Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 242/07
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku A. S., Z. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 stycznia 2008 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawców od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 marca 2007 r.,
odrzuca skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 20
marca 2007 r. oddalił apelacje A. S. i Z. B. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Ubezpieczeń Społecznych w S. z dnia 10 października 2006 r., którym oddalono
odwołania ubezpieczonych od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 22
grudnia 2003 r. stwierdzającej, że A. S. nie podlega od dnia 16 sierpnia 2002 r.
ubezpieczeniom społecznym.
Skargę kasacyjną od tego wyroku wywiedli wnioskodawcy i opierając ją na
podstawie naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. w
związku z art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 6 k.c., wnieśli o uchylenie
zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy oraz o zasądzenie na rzecz
wnioskodawców kosztów procesu według norm przepisanych, ewentualnie o
2
uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
W skardze kasacyjnej zawarty jest wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania na
podstawie „art. 3989
§ 1 ust. 1 i ust. 2 k.p.c.” , bowiem „w sprawie występuje istotne
zagadnienie prawne, a mianowicie potrzeba wyjaśnienia, na której ze stron
postępowania w sprawie o ubezpieczenie społeczne spoczywa ciężar dowodu (art.
6 k.c.) w sytuacji, gdy ZUS na skutek wydania decyzji odmawiającej prawa do
ubezpieczenia, wywodzi z tego faktu skutki prawne, a nadto w niniejszej sprawie
potrzeba wykładni przepisów prawnych, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. w
związku z art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. budzących poważne wątpliwości
w postępowaniu w sprawie o ubezpieczenie społeczne”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c., do istotnych wymagań skargi kasacyjnej
należy także obowiązek skarżącego złożenia wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania i uzasadnienia tego wniosku. Wymóg ten wiąże się z tzw.
przedsądem, polegającym m.in. na możliwości odmowy przez Sąd Najwyższy
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.). Właśnie ze
względu na ten sposób zakończenia postępowania kasacyjnego, kolidujący z
intencją strony skarżącej, nadano obowiązkowi z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. walor
zrównany z obowiązkiem przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (art.
3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.). Nie są to jednak obowiązki tożsame, zatem nie jest
spełnieniem wymagania z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. jedynie wskazanie podstaw
kasacyjnych lub odwołanie się przez skarżącego do ich uzasadnienia.
Argumentacja uzasadniająca wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinna nawiązywać do wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. przesłanek
„przedsądu” oraz wykazywać, że okoliczności te w sprawie zachodzą. Pozostaje to
w ścisłym związku z modelem skargi kasacyjnej, w którym rozpoznanie skargi
następuje tylko z przyczyn kwalifikowanych, wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c., tj.
wówczas, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, bądź istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, czy też zachodzi nieważność
postępowania lub gdy skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Za
3
prawidłową motywację wniosku nie można przy tym uznać powtórzenia ogólnych
sformułowań ustawy przewidujących okoliczności uzasadniające przyjęcie przez
Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej do rozpoznania. Tym bardziej nie spełnia
obowiązku określonego w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. powołanie się przez skarżącego
na jakiekolwiek okoliczności, które w jego ocenie uzasadniają przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11
kwietnia 2006 r., II CSK 65/06, LEX nr 189753).
Skarga kasacyjna ubezpieczonych nie zawiera uzasadnienia wniosku o
przyjęcie jej do rozpoznania w powyższym rozumieniu. Odwołuje się bowiem
niejako do dwóch przesłanek „przedsądu” w postaci potrzeby wykładni przepisów
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów oraz występowania istotnego
zagadnienia prawnego, ale trudno doszukać się w niej wyjaśnienia, w czym
konkretnie przejawia się potrzeba rozpoznania skargi przez Sąd Najwyższy.
Rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje tylko z przyczyn kwalifikowanych,
gdyż tylko one decydują o wyniku „przedsądu”. Powołanie się na przesłankę
zawartą w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. zobowiązuje zatem skarżącego do określenia,
które przepisy wymagają wykładni Sądu Najwyższego, ze wskazaniem, na czym
polegają związane z tym poważne wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności
występujących w orzecznictwie sądów (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, Biuletyn SN z 2002, nr 7, s. 10). Nie
budzi wątpliwości, że uzasadnienie wniosku o przyjęcie w sprawie niniejszej skargi
kasacyjnej do rozpoznania z powołaniem się na tę przesłankę nie czyni zadość
takim wymaganiom. Wymienia bowiem jedynie ponownie przepisy prawa, powołane
w podstawach skargi, nie wskazując na jakiekolwiek trudności związane z ich
wykładnią.
Wykazanie okoliczności, które uzasadniałyby rozpoznanie skargi kasacyjnej
ze względu na występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne (art. 3984
§ 1 pkt
3 i art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.), polega natomiast na przedstawieniu tego zagadnienia
przez jego sformułowanie z przytoczeniem argumentów prawnych, które prowadzą
do rozbieżnych ocen prawnych. Autor skargi nie wypełnił tego obowiązku, bowiem
wskazując ogólnie na potrzebę wyjaśnienia rozkładu ciężaru dowodu w niniejszej
sprawie, w istocie nie przedstawił ani problemu prawnego, ani argumentów
4
przemawiających za możliwością różnej jego interpretacji. Spełnienia tego
wymagania - nałożonego na osoby uprawnione do sporządzenia skargi kasacyjnej,
którymi są profesjonalni pełnomocnicy procesowi lub podmioty o kwalifikacjach
wskazanych w ustawie - nie można zaś, z przyczyn wskazanych wyżej, poszukiwać
w uzasadnieniu podstaw kasacyjnych.
Skarga kasacyjna ubezpieczonych nie zawiera więc w istocie uzasadnienia
wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania, a zatem nie odpowiada ustawowym
wymaganiom konstrukcyjnym, wobec czego Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji.