Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 4 listopada 2008 r.
II PK 81/08
1. Przeniesienie na inne stanowisko służbowe na podstawie art. 10 ust.
1a ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953 ze zm.) jest samodzielną kon-
strukcją prawną, odmienną od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy (art.
42 k.p.).
2. Cofnięcie ze skutkiem prawnym pozwu wniesionego do sądu rejono-
wego zobowiązuje ten sąd do umorzenia postępowania (art. 355 § 1 k.p.c.).
Skoro pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wy-
toczeniem powództwa (art. 203 § 2 k.p.c.), to nie ma znaczenia, czy został on
wniesiony do sądu właściwego.
Przewodniczący SSN Jolanta Strusińska-Żukowska, Sędziowie SN:
Małgorzata Gersdorf, Zbigniew Hajn (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 listopada
2008 r. sprawy z powództwa Zofii S.-K. przeciwko Urzędowi Kontroli Skarbowej w W.
o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy i płacy, wynagrodzenie, nagrodę
pracowniczą, naruszenie dóbr osobistych, na skutek skargi kasacyjnej powódki od
wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z
dnia 15 października 2007 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa przeciwko Urzędowi Kontroli
Skarbowej w Warszawie w piśmie z 12 czerwca 2006 r. i w czasie rozprawy 7 wrześ-
nia 2006 r., powódka Zofia S.-K. wniosła o: (-) przywrócenie jej na poprzednie wa-
runki pracy i płacy, tj. na stanowisko naczelnika wydziału; (-) przywrócenie wysokości
wynagrodzenia odpowiadającego stanowisku naczelnika wydziału z wyrównaniem
2
wynagrodzenia w zakresie różnicy między wynagrodzeniem, jakie otrzymywałaby,
gdyby pracowała na stanowiskach inspektora kontroli skarbowej III stopnia i naczel-
nika wydziału, a wynagrodzeniem, jakie otrzymała od pozwanego za pracę na sta-
nowisku inspektora kontroli skarbowej III stopnia po odebraniu jej stanowiska naczel-
nika wydziału, tj. za każdy miesiąc w okresie od 23 grudnia 2005 r. do dnia wydania
wyroku w kwotach opisanych szczegółowo w pkt 2 wyżej wymienionego pisma i
wskazanych w czasie rozprawy 7 września 2006 r. z ustawowymi odsetkami liczo-
nymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługi-
wało wynagrodzenie, tj. 247,41 zł za okres od 23 do 31 grudnia 2005 r. i po 990,20 zł
za każdy następny miesiąc do dnia wydania wyroku; (-) zasądzenie od pozwanego
na jej rzecz 1.800 zł tytułem nagrody pracowniczej z ustawowymi odsetkami od 1
grudnia 2005 r. do dnia zapłaty.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa
Zgodnie z przyjętymi przez Sąd Rejonowy ustaleniami faktycznymi, powódka
pracuje w pozwanym urzędzie od 7 lutego 1992 r., ostatnio na stanowisku inspektora
kontroli skarbowej III stopnia z wynagrodzeniem miesięcznym 6. 895, 88 zł brutto.
Dnia 7 lutego 1992 r. na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy z 28 września 1991 r. o kon-
troli skarbowej powódka została powołana na stanowisko inspektora kontroli skarbo-
wej IV stopnia w Urzędzie Kontroli Skarbowej w W. Z dniem 15 listopada 1994 r. na
podstawie art. 4 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwo-
wych powódka została mianowana na stanowisko kierownika oddziału, a od 23
marca 2004 r. w związku z likwidacją stanowiska kierownika wydziału za zgodą po-
wódki powierzono jej w drodze aktu mianowania stanowisko naczelnika III Wydziału
Kontroli Podatkowej. Z dniem 1 grudnia 1994 r. na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy z
28 września 1991 r. o kontroli skarbowej powódka została powołana na stanowisko
inspektora kontroli skarbowej trzeciego stopnia w Urzędzie Kontroli Skarbowej w W.
Na podstawie Zarządzenia Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. [...] z 17
czerwca 2005 r., które zostało wydane na podstawie § 5 statutu urzędów kontroli
skarbowej stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 42 Ministra Finansów z 24
grudnia 2003 r. w sprawie nadania statutu urzędom kontroli skarbowej (Dz. Urz. Mi-
nistra Finansów nr 17, poz. 96), została przeprowadzona u pozwanego reorganiza-
cja, w wyniku której zlikwidowano, między innymi, całą komórkę organizacyjną po-
wódki, tj. III Wydział Kontroli Podatkowej. Zadania tego Wydziału przydzielono innym
komórkom organizacyjnym. W związku z tym zlikwidowano stanowisko naczelnika III
3
Wydziału Kontroli Podatkowej. W okresie od 20 czerwca 2005 r. do 27 października
2005 r. powódka była niezdolna do pracy. Pismem z 23 czerwca 2005 r. doręczonym
jej 2 listopada 2005 r. na podstawie art. 10 ust. 1a ustawy z 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych w związku z art. 138 ust. 1 ustawy z 18 grudnia
1998 r. o służbie cywilnej z powodu reorganizacji i likwidacji stanowiska naczelnika III
Wydziału Kontroli Podatkowej pozwany przeniósł powódkę od 22 czerwca 2005 r. do
pracy w innej komórce organizacyjnej, tj. do Wydziału Kontroli Środków Unii Europej-
skiej, lecz tylko na stanowisko inspektora kontroli skarbowej III stopnia. Powódka
utraciła stanowisko naczelnika III Wydziału Kontroli Podatkowej. W związku z tym jej
wynagrodzenie obniżyło się do wynagrodzenia przyznawanego inspektorowi kontroli
skarbowej z zastosowaniem najwyższego mnożnika w wysokości 1,6 w stosunku do
kwoty bazowej za 2005 r. w wysokości 2.830,82 zł. Pozwany zapewnił powódkę, że
przez okres 6 miesięcy liczony od dnia sporządzenia pisma z 23 czerwca 2005 r.
przysługuje jej wynagrodzenie, które wypłacał do 22 grudnia 2005 r. Różnice w wy-
sokości wynagrodzenia powódki przed likwidacją stanowiska naczelnika III Wydziału
Kontroli Podatkowej w stosunku do okresu po likwidacji tego stanowiska były nastę-
pujące: za okres do 31 grudnia 2005 r. - 247, 41 zł i potem za każdy miesiąc 990,20
zł. Pismem z 29 listopada 2005 r. doręczonym powódce 2 grudnia 2005 r. pozwany
przeniósł ją od 1 grudnia 2005 r. z Wydziału Kontroli Środków Unii Europejskiej do
Wydziału Kontroli Nieujawnionych Źródeł Przychodu z zachowaniem dotychczaso-
wego stanowiska służbowego i przyznanego wynagrodzenia. Jako przyczynę wska-
zał aktualne potrzeby organizacyjne. Zarządzeniem [...] dyrektora Urzędu Kontroli
Skarbowej w W. z 1 grudnia 2005 r. w sprawie powołania Komisji do Spraw Plano-
wania Kontroli Nieujawnionych Źródeł Przychodów powódka została powołana w
skład tej Komisji. Powódka potraktowała wymienione pisma pozwanego jako wypo-
wiedzenia zmieniające warunki umowy o pracę w rozumieniu art. 42 § 1-3 k.p. Z
dniem 1 września 2005 r., na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004
r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych powódka
została powołana przez Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w skład
Resortowej Komisji Orzekającej w Sprawach Naruszenia Dyscypliny Finansów Pu-
blicznych przy Ministrze Zdrowia.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy dla Warszawy Żoliborza w
Warszawie uznał powództwo za nieuzasadnione w przeważającej mierze i wyrokiem
z 13 marca 2007 r.: (I) zasądził od pozwanego na rzecz powódki 247,41 zł z ustawo-
4
wymi odsetkami tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za grudzień 2005 oraz
po 990,20 zł z ustawowymi odsetkami za miesiąc od stycznia do kwietnia 2006; (II)
nadał wyrokowi w pkt l rygor natychmiastowej wykonalności do 6.895,88 zł.; (III)
umorzył postępowanie w zakresie naruszenia dóbr osobistych; (IV) w pozostałym
zakresie powództwo oddalił; (V) zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.
Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości.
Sąd Okręgowy, podzielając ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i ich ocenę
prawną: (I) oddalił apelację i (II) zasądził od powódki na rzecz pozwanego 1.350 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego strony pozwanej w instancji odwoław-
czej.
W skardze kasacyjnej powódka zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w części,
w zakresie oddalenia apelacji w przedmiocie wniosków o: (-) przywrócenie jej do-
tychczasowych warunków pracy i płacy, tj. stanowiska naczelnika wydziału oraz wy-
sokości wynagrodzenia odpowiadającego stanowisku naczelnika wydziału; (-) zasą-
dzenie na jej rzecz od pozwanego 990,20 zł za każdy miesiąc kalendarzowy, po-
cząwszy od 1 maja 2006 r. do 15 października 2007 r. (zgodnie z żądaniem apelacji -
dzień wyrokowania przez Sąd Apelacyjny) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi
od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługiwało wy-
nagrodzenie, tytułem wyrównania wynagrodzenia w zakresie różnicy między wyna-
grodzeniem, jakie otrzymywałaby, gdyby pracowała na stanowiskach inspektora
kontroli skarbowej III stopnia i naczelnika wydziału, a wynagrodzeniem, jakie otrzy-
mała od pozwanego za pracę na stanowisku inspektora kontroli skarbowej III stopnia
po odebraniu jej stanowiska naczelnika wydziału; (-) zasądzenie na jej rzecz od po-
zwanego nagrody pracowniczej (tak zwanych „3%”) w wysokości 1.800 zł; uchylenie
wyroku Sądu Rejonowego w punkcie III petitum (postanowienie w przedmiocie umo-
rzenia postępowania) i zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważno-
ścią.
Opierając skargę na podstawie naruszenia prawa materialnego, powódka za-
rzuciła naruszenie: - art. 137 ust. 1 i 2 oraz art. 138 ust. 1 w związku z art. 2 ustawy z
18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej oraz w związku z art. 10 ust. 1a ustawy z 16
września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, przez ich błędną wykładnię,
wskutek przyjęcia, że przepisy te wyczerpująco regulują kwestię przeniesienia po-
wódki zatrudnionej na podstawie mianowania w oparciu o przepisy ustawy o pracow-
nikach urzędów państwowych, która pozostaje jednocześnie członkiem korpusu
5
służby cywilnej na podstawie powołanej ustawy o służbie cywilnej; - art. 7 ust. 1
ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, przez jego niezastosowanie na skutek
błędnego przyjęcia, że art. 137 ust. 1 i 2 oraz 138 ust. 1 w związku z art. 2 tej ustawy
wyczerpująco regulują sytuację powódki; - art. 45 § 1 oraz § 3 w związku z art. 42 § 1
k.p. w związku z art. 7 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej,
przez ich niezastosowanie do powódki, podczas gdy powinny być zastosowane przy
ocenie dopuszczalności i zasadności roszczeń powódki o przywrócenie do pracy na
wcześniejszych warunkach; - art. 29 § 1 pkt 1 i 3 oraz § 4 w związku z art. 29 § 5 k.p.
oraz art. 30 § 21
i § 5, art. 36 § 1 pkt 3, art. 42 §1 i 3, art. 78 § 1, art. 111
k.p. w
związku z art. 7 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej i w związku z art. 5
tego Kodeksu, przez ich niezastosowanie, podczas gdy powinny być zastosowane
przy ocenie dokonanych wobec powódki przez pozwanego zmian warunków pracy
lub płacy w zakresie nieuregulowanym w art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach
urzędów państwowych; - art. 32 Konstytucji RP, przez jego niezastosowanie, pod-
czas gdy powinien mieć zastosowanie przy ocenie dokonanych wobec powódki
przez pozwanego zmian warunków pracy lub płacy; (- ) art. 67 ust. 3 ustawy z 17
grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej w związku z art. 5 k.p. oraz w
związku z art. 16 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, przez ich niezasto-
sowanie, podczas gdy powinny być zastosowane dla oceny dokonanych wobec po-
wódki przez pozwanego zmian warunków pracy lub płacy; - art. 47 k.p. w związku z
art. 5 tego Kodeksu, w związku z art. 7 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej
oraz w związku z art. 67 ust. 3 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych, przez ich niezastosowanie, podczas gdy winny mieć zastoso-
wanie jako podstawa przyznania powódce, jako pracownikowi podlegającemu szcze-
gólnej ochronie, wyrównania wynagrodzenia za cały okres pracy na bezprawnie
zmienionych warunkach; - art. 7 ust. 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej
i art. 44 k.p., przez ich błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że powódce przy-
sługuje odwołanie do sądu pracy, przy jednoczesnym zakwestionowaniu, że powyż-
sze przepisy, jak również wszelkie przepisy, które instytucję odwołania regulują -
mają do niej zastosowanie (w tym regulujące roszczenia powódki - art. 45,47 k.p.); -
art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach urzędów państwowych, przez jego: (1) błędną
wykładnię wskutek przyjęcia, że pojęcie „przeniesienie na inne stanowisko służbowe”
obejmuje również swym zakresem sytuację, gdy powódka, zajmująca jednocześnie
6
dwa różne stanowiska, tj. stanowisko naczelnika wydziału, powierzone przez praco-
dawcę oraz stanowisko inspektora kontroli skarbowej, nadane aktem powołania
przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, została pozbawiona stanowiska
naczelnika wydziału, w drodze oświadczenia pracodawcy w przedmiocie przeniesie-
nia jej na stanowisko inspektora kontroli skarbowej, które już zajmuje, podczas gdy
prawidłowa wykładnia językowa oraz celowościowa prowadzi do przeciwnego wnio-
sku oraz wskutek przyjęcia, że faktyczne, wewnętrzne zmiany w organizacji Urzędu
Kontroli Skarbowej, w którym jest zatrudniona powódka, wyczerpywały przesłankę
„reorganizacji urzędu" w rozumieniu powołanego przepisu, podczas gdy reorganiza-
cja ta winna mieć swoje oparcie w przepisach prawa powszechnie obowiązującego i
być dokonana w tym samym trybie co jego organizacja; (2) niewłaściwe zastosowa-
nie, przez bezpodstawne, nieznajdujące oparcia w dokonanych przez Sądy obydwu
instancji ustaleniach faktycznych, przyjęcie, że przy przeniesieniu powódki pismem
pozwanego z 23 czerwca 2005 r., zostały spełnione określone w tym przepisie: (i)
przesłanka przeniesienia na stanowisko odpowiadające kwalifikacjom pracownika
oraz (ii) przesłanka braku możliwości dalszego zatrudniania pracownika na dotych-
czasowym stanowisku naczelnika ze względu na likwidację tego stanowiska (błąd w
subsumcji); - art. 20 ust. 2 lit. c ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej oraz
art. 9 ust. 3 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, przez ich niezastoso-
wanie, podczas, gdy powinny być zastosowane przy dokonywanej przez Sąd ocenie
legalności reorganizacji Urzędu Kontroli Skarbowej w W. jako przesłanki przeniesie-
nia służbowego; - art. 8 oraz art. 112
k.p., przez ich niezastosowanie przy ocenie za-
sadności roszczenia powódki o nagrodę pracowniczą „3%".
Ponadto pełnomocnik powódki zarzucił naruszenie: - art. 386 § 2 w związku z
art. 379 pkt 6 k.p.c., których Sąd Okręgowy nie zastosował, w wyniku czego oddalił
apelację od orzeczenia Sądu Rejonowego zawartego w pkt III wyroku, mimo że za-
chodziła nieważność postępowania w pierwszej instancji w tym zakresie; - art. 16
k.p.c. i art. 17 pkt 4 k.p.c., przez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na doko-
naniu do tych przepisów subsumcji nieistniejącego i nieustalonego stanu faktyczne-
go, jakoby w sprawie wystąpiło roszczenie majątkowe o zadośćuczynienie z tytułu
naruszenia dóbr osobistych o wartości przedmiotu sporu nie wyższej niż 75.000 zł,
podczas gdy żadne roszczenie majątkowe z tytułu naruszenia dóbr osobistych nie
było formułowane.
7
Skarżąca wniosła o: - uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej
części; - uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w części, tj. w punkcie III petitum (po-
stanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania w zakresie naruszenia dóbr
osobistych); - w zakresie naruszenia dóbr osobistych: o zniesienie postępowania w
zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
przez Sąd pierwszej instancji zgodnie z właściwością rzeczową; - orzeczenie co do
istoty sprawy, przez uwzględnienie jej roszczeń o: (1) przywrócenie dotychczaso-
wych warunków pracy i płacy, tj. stanowiska naczelnika wydziału oraz wysokości
wynagrodzenia odpowiadającego stanowisku naczelnika wydziału; (2) zasądzenie na
jej rzecz od pozwanego 990,20 zł za każdy miesiąc kalendarzowy, począwszy od 1
maja 2006 r. do 15 października 2007 r. (zgodnie z żądaniem apelacji - dzień wyro-
kowania przez Sąd Apelacyjny) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od pierw-
szego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługiwało wynagro-
dzenie, tytułem wyrównania wynagrodzenia w zakresie różnicy między wynagrodze-
niem, jakie otrzymywałaby, gdyby pracowała na stanowiskach inspektora kontroli
skarbowej III stopnia i naczelnika wydziału a wynagrodzeniem, jakie otrzymała od
pozwanego za pracę na stanowisku inspektora kontroli skarbowej III stopnia po ode-
braniu jej stanowiska naczelnika wydziału; (3) zasądzenie na jej rzecz od pozwanego
nagrody pracowniczej „3%” w wysokości 1.800 zł.
Ewentualnie powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w części, w
zakresie oddalenia przez Sąd Okręgowy apelacji w przedmiocie wniosków skarżącej
o: (1) przywrócenie jej dotychczasowych warunków pracy i płacy, tj. stanowiska na-
czelnika wydziału oraz wysokości wynagrodzenia odpowiadającego stanowisku na-
czelnika wydziału; (2) zasądzenie na jej rzecz od pozwanego 990,20 zł za każdy
miesiąc kalendarzowy, począwszy od 1 maja 2006 r. do 15 października 2007 r.
(zgodnie z żądaniem apelacji - dzień wyrokowania przez Sąd Apelacyjny) wraz z
ustawowymi odsetkami liczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po
miesiącu, za który przysługiwało wynagrodzenie, tytułem wyrównania wynagrodzenia
w zakresie różnicy między wynagrodzeniem, jakie otrzymywałaby, gdyby pracowała
na stanowiskach inspektora kontroli skarbowej III stopnia i naczelnika wydziału, a
wynagrodzeniem, jakie otrzymała od pozwanego za pracę na stanowisku inspektora
kontroli skarbowej III stopnia po odebraniu jej stanowiska naczelnika wydziału; (3)
zasądzenie na jej rzecz od pozwanego nagrody pracowniczej „3%” w wysokości
1.800 zł; (4) uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w punkcie III petitum (postanowie-
8
nie w przedmiocie umorzenia postępowania w zakresie naruszenia dóbr osobistych) i
zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Na koniec skarżąca wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów
procesu za wszystkie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, jak rów-
nież kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wynikających z po-
stępowania przez Sądem Najwyższym ze skargi kasacyjnej, według norm przepisa-
nych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna została oddalona, ponieważ jej podstawy okazały się nie-
uzasadnione. Poza sporem pozostaje, że powódka należy do grupy członków kor-
pusu służby cywilnej zatrudnionych na podstawie mianowania zgodnie z ustawą z
dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (jednolity tekst: Dz.
U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953 ze zm.), do których na podstawie art. 138 mającej zasto-
sowanie w niniejszej sprawie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej
(Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.), w związku z art. 43 ustawy z dnia 28 wrze-
śnia 1991 r. o kontroli skarbowej (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 ze
zm.) należało stosować art. 10 ust. 1a, 1b i 5, art. 13-16 oraz art. 27 ust. 3 tej ustawy,
tj. ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Nie ma więc wątpliwości, że do
powódki ma zastosowanie art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach urzędów państwo-
wych. Według tego przepisu „w razie reorganizacji urzędu urzędnika państwowego
mianowanego można przenieść na inne stanowisko służbowe, odpowiadające kwali-
fikacjom pracownika, jeżeli ze względu na likwidację stanowiska zajmowanego przez
urzędnika nie jest możliwe dalsze jego zatrudnienie na tym stanowisku. Po przenie-
sieniu przysługuje wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz przez okres
sześciu miesięcy nie niższe od dotychczasowego.” Bezspornie też do powódki mają
zastosowanie przepisy ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, w tym art. 7
ust. 1, zgodnie z którym w sprawach wynikających ze stosunku pracy członka kor-
pusu służby cywilnej, nieuregulowanych w tej ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu
pracy i inne przepisy prawa pracy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 2 lipca
2002 r., I PKN 250/01, OSNP 2004 nr 8, poz. 141). Sąd Okręgowy tego nie kwestio-
nuje, wskazując jednak trafnie, że przepis ten stanowi, że tylko w sprawach nieure-
9
gulowanych w ustawie z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej stosuje się przepisy
Kodeksu pracy, natomiast zawarte w art. 138 tej ustawy odesłanie do wymienionych
tam przepisów ustawy o pracownikach urzędów państwowych oznacza uregulowanie
niedopuszczające stosowania Kodeksu pracy. Wniosek ten znajduje potwierdzenie w
art. 5 k.p., który stanowi, że jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników
regulują przepisy szczególne, to przepisy Kodeksu pracy stosuje się w zakresie nie-
uregulowanym tymi przepisami. Nie ma też podstaw do uznania trafności twierdzeń
skarżącej, że art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach urzędów państwowych reguluje
jedynie przesłanki przeniesienia urzędnika na inne stanowisko, a w pozostałym za-
kresie należy stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące wypowiedzenia warun-
ków pracy lub płacy, tj. wskazane w uzasadnieniu podstawy naruszenia prawa mate-
rialnego artykuły: 45 § 1 oraz § 3 w związku z 42 § 1, a także art. 29 § 1 pkt 1 i 3 oraz
§ 4 w związku z art. 29 § 5 oraz art. 30 § 21
i § 5, art. 36 § 1 pkt 3, art. 42 §1 i 3 k.p.
Wbrew temu twierdzeniu, przeniesienie pracownika na inne stanowisko służbowe, o
którym stanowi art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach urzędów państwowych, jest
samodzielną konstrukcją prawną uregulowaną w tym przepisie, odmienną od unor-
mowanego w Kodeksie pracy wypowiedzenia warunków pracy lub płacy. Świadczy o
tym już użycie określenia „przenieść na inne stanowisko”, które w języku prawnym
prawa pracy oznacza zmianę stanowiska w drodze polecenia pracodawcy, a nie w
drodze wypowiedzenia pozostawiającego pracownikowi wpływ na skuteczność jed-
nostronnego działania pracodawcy w sferze jego warunków pracy. Tym samym roz-
ważany przepis określa tryb zmiany warunków zatrudnienia (decyzja zawierająca
polecenie pracodawcy). Poza tym nie ogranicza się on do wskazania przesłanek
przeniesienia, lecz ustala także gwarancje ochrony jego zatrudnienia (o czym niżej).
Należy też dodać, że pogląd, że przeniesienie z art. 10 ust. 1a ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych nie jest wypowiedzeniem zmieniającym został już wcze-
śniej wyrażony przez Sąd Najwyższy (zob. uzasadnienie wyroku z 6 września 2005
r., I PK 52/05, OSNP 2006 nr 13-14, poz. 204).
Wobec powyższego zarzuty naruszenia art. 137 ust. 1 i 2 oraz art. 138 ust. 1
w związku z art. 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, w związku z art. 10
ust. 1a ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych oraz art.
7 ust. 1 i 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, a także artykułów: 44, 45 §
1 oraz § 3 w związku z 42 § 1, a także art. 29 § 1 pkt 1 i 3 oraz § 4 w związku z art.
29 § 5 oraz art. 30 § 21
i § 5, art. 36 § 1 pkt 3, art. 42 §1 i 3 k.p., oparte na założeniu,
10
że czynność przeniesienia normowana w art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach
urzędów państwowych opiera się na konstrukcji wypowiedzenia zmieniającego, oka-
zały się nieuzasadnione.
Należy przy tym stwierdzić, że rozważane uprawnienie pracodawcy do prze-
niesienia pracownika jest daleko idące, zważywszy na to, że jego zastosowanie pro-
wadzi do zmiany stanowiska (rodzaju pracy) oraz może powodować zmniejszenie
wynagrodzenia za pracę. Niemniej jednak, jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy, na
gruncie wykładni art. 10 ust. 1a ustawy o pracownikach urzędów państwowych, pu-
bliczny charakter zadań pracownika może uzasadniać konieczność jego większej
dyspozycyjności i niemożliwość przedkładania ochrony jego zatrudnienia nad ważne
potrzeby publiczne i społeczne (uzasadnienie wyroku z 28 kwietnia 2005 r., I PK
161/04, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 7). Wskazana zwiększona dyspozycyjność pracow-
ników objętych rozważanym przepisem nie uzasadnia też kasacyjnego zarzutu naru-
szenia art. 32 Konstytucji RP, przez to, że powódka ma gorszą sytuację prawną niż
inne osoby zatrudnione w służbie cywilnej. Szczegółowe ustosunkowanie się do tego
zarzutu uniemożliwia jego ogólnikowość, brak jasności co do tego, czy dotyczy on
art. 32 ust. 1 (zasada równego traktowania przez władze publiczne), ust. 2 (zakaz
dyskryminacji), czy całego tego unormowania, a także brak argumentacji na rzecz
tezy, że skarżąca ma mniejszą ochronę w stosunkach z pracodawcą niż inni człon-
kowie korpusu służby cywilnej. W tej sytuacji wystarczy ograniczyć się do uwagi, że
porównanie związanej z przeniesieniem ochrony członków korpusu służby cywilnej
objętych art. 10 ustawy o pracownikach urzędów państwowych wskazuje na silniej-
sze gwarancje ich ochrony przed przeniesieniem na inne stanowisko niż członków
korpusu służby cywilnej podlegających w tym zakresie regulacjom przeniesienia w
art. 50-53 ustawy o służbie cywilnej.
Wskazana powyżej możliwość daleko idącej, jednostronnej zmiany podsta-
wowych warunków stosunku pracy grupy pracowników, do której należy powódka,
wymaga ścisłej wykładni przesłanek jej zastosowania. Z art. 10 ust. 1a ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych wynika, że uregulowane w nim przeniesienie służ-
bowe możliwe jest tylko w razie łącznego wystąpienia trzech przesłanek, tj.: reorga-
nizacji urzędu, likwidacji stanowiska zajmowanego przez urzędnika w następstwie
reorganizacji i niemożności dalszego zatrudnienia urzędnika na tym stanowisku. Re-
organizacja jest w istocie rzeczy zmianą dotychczasowej organizacji (zob. Słownik
języka polskiego, tom 4, red. M. Bańko, Warszawa 2007, s. 417). Z tego względu
11
należy zasadniczo zgodzić się z poglądem Naczelnego Sądu Administracyjnego,
według którego przez reorganizację w rozumieniu rozważanego przepisu należy ro-
zumieć zmianę organizacji urzędu dokonaną w takim samym trybie, jak przy ustala-
niu struktury urzędu (np. wyrok z 25 lutego 1998 r., II SA 1429/97, ONSA 1998 nr 4,
poz. 152). Zasada ta ma jednak pełne zastosowanie w sytuacji, gdy przepisy nie
przewidują odmiennego (w stosunku do organizacji) sposobu reorganizacji. Nie po-
winno natomiast ulegać wątpliwości, że za reorganizację w rozumieniu art. 10 ust 1a
należy uznać każdą przeprowadzoną zgodnie z prawem zmianę pierwotnej organiza-
cji urzędu, nawet gdyby zasady tej zmiany były inne niż zasady pierwotnego zorga-
nizowania urzędu. Wobec tego zasadnie, choć z nadmiernie skrótowym uzasadnie-
niem, przyjęto w zaskarżonym wyroku, że w rozpatrywanej sprawie miała miejsce
zgodna z prawem reorganizacja urzędu. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 3 ustawy z 28
września 1991 r. o kontroli skarbowej (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 65 ze
zm.) minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporzą-
dzenia, organizację urzędów kontroli skarbowej, zapewniając sprawne wykonywanie
zadań kontroli skarbowej. Natomiast według art. 9 ust. 4 tej ustawy minister właściwy
do spraw finansów publicznych, w drodze zarządzenia, nadaje statut urzędom kon-
troli skarbowej. Z kolei rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2002 r.
w sprawie organizacji urzędów kontroli skarbowej (Dz.U. Nr 96, poz. 856 ze zm.)
określa zasady organizacji urzędów kontroli skarbowej (w tym ich podziału na ko-
mórki i rodzaje komórek wewnętrznych) oraz system kierownictwa. Nie określa ono,
co zrozumiałe, struktury organizacyjnej poszczególnych urzędów. Sposób określania
struktury organizacyjnej poszczególnych urzędów został natomiast uregulowany w §
5 statutu urzędu kontroli skarbowej ustalonego na podstawie art. 9 ust. 4 wymienio-
nej wyżej ustawy zarządzeniem Nr 42 Ministra Finansów z 24 grudnia 2003 r. w
sprawie nadania statutu urzędom kontroli skarbowej (Dz. Urz. Ministra Finansów nr
17, poz. 96). Zgodnie z tym przepisem regulamin organizacyjny urzędu określający,
między innymi, strukturę organizacyjną urzędu i szczegółowy zakres działania komó-
rek organizacyjnych w urzędzie określa dyrektor urzędu. Jak wynika z przyjętych w
sprawie ustaleń faktycznych w tym właśnie trybie (a więc trybie przewidzianym dla
organizacji urzędu) została dokonana reorganizacja, w wyniku której zlikwidowano III
Wydział Kontroli Podatkowej, którego naczelniczką była powódka. Reorganizacji tej
dokonano bowiem na podstawie regulaminu organizacyjnego Urzędu Kontroli Skar-
12
bowej w W., ustalonego zarządzeniem [...] dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w
W. z dnia 17 czerwca 2005 r., wydanego zgodnie z powyższymi przepisami.
Nietrafnie też skarżąca zarzuca naruszenie art. 20 ust. 2 lit. c ustawy z 18
grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, z którego wynika, że regulamin organizacyjny na-
daje urzędowi właściwy organ administracji rządowej na wniosek dyrektora urzędu.
Przepis ten miał bowiem charakter unormowania ogólnego, podczas gdy sposób
ustalenia regulaminu organizacyjnego w urzędach kontroli skarbowej został w szcze-
gólny (odmienny) sposób określony w powołanych wyżej przepisach ustawy o kon-
troli skarbowej.
W świetle ustaleń faktycznych przyjętych w podstawie zaskarżonego wyroku
nie ma też wątpliwości, że w rezultacie likwidacji III Wydziału Kontroli Podatkowej
zlikwidowano stanowisko naczelnika tego wydziału. W rezultacie niemożliwe było
dalsze zatrudnianie powódki na tym stanowisku. Bezpodstawne jest też twierdzenie
zawarte w rozpoznawanej skardze, że skoro nie zlikwidowano wszystkich stanowisk
naczelników, a powstały dodatkowe komórki organizacyjne kierowane przez naczel-
nika, o takim samym zakresie działania jak komórka kierowana przez powódkę, tylko
o innej nazwie, to nie zachodzi sytuacja określona w art. 10 ust. 1a ustawy o pracow-
nikach urzędów państwowych. Twierdzenie to nie ma oparcia w ustaleniach faktycz-
nych, którymi Sąd Najwyższy jest związany. Ponadto nie zostało ono w żaden spo-
sób skonkretyzowane i udokumentowane.
Nie zasługuje także na uwzględnienie twierdzenie skarżącej, że w jej przy-
padku nie miało miejsca przeniesienie, o którym mowa w art. 10 ust. 1a, skoro ode-
brano jej tylko stanowisko naczelnika, a nie powierzono innego stanowiska. Takim
innym stanowiskiem nie jest bowiem stanowisko inspektora kontroli skarbowej III
stopnia, bowiem takim inspektorem była od 1994 r., w tym w całym okresie pełnienie
funkcji naczelnika wydziału. Zarzut ten także jest niezgodny z ustaleniem Sądu, że
powódka została przeniesiona ze stanowiska naczelnika do Wydziału Kontroli Środ-
ków Unii Europejskiej na stanowisko inspektora Kontroli Skarbowej III stopnia. Nawet
jednak gdyby przyjąć, że powódka zajmowała jednocześnie dwa stanowiska - na-
czelnika wydziału i inspektora kontroli skarbowej, to i tak nie można przyznać racji jej
argumentom. Skarżąca nie bierze bowiem pod uwagę, że przeniesienie z art. 10 ust.
1a ma szczególny charakter, bowiem nie jest przeniesieniem z jednego istniejącego
stanowiska na inne, lecz zawsze wiąże się z likwidacją stanowiska dotychczasowe-
go. Hipoteza normy wynikającej z tego przepisu obejmuje także sytuację sugerowa-
13
ną przez powódkę, polegającą na ograniczeniu jej rodzaju pracy (stanowiska) do
pracy inspektora kontroli skarbowej. Wobec powyższego nietrafne okazały się za-
rzuty dotyczące błędnego uznania przez Sąd, że zostały spełnione przesłanki prze-
niesienia na inne stanowisko służbowe, o którym stanowi art. 10 ust. 1a ustawy o
pracownikach urzędów państwowych.
Bezpodstawne okazały się także zarzuty dotyczące naruszenia gwarancji z
art. 10 ust. 1a wskazanej powyżej ustawy. Gwarancje te polegają na wymogu, aby
inne stanowisko służbowe, na które przenoszony jest urzędnik, odpowiadało jego
kwalifikacjom oraz na zapewnieniu przez sześć miesięcy po przeniesieniu dotych-
czasowego wynagrodzenia. W ocenie Sądu Najwyższego zostały one dochowane.
Skarga nie dotyczy wyroku w części zasądzającej wynagrodzenie powódki za ten 6-
miesięczny okres, liczony trafnie w zaskarżonym wyroku od doręczenia powódce
pisma z 23 czerwca 2005 r., tj. od 2 listopada 2005 r., a nie od daty jego sporządze-
nia. Kwestionuje natomiast wyrok w kwestii kwalifikacji. Skarżąca nie ma jednak racji.
Powódka została bowiem przeniesiona na stanowisko inspektora kontroli skarbowej,
a więc na stanowisko zgodne z jej kwalifikacjami. Zarzut ten jest także bezprzed-
miotowy, skoro skarżąca nie dochodzi ukształtowania jej pozycji zgodnie z gwaran-
cjami z art. 10 ust. 1a, lecz żąda przywrócenia do pracy na stanowisku naczelnika
wydziału błędnie uznając, że pismo z 23 czerwca 2005 r. (i kolejne przeniesienia)
miało charakter wypowiedzenia zmieniającego. W tej sytuacji należy uznać, że kwe-
stia zgodności ukształtowania jej warunków zatrudnienia po przeniesieniu zgodnie z
pismem z 23 czerwca 2005 r. z art. 10 ust. 1a nie jest objęta pozwem, a tym samym
apelacją.
Bezzasadne są też zarzuty naruszenia art. 67 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 2004
r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005
r. Nr 14 poz. 114 ze zm.) w związku z art. 7 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o
służbie cywilnej, w związku z art. 5 k.p. oraz w związku z art. 16 ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych, przez ich niezastosowanie, podczas gdy powinny być
one zastosowane dla oceny dokonanych wobec powódki przez pozwanego zmian
warunków pracy lub płacy oraz art. 47 w związku z art. 5 k.p. i w związku. z art. 7
ustawy o służbie cywilnej z 18 grudnia 1998 r. oraz w związku z art. 67 ust. 3 ustawy
o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, które zdaniem
skarżącej winny mieć zastosowanie jako podstawa przyznania jej, jako pracownicy
podlegającej szczególnej ochronie, wyrównania wynagrodzenia za cały okres pracy
14
na bezprawnie zmienionych warunkach. Zarzuty te oparte zostały na błędnym zało-
żeniu, że pismami z 23 czerwca 2005 r. i z 29 listopada 2005 r. dokonano wypowie-
dzenia warunków pracy lub płacy. Natomiast zarzut naruszenia art. 47 w związku z
art. 5 k.p. i w związku z art. 7 ustawy o służbie cywilnej z 18 grudnia 1998 r. oraz w
związku z art. 67 ust. 3 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finan-
sów publicznych jest zupełnie niezrozumiały, skoro powódka nie była przewrócona
do pracy.
Bezpodstawny jest również zarzut naruszenia art. 8 i art. 112
k.p., przez ich
niezastosowanie przy ocenie zasadności roszczenia powódki o nagrodę pracowniczą
„3%". Nagroda ta została uregulowana w art. 85 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o
służbie cywilnej, który stanowi, że członkom korpusu służby cywilnej za szczególne
osiągnięcia w pracy zawodowej można przyznać nagrodę ze specjalnie utworzonego
w tym celu funduszu nagród w służbie cywilnej (ust. 1) oraz że fundusz nagród w
wysokości 3% planowanych wynagrodzeń osobowych pozostaje w dyspozycji dy-
rektorów generalnych urzędów i może być przez nich podwyższany w ramach posia-
danych środków na wynagrodzenia (ust. 2). Sporządzający skargę pełnomocnik
skarżącej nie wyjaśnił na czym polega naruszenie art. 8 k.p. i w jaki sposób został
naruszony art. 112
k.p. Nie zauważając różnic w treści tych przepisów argumentuje
on ich naruszenie łącznie, wskazując, że przejawia się ono w nieustaleniu przez po-
zwanego regulaminu wynagradzania, przyjęciu przez Sąd Okręgowy uznaniowego
charakteru tej nagrody oraz nieprzyznaniu jej powódce, w sytuacji gdy nie przyznano
jej tylko w szczególnych przypadkach, takich jak urlop macierzyński, urlop wycho-
wawczy i postępowanie dyscyplinarne. Wobec takiej argumentacji możliwe jest jedy-
nie ogólne wskazanie, że przyjęcie przez Sąd uznaniowego charakteru nagrody
„3%”, a w związku z tym braku obowiązku ustalania regulaminu jej przyznawania, ma
oparcie w brzmieniu powołanego wyżej art. 85 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie
cywilnej, którego naruszenia skarżąca nie zarzuciła. Podniesione w skardze okolicz-
ności nie wskazują też na naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu
(art. 112
k.p.). Przeciwnie, skoro - jak przyznano w skardze - nagrody tej w 2005 r.
nie przyznano osobom korzystającym z urlopów macierzyńskich i wychowawczych,
to twierdzenie o nierównym traktowaniu powódki korzystającej w tym roku z ponad
czteromiesięcznego zwolnienia jest nieprzekonujące.
Niezrozumiały jest zarzut naruszenia art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 379
pkt 6 k.p.c., przez ich niezastosowanie, w wyniku czego Sąd Okręgowy oddalił ape-
15
lację od orzeczenia Sądu Rejonowego zawartego w pkt III wyroku, mimo że zacho-
dziła nieważność postępowania w pierwszej instancji w tym zakresie. W celu wyja-
śnienia tego zarzutu należy wskazać, że w pkt III wyroku Sąd Rejonowy umorzył po-
stępowanie w zakresie naruszenia dóbr osobistych, motywując to tym, że profesjo-
nalny pełnomocnik powódki w czasie rozprawy cofnął w tym zakresie pozew ze zrze-
czeniem się roszczenia. W apelacji pełnomocnik powódki zarzucił jednak, że wyrok
Sądu Rejonowego w tym zakresie jest nieważny na podstawie art. 379 pkt 6 k.p.c.,
ponieważ zgodnie z art. 17 pkt 1 k.p.c. do rozpoznania sprawy o naruszenie dóbr
osobistych właściwy jest Sąd Okręgowy. Poza tym, podniósł, że Sąd orzekł w spra-
wie, której nie było, ponieważ powódka nie sformułowała żadnych roszczeń z tytułu
naruszenia jej dóbr osobistych, choć naruszenie tych dóbr podnosiła. Sąd Okręgowy
oddalił ten zarzut, podkreślając, że na rozprawie w pierwszej instancji 7 września
2006 r. pełnomocnik powódki cofnął powództwo w zakresie naruszenia dóbr osobi-
stych. Istotnie, jak wynika z niezakwestionowanego w przewidzianym trybie protokołu
rozprawy, pełnomocnik powódki cofnął powództwo „w zakresie roszczenia dotyczą-
cego naruszenia dóbr osobistych”, a pełnomocnik strony pozwanej wyraził na to
zgodę. Oceniając tę kwestię należy stwierdzić, że zarzut kasacyjny w tym zakresie
jest bezpodstawny. Bez względu na to, czy i jak zostały sformułowane roszczenia w
zakresie naruszenia dóbr osobistych powódki, a więc bez względu na to, czy sprawa
w tym zakresie miała charakter sprawy o prawa niemajątkowe (podlegające właści-
wości sądu okręgowego), czy też o majątkowe należące do właściwości sądu rejo-
nowego na zasadzie art. 17 pkt 4 k.p.c. (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5
października 2006 r., I PZP 3/06, OSNP 2007 nr 11-12, poz. 151), to cofnięcie ze
skutkiem prawnym pozwu w tym zakresie zobowiązywało Sąd Rejonowy do umorze-
nia postępowania w odpowiedniej części (art. 355 § 1 k.p.c.). Przy tym, skoro pozew
cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powódz-
twa (art. 203 § 2 k.p.c.), to nie ma znaczenia, czy został on wniesiony przed sąd wła-
ściwy.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy, na podstawie 39814
k.p.c. orzekł jak w
sentencji.
========================================