Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 04 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołań (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. oraz M. M.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 25 lipca 2022 r. nr (...)

oddala odwołania,

zasądza od odwołującego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

zasądza od odwołującego M. M. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmA 66/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 04 października 2023 r.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzją na (...) z dnia 25 lipca 2022 r. orzekł, że:

I. na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) uznaje za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) spółki akcyjnej z siedzibą w P. (dalej również: „Spółka” lub „Przedsiębiorca”) polegające na wprowadzaniu konsumentów w błąd - w trakcie organizowanych webinarów, w treści kolportowanych materiałów marketingowych oraz na stronach internetowych Spółki – w zakresie sytuacji gospodarczej, w jakiej znajduje się Spółka, poprzez przekazywanie nieprawdziwych informacji dotyczących:

- bieżących (...) oraz

- skali prowadzonej przez nią działalności, w tym liczby posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi,

co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 6 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070), a tym samym narusza art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazuje zaniechanie jej stosowania,

II. na podstawie art. 103 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) nadaje decyzji w zakresie pkt I sentencji rygor natychmiastowej wykonalności,

III. na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) nakłada na (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P. środek usunięcia trwających skutków praktyki stwierdzonej w pkt I niniejszej decyzji, w postaci obowiązku opublikowania na oficjalnej stronie internetowej Spółki (w dacie wydania niniejszej decyzji jest to strona internetowa znajdująca się pod adresem (...)), w terminie 7 (siedmiu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji, oświadczenia o treści:

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w decyzji nr (...), uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) spółki akcyjnej z siedzibą w P. polegające na wprowadzaniu konsumentów w błąd

- w trakcie organizowanych webinarów, w treści kolportowanych materiałów marketingowych oraz na stronach internetowych Spółki – w zakresie sytuacji gospodarczej, w jakiej znajduje się Spółka, poprzez przekazywanie nieprawdziwych informacji dotyczących:

- bieżących (...) oraz

- skali prowadzonej przez nią działalności, w tym liczby posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi,

co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 6 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070).

Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl;

w ten sposób, że ww. oświadczenie powinno zostać umieszczone na stronie głównej i być utrzymywane przez okres 3 (trzech) miesięcy od daty opublikowania na stronie internetowej oraz powinno być:

a) napisane z zastosowaniem czarnej czcionki (kod szesnastkowy RGB -#000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB - #ffffff),

b) zamieszczone w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 1150 px x 350 px, tak aby wielkość czcionki była dostosowana do wielkości ramki, tj. ramka była w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z zachowaniem marginesu co najmniej 10 px pomiędzy tekstem a ramką,

c) zamieszczone w górnej części strony głównej domeny (...) z możliwością zamknięcia informacji przez użytkownika,

d) widoczne przez cały czas, gdy użytkownik jest na stronie,

e) zamieszczone na każdej innej stronie internetowej zastępującej adres (...) , w przypadku zmiany adresu strony internetowej Spółki,

f) opublikowane przez lub za pośrednictwem Spółki lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej, w przypadku zmiany nazwy Spółki, jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem.

IV. na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) nakłada na (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P. środek usunięcia trwających skutków praktyki stwierdzonej w pkt I niniejszej decyzji, w postaci obowiązku zamieszczenia w serwisie (...), w terminie 7 (siedmiu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji, komunikatu o treści (dalej: „komunikat”):

Konsumencie, w związku z decyzją Prezsa #UOKiK wydaną w dniu 25 lipca 2022 r., nr (...) # (...) informuje, że stosowała praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. #decyzjaUOKiK

(...) otrzymała karę pieniężną za stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej polegające na wprowadzaniu konsumentów w błąd - w trakcie organizowanych webinarów, w treści kolportowanych materiałów marketingowych oraz na stronach internetowych (...) - w zakresie sytuacji gospodarczej, w jakiej znajduje się # (...), poprzez przekazywanie nieprawdziwych informacji dotyczących:

→ bieżących planów inwestycyjnych # (...) oraz

→ skali prowadzonej przez (...) działalności, w tym liczby posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi. #wprowadzeniewbłąd #nieuczciwepraktykirynkowe

Szczegółowe informacje na temat praktyki (...) dostępne są w decyzji Prezesa #UOKiK nr (...) z dnia 25 lipca 2022 r. opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem [tutaj zostanie dodane hiperłącze (link) odsyłające do wersji jawnej decyzji w bazie decyzji dostępnej pod adresem www.uokik.gov.pl];

w ten sposób, że ww. Komunikat Spółka opublikuje na swój koszt, na publicznie dostępnym profilu Spółki w serwisie (...) (na dzień wydania decyzji serwis ten jest dostępny pod adresem (...)) w ten sposób, że:

a) komunikat będzie dostępny i utrzymywany na publicznie dostępnym profilu Spółki prowadzonym w języku polskim (na dzień wydania decyzji profil ten jest dostępny pod adresem (...)) przez okres 3 (trzech) miesięcy od dnia zamieszczenia przedmiotowej informacji na ww. profilu,

b) komunikat zostanie zamieszczony w serwisie (...) w sposób umożliwiający stałe zapoznanie się użytkownika z jego treścią, tj. tak by tekst komunikatu został umieszczony w Aktualnościach jako najbardziej aktualna informacja wyświetlona przez użytkownika ww. serwisu (komunikat powinien zostać przypięty),

c) komunikat zostanie zamieszczony tak by był dostępny dla wszystkich użytkowników serwisu (...), tj. by w ustawieniach prywatności miał status „publiczny”,

d) wielkość i rodzaj czcionki powinna odpowiadać wielkości i rodzajowi czcionki zwyczajowo używanej w serwisie (...),

e) w przypadku zmiany profilu Spółki do czasu zakończenia realizacji obowiązku, komunikat zostanie opublikowany na innym polskojęzycznym profilu w serwisie (...) prowadzonym przez Spółkę,

f) w przypadku zmiany nazwy Spółki, jej przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, publikacja zostanie zrealizowana odpowiednio przez lub za pośrednictwem Spółki lub następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej.

V. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 106 ust. 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275),nakłada na (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P. w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 45.994,00 zł (słownie: czterdzieści pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt cztery złote), płatną do budżetu państwa,

VI. na podstawie art. 106b ust. 1 i 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) nakłada na M. P. jednoosobowego Zarządu (...) spółki akcyjnej z siedzibą w P. w związku z umyślnym dopuszczeniem do naruszenia przez ww. Spółkę zakazu określonego w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie wskazanym w pkt I sentencji niniejszej decyzji karę pieniężną w wysokości 60.000,00 zł (słownie: sześćdziesiąt tysięcy złotych), płatną do budżetu państwa,

VII. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) w zw. z art. 83 tej ustawy w zw. z art. 263 § 1 i 2 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021r. poz. 735 ze zm.) obciąża (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P. kosztami postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 79,30 zł (słownie: siedemdziesiąt dziewięć złotych 30/100) oraz zobowiązuje tego Przedsiębiorcę do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Odwołanie od całości decyzji wnieśli (...) S.A. z siedzibą w P. oraz M. M. wnosząc o:

- uchylenie decyzji, ewentualnie

- uchylenie decyzji oraz przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonej decyzji zarzucono, że:

- wydana została na podstawie niepełnego materiału dowodowego;

- od września 2021 r. prezes zarządu odwołującej spółki przebywał na zwolnieniu lekarskim, co uniemożliwiało przedłożenie żądanych przez Organ dokumentów;

- informacja uzyskane z ARiMR w zakresie paszportów zwierząt nie oddaje rzeczywistego stanu rzeczy, albowiem w paszporty wpisywania są hodowcy, a nie właściciele zwierząt, w związku z tym przesłane informacje mogą nie być wiarygodnym źródłem informacji;

- umowa podpisana z P. B. została rozwiązana z uwagi na nieprawidłowe wywiązywanie się ze zobowiązania, a nadto pozostaje on w konflikcie ze Spółką,

- Spółka miała określony plan inwestycyjny, a każda działalność wiąże się z ryzykiem;

- kara pieniężna została nałożona bez właściwej analizy sytuacji majątkowej odwołujących. Spółka w 2020 i 2021 r. odniosła stratę, a Prezes zarządu nie pobierał wynagrodzenia.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesy według norm przepisanych (k. 66-68).

Zarządzeniem z dnia 10 lutego 2023 r. wezwano pełnomocnika odwołujących do wskazania faktów, które mają zostać wykazane dowodem z przesłuchania strony tj. określenie tezy dowodowej – w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania strony (k. 76). Wezwanie doręczone w dniu 17 lutego 2023 r. (k. 84) pozostało bezskuteczne.

Na termin rozprawy jaka odbyła się w dniu 04 października 2023 r. nie stawili się odwołujący, ani ich pełnomocnik.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w P. została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS pod nr (...) w 2011 r. i do września 2020 r. funkcjonowała pod firmą (...) S.A. Spółka faktycznie nie prowadziła działalności od 2013 r., co wynika z dokumentów finansowych opublikowanych na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Spółka formalnie wznowiła działalność w dniu 3 września 2019 r., lecz faktycznie podjęła ją dopiero we wrześniu 2020 r. Do września 2020 r. głównym przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej Spółki wskazanym w KRS była realizacja projektów budowlanych.

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców Spółki, k. 207-210 akt adm.;

wydruki dokumentów finansowych spółki opublikowanych na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości, k.

199-206 akt adm.

We wrześniu 2020 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym zamieszczona została wzmianka o nabyciu wszystkich akcji spółki przez M. M., który został również prezesem jednoosobowego zarządu Spółki. Równocześnie, Spółka wyemitowała dodatkowe (...) akcji po(...) zł każda, przy tym akcje pierwszej emisji zostały uprzywilejowane (na każdą ze (...) akcji pierwszej emisji przypadają dwa głosy). We wrześniu 2020 r. w KRS odnotowano również zmianę przedmiotu wykonywanej przez Spółkę działalności gospodarczej na chów i hodowlę bydła mlecznego.

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców Spółki k. 207-210 akt adm.

Po przebranżowieniu, Spółka rozpoczęła akcję marketingową dotyczącą inwestycji w produkcję mleka krowiego z gwarantowanym zyskiem sięgającym 16 % rocznie. Z doniesień prasowych oraz informacji pozyskanych przez Prezesa Urzędu w toku czynności poprzedzających wszczęcie postępowania wyjaśniającego wynikało, że potencjalna inwestycja polegała na zawarciu przez konsumenta-inwestora ze Spółką celowej umowy pożyczki (na zakup bydła mlecznego), a suma odsetek oraz prowizji sięgała aż 16 %. Spółka pierwotnie oznaczyła przy tym próg wejścia (minimalną kwotę inwestycji) na kwotę(...) zł, co miało być związane z ceną jednej sztuki bydła. Zyski inwestora miały jednocześnie wynikać z osiąganych przez Spółkę przychodów ze sprzedaży mleka. Wspomniane przychody miały przy tym nie tylko wystarczyć na utrzymanie krów, ale również generować zysk i to zarówno po stronie rolnika, któremu Spółka miała powierzyć chów krowy, Spółki, jak i konsumenta.

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 221-240 akt adm.; wydruki artykułów prasowych, k. 28-36 akt adm.

Oferta kierowana do inwestorów na dalszym etapie prowadzenia przez Spółkę działalności ulegała zmianie. Z informacji zamieszczonych na stronach internetowych Spółki (...) oraz (...) wynika, że w kwietniu 2021 r. oferta przewidywała minimalną kwotę inwestycji w wysokości (...) zł oraz zyski na maksymalnym poziomie 12%. Z kolei, w toku webinaru w dniu 15 czerwca 2021 r. Prezes Zarządu Spółki oferował inwestycję przy zyskach na poziomie od 9 % do 16 % (minimalna kwota inwestycji pozostała bez zmian, natomiast wysokość oprocentowania pożyczki była uzależniana od zainwestowanej kwoty – wraz ze wzrostem kwoty inwestycji, miało rosnąć oprocentowanie).

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 11-27, 37-47 akt adm.;

nagranie webinaru, k. 97 akt adm.;

wydruki korespondencji elektronicznej z Prezesem Zarządu wraz z załącznikami, k. 74-95 akt adm.)

Spółka w folderach informacyjnych oraz na stronach internetowych informowała potencjalnych inwestorów o swojej sytuacji gospodarczej oraz planach inwestycyjnych. Na stronie internetowej (...) w styczniu 2021 r. można było odnaleźć informację, że Spółka do końca 2025 r. planowała mieć portfel (...) gospodarstw rolno-handlowych specjalizujących się w hodowli bydła, którym łącznie powierzy do hodowli (...) sztuk bydła mlecznego oraz(...) sztuk bydła opasowego. Powoływała się wówczas na współpracę z 5 gospodarstwami rolnymi. Na tej samej stronie internetowej w kwietniu 2021 r. zamieszczono informację, że do końca 2025 r. Spółka w ramach planowanego portfela (...) gospodarstw rolnych planuje powierzyć do hodowli aż (...) sztuk bydła mlecznego (brak informacji o bydle opasowym). W kwietniu 2021 r. Spółka nie zamieszczała już danych dotyczących współpracujących ze Spółką gospodarstw rolnych.

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 11-27, 37-47, 221-240 akt adm.;

wydruki korespondencji elektronicznej z Prezesem Zarządu wraz z załącznikami, k. 74-95 akt adm.

Spółka jeszcze w październiku 2020 r. informowała, że zakupiła na potrzeby realizowanej inwestycji łącznie aż (...) sztuk krów mlecznych.

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 37-40 akt adm.

Na stronie internetowej (...) (stan na kwiecień 2021 r.) Spółka zapewniała o bezpieczeństwie promowanej inwestycji. Wskazywała m.in., że posiada umowy z mleczarniami oraz umowy zbytu krów, a gospodarstwa, w które inwestuje są ubezpieczone. Szczegółowych informacji można było przy tym zasięgnąć pobierając folder informacyjny o następującej treści:

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 41-47 akt adm.

Za pośrednictwem stron internetowych Spółki, potencjalni inwestorzy mogą zapisywać się na webinary prowadzone przez Prezesa Zarządu. W toku tych spotkań przedstawiane są plany inwestycyjne Spółki oraz jej aktualna sytuacja gospodarcza.

Dowód: wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 41-47 akt adm.

W toku webinaru prowadzonego w dniu 15 czerwca 2021 r. prezes zarządu wskazał, że Spółka współpracuje z siedmioma gospodarstwami rolnymi z województwa (...), (...), (...) i (...) i jest w trakcie rozmów z kolejnymi gospodarstwami rolnymi, z którymi ma zamiar podjąć współpracę. Wskazywał, że spółka posiada niecałe (...) sztuk bydła mlecznego, przy czym w krótkim okresie jest w stanie znacząco zwiększyć liczebność swoich stad (w krótkim okresie może zwiększyć je o (...) sztuk).

Prezes zarządu zarysowując plany biznesowe Spółki wyjaśnił, że do końca IV kwartału 2021 r. Spółka zamierza podjąć współpracę z (...) gospodarstwami na (...) krów. Zaznaczył, że w terminie maksymalnie 3 do 4 lat Spółka planuje współpracować z (...) gospodarstwami i posiadać łącznie (...) sztuk bydła. Wspomniał także, że Spółka rozważa docelowo zakup własnej mleczarni.

W toku webinaru prezes zarządu podkreślał bezpieczny charakter proponowanej inwestycji. Wskazywał przy tym, że gospodarstwa, z którymi Spółka współpracuje, są ubezpieczone. Spółka posiada umowy z mleczarniami na zbyt mleka (tutaj doprecyzował, że dopiero w lipcu Spółka podpisze tego rodzaju umowy bezpośrednio, tj. z pominięciem gospodarstw rolnych) oraz umowy zbytu krów.

Dowód: nagranie webinaru, k. 97 akt adm.

W związku z udziałem w webinarze z dnia 15 czerwca 2021 r. jego uczestnicy otrzymali drogą elektroniczną folder informacyjny o następującej treści:

Dowód: wydruki korespondencji elektronicznej z Prezesem Zarządu wraz z załącznikami, k. 74-95 akt adm.

Do dnia 25 lutego 2021 r. Spółka nabyła łącznie (...) krów i zgodnie z jej oświadczeniem, współpracowała z dwoma gospodarstwami.

Dowód: pismo Spółki z dnia 25 lutego 2021 r., k. 244 akt adm.

Mając na względzie rozbieżności pomiędzy publicznymi komunikatami Spółki, a jej oświadczeniem z dnia 25 lutego 2021 r., Prezes Urzędu podjął próbę weryfikacji aktualnej sytuacji gospodarczej Spółki. W tym celu, pismem z dnia 13 września 2021 r. wezwano Spółkę do przekazania niezbędnych w sprawie informacji oraz dokumentów. Spółka nie udzieliła odpowiedzi na to wezwanie uzasadniając to chorobą prezesa zarządu. Wobec braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji bezpośrednio od Spółki, Prezes Urzędu wystąpił do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz rolników, którzy mieli rzekomo ze Spółką współpracować w zakresie chowu bydła.

Dowód: korespondencja ze Spółką, k. 51-53, 98-126 akt adm.;

wezwania do rolników oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, k. 127-131, 141-151

akt adm.)

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa prowadzi m.in. rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych (tj. bydła, owiec, kóz i świń) w oparciu o zgłoszenia składane przez posiadaczy zwierząt. System Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ) jest wykorzystywany do ustalenia miejsc pobytu i przemieszczeń zwierząt.

Z informacji uzyskanej z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wynikało, że Spółka nabyła w toku swojej działalności zaledwie (...) sztuk bydła i miało to miejsce w listopadzie 2020 r. Spółka ma zarejestrowane stado w miejscowości K., przy czym wg stanu na dzień 24 lutego 2022 r. liczebność stada wynosi zaledwie (...) sztuk (zmniejszenie stada było wynikiem padnięcia (...) sztuk bydła).

Dowód: pismo Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 24 lutego 2022 r., k. 196 akt adm.

Z informacji uzyskanych od [P. B. prowadzącego gospodarstwo rolne w miejscowości K. wynika natomiast, że w ramach prowadzonego z jego wniosku postępowania restrukturyzacyjnego, zarządca masy sanacyjnej zawarł umowę ze Spółką, na mocy której Spółka zobowiązała się do wstawienia do jego gospodarstwa do (...) sztuk bydła (w 2021 r. liczbę tę obniżono do (...) sztuk). Umowa ta została jednak rozwiązana jednostronnie z winy Spółki. P. B. potwierdził, że do jego gospodarstwa Spółka wstawiła łącznie (...) sztuk bydła, przy czym na dzień 2 lutego 2022 r. pozostało zaledwie (...) sztuk.

Dowód: pismo k. 152-153 akt adm.

Wskazane wyżej informacje potwierdził w piśmie z dnia 7 lutego 2022 r. zarządca masy sanacyjnej P. B.. Wyjaśnił, że umowę ze Spółką zawarł 6 sierpnia 2020 r., przy czym umowa była aneksowana w dniu 27 stycznia 2021 r. Zarządca podkreślił, że umowa ta została przez niego jednostronnie rozwiązana bez wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym w dniu 26 kwietnia 2021 r. w związku z niedokonaniem przez Spółkę planowanych wstawień bydła mlecznego w sposób zgodny z umową i załączonymi do niej harmonogramami. Spółka miała również nie ubezpieczyć stada, do czego była zobowiązana zgodnie z umową oraz nie zamówić kolczyków dla nowonarodzonych cielaków. Z treści pisma rozwiązującego umowę wynika ponadto, że Spółka nie realizowała ciążących na niej obowiązków kontrolnych oraz nadzorczych.

Dowód: pismo [usunięto] z dnia 7 lutego 2022 r., k. 158-161 akt adm.;

umowa o współpracy z dnia 6 sierpnia 2020 r. wraz z aneksem z dnia 27 stycznia 2021 r., k. 162-189 akt adm.;

pismo z dnia 26 kwietnia 2021 r. – rozwiązanie umowy o współpracę, k. 190-191 akt adm.)

Zgodnie z treścią umowy o współpracy Spółka była zobowiązana do powierzenia hodowcy do chowu bydła mlecznego stanowiącego jej własność w celu produkcji i sprzedaży przez hodowcę mleka surowego, przy wykorzystaniu infrastruktury hodowlanej, paszy, leków, usług weterynaryjnych będących w posiadaniu hodowcy lub zakupionych przez niego na jego koszt (§ 1 ust. 2 umowy). Z umowy tej wynika, że to hodowca odpowiedzialny był za produkcję i sprzedaż mleka, spółka jednocześnie w żaden sposób nie pośredniczyła w sprzedaży mleka. Sprzedaży mleka hodowca miał bowiem dokonywać we własnym imieniu. W umowie wskazano jedynie, że Spółka powinna być poinformowana o ewentualnej zmianie mleczarni, do której hodowca będzie sprzedawał mleko.

Dowód: umowa o współpracy z dnia 6 sierpnia 2020 r. wraz z aneksem z dnia 27 stycznia 2021 r., k. 162-189 akt adm.

Na podstawie informacji otrzymanych od Spółki ustalono, że Prezes Zarządu nie jest zatrudniony w Spółce i nie pobiera z tytułu pełnionej funkcji wynagrodzenia.

Dowód: pismo Spółki, k. 292 akt adm.

Z informacji uzyskanych od Naczelnika Urzędu Skarbowego K. wynika, że Prezes Zarządu nie złożył zeznań podatkowych za lata 2020 – 2021.

Dowód: pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego K. z dnia 28 kwietnia 2022 r., k. 299 akt adm.

Z rachunku zysków i strat Spółki wynika, że w latach 2020-2021 r. nie osiągnęła ona żadnego przychodu, a traty kształtowały się na poziomie (...) zł i (...) zł. Straty wynikały przede wszystkim z ponoszonych kosztów – wypłaty odsetek od zaciągniętych pożyczek.

Dowód: rachunek zysków i strat Spółki za 2021 r. – k. 317 akt adm.

Spółka posiadała rachunki w co najmniej 4 bankach. Łączne wpływy na te rachunki w okresie od 01 stycznia 2020 r. do dnia 15 kwietnia 2022 r. stanowił kwotę (...) zł.

Dowód: historie rachunków bankowych, k. 275, 278-279, 281, 285-291, 295, 297-298, 304-307,309 akt adm.;

wzory umów pożyczek oraz egzemplarze umów, k. 80-85, 91-92, 247-255 akt adm.

Wszelkie działania Spółki związane z proponowaną konsumentom inwestycją w produkcję mleka krowiego podejmowane były przez M. P. jednoosobowego Zarządu Spółki. Jego podpisy widnieją pod umowami zawartymi z zarządcą masy sanacyjnej P. B.. Prezes Zarządu osobiście prowadził webinary i osobiście również spotykał się z potencjalnymi inwestorami.

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców Spółki, k. 207-210 akt adm.;

wydruki ze stron internetowych Spółki, k. 11-27, 37-47, 221-240 akt adm.;

wydruki korespondencji elektronicznej z Prezesem Zarządu wraz z załącznikami, k. 74-95 akt adm.;

umowa o współpracy z dnia 6 sierpnia 2020 r. wraz z aneksem z dnia 27 stycznia 2021 r., k. 162-189

akt adm.; nagranie webinaru, k. 97 akt adm.,

nagrania rozmów telefonicznych z Prezesem Zarządu, k. 97 akt adm.;

wydruki artykułów prasowych, k. 28-36 akt adm.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

W myśl art. 479 ²⁸ § 3 k.p.c. odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości lub w części. Odwołanie ma zapewniać Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów możliwość realizacji jego podstawowej roli, tj. merytorycznego rozpoznania i rozstrzygnięcia zawisłej sprawy. Żadne przepisy prawa nie wymagają przy tym wskazania w treści odwołania przepisów stanowiących naruszenie prawa materialnego lub procesowego, i ewentualny brak tegoż wskazania wymaga ich zrekonstruowania przez Sąd. Dotyczy to także odwołań wnoszonych przez zawodowych pełnomocników. Wymagane jest jedynie jednoznaczne określenie zakresu zaskarżenia ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - VII Wydział Gospodarczy z dnia 19 października 2017 r. sygn. akt VII ACa 897/17, opubl. Legalis nr 1752459).

Wniesione w sprawie odwołanie wskazuje, że skarżona jest całość decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a żądanie dotyczy jej uchylenia. Ponadto na podstawie uzasadnienia odwołania można wywieść, że decyzji zarzucono przede wszystkim błąd w ustaleniach faktycznych z uwagi na oparcie jej treści o niepełen materiał dowodowy, oraz mylną ocenę dokumentów zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego. Zakwestionowano nadto wysokość kary umownej z uwagi na nieprawidłowe ustalenia, co do sytuacji materialnej odwołujących, stanowiącej podstawę jej wymiaru.

Wobec tak ustalonej treści odwołania Sąd w pierwszej kolejności wskazuje, że Zgodnie z treścią art.479 ^31a § 3 k.p.c. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w razie uwzględnienia odwołania uchyla albo zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję i orzeka co do istoty sprawy. Uchylenie decyzji w całości lub w części następuje wyjątkowo. Co do zasady dotyczy to sytuacji, w których występuje istotna wadliwość decyzji, która w postępowaniu administracyjnym uzasadniałaby stwierdzenie jej nieważności ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91, opubl. OSNCP 1992, Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99, opubl. OSNC 2000, Nr 3, poz. 47). Uchylenie decyzji w całości powinno zatem nastąpić wówczas, gdy wydanie jej nastąpiło bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa materialnego, jak i również wtedy, gdy została ona skierowana do podmiotu niebędącego stroną w sprawie, a także gdy dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną. Podstawą do uchylenia decyzji Prezesa Urzędu jest także potrzeba dokonania w całości niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 r., sygn. akt III SK 5/09, opubl. LEX nr 794890).

Żadna ze wskazanych okoliczności nie zachodziła w omawianej sprawie. Sąd nie stwierdził jej wadliwości, a przeprowadzone i wskazane w uzasadnieniu decyzji dowody, dały podstawę do wydania rozstrzygnięcia. Okazały się one także wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd. Warto przy tym zauważyć, że Sąd zobowiązany był do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 lutego 2007 r., sygn. akt VI ACa 952/06). Wniesienie odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna bowiem postępowanie sądowe, w którym Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznaje sprawę od nowa, w zakresie przedmiotu sprawy. Sąd na nowo przeprowadza zatem postępowanie dowodowe, gromadząc materiał dowodowy w postępowaniu sądowym, z tego też względu przebieg postępowania administracyjnego nie ma wpływu na ostateczną decyzję podejmowaną przez Sąd. Do odwołującego należy zatem wykazanie, że zaprezentowane przez organ dowody nie pozwalają na konkluzję taką jak w decyzji, zaś rzeczą Sądu nie jest zastąpienie organu i przeprowadzenie postępowania od początku, a jedynie ocena legalności decyzji i w zależności od przewidzianych prawem możliwości bądź zmiana decyzji bądź jej uchylenie. Na podstawie tak zebranego materiału dowodowego Sąd dokonuje ustaleń faktycznych oraz dokonuje subsumcji przepisów do ustalonego stanu faktycznego, czego skutkiem jest wydanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91, Lex nr 3724; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98, Lex nr 35385; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351 /99, Lex nr 38556; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98, Lex nr 52708).

Po stronie odwołujących inicjatywa dowodowa służąca zakwestionowaniu ustaleń Prezesa Urzędu ograniczyła się do wnioskowania o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania M. M. na fakty wskazane w uzasadnieniu decyzji. Zgodnie z normą art. 235 ¹ k.p.c. we wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest obowiązana oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem. W aktualnym stanie prawnym konieczne jest wyraźne przytoczenie faktów mających w drodze niego zostać stwierdzone. Przyporządkowanie dowodów do faktów musi być wyraźne i jednoznaczne, rzeczą Sądu nie jest bowiem odgadywania intencji stron oraz zastępowanie ich w realizacji obowiązków procesowych. Fakty muszą zostać wyszczególnione co oznacza konieczność ich wyodrębnienia z opisu stanu faktycznego sprawy ( tak Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz red. nacz. dr hab. Piotr Rylski, red. cz. III dr hab. Andrzej Olaś, komentarz do art. 235 ¹ k.p.c., opubl. Legalis 2023). Oznacza to, że we wniosku niezbędne jest powiązanie dowodu, którego przeprowadzenia strona się domaga, z odpowiednim fragmentem przytoczeń faktycznych (własnych lub strony przeciwnej), które przez dowód ten mają być dowiedzione (względnie strona zamierza np. wykazać ich przeciwieństwo). Temu służy wskazanie tezy dowodowej, a więc verba legis faktów, które mają być wykazane tym dowodem ( tak Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–458 ¹⁶ . Tom I fragment: Kodeks postępowania cywilnego. Tom I–II. Komentarz red. dr hab. Tomasz Szanciło, komentarz do art. 235 ¹ k.p.c., opubl. Legalis 2023). Najkrócej ujmując składając wniosek dowodowy należy przedstawić tzw. tezę dowodową (faktów, które strona zamierza dowodzić). Jako że wniosek dowodowy zawarty w odwołaniu nie spełniał tegoż wymogu, zarządzeniem z dnia 10 lutego 2023 r. wezwano pełnomocnika odwołujących do wskazania faktów, które mają zostać wykazane dowodem z przesłuchania strony tj. określenie tezy dowodowej – w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania strony (k. 76). Wezwanie pozostało bezskuteczne, wobec czego na rozprawie w dniu 04 października 2023 r. na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 6 k.p.c. wniosek dowodowy pominięto. Dodatkowe wzmocnienie wydanego postanowienia stanowiło niestawiennictwo wezwanej strony.

Tym samym oceniając zasadność odwołania Sąd był ograniczony do oceny wskazanych w jego treści zarzutów w kontekście dowodów zebranych i przedstawionych przez Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Decyzja Prezesa Urzędu oparta została na zarzucie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na wprowadzaniu konsumentów w błąd - w trakcie organizowanych webinarów, w treści kolportowanych materiałów marketingowych oraz na stronach internetowych Spółki – w zakresie sytuacji gospodarczej, w jakiej znajduje się Spółka, poprzez przekazywanie nieprawdziwych informacji dotyczących:

- bieżących (...) oraz

- skali prowadzonej przez nią działalności, w tym liczby posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi,

co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 6 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070, dalej ustawa p.n.p.r.), a tym samym narusza art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej ustawa o.k.i.k.).

Zgodnie z treścią art. 24 ustawy okik zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.

O bezprawności (tj. sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami) w rozumieniu powołanego przepisu możemy mówić, gdy zachowanie przedsiębiorcy – czyli jego działanie, jak również zaniechanie – jest sprzeczne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym, a więc zarówno z normami prawnymi, jak również z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Bezprawność jest przy tym obiektywnym czynnikiem, a więc niezależna jest od winy i jej stopnia, jak również bez znaczenia jest świadomość istnienia naruszeń. Bezprawność jest także niezależna od wystąpienia szkody. Bezprawne praktyki muszą być ponadto wymierzone w zbiorowe interesy konsumentów, czyli odnosić się do obecnych, przyszłych i potencjalnych konsumentów, a więc naruszać prawa nieograniczonej, bliżej nieokreślonej liczby konsumentów. Interes, który jest chroniony owym przepisem, to interes prawny, rozumiany jako określone potrzeby konsumenta, które zostały uznane przez ustawodawcę za godne ochrony ( zob. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 13 lipca 2006r., sygn. akt III SZP 3/06, opubl. OSNP 2007, nr 1-2, poz. 35).

Jak wskazano sprzeczność z prawem pojmowana jest jako niezgodność z przepisami prawa. Sprzeczność z prawem, to również niedopełnienie zadań przez przedsiębiorcę wynikających z ustaw (Z . Banaszczyk, w: Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2013, s. 1091; A. Wędrychowska-Karpińska, A. Wiercińska-Krużewska, w: Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (pod red. A. Stawickiego, E. Stawickiego), s. 632.). Z kolei zgodnie z art. 3 dalej ustaw p.n.p.r. zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych. Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji i może ono w szczególności dotyczyć rodzaju sprzedaży, powodów stosowania przez przedsiębiorcę praktyki rynkowej, oświadczeń i symboli dotyczących bezpośredniego lub pośredniego sponsorowania, informacji dotyczących sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub jego przedstawiciela, w tym jego imienia i nazwiska (nazwy) i majątku, kwalifikacji, statusu, posiadanych zezwoleń, członkostwa lub powiązań oraz praw własności przemysłowej i intelektualnej lub nagród i wyróżnień. Praktyki rynkowe wprowadzające w błąd uznaje się za szczególnie nieuczciwe, ponieważ najczęściej oddziałują na sferę decyzyjną konsumenta, prowadząc do zniekształcenia jego decyzji rynkowych. Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym nie definiuje przy tym pojęcia „istotnego zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta”. Posiłkując się art. 2 lit. e Dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dot. nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dz. U. UE L nr 149, str. 22) - wyjaśniającym pojęcie „istotnego zniekształcenia zachowania gospodarczego konsumentów” - należy przyjąć, że istotne zniekształcenie zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta oznacza wykorzystywanie praktyki rynkowej w celu znacznego ograniczenia zdolności konsumenta do podjęcia świadomej decyzji i skłonienia go tym samym do podjęcia decyzji dotyczącej transakcji, której w innej sytuacji by nie podjął. Tym samym przyjmuje się, że kwalifikacja praktyki, jako wprowadzającej w błąd, opiera się na ustaleniu, że w wyniku jej stosowania naruszone zostało prawo konsumenta do podjęcia w pełni świadomego wyboru rynkowego. Interpretując pojęcie praktyki wprowadzającej w błąd należy zatem stwierdzić, że jest to każda praktyka, która w jakikolwiek sposób, w tym również przez swoją formę, wywołuje skutek w postaci co najmniej możliwości wprowadzenia w błąd „przeciętnego konsumenta”, do którego jest skierowana lub dociera, i która ze względu na swoją zwodniczą naturę może zniekształcić jego zachowanie rynkowe ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 lutego 2011r. VI ACa 694/10, opubl. Lex nr 1220720).

Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji. Ustalenie takiej okoliczności jest kwestią ustalenia faktów. Prezes Urzędu uznał, że (...) S.A. podawała nieprawdziwe informacje w zakresie odnoszącym się do swojej sytuacji gospodarczej co do bieżących planów inwestycyjnych i skali prowadzonej działalności, w tym posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi. Takie nieprawdziwe informacje miały być przekazywane konsumentom w trakcie organizowanych webinarów, w kolportowanych materiałach marketingowych oraz na stronie internetowej Spółki. Zarzuty te opierały się na ustaleniu, że Spółka nabyła jedynie 11 sztuk bydła i faktycznie podjęła współpracę tylko z jednym gospodarstwem rolnym, które to umowę wypowiedziało w czerwcu 2021 r. Powyższe ustalenia oparte zostały w pierwszej kolejności o informację nadesłaną przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 24 lutego 2022 r. (k. 196 akt administracyjnych). Wynikało z niej, że na koniec 2020 r. (...) S.A. miała zarejestrowanych 11 sztuk bydła (nabyte w dniu 25 listopada 2020 r.). W kolejnym roku nie doszło do zakupu kolejnych zwierząt, a na koniec 2021 r. Spółka dysponowała 6 sztukami. Na dzień 24 lutego 2022 r. Spółka posiadała 5 sztuk bydła. Dane te zostały ustalone w oparciu krajowy system ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. System ten wykorzystywany jest m.in. w zakresie identyfikacji producentów - art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności z dnia 18 grudnia 2003 r. (Dz.U. 2004 Nr 10, poz. 76). Wśród definicji legalnych zawartych w powyższym akcie normatywnym znajduje się definicja producenta, za którego uważa się producenta rolnego, beneficjenta programów rybackich, posiadacza zwierzęcia, organizację producentów, podmiot prowadzący zakład utylizacyjny oraz potencjalnego beneficjenta. Z kolei posiadaczem zwierzęcia są w odniesieniu do bydła podmioty enumeratywnie wymienione w art. 3 ust. 3 c ustawy, w tym podmiot w rozumieniu art. 4 pkt 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie przenośnych chorób zwierząt oraz zmieniającego i uchylającego niektóre akty w dziedzinie zdrowia zwierząt ("Prawo o zdrowiu zwierząt") (Dz.Urz. UE L 84 z 31.03.2016, str. 1, z późn. zm.2). Chodzi tu zatem o podmiot, który odpowiada za zwierzęta lub produkty, w tym w ograniczonym czasie. Najogólniej ujmując są to podmioty, które zajmują się zwierzętami. Rację mają zatem skarżący wskazując w odwołaniu, że informacje uzyskane z ARiMR nie stanowią ostatecznego dowodu liczby bydła, którego właścicielem jest dany podmiot. Niemniej jednak okoliczność ta nie stoi na przeszkodzie poczynieniu na podstawie uzyskanych z tej Agencji informacji określonych ustaleń faktycznych. W tej sytuacji jeżeli strona odwołująca chciała zaprzeczyć tym ustaleniom, na niej spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. Oznacza to, że jeżeli (...) S.A. lub M. M. chcieli zaprzeczyć ustaleniom Organu powinni przedstawić odpowiednie wnioski dowodowe. Tym bardziej, że pozostały materiał dowody korespondował z powyższymi ustaleniami (vide pismo zarządcy masy sanacyjnej P. B. k. 158 akt administracyjnych). Takie wnioski nie zostały zaoferowane Sądowi, a tym samym twierdzenia odwołania należało uznać za gołosłowne. Wskazać przy tym trzeba, że przeciwdowodu w tym wypadku nie mogły stanowić zeznania prezesa zarządu. Dowodem na to, iż Spółka dysponowała większą liczbą pogłowia mogły być np. umowy ich kupna, umowy podpisane z gospodarstwami rolnymi, mleczarniami itp.

Ponownego przypomina wymaga, że postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma charakter kontradyktoryjny. Tym samym strony odwołujące mogły w toku procesu sądowego przedstawić nowe dowody służące uzasadnieniu swych zarzutów. Nie było wystarczające powoływanie się na niepełen materiał dowodowy związany m.in. z chorobą prezesa zarządu, która na etapie postępowania administracyjnego uniemożliwiała mu zadośćuczynienie wezwaniu organu.

Sąd wskazuje przy tym, że z akt administracyjnych wynika, że pismem z dnia 13 września 2021 r., Prezes Urzędu wystosował do Spółki wezwanie do przedłożenia szeregu informacji i dokumentów dotyczących zakresu prowadzonej przez spółkę działalności, mających na celu wyjaśnienie wszystkich zagadnień o istotnym znaczeniu dla sprawy (k. 51 akt administracyjnych). Pismem z dnia 6 października Spółka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o przedłużenie terminu do złożenia odpowiedzi na skierowane do niej wezwanie do dnia 20 października 2021 r., z uwagi na chorobę M. M. – prezesa zarządu Spółki (k. 98 akt administracyjnych). Pismem z dnia 8 października 2021 r. Prezes Urzędu uwzględnił wniosek Spółki (k. 100 akt administracyjnych). Pismem z dnia 20 października 2021 r. Spółka ponownie wniosła o przedłużenie terminu do udzielenia odpowiedzi na wezwanie do dnia 30 października 2021 r. Wraz z pismem Spółka przedłożyła trzy zaświadczenia lekarskie na potwierdzenie choroby Prezesa jej Zarządu. (k. 101 akt administracyjnych). Pismem z dnia 26 października 2021 r. Prezes Urzędu uwzględniając wniosek Spółki, przedłużył termin do przekazania żądanych informacji do dnia 30 października 2021 r. (k. 106 akt administracyjnych). Spółka po raz trzeci (pismem z dnia 29 października 2021 r.) wniosła o przedłużenie terminu udzielenia odpowiedzi na skierowane do niej wezwanie z uwagi na chorobę prezesa jej zarządu, tym razem do dnia 8 listopada 2021 r. (k. 108 akt administracyjnych). W odpowiedzi na trzeci wniosek o wydłużenie terminu odpowiedzi na wezwanie z dnia 13 września 2021 r., Prezes Urzędu wezwał (...) pismem z dnia 4 listopada 2021 r. (doręczonym w dniu 22 listopada 2021 r.) do jego uzupełnienia poprzez wskazanie: liczby osób, które Spółka aktualnie zatrudnia, podmiotu zewnętrznego aktualnie prowadzącego księgowość Spółki, miejsca aktualnej lokalizacji archiwum Spółki, ewentualnie miejsca składowania dokumentów dotyczących zawieranych umów, w tym dokumentów księgowych (k. 111 akt administracyjnych). Pismem z dnia 8 listopada 2021 r. Spółka po raz czwarty wniosła o przedłużenie terminu do udzielenia odpowiedzi na skierowane do niej wezwanie z dnia 13 września 2021 r., z uwagi na chorobę prezesa zarządu (k. 113 akt administracyjnych). Pismem z dnia 25 listopada 2021 r. Spółka udzieliła odpowiedzi na pismo Prezesa Urzędu z dnia 4 listopada 2021 r. i wyjaśniła, że nie zatrudnia aktualnie pracowników, jej księgowość będzie prowadzić firma 7plus sp. z o.o. z siedzibą w W., oraz że archiwum Spółki znajduje się w jej siedzibie (k. 120 akt administracyjnych). Pismem z dnia 3 grudnia 2021 r. Prezes Urzędu, w odpowiedzi na wnioski z dnia 29 października, 8 listopada oraz pismo z 18 listopada 2021 r., wskazał że brak jest podstaw do dalszego przedłużania terminu na udzielenie odpowiedzi na wezwanie z dnia 13 września 2021 r. W uzasadnieniu swojego stanowiska Prezes Urzędu zwrócił uwagę, że zgodnie z informacją udzieloną przez Spółkę pismem z dnia 25 listopada 2021 r., archiwum Spółki znajduje się w jej siedzibie (siedziba Spółki jest w P.). Podkreślił również, że z informacji uzyskanych w toku kontroli Spółki wynika, że siedziba firmy prowadzącej usługi księgowe zlokalizowana jest również w P. (w piśmie z dnia 25 listopada 2021 r. wskazano, że księgowość Spółki dopiero „będzie” prowadzić firma z siedzibą w W.). Mając na względzie, że Spółkę w toku niniejszego postępowania reprezentuje profesjonalny pełnomocnik, którego kancelaria zlokalizowana jest również w P., brak było podstaw do dalszego przedłużania wyznaczonego Spółce terminu. Na marginesie Prezes Urzędu zaznaczył, że w dobie Internetu brak było przeszkód, aby poszczególne podmioty świadczące na rzecz Spółki usługi (księgowe, wirtualnego biura itp.), przekazały żądane przez Prezesa Urzędu informacje Spółce bądź jej pełnomocnikowi zdalnie. Zwrócono przy tym uwagę, że odpowiedź na wszystkie zadane przez Prezesa Urzędu pytania zasadniczo powinna mieć odzwierciedlenie w dokumentach, a co za tym idzie ewentualna choroba prezesa zarządu Spółki nie powinna stać naprzeciw udzieleniu stosowanych wyjaśnień przez Spółkę reprezentowaną w toku niniejszego postępowania przez profesjonalnego pełnomocnika. Z uwagi na powyższe Prezes Urzędu ponownie wezwał Spółkę do udzielenia odpowiedzi napytania wskazane w wezwaniu z dnia 13 września 2021 r., informując, że termin udzielenia odpowiedzi na to wezwanie upłynął 30 października 2021 r. (k. 122 akt administracyjnych). Pismem z dnia 02 grudnia 2021 r. Spółka po raz piąty, a pismem z dnia 20 grudnia 2021 r. po raz szósty złożyła wniosek o przedłużenie terminu do udzielenia odpowiedzi na skierowane do niej wezwanie (k. 124 i 132 akt administracyjnych). Kolejno pismem z dnia 20 stycznia 2022 r. Spółka przekazała, że prezes Zarządu w dalszym ciągu przebywa na zwolnieniu lekarskim, jednak formalnie nie wniosła o dalsze wydłużenie jej terminu udzielenia odpowiedzi na wezwanie (k. 155 akt administracyjnych). W toku dalszego postępowania Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ponownie wezwał (...) S.A. do przedstawienia szczegółowych danych, w tym liczby nabytych krów mlecznych i danych wszystkich gospodarstw mlecznych, z którymi podjęto współpracę (k. 218 akt administracyjnych). W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik spółki podał, że spółka nabyła 46 krów i wskazał dwa gospodarstwa rolne, z którymi podjęła współpracę (k. 244 akt administracyjnych). Nie przedstawiła żadnych dokumentów na poparcie tych twierdzeń.

Analiza wyszczególnionych dokumentów wskazuje, iż na pierwszym etapie postępowania administracyjnego to postawa Spółki uniemożliwiała zgromadzenie odpowiedniego materiału dowodowego. Odwołująca zasłaniała się chorobą prezesa zarządu nie wykazując jednocześnie, aby ta choroba uniemożliwiała mu zadośćuczynienie wezwaniu Organu, chociażby poprzez zlecenie odpowiednich czynności osobom trzecim. Na uwagę zasługuje, że zarówno w postępowaniu wyjaśniającym, jak i po wszczęciu postepowania właściwego, Spółka była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika. Natomiast dopiero po przeszło pięciu miesiąc udzielono, chociaż niepełnych, odpowiedzi.

Powyższe wskazuje, że de facto to postawa Spółki utrudniała poczynienie Organowi niezbędnych ustaleń faktycznych. Ostatecznie ustalenia te zostały poczynione poprzez gromadzenie materiału dowodowego od podmiotów trzecich, a materiał ten zdaniem Sądu wystarczał do postawienia wskazanych w decyzji zarzutów. Jeszcze raz należy podkreślić, że jeżeli odwołujący chcieli zaprzeczyć tym ustaleniom lub doprowadzić do ich obalenia, konieczna była na etapie postępowania sądowego stosowna inicjatywa dowodowa. Takiej inicjatywy w sprawie zabrakło.

Zresztą nawet hipotetyczne założenie, że oświadczenie spółki co do zakupu 46 sztuk bydła i współpracy z dwoma gospodarstwami polegało na prawdzie, i tak prowadziłoby do oddalenia odwołań. Zgromadzone w aktach administracyjnych dokumenty wskazują, że:

- na platformie społecznościowej (...) (dane na dzień 16 kwietnia 2021 r.) (...) S.A. informowała, że zakupionych zostało już ponad (...) sztuk krów mlecznych ( k. 37 akt administracyjnych),

- w dniu 16 kwietnia 2021 r. na stronach internetowych (...) zamieszczona była informacja, że do końca 2020 r. spółka planuje posiadanie min. (...) gospodarstw i (...) krów oraz że posiada umowy z mleczarniami i umowy zbytu krów ( k. 43 akt administracyjnych),

- w materiałach reklamowych zamieszczane były informacje o współpracy z (...) gospodarstwami zlokalizowanymi w wojewodzie (...) ( k. 45v akt administracyjnych),

- w czasie webinaru, który odbył się w dniu 15 czerwca 2021 r. przy udziale tajnego klienta, prezes zarządu M. M. wskazał, że spółka współpracuje z siedmioma gospodarstwami rolnymi oraz posiada niecałe (...) sztuk bydła mlecznego (k. nagranie webinaru k. 97 akt administracyjnych).

Prezes Urzędu ustalił, że spółka faktycznie podpisała umowę tylko z jednym gospodarstwem rolnym, które wypowiedział umowę współpracy w kwietniu 2021 r. ( vide pismo zarządcy masy sanacyjnej P. B. k. 159 akt administracyjnych).

Powyższe ustalenia potwierdzają, że za pośrednictwem Internetu oraz w trakcie webinarów prowadzonych przez prezesa zarządu Spółki, konsumentom były przekazywane nieprawdziwie informacje, co do skali prowadzonej działalności, w tym posiadanych sztuk bydła mlecznego, współpracy ze spółdzielniami mleczarskimi oraz gospodarstwami rolnymi.

Podobnie nie polegały na prawdzie informacje dotyczące bieżących planów inwestycyjnych. Na dzień 21 kwietnia 2021 r. na stronach internetowych Spółki ((...) i (...)) nadal zamieszczone były informacje marketingowe, że do końca 2020 r. (...) S.A. planowała posiadać (...) gospodarstw i(...) krów, oraz że docelowo w ciągu maksymalnie 3 do 4 lat ma być inwestorem w około (...) gospodarstwach rolnych, posiadając w nich ponad (...) krów. Informacje te, chociaż plany zostały w bardzo niewielkiej części zrealizowane, nie zostały sprostowane. Dalej w trakcie webinaru, jaki miał miejsce w dniu 15 czerwca 2021 r., prezes zarządu prezentował plany biznesowe, wskazujące na zamiar współpracy do końca 2021 r. z (...) gospodarstwami posiadającymi (...) krów, a w przeciągu maksymalnie 3-4 lat z (...) gospodarstwami posiadającymi łącznie (...) sztuk bydła. Natomiast żadne okoliczności sprawy nie wskazują, aby podjęto działania służące realizacji tych planów. Spółka od 2020 r. nie przynosiła żadnych przychodów, a zaciągnęła u inwestorów pożyczki na kilka milionów złotych. Bieżące zobowiązania odsetkowe były spłacane ze środków wpłacanych przez nowych, pozyskanych inwestorów.

Owszem w toku prowadzonej działalności można określać plany inwestycyjne, co wiąże się z pewnym ryzykiem (vide odwołanie k. 21), ale sytuację taką należy odróżnić od świadomego podawania nieprawdziwym informacji mających zachęcić do inwestycji. Czym innym jest bowiem aktywna działalność, która co oczywiste może skończyć się niepowodzeniem, od sytuacji, w której w toku prowadzonej od kilku miesięcy działalności nie są realizowane żadne założenia. W toku procesu nie zostało wykazane, aby zapewnienia prezesa zarządu poczynione w połowie roku 2021 r., co do podpisania do końca roku 2021 r. tak licznych umów z gospodarstwami rolnymi były realne, i aby celem zwarcia takich umów poczynione zostały jakiekolwiek kroki. Słuszna była zatem konstatacja Prezesa Urzędu, że Spółka przekazywała nieprawdziwe informacje, co do faktycznych i realnych planów biznesowych. Jeszcze raz należy zaakcentować, że w toku postępowania odwoławczego strona ma możliwość (także obowiązek – art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) przedstawiania swoich twierdzeń i zgłaszania na ich poparcie wniosków dowodowych. Ustalenia Prezesa Urzędu w toku postępowania administracyjnego mają wyłącznie walor stanowiska strony popartego zgromadzonym w trakcie postępowania administracyjnego materiałem dowodowym. Dowody te podlegają jednakowej ocenie Sądu w toku postępowania dowodowego, dlatego też ewentualne uchybienia Prezesa Urzędu w zakresie wyjaśniania okoliczności sprawy lub oceny zgromadzonych dowodów nie wykluczają - same w sobie - możliwości pozostawienia decyzji w obrocie prawnym w niezmienionej postaci, jeżeli postępowanie przed sądem potwierdzi zasadność zawartego w decyzji rozstrzygnięcia.

Oceny ustalonej w sprawie postawy Spółki należy przy tym dokonywać w odniesieniu do tzw. „przeciętnego konsumenta”. Taki konsument, to osoba dostatecznie dobrze poinformowana, uważna, ostrożna i rozsądnie krytyczna. Wzorzec ten nie może być jednak definiowany w oderwaniu od konkretnych warunków ustalonych w sprawie oraz od realiów środowiskowych. Oceny zakresu informacji oraz poziomu uwagi i ostrożności dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa. Należy nadto przychylić się do stanowiska zaprezentowanego przez Sąd Najwyższy wyrażonego w wyroku z dnia 6 grudnia 2007 r. ( III SK 20/07, opubl. OSNP 2009, nr 3-4, poz. 55), że chociaż modelowy konsument posiada określony zasób informacji o otaczającej go rzeczywistości i potrafi go wykorzystać dokonując analizy przekazów rynkowych, a także krytycznie podchodzi do działań marketingowych, nie oznacza to, że konsument o takich cechach nie może zostać wprowadzony w błąd. Zarówno poziom jego percepcji jak i uwagi różni się w zależności od tego, jakiego produktu dotyczy praktyka rynkowa oraz w jakich okolicznościach produkt ten jest nabywany. Model przeciętnego odbiorcy dostosowywany jest do tego, jakiego produktu dotyczą działania marketingowe przedsiębiorcy. Słusznie zatem w uzasadnieniu decyzji podano, że wskazanie na takie cechy jak dostateczne poinformowanie, uwaga i ostrożność określa pewien zespół cech mentalnych konsumenta (jego przeciętność) znajdujących wyraz w tym, że z jednej strony możemy wymagać od niego pewnego stopnia wiedzy i orientacji w rzeczywistości, a z drugiej – nie możemy uznać, że jego wiedza jest kompletna i profesjonalna i że konsument nie ma prawa pewnych rzeczy nie wiedzieć. Przeciętny konsument nie posiada bowiem wiedzy specjalistycznej w danej dziedzinie. Rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je wykorzystać do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej produktu. Nie jest naiwny, ale nie potrafi też ocenić sytuacji tak jak profesjonalista.

Zdaniem Sądu z punktu widzenia takiego przeciętnego konsumenta informacje zamieszczane w Internecie, materiałach reklamowych, czy w czasie spotkań z prezesem zarządu spółki, mogły wprowadzać w błąd co do faktycznej sytuacji przedsiębiorcy, podjętych działań biznesowych i możliwego zysku z inwestycji.

Mocą decyzji Prezesa Urzędu:

- na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 106 ustawy o.k.i.k. na (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P. nałożono karę pieniężną w wysokości 45.994,00 zł,

- na podstawie art. 106b ust. 1 i 3 ustawy o.k.i.k. na M. M. – prezesa jednoosobowego zarządu (...) spółki akcyjnej nałożono karę pieniężną w wysokości 60.000,00 zł.

W odwołaniach od decyzji wskazano, że kwestionowana jest wysokość tych kar, gdyż te zostały nałożone bez analizy sytuacji materialnej Spółki i M. M.. Spółka w 2020 r. i 2021 r. odniosła stratę, a prezes zarządu nie pobierał wynagrodzenia i działał dla spółki społecznie.

Zgodnie z przywołanym w decyzji przepisem art. 106 ustawy Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 ustawy. Obrót oblicza się jako sumę przychodów wykazanych w rachunku zysków i strat - w przypadku przedsiębiorcy sporządzającego taki rachunek na podstawie przepisów o rachunkowości. W przypadku gdy przedsiębiorca w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary nie osiągnął obrotu lub osiągnął obrót w wysokości nieprzekraczającej równowartości 100.000 euro, Prezes Urzędu nakładając karę pieniężną uwzględnia średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary. Z kolei w przypadku, gdy przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim, o którym mowa w ust. 5, lub gdy obrót przedsiębiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza równowartości 100.000 euro, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10.000 euro. Ta ostatnie sytuacja odnosi się do stanu sprawy jeżeli chodzi o sytuację finansową (...) S.A. W decyzji nałożono na Spółkę najwyższą z przewidzianą prawem karę. W ocenie Sąd rozstrzygnięcie takie było prawidłowe. Słuszna była decydująca o wysokości kary konstatacja, że zakwestionowana praktyka spółki była przemyślana i nakierowana na pozyskanie jak największej liczby potencjalnych inwestorów i uzyskania jak największego wolumenu pożyczek, przy faktycznym zaniechaniu realizacji przedsięwzięcia. Zastosowane przez spółkę na etapie przedkontraktowym zabiegi mogły z łatwością wywołać przekonanie, że konsument może poczynić bezpieczną inwestycję zapewniającą zysk. W konsekwencji odbiorcy mogli podjąć decyzję o zaangażowaniu się w działalność Spółki, której - oceniając racjonalnie i zgodnie z doświadczeniem życiowym – by nie podjęli, gdyby wiedzieli, że faktycznie Spółka ta nie realizuje prezentowanych zapewnień.

Sytuacja finansowa ukaranego podmiotu jest jedynie jedną z okoliczności branych pod uwagę przy wymiarze kary. Fakt ponoszenia strat w kolejnych latach obrachunkowych sam przez się nie musi wpływać na wymiar kary, zwłaszcza jeśli okres, stopień oraz pozostałe okoliczności naruszenia przepisów ustawy przemawiają za jej zastosowaniem. Trudna sytuacja finansowa przedsiębiorcy powinna być natomiast barana pod uwagę jedynie jako okoliczność łagodząca. W orzecznictwie podkreśla się, że kara pieniężna, z uwagi na represyjno-wychowawczy charakter, powinna pozostawać we właściwej proporcji do potencjału ekonomicznego sprawcy ( tak wyrok Sądu Najwyższego z 27 czerwca 2000 r., I CKN 793/98, Legalis). Nie można jednak pomijać korzyści finansowych, jakie naruszyciel uzyskał wskutek stosowania określonej praktyki ( por. wyrok Sądu Okręgowego z 20 września 1995 r. sygn. akt XVII Amr 15/95, opubl. Legalis ). Rację ma przy tym Prezes Urzędu, że należy tu odróżnić kwestię wyniku finansowego od rzeczywistych możliwości finansowych spółki. Słuszna jest argumentacja, że spółka wykazała straty, gdyż faktycznie nie inwestowała powierzonych jej środków pieniężnych. Natomiast przedstawione wyciągi bankowe wskazują na znaczne wpływ na rachunki spółki. Przy tym wobec zaprzestania wypłacania inwestorom prowizji i odsetek, prowadzone jest postępowanie prokuratorskie (k. 68).

Przepisy ustawy wprost dopuszczają w przypadku gdy przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim lub gdy obrót przedsiębiorcy nie przekracza równowartości 100 000 euro nałożenie na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, kary pieniężnej w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10 000 euro. Ustawodawca tym samym dopuszcza nałożenie na przedsiębiorcę kary także w sytuacji, gdy ten nie osiągnął dochodów.

Nie bez znaczenia jest, że kara spełniać ma różne funkcję, w tym represyjną, i to w wymierzę ogólnym i szczególnym. Z jednej strony kara musi stanowić dolegliwość dla przedsiębiorcy, tak aby zaniechał on dopuszczania się czynów niedozwolonych w przyszłości, a także odczuł skutki finansowe dotychczasowych naruszeń. Z drugiej strony kara ma także odstraszać innych uczestników rynku od podejmowania działań sprzecznych z prawem. Trudno zatem przyjąć, że w sytuacji gdy dany podmiot pozyskuje od wprowadzanych w błąd konsumentów znaczne środki finansowe, działając niemal na zasadzie tzw. „piramidy finansowej”, zasłaniał się przed karą administracyjną z powołaniem na wykazane straty finansowe.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o.k.i.k. Prezes Urzędu może nałożyć na osobę zarządzającą karę pieniężną w wysokości do 2.000.000 zł, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w art. 23a lub art. 24. Nałożenie na osobę zarządzającą kary pieniężnej może nastąpić wyłącznie w decyzji nakładającej na przedsiębiorcę karę pieniężną, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 3a lub 4 ustawy.

W omawianej sprawie Sąd przychyla się do stanowiska, że M. M., jako gówna osoba odpowiedzialna za funkcjonowanie spółki i kierująca jej działaniami, ponosi pełną odpowiedzialność za ustalone naruszenia. Jak to wyjaśniano już wyżej, to prezes zarządu prowadził webinary, zachęcał nowych inwestorów, udzielał wywiadów prasowych i dysponował majątkiem spółki, w tym wpłacanymi kwotami z tytułu pożyczek. Jego podpisy widnieją pod zawartymi umowami. Zgromadzony materiał wskazuje, że brak jest innych osób, którym można byłoby przypisać odpowiedzialność z tytułu dopuszczenia się przez Spółkę stosowania zarzuconej praktyki rynkowej. To prezes zarządu odgrywał kluczową rolę w przygotowaniu i realizacji całości strategii marketingowej Spółki. Od momentu wznowienia działalności przez Spółkę w 2020 r. niezmiennie pozostawał prezesem jednoosobowego zarządu Spółki, i był osobą wyłącznie i w pełni odpowiedzialną za stosowanie zarzuconej praktyki.

Główny zarzut odwołania, co do nałożonej na M. M. kary odnosił się do jej wysokości, z uwagi na to, że ten nie pobierał wynagrodzenia za pełnioną funkcję. Natomiast okoliczność ta nie stanowi ustawowej przesłanki określającej wysokość kary. Oczywiście, podobnie jak w przypadku kary wymierzanej przedsiębiorcy, może być brana pod uwagę, ale na tle szeroko ujmowanych okoliczności sprawy. Ewentualne znaczne korzyści uzyskane przez osobę zarządzającą w związku z dokonanym naruszeniem mogą być w świetle art. 111 ust. 4 pkt 2a ustawy uznane za obciążające. Z drugiej strony, brak formalnie pobieranego wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki, sam w sobie nie może wyłączać odpowiedzialności. Taka interpretacja przepisów prawa mogłaby prowadzić do świadomego i uporczywego jego obchodzenia, celem uniknięcia ewentualnych sankcji.

W sprawie, pomimo tego że M. M. nie pobierał takiegoż wynagrodzenia, nie można było pominąć, że był jedynym akcjonariuszem Spółki, a co za tym idzie jest on w praktyce nie tylko jedynym dysponentem (jako prezes zarządu) ale i beneficjentem (jako jedyny akcjonariusz) inwestowanych w Spółce środków. Słusznie także nie uszło uwadze Prezesa Urzędu, że w w/w nie składał wymaganych prawem rocznych zeznań podatkowych, co może skutkować domniemaniem ukrywania rzeczywistej sytuacji finansowej (vide pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego).

Wymierzona kara jest adekwatna do stopnia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, dlatego nie można uznać jej za wygórowaną. Tym bardziej, iż w odniesieniu także do tej sankcji należy uwzględnić, że ma ona dwojaki charakter tj. represyjny, jak i prewencyjny. Powinna zatem przyczynić się do zapewnienia trwałego zaprzestania w przyszłości naruszania obowiązków spoczywających na osobach zarządzających. Tym samym aby skutecznie zapobiegać próbom pojawienia się w przyszłości sprzecznych z ustawą zachowań, musi być ustalona w wysokości odczuwalnej ( zob. wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2015 r., sygn. akt VI ACa 1061/14 i z dnia 03 marca 2016 r., VI ACa 43/15). Chodzi przeto o zmotywowanie do respektowania nakazów lub zakazów wynikających z ustawy. Dlatego też kara ta, chociaż każdorazowo badana in casu, nie może mieć charakteru symbolicznego.

Sąd wskazuje nadto, że przy wymierzaniu kary pieniężnej, zarówno w zakresie jej fakultatywnego charakteru, jak i co do jej wysokości, Prezes Urzędu działa w ramach uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne nie oznacza oczywiście dowolności w wymierzaniu kar - uzasadnienie każdej decyzji nakładającej karę powinno zawierać wskazanie, dlaczego kara została nałożona i co zdecydowało o jej wysokości, wraz z dokładnym wskazaniem okoliczności obciążających i łagodzących ( zob. M. Szubiakowski, Administracyjne kary pieniężne (w:) Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017, s. 273- 278). Niewątpliwie zaskarżona decyzja spełnia w tym zakresie wszelkie stawiane jej wymagania. Podkreślić wypada, że w judykaturze Sądu Najwyższego wyraźnie dominuje pogląd, w myśl którego ocena wysokości kary pieniężnej może mieć miejsce wyjątkowo i dotyczy jedynie przypadków rażącej nieproporcjonalności nałożonej kary ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2015 r., sygn. akt III SK 3/15 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt III SK 54/13). W orzecznictwie konsekwentnie podkreśla się więc, że podstawową cechą nakładanych przez Prezesa UOKiK kar pieniężnych powinna być właśnie ich proporcjonalność a kontrola wysokości kary ma charakter wyjątkowy ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 13 czerwca 2019 r. sygn. akt I NSK 7/19, opubl. Legalis nr 1958734).

W pkt II i III wyroku orzeczono o kosztach postępowania mając na uwadze jego wynik. Podstawę rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 108 § 1 k.p.c., w zw. z art. 98 i 99 k.p.c. Podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia pełnomocnika strony pozwanej stanowił przepis § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

27.10.2023 r.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmA 66/22

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

27.10.2023 r.

SSO Małgorzata Wiliński

sygn. akt XVII AmA 66/22

str.