Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji J. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 9 maja 2012 r., sygn. akt VIII U 594/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1322/12

Uzasadnienie:

Decyzją z dnia 03.12.2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. B. ponownego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem premii regulaminowej za lata 1971-1974
z uwagi na brak dokumentacji potwierdzającej jej wysokość.

J. B. w odwołaniu od powyżej decyzji domagał się jej zmiany, wskazując, iż w jego ocenie wysokość premii wynika, z angaży osobistego zaszeregowania za lata 1971-1974, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (ZUS Rp-7) wystawionego w dniu 06.12.1999 r. przez Stocznię (...) SA, jak również można ją obliczyć przez porównanie zarobków uzyskiwanych przez niego w 1976r. oraz na podstawie legitymacji członka związku zawodowego nr (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, a w uzasadnieniu powołał się na argumentację zawartą w treści zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gdańsku – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 9 maja 2012 r., sygn. akt VIII U 594/11, oddalił odwołanie wnioskodawcy. Sąd Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych.

Ubezpieczony J. B., urodzony dnia (...), od dnia 14.11.2008 r. posiada prawo do emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawa wymiaru emerytury wnioskodawcy została obliczona z 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym, tj.: z lat 1972, 1975-1976, 1978-1987, 1989-1995. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 100,97%, a wysokość świadczenia 1649,32 zł brutto.

Powyższe świadczenie było kilkukrotnie przeliczane przez organ rentowy. Ostatecznie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 101,80%, a wysokość świadczenia
1804,04 zł.

Sąd Okręgowy podkreślił że powyższe okoliczności są w niniejszej sprawie niesporne, a nadto wynikają z akt rentowych.

W dniu 19.05.2010 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o przeliczenie wysokości jego emerytury z uwzględnieniem wysokości premii regulaminowej wynikającej z kart osobistego zaszeregowania otrzymywanej w latach 1971-1974 w Stoczni (...).

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu ponownego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego
z uwagi na brak odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej wysokość premii regulaminowej wynikającej za lata 1971-1974.

Ubezpieczony w okresie od 02.07.1966 r. do 27.03.1997 r. był zatrudniony w Stoczni (...) S.A. w G. na stanowisku elektryka, elektromontera, ostatnio inspektora
ds. bhp. W ramach zatrudnienia w w/w zakładzie pracy ubezpieczony otrzymywał w spornym okresie wynagrodzenie w wysokości:

Rok Wynagrodzenie zasadnicze (zł) Dodatek brygadzistowski (zł) Suma (zł)

1971 22680,50 540,96 23221

1972 26503,18 2393,16 28896, 34

1973 27305,80 2469,60 29775, 40

1974 31010,20 2469,60 33479, 80

Sąd I instancji wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych pozwanego organu rentowego oraz w aktach pracowniczych ubezpieczonego na podstawie angaży i kart wynagrodzeń z 1971 -1977, legitymacji nr (...) z 1967-197 , których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana.

W świetle poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wobec nieudowodnienia przez ubezpieczonego wysokości w/w dodatkowych składników wynagrodzenia uzyskanego w spornym okresie, jego odwołanie w tym zakresie - jako pozbawione podstaw - podlega oddaleniu.

Sąd I instancji stwierdził, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość zarobków uzyskiwanych przez ubezpieczonego w latach 1971-1974 w Stoczni (...) S.A. w G.. Ubezpieczony wskazywał, że w związku z uzyskiwaniem przez niego dodatkowych składników wynagrodzenia, było ono znacznie wyższe i powinno zostać uwzględnione przy wyliczeniu wysokości jego emerytury. Organ rentowy podkreślał natomiast, że przeliczenie przysługującego ubezpieczonemu świadczenie nie jest możliwe
z uwagi na brak odpowiedniej dokumentacji w zakresie zarobków ze spornego okresu.

Na wstępie rozważań prawnych Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że zgodnie
z przepisem art. 15 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm. – dalej „ustawa emerytalna”), podstawę wymiaru świadczenia rentowego, bądź emerytalnego stanowi rzeczywiście otrzymywane wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek. Ponowne obliczenie wysokości emerytury lub renty reguluje przepis art. 111 tej ustawy. W myśl przepisu art. 116 ust. 5 ustawy emerytalnej, do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Rozporządzeniem regulującym sporne kwestie w niniejszej sprawie jest rozporządzenie z dnia 7. 021983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.). Zgodnie z przepisem § 21 pkt 1 cytowanego rozporządzenia, środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane
na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. Stosownie zaś do przepisu § 20 pkt 1 ww. rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników jest zaświadczenie zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (druk Rp-7) albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków lub listy płac potwierdzone za zgodność z oryginałem, z których wynikają poszczególne składniki wynagrodzeń.

Sąd I instancji podkreślił, że z treści przywołanych wyżej przepisów wynika,
że to na ubezpieczonym spoczywa obowiązek przedłożenia w organie rentowym dokumentów niezbędnych nie tylko do przyznania prawa do świadczenia, ale również mających wpływ
na jego wysokość, zgodnie z regułami wynikającymi z art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.03.2001 r., w sprawie o sygn. akt II UKN 297/00 oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku (np. w sprawie o sygn. akt III AUa 2588/00 z dnia
28.06.2001 r. III AUa 377/01 z dnia 23.10.2001 r., czy III AUa 1540/00
z dnia 12.12.2000 r.).

Sąd I instancji podzielił powyższy pogląd, podkreślając jednocześnie, iż ugruntowane orzecznictwo sądowe stoi na stanowisku, że w postępowaniu przed Sądem, także wówczas, gdy przedmiotem sporu jest podstawa wymiaru świadczeń ubezpieczeniowych, fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, a do Sądu należy ocena ich wiarygodności ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego
w Białymstoku, III Aur 294/93, PS-wkł. 1994/3/6, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.07. 1997 r, II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342, LEX 32696). W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych w postępowaniu sądowym zgodnie z art. 473 k.p.c. nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron. w postępowaniu sądowym mogą być zatem przeprowadzone dowody z innych dokumentów niż wymienione w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 1997 r, III AUa 105/97, Apel/ W-wa 1997/2/7 ).

Powyższe stanowisko zostało zaaprobowane w wyroku Sądu Najwyższego z dnia
14.06.2006 r. (I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257), zgodnie z którym wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który
w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi.
Nie obowiązuje wówczas ograniczenie wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7.02.1983 r.

Zgodnie z kolei z wyjaśnieniem udzielonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 4.07.2007 r. w sprawie o sygn. akt: I UK 36/07 w postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu
z zeznań świadków lub przesłuchania samego wnioskodawcy. Dalej Sąd Najwyższy wskazał, że uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia - oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników - nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi dysponować pewnymi danymi co do wysokości dochodów ubezpieczonego stanowiących podstawę obliczenia wysokości świadczeń emerytalnych. Wprawdzie w postępowaniu cywilnym sąd nie jest związany takimi ograniczeniami w dowodzeniu, jakie odnoszą się do organu rentowego w postępowaniu rentowym, jednak ustalenia dokonywane przez sąd muszą być oparte na konkretnych dowodach. Stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem.

Następnie, w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20.06.2007 r.
w sprawie o sygn. akt: III AUa 482/07, wskazał on, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy podkreślił, że ubezpieczony nie przedstawił dokumentacji pozwalającej na precyzyjne wyliczenie wysokości wszystkich dodatkowych składników wynagrodzenia uzyskiwanych przez niego w spornym okresie. Ostatecznych ustaleń w zakresie zarobków uzyskiwanych przez ubezpieczonego w latach 1971-1974 dokonano na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach ubezpieczeniowych pozwanego organu rentowego oraz w aktach pracowniczych ubezpieczonego, na podstawie angaży i kart wynagrodzeń z 1971 -1977, legitymacji nr (...) z 1967-1970, które były podstawą do sporządzenia dokumentu
Rp-7 z 26.03.2008 r., który zakład pracy uznał jako prawidłowy i ostateczny.

Sąd I instancji zauważył, iż ubezpieczony w piśmie z dnia 20.11.2009 r. zrezygnował z premii regulaminowej za okres 1971-1975, wnosząc o uwzględnienie jedynie dodatku brygadzistowskiego. Nadto, zakład pracy w piśmie z dnia 16.08.2010 r. wyjaśnił, że nie posiada żadnej dokumentacji płacowej pracowników potwierdzających wysokość wypłacanych ubezpieczonemu premii w spornym okresie w Stoczni (...).

Sąd I instancji wskazał, iż przy ustalaniu wynagrodzenia z akt osobowych obowiązuje zasada uwzględniania tylko takich składników wynagrodzenia, które przysługiwały bezwarunkowo w czasie trwania zatrudnienia. Inne składniki wynagrodzenia przysługujące warunkowo, np.: premie, mogą być uwzględniane wówczas, gdy dokumentacja wskazuje niewątpliwie na ich faktyczna wypłatę w określonej wysokości, a takiej brak w aktach osobowych ubezpieczonego. Przedłożona przez ubezpieczonego informacja ze Stoczni (...) z dnia 27.10.2011 r. wskazująca wysokość zarobków wnioskodawcy w spornym okresie oraz stawkę osobistego zaszeregowania, jak i dokonane na tej podstawie obliczenia wnioskodawcy wysokości premii regulaminowej w piśmie z dnia 31.10.2011 r. nie stanowią dowodu na okoliczność faktycznej wysokości uzyskiwanej premii regulaminowej w latach 1971-1974. Brak jest również podstaw, aby przez analogię obliczyć wynagrodzenie lub jego składniki biorąc za podstawę wynagrodzenie z innego, późniejszego okresu, jak żąda tego ubezpieczony.

Podsumowując powyższe Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony nie przedstawił wystarczających dowodów na uzasadnienie swoich żądań, a to na nim spoczywał ciężar udowodnienia wysokości wypłaconego wynagrodzenia, od którego pracodawca odprowadził składkę na ubezpieczenie społeczne, gdyż to on wywodził z tego faktu korzystne dla siebie skutki procesowe. W postępowaniu z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Sąd
nie jest zaś zobowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała strona dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego (tak: Sąd Najwyższy wyroku z dnia 18 grudnia 1997 r., sygn. akt II UKN 418/98, OSN z 198 poz. 661).

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji wskazał, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Organ ubezpieczeniowy ustalił wysokość świadczenia wnioskodawcy na podstawie dostępnych dokumentów płacowych, zaś ubezpieczony, kwestionując wysokość otrzymywanego świadczenia, nie przedstawił dostatecznych dowodów mogących podważyć stanowisko pozwanego.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.
w związku z przywołanymi wyżej przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, zarzucając: błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegające na błędnych przeliczeniach podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego z uwagi na brak odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej wysokość premii regulaminowej oraz naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na treść wyroku, polegające na pominięciu dowodu z książeczki związkowej,
na podstawie której możliwe jest wyliczenie wysokości otrzymywanej premii regulaminowej.

Wskazując na powyższe podstawy skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, uwzględnienie odwołania i nakazanie ZUS przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem premii regulaminowej za lata 1971-1974 na podstawie
w/w książeczki związkowej.

W uzasadnieniu apelacji J. B. podniósł, że Sąd Okręgowy nie przeprowadził rzetelnej analizy przedstawionego przez skarżącego materiału dowodowego. W szczególności Sąd pominął fakt, iż jest możliwe wyliczenie wysokości otrzymywanej premii regulaminowej, albowiem wysokość składki związkowej wskazana w książeczce stanowiła 1% uzyskiwanych dochodów, łącznie z premią regulaminową. Na podstawie powyższej proporcji, znając wysokość dochodów, było możliwe obliczenie premii regulaminowej, a tym samym ustalenie, że ZUS winien ponownie przeliczyć podstawę wymiaru świadczenia emerytalnego
z uwzględnieniem premii regulaminowej za lata 1971-1974 na podstawie w/w książeczki. Skarżący wskazał, że był członkiem Związku Zawodowego (...). Z uwagi
na przynależność do związku uiszczał miesięczne składki, co znajduje odzwierciedlenie
w książeczce związkowej oraz karcie wynagrodzeń, gdzie znajdują się stosowne odpisy, albowiem składka była odprowadzana od wynagrodzenia (wraz ze wszystkimi jego składnikami) bezpośrednio przez pracodawcę. Ponadto można było również ustalić wielkość kwotową otrzymywanej co miesiąc premii regulaminowej w latach 1971-1974. w oparciu o dokumentację pracowniczą i złożone do akt sprawy dokumenty: Załącznik nr 2 do Zarządzenia DN Nr 52/70, Załącznik do Zarządzenia DN Nr 43/61, Zarządzenie DN Nr 32/71 oraz dostarczony w dniu 31.10.2011 r. wykaz płacy miesięcznej do naliczania premii regulaminowej za lata 1971-1974 sporządzony przez (...) S.A. Premia regulaminowa stanowiła przy tym – jak wskazał apelujący - stały, dodatkowy obok wynagrodzenia zasadniczego, składnik miesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie. Nie zawiera bowiem zarzutów skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na kwestii, czy zostały łącznie spełnione wszystkie, wynikające z treści art. 111 ust 1 w związku z art. 15 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS, przesłanki ponownego przeliczenia wysokości emerytury skarżącego, a w szczególności czy ubezpieczony wykazał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w latach 1971-1974 tj. w okresie zatrudnienia w Stoczni (...) s.a. Wskazać przy tym należy, iż podstawa wymiaru emerytury wypłacanej ubezpieczonemu została obliczona z zarobków z 20 lat tj.: 1972, 1975-1976, 1978-1995 (obliczenie wskaźnika i decyzja k. 171-173 plik II akt emerytalnych), a zatem z pominięciem zarobków z okresu objętego sporem, z wyjątkiem wynagrodzeń za 1972r. Niesporne było, iż zarobki za lat 1971, 1973 i 1974 udokumentowane przez skarżącego zaświadczeniami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 26.03.2008r. i z dnia 11.01.2010r. (k. 33 plik I i k. 154 plik II - akt ZUS), a wyliczone na podstawie angaży, były mniej korzystne od przyjętych do ustalenia podstawy.

Legitymacja członka związku zawodowego (k. 132 plik I akt ZUS) w okolicznościach konkretnej sprawy może stanowić podstawę do ustalenia wysokości rzeczywistych zarobków skarżącego w spornym okresie, ale nie jest miarodajnym dowodem dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne skarżącego w latach 1971-1974r. Z wyciągu z regulaminu wypłat zasiłków pieniężnych dla członków związków zawodowych z dnia 30.06.1958 r., znajdującego się w legitymacji, wynika bowiem, iż składka członkowska obliczana była w wysokości 1% zarobków (w tym: dodatków funkcyjnych, specjalnych, służbowych, wyrównawczych, premii produkcyjnych, wynagrodzeń akordowych, wynagrodzeń za prace w godzinach nadliczbowych itp.), pomniejszonych o podatek od wynagrodzeń (pkt 13 regulaminu). Do zarobku uwzględnianego przy obliczaniu składki członkowskiej przyjmowane były zatem wszelkie składniki wynagrodzenia, w tym również takie, od których nie istniał obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego uwzględnia się natomiast wyłącznie przeciętną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenia społeczne (por. art. 15 ustawy emerytalnej), czyli zarobki od których był obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie społeczne. Okolicznością przyznaną przez ubezpieczonego jest to, że w spornym okresie otrzymywał m.in. tzw. „trzynastkę” czyli nagrodę z zysku (vide protokół rozprawy apelacyjnej). Ten składnik wynagrodzenia w spornym okresie nie stanowił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne zgodnie z rozporządzeniem Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19.08.1968r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U nr 35 poz.246), uchwała nr 103 Rady Ministrów z dnia 25.05.1971r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej (M.P nr 31 poz. 196). Z treści pkt 13 powołanego regulaminu (załącznika do legitymacji związkowej) wynika, iż składka członkowska musiała być obliczona także z uwzględnieniem tego składnika. Skoro tak, to brak jest podstaw do stwierdzenia, iż od pełnej kwoty wynagrodzeń za lata 1971-1974, od której odprowadzono składkę członkowską na związek zawodowy, odprowadzona została składka na ubezpieczenie społeczne. Tym samym nie można było ustalić, iż kwota będąca podstawą ustalenia składki członkowskiej, stanowiła również podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. Z tego też względu nie może stanowić miarodajnego dowodu w sprawie, w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 06.02.1999r., bowiem niesporne jest, iż wykazane w nim zarobki zostały ustalone na podstawie wpisów w legitymacji związkowej skarżącego.

Nie zachowała się dokumentacja płacowa pozwalająca na jednoznaczne ustalenie czy i w jakiej wysokości zakład pracy w spornych latach wypłacał ubezpieczonemu premie. Jak trafnie podkreślił Sąd I instancji, przy uwzględnianiu podstawy wymiaru
z dokumentacji zastępczej obowiązuje ścisła zasada uwzględniania tylko takich składników wynagrodzenia, które przysługiwały jako stałe. Natomiast inne składniki wynagrodzenia tj. premie, nagrody czy dodatki mogą być uwzględniane tylko wówczas,
gdy zachowana dokumentacja wskazuje niewątpliwie na ich faktyczną wypłatę w określonej wysokości, od której została odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne.

Z przepisów płacowych obowiązujących w Stoczni (...), a w szczególności zarządzeń w sprawie regulaminu premiowania pracowników fizycznych i umysłowych nr 52/70 – obowiązującego od 01.01.1971r., nr 25/72 – obowiązującego od dnia 01.01.1972r., (koperta – k. 40) wynika, iż robotnik zatrudniony na stanowisku konserwatora – elektryka (czyli wg oświadczenia wnioskodawcy tożsamym z jego stanowiskiem w spornych latach) mogą otrzymać średnią premię w wysokości do 25% płacy zasadniczej. Z powyższego zapisu wynika więc przede wszystkim, że premie wypłacane w Stoczni (...) miały charakter uznaniowy, a zatem zależny od woli pracodawcy, co w konsekwencji oznacza również, iż w poszczególnych miesiącach wnioskodawca mógł, ale nie musiał otrzymać, takiej premii. Nadto, różna mogła być jej wysokość, skoro regulamin premiowania stanowił, że mogła ona wynosić do 25% płacy zasadniczej. Na zróżnicowanie wysokości premii J. B. wskazują zresztą dokumenty znajdujące się w materiale dowodowym sprawy. Angaż z dnia 01.01.1971r. (k. 30 akt sprawy) został wydany, jak wynika z jego treści, w związku i na podstawie powołanego zarządzenia nr 52/70 z dnia 31.12.1970r. i wyprowadzał wynikające z nowych przepisów płacowych warunki wynagrodzenia, w tym nową maksymalna wysokość premii uznaniowej (z 15% do 25%). W świetle zatem ww. przepisów płacowych brak jest podstaw do przyjęcia, iż na podstawie angażu z dnia 01.01.1970 r. ubezpieczony miał przyznaną stałą premię w niezmienionej wysokości równej 25 % wynagrodzenia zasadniczego, a od 31.05.1973r. (k.28 akt osobowych – k.66 a.s.) zwiększoną o kolejne 10%..

Nie ma również możliwości ustalenia wysokości premii wypłacanej J. B. na podstawie danych wynikających z kart wynagrodzeń z późniejszego okresu zatrudnienia. Jak wynika z analizy przedłożonej dokumentacji, wysokość poszczególnych składników wynagrodzenia wnioskodawcy była zmienna, a zatem nie można w drodze analogii przyjąć, że w latach wcześniejszych wnioskodawca uzyskiwał tak samo obliczone wynagrodzenie, jak później. Wniosek powyższy jest tym bardziej uzasadniony, że –
jak potwierdza sam wnioskodawca – od dnia 01.10.1974 r. w Stoczni (...) premie, podnosząc jednocześnie stawkę w poszczególnych grupach zaszeregowania.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie stanowiskiem, do przeliczenia świadczenia nie można wykorzystać danych o uzyskiwanych dochodach, które nie mają charakteru pewnego,
lecz tylko przybliżony lub prawdopodobny. Mając na uwadze powyższe uprawniony jest pogląd, że w przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdująca się w aktach osobowych, taką jak umowy o pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. Można wówczas jednak uwzględniać tylko takie składniki, które są pewne, wypłacane były w danym okresie stale i w określonej wysokości. Ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego możliwe jest także za pomocą innych środków dowodowych, tj. zeznań świadków, opinii biegłych itp. (por. m. in. wyroki SA we Wrocławiu: z dnia
18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058; z dnia 12 stycznia 2012 r., III AUa 1450/11, LEX nr 1110002). Zdaniem Sądu Apelacyjnego materiał dowodowy zgromadzony
w niniejszym postępowaniu nie pozwala na pewne ustalenie, w jakiej wysokości wnioskodawcy faktycznie wypłacono premie w spornym okresie. W tym stanie rzeczy brak jest podstaw do przeliczenia wysokości świadczenia emerytalnego J. B.
zgodnie z jego żądaniem.

Mając powyższe na względzie, uznając, iż Sąd I instancji nie naruszył przepisów prawa procesowego ani materialnego, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.