Postanowienie

IV CSK 107/09

Powołane przepisy:

  1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43 poz. 296 - art. 25, art. 26, art. 212 § 2, art. 212 § 3, art. 398(6) § 3, art. 519(1) § 2) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 - art. 5, art. 103(5)) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 - art. 21 ust. 1) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163 poz. 1348 - § 6 pkt 7, § 7 ust. 1 pkt 10, art. 13 § 2, art. 13 § 13 ust. 1 pkt 1, art. 391) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 107/09
POSTANOWIENIE
Dnia 3 czerwca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Barbara Myszka
Protokolant Katarzyna Jóskowiak
w sprawie z wniosku J.K.
przy uczestnictwie M.K.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 3 czerwca 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 11 kwietnia 2008 r., sygn. akt [...],
odrzuca skargę kasacyjną i oddala wniosek pełnomocnika
wnioskodawczyni o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w G. postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2008 r., zmieniając
postanowienie Sądu Rejonowego w G., dokonujące podziału majątku wspólnego
wnioskodawczyni i uczestnika postępowania o łącznej wartości 325.625,73 zł,
przyznał na wyłączną własność składniki tego majątku o wartości 304.270 zł
wnioskodawczyni, zaś o wartości 21.355,73 zł (w tym 20 udziałów w Niepublicznym
Zakładzie Opieki Zdrowotnej o łącznej wartości 12.000 zł) – uczestnikowi
postępowania. Jednocześnie Sąd Okręgowy zasądził o wnioskodawczyni na rzecz
uczestnika postępowania kwotę 141.457,13 zł tytułem wyrównania udziałów w
majątku wspólnym.
W skardze kasacyjnej – skierowanej przeciwko rozstrzygnięciu
zasądzającemu kwotę 141.457,13 zł tytułem wyrównania udziałów w majątku
wspólnym oraz określającemu wartość wchodzących w skład tego majątku
20 udziałów w wymienionej Przychodni Lekarskiej – uczestnik postępowania,
powołując się na zarzuty naruszenia art. 212 § 2 i 3 k.p.c. w związku z art. 1035 k.c.
i art. 46 k.r.o., art. 5 k.c. w związku z art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, art. 286 w związku z art. 391 i art. 13 § 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 w związku
z § 6 pkt 7 i § 7 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
(Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c., dopuszczalność kasacyjnej w sprawach
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli wartość ta jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, skarga kasacyjna w tych sprawach jest
niedopuszczalna.
3
Sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności
majątkowej, podobnie jak pozostałe tzw. sprawy działowe (o dział spadku,
o zniesienie współwłasności) skupiają wiele różnorodnych kwestii prawnych oraz
dotyczą zróżnicowanych, często sprzecznych, interesów majątkowych uczestników.
Z natury tych spraw wynika jednak, że interesy poszczególnych uczestników
postępowania ograniczają się – w wymiarze majątkowym – do wysokości udziałów
w poddawanym podziałowi majątku. Z tego względu w orzecznictwie przyjmuje się,
że w wypadku zaskarżania postanowienia co do istoty sprawy, na podstawie
którego sąd dokonał podziału majątku wspólnego (działu spadku, zniesienia
współwłasności) wartość przedmiotu zaskarżenia wyznacza z reguły nie wartość
całego dzielonego majątku, ale wartość konkretnego interesu (roszczenia, żądania)
lub składnika majątkowego, którego środek odwoławczy dotyczy. Oznacza to, że
w wymienionych sprawach wartość przedmiotu zaskarżenia w zasadzie nie może
przekraczać wartości udziału należącego do uczestnika wnoszącego kasację. Tylko
wyjątkowo, gdy uczestnik podważa samą zasadę podziału albo gdy zaskarża
rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy
wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków albo rozliczenia nakładów, wartość
przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02,
OSNC 2004, nr4, poz. 60 oraz z dnia 24 lipca 2008 r. Sąd Najwyższy IV CZ 53/08,
nie publ.).
W razie częściowego zaskarżenia postanowienia o podziale majątku
wspólnego wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość tej części przedmiotu
sprawy, która objęta została zaskarżeniem (zob. uchwałę Sadu Najwyższego z dnia
22 kwietnia 1968 r., III CZP 39/68, OSNCP 1968, nr 11, poz. 183).
Zaskarżonym postanowieniem wartość całego majątku wspólnego
podlegającego podziałowi według równych udziałów określona została na sumę
325.625,73 zł (pkt. I ppkt 1 in fine). Skarżący w tym zakresie nie kwestionował
orzeczenia Sądu drugiej instancji. Podważał jedynie wysokość przyznanej mu
dopłaty (pkt I ppkt 2) wskazując – bez bliższego sprecyzowania – na zaniżenie
wartości objętych podziałem udziałów w Przychodni Lekarskiej (pkt I ppkt 1 lit. b,
pkt I ppkt 2 lit. b tiret 1). W tych okolicznościach wartość przedmiotu zaskarżenia
4
nie może wyrażać się wskazaną przez skarżącego kwotą 153.458 zł, stanowiącą
sumę zasądzonej na jego rzecz dopłaty (141.457,13 zł) oraz przyjętej do podziału
wartości wymienionych udziałów (12.000 zł). Mogłaby ona natomiast wynikać z
różnicy między zasądzoną a oczekiwaną (dochodzoną) dopłatą (zob.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2002 r. II CZ 25/02, nie publ.).
Skarżący wprawdzie różnicy takiej nie wskazał, jednak nie ulega wątpliwości, że –
w świetle nie kwestionowanej wartości całego majątku wspólnego objętego
podziałem, równych udziałów wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w tym
majątku oraz rozmiaru wysokości zasądzonej dopłaty – nie może ona być wyrażona
nawet kwotą stu pięćdziesięciu tysięcy złotych.
Wskazana wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest wiążąca, ani dla sądu
drugiej instancji, ani dla Sądu Najwyższego. Mogą one poddać ją weryfikacji na
podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c. (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 24 maja 2001 r., IV CZ 20/01, niepubl.,
z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01, nie publ. i z dnia 6 listopada 2002 r.,
III CZ 98/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 11).
Mając na uwadze, że ustalona w wyniku tej weryfikacji wartość przedmiotu
zaskarżenia skargą kasacyjną nie przekracza progu określonego w art. 5191
§ 2
k.p.c., Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13