Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 28/09
POSTANOWIENIE
Dnia 2 kwietnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa M. J. S. i W. J. S.
przeciwko I. Z. i B. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 2 kwietnia 2009 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 13 lutego 2009 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 lutego 2009 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę kasacyjną powodów M. J. S. i W. J. S. ze względu na niespełnienie
wymagań konstrukcyjnych określonych w art. 3984
§ 1 k.p.c. Sąd uznał, że
sporządzona przez zawodowego pełnomocnika skarga zawiera, co prawda,
oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, lecz nie wskazano, czy
orzeczenie to jest skarżone w całości, czy w części. W zażaleniu skarżący,
zarzucając niewłaściwe zastosowanie art. 3984
oraz art. 3986
§ 2 k.p.c., wnosił o
uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości. Zdaniem skarżącego wykładnia
dokonana przez Sąd Apelacyjny jest przejawem zbytniego formalizmu
procesowego. Wyrażono zapatrywanie, że wskazanie zakresu zaskarżenia
orzeczenia może wynikać z całości petitum skargi, w tym z faktu podania wartości
przedmiotu zaskarżenia oraz powinno być odczytywane łącznie z wnioskami skargi
kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna powinna zawierać
oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych ich
uzasadnienie, wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego
uzasadnienie oraz wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia
z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany. Z art. 3986
§ 2 k.p.c. wynika,
że to do kompetencji sądu drugiej instancji należy badanie, czy skarga jest
dopuszczalna, czy została wniesiona w terminie i czy nie zawiera braków
formalnych, które podlegają uzupełnieniu lub które powodują odrzucenie kasacji
a limine.
Bezsporne jest, że wniesiona w przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna
zawiera oznaczenie kwestionowanego rozstrzygnięcia, tj. wniesiona została
„od wyroku Sądu Apelacyjnego I Wydział Cywilny w […] z dnia 29 października
2008 roku, wydanego w sprawie sygn. akt […], zmieniającego wyrok Sądu
Okręgowego I Wydział Cywilny w B. z dnia 19 kwietnia 2007 roku, sygn. akt […]”,
lecz nie zawiera wskazania zakresu zaskarżenia. Skarżący oznaczył natomiast
3
wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 51.000 zł (k. – 191). Z kolei we
wnioskach skargi kasacyjnej sformułowano żądanie o „uchylenie zaskarżonego
wyroku Sądu Apelacyjnego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu” (k. – 103). Należy także nawiązać
do sentencji skarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji pozwanych,
zmienił zaskarżony wcześniej wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że uchylił w
całości nakaz zapłaty Sądu Okręgowego z dnia 20 września 2006 r. w sprawie I Nc
…/06 i oddalił powództwo, jak również zniósł wzajemnie między stronami koszty
procesu (k. – 166). Nie ulega wątpliwości, że skarżący podważa orzeczenie sądu
drugiej instancji jedynie w części.
Wymaganie przewidziane w art. 3984
§ 1 pkt 1 k.p.c. jest wymaganiem
konstrukcyjnym skargi kasacyjnej niezbędnym do określenia zakresu kognicji Sądu
Najwyższego. Element ten musi być określony ściśle przez skarżącego i nie może
być przedmiotem domysłów Sądu Najwyższego. Nie pozostaje on bez znaczenia
także dla przeciwników procesowych strony skarżącej. Ustawowe wymaganie
dotyczące omawianego zasięgu wzruszenia zaskarżonego wyroku, a ściślej
rozstrzygnięcia o apelacji, ma swój odpowiednik w podaniu prawidłowej wartości
przedmiotu zaskarżenia w spawach majątkowych. Oznaczenie orzeczenia,
od którego skarga kasacyjna została wniesiona ze wskazaniem granic zaskarżenia
(art. 3984
§ 1 pkt 1 k.p.c.) oraz wniosek kasacyjny (art. 3984
§ 1 pkt 4 k.p.c.)
są odrębnymi elementami skargi kasacyjnej. Pozostają jednak ze sobą w związku
w tym znaczeniu, że postulowane we wniosku kasacyjnym rozstrzygnięcie dotyczyć
może wyłącznie zaskarżonej części orzeczenia.
Należy zgodzić się z poglądem, że badanie spełnienia wymagań
konstrukcyjnych i formalnych pisma procesowego nie może sprowadzać się do
mechanicznej kontroli, lecz wymaga dokonania wszechstronnej oceny
z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy. Brak w skardze kasacyjnej
precyzji przy określeniu granic zaskarżenia w sytuacji, gdy treść wniosku
kasacyjnego jednoznacznie określa zakres zaskarżenia, kwalifikować należałoby
jako oczywistą niedokładność, nie stanowiącą przeszkody do nadania skardze
biegu (por. postanowienie SN z 15 marca 2007 r., II CZ 15/07, niepubl.).
4
Przejawem zbytniego rygoryzmu byłoby uznanie skargi za niedopuszczalną
jedynie wówczas, gdyby zakres zaskarżanie odnosił się do całości rozstrzygnięcia,
czyli zachodziłaby tożsamość między zakresem zaskarżenia, a wartością
przedmiotu sporu (zaskarżenia). Jednakże w rozpoznawanej sprawie powyższa
zgodność nie zachodzi. Nie ma tożsamości między zakresem zaskarżenia
orzeczenia, a wartością przedmiotu zaskarżenia, co sprawia, że ustalenie
rzeczywistego zakresu zaskarżenia nie jest oczywiste i nie może podlegać ocenie
sądu. Innymi słowy ograniczenie się przez skarżącego do wskazania wartości
przedmiotu zaskarżenia, wówczas, gdy skarżący podważa jedynie część
rozstrzygnięcia sądu odwoławczego nie jest prawidłowe. Nie pozwala ono na
jednoznaczne stwierdzenie jaki jest rzeczywisty zakres zaskarżenia wyroku skargą
kasacyjną (por. postanowienie SN z 8 lipca 2008 r., III CSK 131/08, niepubl.).
Nie bez znaczenia jest okoliczność, że w sprawie występuje profesjonalny
pełnomocnik. W takiej sytuacji wszelkie elementy konstrukcyjne pisma oraz
zgłaszane w nadzwyczajnym środku zaskarżania wnioski powinny być
jednoznacznie sformułowane i wolne od niejasności, gdyż nie ma podstaw do
przypisywania jego pismom treści wprost w nich nie wyrażonych (por. np.
postanowienia SN z dnia 3 marca 2005 r., II CZ 197/04, niepubl, z dnia 21 listopada
2006 r., III CZ 80/06, niepubl.).
Reasumując, należy uznać, że rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego jest
prawidłowe. Wniesiona w przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna dotknięta była
brakiem konstrukcyjnym, co powodowało konieczność jej odrzucenia bez wzywania
do poprawienia braków pisma.
Z powyższych względów zażalenie zostało oddalone na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jz