68,72 hipotetyczne wyliczenie k. 69 -70, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k. 71/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS w szczególności korekcie zaświadczenia RP- 7 20.02.2023 r. wystawionym przez W. (...) im. M. K. w Ł.. W ocenie sądu wskazane zaświadczenie w sposób wiarygodny odzwierciedlało wysokość faktycznie osiąganych przez wnioskodawczynię przychodów – nadto nie było kwestionowane przez organ rentowy.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się także na hipotetycznym wyliczeniu kapitału początkowego wnioskodawczyni wykonanym przez ZUS uwzględniającym wysokość wynagrodzenia rzeczywiście wypłaconego ubezpieczonej wskazanego w złożonej w toku procesu korekcie druku RP- 7 20.02.2023 r. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na jego zdyskredytowanie. Owo wyliczenie oparte było na dokumentacji źródłowej w postaci kart wynagrodzeń i kart zasiłkowych, które nie były kwestionowane przez strony.

Nie było natomiast podstaw by wyliczyć należne wnioskodawczyni świadczenia uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego jak to uczyniono pierwotnie w wyliczeniu hipotetycznym - przy braku korekty wspomnianego wyżej zaświadczenia. Wskazane wyliczenie opierało się na wynagrodzeniu minimalnym bowiem to rzeczywiście wypłacane wnioskodawczyni nie było pierwotnie znane. Ponadto organ rentowy co podniósł w piśmie z dnia 14.04.2023 r. k. 66-67 i na rozprawie w dniu 9 .05.2023 r. błędnie wskazał w nim wskaźnik za 1988 r. 12,94 % zamiast 3,24 % - 3 miesiące wynagrodzenie minimalne. Tym samym uznać należy, iż hipotetycznie wyliczenie świadczeń wnioskodawczyni z przyjęciem wariantu wynagrodzenia minimalnego nie dość, że nie odzwierciedla faktycznych jej zarobków ostatecznie należycie udokumentowanych w procesie to jeszcze poprzez przyjęcie błędnego wskaźnika za 1988 r. jest zawyżone, a co za tym idzie nie może stanowić podstawy ustaleń w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie częściowo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 504), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Z kolei ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948 roku, a więc dla osób takich jak A. M. urodzona (...) określa przepis art. 24 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Z kolei zgodnie z art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W ust. 2 wskazano, ze wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Przy czym w ust. 4 i 5 wskazano, że tablice trwania życia ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.

Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że zasadą obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia zależy z jednej strony od sumy składek emerytalnych jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999 r., zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 grudnia 1998 r.

W rozpoznawanej sprawie spór ostatecznie sprowadzał się do możliwości uwzględnia przy wyliczeniu należnych wnioskodawczyni świadczeń zarobków jakie ta faktycznie otrzymywała z tytułu zatrudnienia w Wojewódzkim Szpitalu (...), wobec przyjęcia przez organ rentowy za rok 1988 r. uposażenia w wysokości 0 zł.

Odnosząc się do spornej kwestii wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. obowiązuje od 23 listopada 2011 r. i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 pkt. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art.227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753/. Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., sygn. akt I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 r., sygn. II UKN 244/98, opubl. OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662/.

Przy tym wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało zatem na celu ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jakie wnioskodawczyni niewątpliwie otrzymywała.

W toku postępowania przed sądem została złożona korekta zaświadczenia RP- 7 z dnia 20.02.2023 r. obejmująca zarobki A. M. za sporny okres. W. (...) im. M. K. w Ł. wyjaśniło że do wynagrodzenia wykazanego za rok 1987 pierwotnie wskazanego w zaświadczeniu RP – 7 z dnia 30.06.2006 r. doliczono zasiłek macierzyński za okres od 18.12.1987 do 31.12.1987 r. w kwocie 7697,78 zł oraz w roku 1988 wykazano zasiłek macierzyński i dodatek osłonowy w łącznej kwocie 37412,22 zł. W RP – 7 z dni 30.06.2006 r. w roku 1988 r, nie wykazano tych kwot ponieważ wg ówczesnych ustaleń z ZUS miałoby to zaniżać podstawę do wyliczenia emerytury. W konsekwencji powyższego wynagrodzenie wnioskodawczyni za okres zatrudnienia wskazane w korekcie RP- 7 z 20.02.2023 r. wyniosło:1983 r- 8 863,00 zł 1984 r. -110 031,00 zł 1985 r. - 154 420,00 zł, 1986 r. - 154 731,00 zł, 1987 r. -184 717,78 zł 1988 r. – 37412,22 zł w pozostałych latach zatrudnienia od 1989-1993 r -0 zł. W ocenie Sądu, wskazane zaświadczenie wskazuje wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni w sposób niewątpliwy. Wskazana korekta zaświadczenia RP-7 została przeprowadzona z uwzględnieniem dostępnych kart wynagrodzeń i kart zasiłkowych tj. materię źródłową w oparciu o dokumentację źródłową i nie była kwestionowana przez strony. Z tych też względów, zdaniem Sądu nie ma podstaw by nie uwzględnić wskazanych zarobków zarówno przy ustaleniu wysokości podstawy kapitału początkowego jak i emerytury.

Natomiast w ocenie Sądu nie sposób uwzględnić jak wnosiła o to wnioskodawczyni by należne jej świadczenia wyliczyć z uwzględnieniem wypłaty wynagrodzenia minimalnego jak to uczyniono w pierwotnie przedstawionym w procesie wyliczeniu hipotetycznym. Jak już podniesiono materiał dowodowy w świetle wiarygodnej korekty zaświadczenia RP -7 nie pozwala na przyjęcie iż przyjęcie ww założeń odpowiadało świadczeniom faktycznie wnioskodawczyni wypłacanym. Wskazane wyliczenie opierało się na wynagrodzeniu minimalnym bowiem to rzeczywiście wypłacane wnioskodawczyni nie było pierwotnie znane. Ponadto na co także wskazywano hipotetycznie wyliczenie świadczeń wnioskodawczyni z przyjęciem wariantu wynagrodzenia minimalnego nie dość że nie odzwierciedla faktycznych jej zarobków ostatecznie należycie udokumentowanych w procesie to jeszcze poprzez przyjęcie niewłaściwego wskaźnika za 1988 r. jest zawyżone a co za tym idzie błędne. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Tym samym dysponując dokumentacją źródłową i wyliczeniami na niej opartymi Sąd nie może ich zignorować.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Hipotetycznie wyliczone świadczenie wnioskodawczyni z uwzględnieniem danych wynikających z RP-7 z 20.02.2023 r. wynosi:

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 45,46 % -uprzednio 44,66%, a jego wartość na dzień 1.01.199 r. -68696,21 zł, w zaskarżonej decyzji 68242,68 zł. Stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok 1987 wyniósł 52,75 % a z rok 1988 r. 5,87 %.

Wskaźniki te są niewątpliwie korzystniejsze niż te przyjęte w zaskarżonych decyzjach.

Wobec tego w tym zakresie odwołanie wnioskodawczyni jako zasadne należało uwzględnić.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

W pozostałej zaś części w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie jako bezzasadne oddalono.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).