Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.10.2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. stwierdził, że M. S. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będąca wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu rentowym oraz wypadkowemu w okresie: od 01.05.2014 r. do 31.01.2017 r. od 1.02.2019 r. do 28.02.2019 r. i od 28.08.2019 r. oraz ustalił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

W uzasadnieniu decyzji podniesiono, że ww okresach M. S. (2) jest (...) sp. z o.o. posiadającym 99 udziałów o łącznej wartości 4950,00 zł. Organ wskazał, iż na użytek prawa ubezpieczeń społecznych wspólnika większościowego posiadającego 99 % udziałów należy traktować jak jedynego wspólnika spółki z organiczną odpowiedzialnością . Z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową (wyrok SA w Katowicach z 15.11.2018 r. III AUa 916/18) Zatem z uwagi na posiadanie przez M. S. (1) 99 udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. należy traktować ww w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jak jednoosobowego wspólnika sp. z o.o. bo drugi wspólnik w spółce posiadający 1 udział ma charakter iluzoryczny. Posiadanie jedynie 1 % udziałów w spółce przez drugiego wspólnika ma jedynie na celu upozorowanie spółki wieloosobowej oraz obejście przepisów prawa i uniknięcie obowiązku ubezpieczeń społecznych a tym samym obowiązku opłacenia składek jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o.

/ decyzja w aktach ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła M. S. (1) zarzucając jej błędna interpretację w zakresie wynikającym z podlegania skarżącego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w ww okresach jako (...) sp. z o.o. oraz niezgodność stanowiska organu ze zgromadzonym przed nim materiałem dowodowym polegającym na przyjęciu tezy o istnieniu w obrocie prawnym „iluzorycznego wspólnika oraz niemal jedynego wspólnika spółki prawa handlowego a co a tym idzie twierdzeniu o upozorowaniu istnienia spółki wieloosobowej celem obejścia przepisów prawa i uniknięcia obowiązku ubezpieczeń społecznych „co nie ma oparcia w ustawie systemowej oraz kodeksie spółek handlowych. Z uwagi na powyższe odwołująca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji.

/ odwołanie k. 3-5/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zakażonej decyzji nadto o zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych .

/ odpowiedź na odwołanie k. 6/

Na rozprawie w dniu 6.06.202 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie., a na rozprawie w dniu 13.02.2023 r. wniósł nadto o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych

/ stanowisko procesowe strony odwołującej protokół z rozprawy z dnia 6.06.2022 r. 00:01:24 -00:01:24 oraz protokół z rozprawy z dnia 13.02.2023 r. 00:01:33 /

Pismem z dnia 13.10.2022 r. I. M. oświadczyła, iż chce przystąpić do postępowania w charakterze zainteresowanej.

/ pismo k. 57/

Na rozprawie w dniu 13.02.2023 r. i w dniu 11.05.2023 r. pełnomocnik zainteresowanej spółki (...) Sp. z o.o. przyłączył się do odwołania.

/ stanowisko procesowe pełnomocnika zainteresowanej spółki protokół z rozprawy z dnia z dnia 13.02.2023 r. 00:06:58 -00 :08:48 protokół z rozprawy z dnia 11.05.2023 r. 00:02;44-00:03:02/

Na rozprawie w dniu 11.05.2023 r. I. M. przyłączyła się do odwołania.

/ stanowisko procesowe zainteresowanej I. M. protokół z rozprawy z dnia 11.05.2023 r. 00:03:14 -00:03:14/

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

/ bezsporne/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. została nawiązana 12.10.2009 r. i prowadzi działalność od 30.10.2009 r. z przerwami od 1.02.2017 r. do 31.01.2019 r. i 01.03. r. do 27.08.2019 r. Przedmiotem działalności spółki jest działalność portali internetowych.

/ bezsporne odpis z KRS k. 10-17 umowa spółki z o.o. k. 40-43/

Wnioskodawczyni M. S. (1) w okresie od 01.05.2014 r. do 31.01.2017 r. od 1.02.2019 r. do 28.02.2019 r. i od 28.08.2019 r. jest (...) sp. z o.o. posiadającym 99 udziałów o łącznej wartości 4950,00 zł. Ww w tych okresach sprawowała też funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki

/ bezsporne odpis z KRS k. 10-17 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06

Drugim udziałowcem w spółce posiadającym 1 % udziałów jest I. M. pierwotne był nim ojciec wnioskodawczyni M. S. (3)

/ zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06

Spółka przynosiła niewielkie dochody. Wnioskodawczyni próbowała rozwinąć spółkę. Ta zrealizowała projekt portalu internetowego ogłoszeniowego platformę m.in. do handlu końmi i w branży hippicznej w oparciu o przyznaną dotację. Ten portal został wykonany przez osoby z zewnątrz. Portal był prowadzony do końca 2016 r. Był autorskim pomysłem M. S. (1). Ww odpisała umowę o dofinasowane w dniu 7.09.2011 r. Dotacja została rozliczona. Spółka próbowała się też angażować w zatrudnianie alpinistów do wykonywania różnych prac od sierpnia 2019 r. nieregularnie. To przedsięwzięcie się nie udało. Spółka wystawia kilkadziesiąt faktur miesięcznie na niewielkie kwoty . Kosztem było wykonanie projektu. Spółka nie zatrudniała pracowników. Spółką głównie zajmowała się wnioskodawczyni, ona podpisywała wszelkie dokumenty. WW miała rozeznanie na rynku końskim. Pomysł i wykonanie były wnioskodawczyni. Jej ojciec posiadający pierwotnie 1 udział w spółce nie miał żadnego wpływu na ten pomysł, z założenia miał nie uczestniczyć w projekcie. Z drugim udziałowcem -przyjaciółką, która od jej ojca nabyła wszystkie udziały konsultowała tylko pomysły. Udział został zbyty już po tym jak wnioskodawczyni zdobyła dotację. Wspólniczka podpisywała tylko sprawozdania finansowe. Czasami wspólniczka doradzała wnioskodawczyni np. co do wyboru księgowego, miejsca gdzie ew. można złożyć ofertę. Wszystkie maile i oferty wysyłała sama wnioskodawczyni. Ona zawierała kontrakty. I. M. nigdy nie występowała jako reprezentant spółki. Wielkość udziału w spółce dla wspólniczki nie miała żadnego znaczenia. Do spółki przystąpiła z uwagi na przyjaźń z wnioskodawczynią. Była w spółce gdyż ewentualnie mogła na niej zarobić. Spółka nie przynosiła dochodów. Z tego tytułu nie otrzymywała dywidendy, zyski zawsze były przeznaczane na pokrycie ewentualnych strat. Zyski nigdy nie były dzielone między wspólników. W chwili obecnej spółka nie jest zawieszona ale w praktyce nie wykonuje żadnej działalności od 2021 r.

/ wniosek o dofinasowanie realizacji projektu z 2010 r. k. 418- 502 umowa o dofinasowanie k. 503 - 526 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06 oświadczenie zainteresowanej protokół z rozprawy z dnia 11 .05.2023 r. 00:03:41- 00:18:42 /

Wnioskodawczyni równolegle ze spółką prowadziła też pozarolniczą indywidualną działalność gospodarczą.

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06 /

Po tym jak zamknęła działalność, wnioskodawczyni od marca 2015 r. wydzierżawiła ziemię od matki i podlega rolniczemu ubezpieczeniu w (...) od 3.06.2015 r. do 1.01.2017 r. i od 2.01.2017 r. do nadal. Zyski z działalności rolniczej wynoszą ok 1000 - 1500 zł rocznie.

/ zaświadczenie dot podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników 28-33 44-46 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06

Od 2021 roku ponownie prowadziła indywidualną działalność w zakresie produkcji ceramiki, która ostatecznie została zamknięta. Zysk z tego tytułu wynosił ok 2000 zł

/zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 06.06.2022 r. 00:02:45 -00:21:53 z dnia 11.05.2023 r. 00:18:42-00:52:57 z dnia 12.10.2023 r. 00:04:32 -00:06:06 /

Spółka (...) złożyła do I Urzędu Skarbowego Ł.

- zeznania o wysokości osiągniętego dochodu poniesionej straty przez podatnika podatku dochodowego od osób prawnych CIT -8 za lata 2014-2019

- deklaracje dla podatku od towaru i usług (...) 7k za I-IV kwartał 2014 r., i-IV kwartał 2015 r., i IV kwartał 2016 r., I kwartał 2017

- deklaracje roczne o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT 4R za lata 2014 -2017 ,2019

- deklarację roczna o zryczałtowanym podatku dochodowym PT 8AR za 2017 r.

M. S. (1) złożyła w ww urzędzie

- zeznania o wysokości uzyskanego przychodu , wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych PIT 28 za lata 2014 -2019

- zeznania o wysokości osiąganego dochodu poniesionej straty PIT 37 za lata 2014,2015 i 2017.

- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu poniesionej straty PIT 36 -L za rok 2014

/ wskazana dokumentacja koperta k. 90/

Spółka (...) sp. z o.o. z tytułu prowadzonej działalności osiągała w spornym okresie następujące wyniki finansowe

- w 2014 r. stratę -72.056,73

- w 2015 r. stratę -117.472,96 zł

- w 2016 r. dochód 51.454, 38 zł

- w 2017 r. dochód 10 519, 43 zł

- W 2018 r. stratę -846 ,00 zł

w 2019 r. dochód 12 279, 48 zł

w 2020 r. dochód 38 260,89 zł

w 2021 r. stratę -7 317,86

w 2022 r. stratę - 825,98 zł

/ dokumentacja jw koperta k. 90 wyciągi z kont księgowych w ujęciu miesięcznym k. 93 -277 sprawozdania finansowe CIT k. 278- 417

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów załączonych do akt sprawy nadto w oparciu o zeznania wnioskodawczyni które korespondowały ze wskazanymi dokumentami. W tym miejscu wskazać należy iż zainteresowana I. M. pomimo prawidłowego wezwania nie stawiła się na ostatnim terminie rozprawy i nie potwierdziła swych informacyjnych wyjaśnień a co za tym idzie nie maja one waloru dowodowego w sprawie. Niemniej jednak okoliczności na które wskazywała znalazły swe potwierdzenie także w okolicznościach sprawy opisywanych przez wnioskodawczynię.

Co do zaś spornej kwestii czy w okresie jaki został objęty odwołaniem M. S. (1) prowadziła działalność jako jednoosobowy (...) Sp. z o.o. podkreślić należy, że strony z ustalonego w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy, stanu faktycznego, wywodziły odmienne skutki prawne, ta zaś kwestia należy do oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd dokona poniżej w ramach rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 t.j.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 12 ust. 1 ustawy).

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się też wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podkreślenia wymaga, iż ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podlegają wyłącznie osoby fizyczne (w tym wspólnicy spółek osobowych i wyjątkowo jedyny wspólnik jednoosobowej sp. z o.o.). Osoby prawne (np. sp. z o.o., czy akcyjna) nie podlegają omawianym ubezpieczeniom – mogą występować jednak w roli płatnika. Z kolei wspólnicy spółek z o.o. (poza jednoosobową), czy akcyjnych podlegają ubezpieczeniom społecznym nie z tytułu bycia wspólnikiem (samo bycie wspólnikiem nie stanowi tytułu ubezpieczeniowego, chyba że jest to jednoosobowa sp. z o.o.), a z innych tytułów (umowy o pracę, umowy zlecenia itd.).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 ustawy systemowej, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone czy to pierwotnie na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej następnie zaś na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 9 ust. 4c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wspólnicy sp. z.o.o. z tytułu prowadzenia działalności podlegają jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób (art. 36 ust. 1, ust. 3, ust. 4 powołanej ustawy).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.( art. 18 ust. 8)

Jednocześnie zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe w/w osób, w myśl art. 20 ust. 1 wskazanej ustawy, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, z zastrzeżeniem ust.2.

Na podstawie zaś art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561 t.j.) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przy tym na podstawie art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach, użyte w ustawie o świadczeniach określenie osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, oznacza osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. W konsekwencji, art. 5 pkt 21 ustawy o świadczeniach wyraźnie odsyła do ustawy systemowej w zakresie pojęcia osoby prowadzącej działalność pozarolniczą, które precyzuje – jako przepis szczególny – art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Przepis art. 8 ust. 6 ustawy systemowej definiuje osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w zakresie zarówno ubezpieczeń społecznych, jak i ubezpieczenia zdrowotnego, co wyraźnie wynika z jego treści. Jako dwie odrębne podstawy uznania danej osoby za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: w pkt 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych oraz w pkt 4) m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W konsekwencji wspólnicy spółki jawnej a także komandytowej, partnerskiej i wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które prowadzą działalność pozarolniczą.

Zgodnie z art. 81 ust. 2 w/w ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt. 1 litera "c" stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 01 stycznia do 31 grudnia danego roku i jest miesięczna i niepodzielna. Powołany przepis stosuje się do składek należnych za okres od dnia 1 marca 2009 r.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, oraz zgodnie z art. 69 ust 1 ustawy obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

W myśl art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. i 2 ustawy o Funduszu Solidarnościowym do obowiązkowych składek na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Składki na Fundusz płatnik składek oblicza się łącznie ze składkami na Fundusz Pracy w wysokości sumy stóp procentowych tych składek wykazuje w deklaracji rozliczeniowej w łącznej kwocie.

Zgodnie z art. 82 ust. 3 i 4 w/w ustawy jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

Jak stanowi art. 87 ust.1 w/w ustawy osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 80 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 86, są obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym – w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do ustalenia czy wnioskodawczyni M. S. (1) podlega jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) sp. z o.o. w spornych okresach obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, a tym samym czy winna rozliczyć należne składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy od podstaw wymiaru wskazanych w treści zaskarżonej decyzji.

Organ rentowy stał na stanowisku, że w ujęciu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się również wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zaś na gruncie niniejszej sprawy w kontekście posiadania przez odwołującą w spornych okresach 99% udziałów (...) sp. z o.o. winna być traktowana jak ww. Organ rentowy wskazywał, iż w zasadzie wnioskodawczyni była wspólnikiem jednoosobowym, gdyż udział drugiego wspólnika I. M. w spółce (...) sp. z o.o. faktycznie bowiem miał charakter iluzoryczny.

Skarżąca stała natomiast na stanowisku, iż legalną definicję spółki jednoosobowej zawiera art. 4 § 1 pkt 3 KSH. Natomiast spółka z udziałem własnościowym, większościowym 99 % ze 100 % udziałów nie jest w rozumieniu przytoczonego przepisu spółką jednoosobową. Tym bardziej, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych czy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych nie zawierają owej definicji. Przytoczone ustawy nie zawierają także określenia jakim jest wspólnik iluzoryczny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zgadza się z trafnym poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 15.09.2021 r., I USKP 44/21, OSNP 2022, nr 9, poz. 91, w którym stwierdzono, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega tylko jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie wspólnik większościowy, choćby "prawie" lub "niemal" jedyny (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm. w związku z art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h.).

Jednocześnie Sąd Okręgowy zgadza się ze stanowiskiem SN wyrażonym również we wskazanym wyżej wyroku, że w sprawie dotyczącej podlegania przez jedynego wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ubezpieczeniom społecznym spółka ta nie ma statusu zainteresowanego w rozumieniu art. 477 ¹¹ § 1 i 2 k.p.c., ponieważ rozstrzygnięcie takiej sprawy w żaden sposób nie wpływa na prawa i obowiązki spółki, w szczególności nie powoduje, po stronie spółki, jakiegokolwiek obowiązku zapłaty należności z tytułu składek w związku z wydaną decyzją. Przyjęcie, że odwołujący się jest faktycznie wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadziłoby do uznania, że to on - a nie spółka - jest płatnikiem składek na swoje ubezpieczenia społeczne (art. 4 pkt 2 lit. d u.s.u.s.) i ubezpieczenie zdrowotne.

Jak słusznie wskazał SN w cytowanym wyroku, po zmianach legislacyjnych wprowadzonych ustawą z 18 grudnia 2002 r. nie może budzić wątpliwości, że jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sensu stricto) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s.).

W orzecznictwie przyjmuje się, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na prowadzenie działalności gospodarczej, ponieważ obowiązek ubezpieczenia wspólnika tej spółki kapitałowej powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, nie zaś z prowadzeniem działalności gospodarczej czy też faktycznym działaniem w imieniu spółki. O ile podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wiąże się nierozerwalnie z faktycznym jej prowadzeniem, o tyle posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, już od momentu jego wpisu jako wspólnika do KRS, rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, co trafnie podniósł pozwany organ rentowy.

Natomiast okoliczność, że osoba taka nie uzyskiwała żadnych przychodów w związku z byciem wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, może zostać wzięta pod uwagę przez organ rentowy jedynie w postępowaniu dotyczącym naliczenia i pobrania składek. Podleganie obowiązkowi ubezpieczenia jest bowiem odrębną kwestią od tego, czy dana osoba z tego tytułu jest obowiązana opłacać składkę na owe ubezpieczenia.

W odniesieniu do wspólników jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w wyroku Sądu Najwyższego z 3 lutego 2011 r., II UK 271/10 (LEX nr 817528) wyrażono pogląd, że obowiązek ubezpieczenia wspólnika powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu prawnego, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Analogicznie Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyrokach: z 11 września 2013 r., II UK 36/13 (LEX nr 1391783); z 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11 (OSNP 2012 nr 17-18, poz. 225); z 9 czerwca 2010 r., II UK 33/10 (LEX nr 598436) i z 12 lipca 2017 r., II UK 295/16 (LEX nr 2347776), stwierdzając, że jedyny wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie tytułu określonego w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Z treści w/w przepisu wynika, że samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje o podleganiu przez niego ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażane jest też od dawna stanowisko, że umowa spółki zawarta dla pozoru z udziałem figurantów powinna być uznana za nieważną jako czynność prawna mająca na celu obejście przepisów ustawy. Tym samym spółka powstała na podstawie takiej umowy (tzw. pozorna spółka jednoosobowa), mimo jej wpisania do rejestru handlowego, faktycznie i prawnie nie istniała (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 7 marca 1938 r., II C 2350/37, OSNC 1938 nr 12, poz. 566).

Wątpliwości w orzecznictwie budziły przypadki rozkładu udziałów w stosunku 99 % do 1 % albo 95 % do 5 %. Przyjmowano, że w takich sytuacjach faktycznych wspólnik dominujący („prawie” albo „niemal” jedyny) nie może podlegać pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia, ponieważ nie może zawrzeć skutecznej umowy ze „swoją” spółką. Nie oznacza to jednak automatycznego przyporządkowania go do kategorii wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy spółka ta nie jest ani prawnie (formalnie), ani faktycznie spółką jednoosobową. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 15.09.2021 r., I USKP 44/21, OSNP 2022, nr 9, poz. 91).

W badanej sprawie spornym jest okres, gdy wnioskodawczyni w spółce (...) sp. z o.o. posiadała 99 na 100 udziałów, a drugi jego wspólnik I. M. jedynie 1 udział.

Z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej wynika, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, lecz ustawa ta nie zawiera definicji jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wobec czego przy ustalaniu znaczenia tego pojęcia zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.

Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h., spółka jednoosobowa to spółka kapitałowa, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza.

W/w definicja powinna być uwzględniona przy dokonywaniu wykładni prawa.

Dla wymagającej rozstrzygnięcia w rozpoznawanej sprawie kwestii podlegania przez odwołującą ubezpieczeniom społecznym istotna jest regulacja z art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Pierwszy z tych przepisów stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Drugi z kolei przewiduje, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

W rozpoznawanej sprawie trudność interpretacyjna wynikała stąd, że w badanym okresie Spółka z o.o., której wspólnikiem był odwołująca nie była formalnie jednoosobową spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, bo od początku istnienia miała ona nie jednego, lecz dwóch wspólników. Udziały w tej spółce należały do odwołującej- 99 udziałów na 100.

Odnośnie do definicji zawartej w art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h. jednoosobowej spółki kapitałowej, Sąd zważył, że w uchwale składu siedmiu sędziów z 1 marca 2007 r., III CZP 94/06 (OSNC 2007 nr 7-8, poz. 95) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że odstępstwo od jasnego i oczywistego sensu przepisu wyznaczonego jego jednoznacznym brzmieniem mogą uzasadniać tylko szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne lub moralne; jeśli takie racje nie zachodzą, należy oprzeć się na wykładni językowej (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 14 października 2004 r., III CZP 37/04, OSNC 2005, Nr 3, poz. 42, wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2004 r., V CK 21/04, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 137 oraz uchwała Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r., IKZP 18/05, OSNKW 2005, Nr 9, poz. 74). Zastosowanie wykładni, w której interpretator odchodzi od sensu językowego przepisu, może być uzasadnione tylko w wyjątkowych okolicznościach, ponieważ adresaci norm prawnych mają prawo polegać na tym, co ustawodawca w przepisie rzeczywiście wyraził, a nie na tym, co chciał uczynić lub co uczyniłby, gdyby znał nowe lub inne okoliczności. Reguły odstępstwa od jasnego i oczywistego sensu językowego wynikającego z brzmienia przepisu wymagają szczególnej ostrożności przy ich stosowaniu i zobowiązują do wskazania ważnych racji mających uzasadniać odstępstwo od wyniku poprawnie przeprowadzonej wykładni językowej. W konsekwencji, odejście od jasnego, jednoznacznego sensu przepisu z naruszeniem wskazanych reguł powoduje dokonanie wykładni prawotwórczej, będącej przykładem wykładni contra legem. Wątpliwości nie upoważniają do odrzucenia wyników wykładni językowej, bowiem na straży jej pierwszeństwa stoi fundamentalny argument odwołujący się do państwa prawa. Obywatele mają bowiem prawo działać w zaufaniu przede wszystkim do tego, co zostało w tekstach prawnych napisane, a nie do tego, co prawodawca zamierzał czy chciał osiągnąć. Z tych względów odrzucenie rezultatu wykładni językowej nie może nastąpić tylko z tego powodu, że interpretator uznaje, iż bardziej celowe i sensowne byłoby inne rozwiązanie danej kwestii, ale dopiero wtedy, gdy zostanie wykazane, iż sens językowy przepisu prowadzi do absurdu, jest ewidentnie sprzeczny z wartościami konstytucyjnymi lub innymi powszechnie akceptowanymi wartościami, dając efekt rażąco niesłuszny, niesprawiedliwy, nieracjonalny lub niweczący ratio legis przepisu, albo w sytuacji oczywistego błędu legislacyjnego.

Kierując się powyższymi rozważaniami Sąd generalnie uznał, że jeżeli w spółce jest dwóch wspólników (udziałowców), to spółka nie jest jednoosobowa. Powstaje jednak wówczas kwestia, czy do spółki, która w oczywisty sposób nie jest spółką jednoosobową, można stosować przepis o spółce jednoosobowej i jaka byłaby ratio takiego zabiegu.

W tej kwestii trafne stanowisko zajął SN, który słusznie wskazał w wyroku z 15.09.2021 r., I (...) 44/21, że przyjęcie możliwości wykładni z zastosowaniem rozumowania per analogiam iuris staje się bliskie koncepcji "tworzenia" prawa przez sądy, w celu "uszczelnienia" luk będących wynikiem przyjętej wykładni przepisów prawa, co może prowadzić do naruszenia art. 2 Konstytucji RP, z którego wynika, że w demokratycznym państwie prawnym strona nie może ponosić konsekwencji ewidentnych błędów i zaniedbań prawodawcy, w tym zwłaszcza takich, które powodują lukę w prawie naruszającą podstawowe zasady porządku konstytucyjnego; lukę taką można wypełnić tylko w wyjątkowych przypadkach (por. wyrok NSA z 8 stycznia 2019 r., (...), LEX nr 2630244), oraz art. 10 Konstytucji RP, z którego wynika zasada trójpodziału i równoważenia się władz.

W szczególności Sąd Okręgowy, mając na uwadze argumentację strony odwołującej, pragnie zaznaczyć, że w pełni podziela i traktuje jako własny pogląd SN zawarty w w/w wyroku I (...) 44/21, co do tego, że jeżeli w konkretnym stanie faktycznym nie można przyjąć, że mniejszościowy udziałowiec jest udziałowcem fikcyjnym (figurantem), ponieważ bierze rzeczywisty udział w prowadzeniu spraw spółki (choćby nawet nie był członkiem jej zarządu a na zgromadzeniu wspólników mógłby być przegłosowany w każdej sprawie przez wspólnika większościowego), to nie ma miejsca na stosowanie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Zauważyć również należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, dla włączenia danej osoby do ubezpieczenia społecznego niezbędna jest przynależność do określonej w ustawie systemowej grupy podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 17.03.2016 r., III UK 83/15; 6.08.2013 r., II UK 11/13; 19.02.2008 r., II UK 122/07).

Sąd Okręgowy w n/n sprawie przeprowadził postępowanie dowodowe, w ramach którego zbadał rolę drugiego mniejszościowego wspólnika w spółce (...) sp. z o.o. i na podstawie zebranych dowodów doszedł do przekonania, że mniejszościowy wspólnik I. M. - przyjaciółka wnioskodawczyni była jednak wspólnikiem iluzorycznym, jak twierdził ZUS. Podnieść należy, iż w świetle zaoferowanego materiału dowodowego brak jednoznacznych podstaw do uznania, że wspólnik ten przez cały czas nie był tylko figurantem, faktycznie współdecydowała w badanym okresie o sprawach Spółki, aktywnie uczestniczyła w prowadzeniu działalności tejże Spółki i miała realny wpływ na jej funkcjonowanie.

Podnieść należy iż I. M. weszła do spółki w imieniu wspólnika - ojca wnioskodawczyni, który z założenia miał nie uczestniczyć w jej działaniach mieć udziału w zyskach. WW stała się wspólnikiem już po tym jak wnioskodawczyni pozyskała dla spółki dotację na zbudowanie portalu internetowego. To wnioskodawczyni była pomysłodawcą i wykonawcą tego projektu a I. M. nie miała żadnego udziału w jego realizacji. Co prawda wnioskodawczyni sugerowała iż zainteresowana miała jej doradzać w poszczególnych kwestiach, lecz powyższych twierdzeń nie sposób uznać za wiarygodne skoro to wnioskodawczyni a nie I. M. miała rozeznanie w branży. I. M. miała też doradzać wnioskodawczyni w kwestiach rozwoju działalności alpinistycznej lecz brak na to jakichkolwiek dowodów bowiem co przyznaje wnioskodawczyni wszelkie oferty jak i wykonawstwo pozostawało w rękach odwołującej. Podkreślić przy tym należy iż I. M. składając informacyjne wyjaśnienia wskazywała na przyjacielskie podłoże tych konsultacji i na takie relacje z wnioskodawczynią nie zaś wspólne prowadzenie interesów na które miałaby realny wpływ. WW podnosiła że co prawda liczyła na zyski przystępując do spółki jednakże równolegle podkreślała iż wielkość udziału nie miała dla niej jakiegokolwiek znaczenia z uwagi na relacje z przyjaciółką. Ponadto nigdy do żadnego podziału w zyskach miedzy wspólnikami nie doszło. Tym samym nawet jeśli ktokolwiek doradzał wnioskodawczyni nie zmienia to faktu - co zostało ostatecznie przyznane że w spornym okresie to wnioskodawczyni wyłącznie decydowała o wszystkich sprawach spółki, zarządzała jej działaniem. Wobec tego przy rozkładzie udziałów 99 do 1 roli i reprezentacji spółki jaką sparowała wnioskodawczyni, I. M. de facto nie miała żadnego wpływu na decyzje podejmowane w sprawach spółki. Iluzoryczny sposób wykonywania przez nią funkcji wspólnika niewątpliwie więc został wykazany.

Brak jest zatem podstaw do skutecznego zakwestionowania zaskarżonej decyzji choć w istocie nie sposób poprzeć dokonanej przez ZUS wykładni badanego przepisu, która z góry zakłada, że każdy wspólnik dominujący posiadający 99 % udziałów spółki z o.o. w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych winien być traktowany jak jednoosobowy wspólnik tej spółki. W świetle zaprezentowanych w niniejszym procesie dowodów jasnym było, iż umowę spółki (...) sp. z o.o. zawarto z udziałem figurantów i stan ten był utrzymywany w spornym okresie. Tym samym z tego względu brak podstaw do traktowania wnioskodawczyni w spornym okresie od 01.05.2014 r. do 31.01.2017 r. od 1.02.2019 r. do 28.02.2019 r. i od 28.08.2019 r. jako wspólnika spółki wieloosobowej.

Niezasadnie wnioskodawczyni podnosi istnienie także innego tytułu do ubezpieczeń wobec faktu opłacania składek na KRUS. W tym zakresie wskazać należy, iż opłacanie składek i podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników nie uchyla obowiązku zapłaty składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej - bycia jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

W świetle art. 5a ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników

Dz.U. z 2023 r. poz. 208 t.j.

1. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2528 zł.

3. Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik obowiązany jest złożyć w Kasie wraz z oświadczeniem, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, chyba że ten rolnik lub domownik nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym.

4. Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegający ubezpieczeniu, obowiązany jest także złożyć w Kasie do dnia 31 maja każdego roku podatkowego.

5. Niezachowanie terminu złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności.

6. Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w ust. 4, lub niezachowanie terminu do złożenia tego zaświadczenia albo oświadczenia, jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik obowiązany był złożyć zaświadczenie albo oświadczenie w Kasie, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia.

10. Za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570), z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

1) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

2) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

To wyłączenie oznacza że podleganie tylko ubezpieczeniu społecznemu rolników po spełnieniu wskazanych warunków dotyczy działalności prowadzonej osobiście, przez osoby fizyczne. Nie dotyczy to przypadku prowadzenia działalności gospodarczej - bycia wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nawet gdyby były spełnione wskazane wyżej wymagania.

Zaskarżona decyzja ostatecznie odpowiada zatem prawu.

Z tych względów , Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie jako bezzasadne oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając M. S. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. w Z. kwotę 180,00 złotych – stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1935).