Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 61/09
POSTANOWIENIE
Dnia 6 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. Spółki Jawnej
przeciwko J.P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 listopada 2009 r.,
zażalenia pozwanego na wyrok Sądu Okręgowego w T.
z dnia 19 lutego 2009 r., sygn. akt [..],
1) zmienia zawarte w punkcie II zaskarżonego wyroku
orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego
w ten sposób, że zasądzoną od strony powodowej na
rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego kwotę 300 zł (trzysta) podwyższa do
kwoty 467 zł (czterysta sześćdziesiąt siedem);
2) zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego
kwotę 347 zł (trzysta czterdzieści siedem) tytułem
zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2008 r. Sąd Rejonowy Sąd Grodzki w T.
zasądził od pozwanego J.P. na rzecz powodowej spółki M. Spółka Jawna kwotę
3 660 zł. z ustawowymi odsetkami oraz kwotę 717 zł. tytułem zwrotu kosztów
procesu, oddalając powództwo w pozostałej części. W wyniku apelacji pozwanego
Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z dnia 19 lutego 2009 r. zmienił wyrok Sądu
pierwszej instancji i oddalił powództwo oraz zasądził od strony powodowej na rzecz
pozwanego kwotę 300 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.
Powyższe rozstrzygnięcie o kosztach procesu zostało na wniosek pozwanego
uzupełnione postanowieniem z dnia 19 marca 2009 r. przez zasądzenie od strony
powodowej na rzecz pozwanego kwoty 183 zł. tytułem zwrotu opłaty od apelacji,
a w pozostałej części wniosek pozwanego w tym przedmiocie został oddalony.
Sąd stwierdził, że pozwany występujący z adwokatem wnosił w apelacji
o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, a taki wniosek
nie nadaje się do uwzględnienia w części dotyczącej kosztów zastępstwa
procesowego, bowiem obowiązkiem pełnomocnika było złożenie spisu kosztów lub
powołanie się na odpowiednie unormowania i stawki przewidziane
w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr163, poz.1348 ze zm.-
dalej: „ rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie”).
W zażaleniu z dnia 10 czerwca 2009 r. na postanowienie w przedmiocie
kosztów procesu za II instancję, zawarte w punkcie II wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 19 lutego 2009 r., pozwany wnosił o zmianę tego orzeczenia przez
zasądzenie na jego rzecz od strony powodowej kwoty 650 zł. tytułem zwrotu
kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kwoty 450 zł. kosztów zastępstwa
procesowego. Wnosił też o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego
według norm przepisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego. Zarzucił naruszenie
art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 i § 12 ust.1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za
3
czynności adwokackie przez zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym w stawce niższej niż minimalna i nieuwzględnienie
kwoty 17 zł. uiszczonej przez pozwanego tytułem opłaty skarbowej od
pełnomocnictwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga dopuszczalność zażalenia ze
względu na datę wydania zaskarżonego postanowienia. Nowelizacja kodeksu
postępowania cywilnego dokonana ustawą z dnia 19 marca 2009 r. (Dz. U. Nr 69,
poz. 592), która w art. 3981
§ 1 dodała punkt drugi dopuszczający zażalenie do
Sądu Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu,
które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji, weszła w życie
z dniem 22 maja 2009 r. Nie zawiera ona przepisów przejściowych, zatem
obowiązuje zasada ogólna natychmiastowej skuteczności przepisów procesowych,
wynikająca z art. XV i art. XVI przep. wpr. k.p.c. Z tych przyczyn należy uznać, że
zażalenie wniesione w dniu 10 czerwca 2009 r., po wejściu w życie ustawy
nowelizującej, jest dopuszczalne bez względu na datę wydania zaskarżonego
postanowienia (takie samo stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w postanowieniu
z dnia 9 września 2009 r. V CZ 34/09, nie publ.).
Zażalenie jest uzasadnione. Zgodnie z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1
k.p.c., pozwanemu reprezentowanemu przez adwokata, który wygrał sprawę
w postępowaniu apelacyjnym, należy się zwrot kosztów tego postępowania, do
których zalicza się między innymi wynagrodzenie jednego adwokata, nie wyższe
niż stawki opłat określone w przepisach rozporządzenia w sprawie opłat za
czynności adwokackie oraz poniesione koszty sądowe. Sąd orzeka o zwrocie tych
kosztów, jeżeli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio
poprzedzającej wydanie orzeczenia złoży spis kosztów albo zgłosi wniosek
o przyznanie kosztów według norm przepisanych (art. 109 § 1 k.p.c.). Wniosek
o przyznanie zwrotu kosztów „według norm przepisanych” jest zatem zgodny
z wymaganiem ustawy i wbrew stanowisku Sądu Okręgowego, nie wymaga
doprecyzowania przez wskazanie odpowiednich przepisów rozporządzenia
w sprawie opłat za czynności adwokackie. Uwzględniając taki wniosek Sąd
powinien zastosować określone w art. 109 § 2 k.p.c. zasady orzekania o wysokości
4
przyznanych stronie kosztów procesu, przy uwzględnieniu także regulacji § 2 ust. 1
i 2 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz odpowiednich
stawek wynagrodzenia adwokackiego wskazanych w tym rozporządzeniu.
Zasądzając zwrot wynagrodzenia adwokackiego Sąd nie może przyznać z tego
tytułu kwoty niższej niż wynikająca z zastosowania stawek minimalnych
przewidzianych w rozporządzeniu. Zaskarżone orzeczenie Sądu Okręgowego nie
odpowiada tym zasadom bowiem przyznaje zwrot wynagrodzenia w kwocie niższej
od obowiązujących stawek minimalnych, a także nie uwzględnia poniesionej przez
pozwanego opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł., która, jak
wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 r. III CZP 2/03 (OSNC
2003/12/161), należy do grupy wydatków niezbędnych, do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony, w rozumieniu art. 98 k.p.c., a zatem powinna być
uwzględniona w orzeczeniu o kosztach procesu.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy uwzględniając zażalenie zmienił
odpowiednio zaskarżone postanowienie (art. 39816
w zw. z art. 39410
§ 3 k.p.c.).
Z uwagi na to, że pełnomocnik powoda żądał zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego według norm przepisanych, a w zażaleniu wniósł o zwrot
wynagrodzenia adwokackiego według stawek minimalnych, Sąd Najwyższy
podwyższył zasądzoną z tego tytułu przez Sąd Okręgowy kwotę 300 zł. do kwoty zł.
467 zł. obejmującej 450 zł. wynagrodzenia adwokackiego wyliczonego zgodnie
z § 6 pkt 3 i § 12 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie
oraz kwotę 17 zł. opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Na wniosek zawarty w zażaleniu zasądzono na rzecz pozwanego zwrot
kosztów postępowania zażaleniowego na podstawie art. 98 w zw. z art. 108 § 1,
art. 3941
§ 3 i art. 39821
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., obejmujących wynagrodzenie
adwokata według stawek określonych w § 12 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 3
rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz kwotę 17 zł. opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego do występowania przed Sądem
Najwyższym.