Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 10 stycznia 2005 r.
I PK 166/04
Obowiązek rozpoznania sprawy w innym składzie (art. 386 § 5 k.p.c.) nie
dotyczy sądu drugiej instancji, orzekającego ponownie, po uprzednim uchyle-
niu wyroku sądu pierwszej instancji i przekazaniu temu sądowi sprawy do po-
nownego rozpoznania.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Józef Iwulski
(sprawozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 stycznia
2005 r. sprawy z powództwa Anny K. przeciwko Bankowi Ś. SA w K. - Oddziałowi
Regionalnemu w S. o odszkodowanie za nieuzasadnione i sprzeczne z prawem wy-
powiedzenie umowy o pracę, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowe-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 17 lutego 2004 r.
[...]
o d d a l i ł kasację i zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę
900 zł (dziewięćset) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Anna K. dochodziła w pozwie przeciwko pozwanemu Bankowi Ś. SA
w K. odszkodowania za bezzasadne wypowiedzenie umowy o pracę oraz sprostowa-
nia świadectwa pracy.
Wyrokiem z dnia 9 lutego 2001 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Będzinie zasą-
dził na rzecz powódki kwotę 11.961,42 zł tytułem odszkodowania za bezzasadne wy-
powiedzenie umowy o pracę oraz oddalił powództwo w części dotyczącej sprostowa-
nia świadectwa pracy. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona u pozwa-
nego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 25 czerwca 1990 r.,
ostatnio na stanowisku naczelnika wydziału kredytów. Nie miała samodzielnych kom-
petencji w zakresie podejmowania decyzji o udzielaniu kredytu, które podejmował
2
komitet kredytowy oddziału. Polityka kredytowa Banku była nastawiona na silną akcję
kredytową, a wydział kredytów był nienależycie obsadzony. Departament kontroli
wewnętrznej Banku przeprowadził kontrolę w zakresie portfela wekslowego według
stanu na 31 grudnia 1999 r. W raporcie kontroli stwierdzono szereg nieprawidłowości,
które miały wpływ na powstanie należności przeterminowanych na kwotę ponad
8.000.000 zł. Dyrektor pozwanego podjął decyzję o rozwiązaniu z powódką umowy o
pracę bez wypowiedzenia. Na wniosek powódki zmieniono tryb rozwiązania umowy o
pracę na wypowiedzenie przez pracodawcę. Jako przyczyny wypowiedzenia po-
zwany wskazał brak sprawowania należytego nadzoru nad właściwą stroną prawną
dokumentacji kredytowej, w szczególności nad przestrzeganiem zasad udzielania i
spłaty kredytów oraz nad właściwą stroną prawną dokumentów. Sąd Rejonowy
uznał, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione, gdyż zarzuty stawiane powódce są
skutkiem nienależytej obsady oddziału oraz intensywnej polityki kredytowej, której
powódka zobowiązana była się poddać. Powódka nie miała wyłącznej kompetencji w
zakresie udzielania kredytów, a uchybienia wynikają z braku stworzenia powódce
należytych warunków pracy.
Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2001 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Katowicach uchylił wyrok Sądu pierwszej instancji i przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd dru-
giej instancji wskazał, że Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę, iż do pracownika na
stanowisku kierowniczym należy stosować surowsze kryteria oceny pracy, niż do pra-
cowników na stanowiskach szeregowych. Sąd drugiej instancji zalecił, aby przy po-
nownym rozpoznaniu sprawy precyzyjnie ustalić obowiązki powódki na zajmowanym
stanowisku w kontekście stawianych jej zarzutów, a w szczególności ustalić, czy i
jakich uchybień dopuściła się powódka oraz ocenić, czy uzasadniają one wypowie-
dzenie umowy o pracę, przy uwzględnieniu charakteru tych uchybień i zajmowanego
stanowiska w strukturze organizacyjnej oddziału.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy w Będzinie wyrokiem z
dnia 18 czerwca 2003 r. [...] oddalił powództwo. Sąd Rejonowy ustalił, że w piśmie
wypowiadającym umowę o pracę jako przyczyny wypowiedzenia pozwany Bank ws-
kazał „brak sprawowania należytego nadzoru nad właściwą stroną prawną dokumen-
tacji kredytowej w kierowanym przez powódkę wydziale kredytów", a w szczegól-
ności nad przestrzeganiem zasad udzielania i spłat kredytów. Na stanowisku naczel-
nika wydziału kredytów powódka miała obowiązek przestrzegania obowiązujących
3
instrukcji i procedur bankowych. Była też zobowiązana do czuwania i nadzoru nad
prawidłowością portfela kredytowego. W szczególności do jej obowiązków należało
przyjmowanie i ocena wniosków o udzielenie kredytu lub pożyczki, ocena zdolności
kredytowej podmiotów ubiegających się o kredyty, jak też podmiotów już kredytowa-
nych, badanie ryzyka bankowego przy udzielaniu kredytów i przedkładanie już zaopi-
niowanych wniosków kredytowych organom decyzyjnym. Przyczyną wypowiedzenia
powódce umowy o pracę były ustalenia zawarte w "Raporcie z Kontroli Nr 1/00" z
dnia 17 stycznia 2000 r. Raport ten wskazuje następujące nieprawidłowości: 1) wielo-
krotne składanie weksli do dyskonta przez te same podmioty, 2) niemożność jedno-
znacznego stwierdzenia na podstawie dokumentacji występowania operacji gospo-
darczych, które powinny być podstawą kredytowania, 3) nieuwzględnianie „perspek-
tywicznej" zdolności kredytowej uczestników obrotu wekslowego oraz ocenę ryzyka
kredytowego wystawcy weksli w sposób uproszczony, 4) nieuwzględnianie w pozy-
tywnych opiniach wniosków kredytowych informacji o zadłużeniu klientów w innych
bankach, 5) uczestniczenie w obrocie wekslowym podmiotów o bardzo niskich kapi-
tałach własnych w stosunku do zobowiązań, 6) zakładanie przez znaczną liczbę kre-
dytowanych podmiotów rachunków bezpośrednio przed uruchomieniem kredytów
dyskontowych i wyłącznie w celu wykonywania transakcji związanych z dyskontem
weksli, 7) przeznaczanie kolejnych kredytów dyskontowych na spłatę przeterminowa-
nych zobowiązań wekslowych oraz uruchamianie kolejnych kredytów pomimo istnie-
nia przeterminowanych należności, 8) bezpodstawne dyspozycje powódki przekazy-
wane do zespołu rozliczeń kredytowych, 9) niedokonywanie bieżącego monitoringu
firm będących wystawcami weksli (w przypadkach opóźnień w regulowaniu płatności
wekslowych nie korzystano z możliwości zwrotnego księgowania weksli zdyskonto-
wanych oraz nie podejmowano odpowiednich działań przed terminem płatności w
stosunku do pozostałych weksli zobowiązanego do zapłaty sum wekslowych), 10)
udzielenie jednej z firm w grudniu 1999 r. kredytu w wysokości 1.000.000,00 zł, mimo
że kilka dni wcześniej został złożony wniosek o kredyt obrotowy na pół miliona oraz
na kredyty dyskontowe ogółem na dwa miliony złotych. Sąd Rejonowy uznał, że
uchybienia te obciążają powódkę i mieszczą się we wskazanych przyczynach wypo-
wiedzenia. To, że powódka kierowała wydziałem kredytów w „określonych uwarunko-
waniach i przy określonej polityce kredytowej pozwanego" częściowo usprawiedliwia
nieprawidłowości w pracy wydziału. Sąd Rejonowy poczynił ustalenia na podstawie
wskazanego raportu z kontroli oraz opinii biegłej.
4
Wyrokiem z dnia 17 lutego 2004 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Katowicach oddalił apelację powódki. Sąd drugiej instancji
uznał, że apelacja powódki jest nieuzasadniona. Sąd Rejonowy przy ponownym roz-
poznaniu sprawy uzupełnił bowiem postępowanie dowodowe we wskazanym kie-
runku i poczynił ustalenia faktyczne wystarczające do rozstrzygnięcia sprawy. Za nie-
uzasadniony Sąd Okręgowy uznał zarzut pozbawienia powódki prawa do obrony,
przez oddalenie wniosku o odroczenie rozprawy i umożliwienie zadawania pytań bie-
głej. Powódka w toku procesu była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika i
powinien on zadawać biegłej pytania, po ewentualnym uzgodnieniu z powódką. Po-
wódka osobiście miała możliwość ustosunkowania się do pisemnej opinii biegłej, co
też uczyniła w piśmie procesowym z dnia 12 grudnia 2002 r. Nie było przeszkód, aby
powódka zadała biegłej również inne pytania lub uzgodniła z pełnomocnikiem ich
zadanie na rozprawie. Tymczasem pełnomocnik powódki, mając możliwość zadania
biegłej pytań na rozprawie, nie skorzystał z tego. Zarzuty powódki do opinii biegłej
wskazane w piśmie procesowym, Sąd drugiej instancji uznał za niepodważające za-
sadniczych wniosków opinii, co do naruszenia przepisów i procedur bankowych przy
udzielaniu kredytów dyskontowych. Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut naru-
szenia art. 299 k.p.c. Żadna ze stron nie wskazywała w toku procesu, że pozostały
do wyjaśnienia okoliczności istotne w sprawie, a w szczególności pełnomocnik po-
wódki nie wnosił o przeprowadzenie stosownego dowodu. Nie jest też słuszny zarzut
nieprzeprowadzenia innych dowodów, gdyż strony nie składały żadnych wniosków
dowodowych. Sąd Rejonowy wziął pod uwagę dowody przeprowadzone poprzednio i
prawidłowo ustalił jakie obowiązki miała powódka na stanowisku naczelnika wydziału
kredytów oraz do jakich uchybień doszło przy udzielaniu i spłacie kredytów dyskonto-
wych. Zarzut braku należytego nadzoru nad pracą wydziału kredytów uzasadnia wy-
powiedzenie umowy o pracę powódce jako pracownikowi zajmującemu kierownicze
stanowisko.
Od tego wyroku kasację wniosła powódka, która zarzuciła naruszenie: 1) art.
386 § 5 k.p.c., przez "branie udziału w wydaniu zaskarżonego orzeczenia sędziego,
który wcześniej brał udział w rozpoznaniu sprawy", 2) art. 233 § 1 k.p.c., przez brak
wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, polegający na
oparciu wyroku jedynie na kwestionowanej przez powódkę opinii biegłego sądowego
i pominięcie innych dowodów, zwłaszcza zebranych podczas pierwszego rozpozna-
nia sprawy, 3) art. 386 § 6 k.p.c., przez nieuwzględnienie w ponownym postępowaniu
5
wskazań zawartych w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 grudnia 2001 r., 4) art. 214 w
związku z art. 237 k.p.c., przez nieuwzględnienie wniosku pełnomocnika powódki o
odroczenie posiedzenia sądu ze względu na uzasadnioną niemożność osobistego
stawiennictwa powódki w sytuacji, gdy wyraziła ona wolę uczestniczenia w przesł-
uchaniu biegłego, a jej obecność - ze względu na posiadaną wiedzę z zakresu proce-
dur bankowych - była konieczna dla prawidłowego zapewnienia prawa do obrony. W
uzasadnieniu kasacji powódka wywiodła w szczególności, że Sądy obu instancji
oparły rozstrzygnięcia jedynie na opinii biegłego sądowego, pomijając inne dowody
zebrane w sprawie. W szczególności nie zostały wzięte pod uwagę zeznania świad-
ków dotyczące polityki kredytowej, polityki zatrudnienia oraz warunków pracy panują-
cych u pozwanego. Raport z kontroli od początku był kwestionowany przez powódkę,
a jego wiarygodność i obiektywność została podważona na podstawie "szerokiego"
materiału dowodowego zebranego przy pierwszym rozpoznaniu sprawy. Przy drugim
rozpoznaniu sprawy nie wypełniono wskazań Sądu Okręgowego w Katowicach, co
do uzupełnienia materiału dowodowego. Dowód z opinii biegłego sądowego został -
zdaniem powódki - przeprowadzony z naruszeniem przepisów postępowania. Na
posiedzenie, na którym odbyło się przesłuchanie biegłego, powódka nie mogła się
stawić, gdyż przebywała na leczeniu. Kuracja była zaplanowana wcześniej, a kolizja
z terminem posiedzenia była spowodowana jego przesunięciem na wniosek pełno-
mocnika strony pozwanej. Osobista obecność powódki była konieczna, gdyż wyraziła
ona wolę aktywnego uczestnictwa w przesłuchaniu biegłej z uwagi na posiadaną wie-
dzę fachową z zakresu obowiązujących procedur bankowych. Według powódki, nie-
uwzględnienie wniosku o odroczenie terminu rozprawy stanowi naruszenie art. 214 w
związku z art. 237 k.p.c. Pełnomocnik powódki złożył wprawdzie na piśmie zarzuty
dotyczące opinii biegłego, jednakże zaznaczył, że nie są to jedyne uwagi. Ponadto,
Sąd Okręgowy rozpoznał apelację powódki w składzie, w którym zasiadał sędzia bio-
rący wcześniej udział w rozpoznaniu sprawy (po raz pierwszy przez ten Sąd). Po-
wódka uważa, że uchybienie to stanowi naruszenie art. 386 § 5 k.p.c., gdyż przepis
ten dotyczy również składu sądu odwoławczego, rozpoznającego sprawę po raz
drugi. Według powódki, celem tego przepisu jest, "aby ten sam sędzia nie rozpozna-
wał dwa razy tej samej sprawy, co gwarantuje wszechstronniejsze i bardziej obiek-
tywne jej zbadanie".
Strona pozwana w odpowiedzi na kasację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie
kosztów postępowania.
6
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut naruszenia art. 386 § 5 k.p.c. w istocie oznacza powołanie się na nie-
ważność postępowania przed Sądem drugiej instancji określoną w art. 379 pkt 4
k.p.c., gdyż - przyjmując za trafną wykładnię art. 386 § 5 k.p.c. przedstawioną w ka-
sacji - należałoby uznać, że w składzie Sądu drugiej instancji brał udział sędzia wyłą-
czony z mocy ustawy (por. uchwała z dnia 29 maja 1963 r., III PO 10/63, OSNCP
1963 nr 11, poz. 239; postanowienie z dnia 16 stycznia 1987, I CR 385/86, OSNCP
1988 nr 5, poz. 66; uchwała z dnia 28 grudnia 1988 r., III CZP 100/88, OSP 1990 nr
4, poz. 473 z glosą F. Zedlera; uchwała z dnia 18 października 1990 r., III CZP 59/90,
OSNCP 1991 nr 5-6, poz. 58, Palestra 1992 nr 7-8, s. 94 z glosą S. Dalki). Przepis
art. 386 § 5 k.p.c. stanowi, że w wypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie. Rzeczywiście, odczy-
tując dosłownie treść tego przepisu (podobnie art. 39313
§ 2 k.p.c.) można twierdzić,
że obowiązek rozpoznania sprawy „w innym składzie" dotyczy nie tylko sądu pierw-
szej instancji, ale także sądu drugiej instancji w przypadku, gdy będzie rozpoznawał
sprawę ponownie (powtórnie). Potwierdzenia takiego rozumowania można poszuki-
wać w wykładni historycznej, gdyż w poprzednim stanie prawnym (od dnia 1 lipca
1985 r. do dnia 1 lipca 1996 r.) obowiązywał art. 388 § 1 k.p.c., stanowiący, że w ra-
zie uwzględnienia rewizji sąd rewizyjny uchyla zaskarżony wyrok w całości lub w czę-
ści i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania w innym składzie sądowi, który
rozpoznawał ją w pierwszej instancji. Przepis ten wyraźnie odnosił się tylko do sądu
pierwszej instancji. Interpretacja przedstawiona w kasacji nie jest jednak trafna, gdyż
nie uwzględnia kontekstu systemowego, a w szczególności treści pozostałych para-
grafów art. 386 k.p.c. Przepis art. 386 § 5 k.p.c. dotyczy bowiem sposobu rozstrzy-
gnięcia sądu drugiej instancji polegającego na uchyleniu wyroku sądu pierwszej ins-
tancji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, a ten uregulowany jest w art.
386 § 3-6 k.p.c. (te trzy paragrafy obejmują to, co było uregulowane w poprzednio
obowiązującym art. 388 § 1 k.p.c.). Zgodnie z art. 386 § 3 k.p.c., poza wypadkami
określonymi w art. 386 § 2 i 3 k.p.c., sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony
wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania
przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga prze-
prowadzenia postępowania dowodowego w całości. W treści tego przepisu należy
7
zwrócić przede wszystkim uwagę na powiązanie pojęcia "przekazanie sprawy do po-
nownego rozpoznania sprawy" z uchyleniem zaskarżonego wyroku sądu pierwszej
instancji. Wynika z tego, że „ponowne rozpoznanie sprawy", to jej rozpoznanie przez
sąd pierwszej instancji, którego wyrok został uchylony i któremu sprawa została prze-
kazana. Potwierdza to art. 386 § 6 zdanie pierwsze k.p.c., według którego ocena
prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku
sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i
sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. W tym przepisie istotne
jest zwrócenie uwagi na to, że określone nim związanie dotyczy sądu „któremu
sprawa została przekazana". Przekazanie to dotyczy więc sądu pierwszej instancji,
którego wyrok został uchylony. Prowadzi to do wniosku, że użyte w art. 386 § 5 k.p.c.
sformułowanie „przekazania sprawy do ponownego rozpoznania" (tego dotyczy obo-
wiązek rozpoznania w innym składzie), odnosi się do sądu pierwszej instancji, któ-
rego wyrok został uchylony. Sąd drugiej instancji może „ponownie rozpoznawać
sprawę" (tej sytuacji dotyczy związanie z art. 386 § 6 k.p.c.), ale nie jest on wtedy
sądem, któremu "sprawa została przekazana". Oznacza to, że obowiązek rozpozna-
nia sprawy w innym składzie (art. 386 § 5 k.p.c.) nie dotyczy sądu drugiej instancji,
orzekającego ponownie, po uprzednim uchyleniu wyroku sądu pierwszej instancji i
przekazaniu temu sądowi sprawy do ponownego rozpoznania.
Co do pozostałych zarzutów podniesionych w kasacji należy w pierwszej kolej-
ności zaznaczyć, że podlegają one rozpatrzeniu tylko w zakresie, w jakim dotyczą
wyroku Sądu drugiej instancji (art. 392 k.p.c.) i tylko wówczas mogą stanowić uspra-
wiedliwioną podstawę kasacji, jeżeli naruszenie przepisów prawa procesowego mo-
gło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 k.p.c.; por. np. wyrok z dnia
22 listopada 1996 r., II UKN 14/96, OSNAPiUS 1997 nr 12, poz. 222; wyrok z dnia 29
listopada 1996 r., III CKN 14/96, OSP 1997 nr 3, poz. 65; wyrok z dnia 6 grudnia
1996 r., II UKN 25/96, OSNAPiUS 1997 nr 14, poz. 255; wyrok z dnia 27 lutego 1997
r., I PKN 22/97, OSNAPiUS 1997 nr 21, poz. 418). Kontrola kasacyjna dokonywana
przez Sąd Najwyższy obejmuje bowiem stosowanie prawa przez sąd drugiej instan-
cji, jeśli zaś chodzi o naruszenia prawa popełnione przez sąd pierwszej instancji, to
mogą one być wytykane w apelacji (por. np. wyrok z dnia 23 stycznia 1998 r., I CKN
445/97, LEX nr 78426 oraz wyrok z dnia 25 stycznia 2000 r., I CKN 381/98, LEX nr
50859). Zarzut naruszenia art. 214 w związku z art. 237 k.p.c. (przez nieuwzględnie-
nie wniosku pełnomocnika powódki o odroczenie posiedzenia sądu ze względu na
8
uzasadnioną niemożność osobistego stawiennictwa powódki) odnosi się do postępo-
wania przed Sądem pierwszej instancji i podlegał rozpoznaniu w postępowaniu ape-
lacyjnym. Bez powiązania go z zarzutem dotyczącym naruszenia przepisów postępo-
wania przez Sąd drugiej instancji, nie podlega on rozpoznaniu w postępowaniu kasa-
cyjnym z uwagi na związanie granicami kasacji wyznaczonymi przez wskazanie jej
podstaw (art. 39311
§ 1 k.p.c.). W istocie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (przez
brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, polegający na
oparciu wyroku jedynie na kwestionowanej przez powódkę opinii biegłego sądowego
i pominięcie innych dowodów zebranych, zwłaszcza podczas pierwszego rozpozna-
nia sprawy) również dotyczy postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Można
go rozpoznać wyłącznie po uwzględnieniu treści art. 382 k.p.c. (niepowołanego w
kasacji), według którego sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebra-
nego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Za-
rzut ten jest bezzasadny, gdyż Sąd drugiej instancji właśnie w ten sposób postąpił.
Orzekając na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji,
Sąd drugiej instancji wskazał dlaczego akceptuje ocenę dowodów dokonaną przez
Sąd Rejonowy. Przypisanie większej mocy dowodowej opinii biegłego, a zwłaszcza
zweryfikowanemu tą opinią, raportowi kontroli wewnętrznej, niż osobowym środkom
dowodowym, nie budzi zastrzeżeń. Istotnymi okolicznościami w sprawie był zakres
obowiązków pracowniczych powódki i ich naruszenie. Tych okoliczności dotyczył ra-
port kontroli wewnętrznej i opinia biegłego, przy czym odnosiły się one do konkret-
nych obowiązków i ich naruszeń. Zeznania świadków odnosiły się natomiast do pew-
nych okoliczności ogólnych (organizacja pracy, sposób funkcjonowania Banku), które
zostały zresztą również uwzględnione w podstawie faktycznej rozstrzygnięcia. Sąd
drugiej instancji nie przypisał im jednak większego znaczenia, gdyż zaakceptował
pogląd Sądu Rejonowego, że jedynie „częściowo usprawiedliwiają one nieprawidło-
wości w pracy wydziału". Zarzut naruszenia art. 386 § 6 k.p.c. (przez nieuwzględnie-
nie w ponownym postępowaniu wskazań zawartych w uzasadnieniu wyroku z dnia
19 grudnia 2001 r.) jest bezzasadny, gdyż Sąd drugiej instancji w sposób oczywisty
uwzględnił oceny prawne zawarte w jego poprzednim wyroku oraz trafnie ocenił, że
Sąd pierwszej instancji wykonał zawarte w nim zalecenia, co do dalszego postępo-
wania (uzupełnienia materiału dowodowego). Ewentualne naruszenie art. 386 § 6
k.p.c. nie ma zresztą w postępowaniu kasacyjnym większego znaczenia, gdyż ocena
prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu orze-
9
czenia sądu drugiej instancji nie wiążą Sądu Najwyższego przy rozpoznawaniu kasa-
cji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 1998 r., I CKN 595/97, OSNC 1998 nr
12, poz. 211; PS 2000 nr 5, s. 92 z glosą M. Łochowskiego). Naruszenie przez sąd
drugiej instancji art. 386 § 6 k.p.c., wskutek nieuwzględnienia ocen wiążących przy
ponownym rozpoznawaniu sprawy, nie przekreśla możliwości uznania przez Sąd Naj-
wyższy wyroku za odpowiadający prawu (wyrok z dnia 11 stycznia 2001 r., I PKN
183/00, OSNAPiUS 2002 nr 17, poz. 411). Oznacza to, że zarzut naruszenia przez
sąd drugiej instancji art. 386 § 6 k.p.c. nie ma w postępowaniu kasacyjnym znacze-
nia, jeżeli nie wpłynęło to na zasadność rozstrzygnięcia w wyroku zaskarżonym
kasacją. Inaczej mówiąc, zarzut naruszenia tego przepisu może mieć znaczenie tylko
wówczas, gdy pozostałe zarzuty stanowią usprawiedliwioną podstawę kasacji, a tak
w rozpoznawanej sprawie nie jest.
Z tych względów kasacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 39312
k.p.c. O
kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na mocy art. 98 § 1 k.p.c.
========================================