Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 15/10
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie ze skargi Wojciecha J. o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 12 października 2007 r., wydanego w sprawie
z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej „B.”
przeciwko Wojciechowi J.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 14 lipca 2010 r.,
odrzuca skargę i zasądza od skarżącego Wojciecha J. na
rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej „B.” kwotę 300 (trzysta) zł
tytułem kosztów postępowania wywołanego skargą.
Uzasadnienie
2
Pozwany wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego z dnia 12 października 2007 r.
Wyrokiem tym zasądzono od pozwanego na rzecz powodowej Wspólnoty
Mieszkaniowej „B.” kwotę 2.660,20 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu
z tytułu świadczeń, jakie pozwany obowiązany był uiścić na rzecz Wspólnoty w
związku z przysługującą mu własnością dwóch wyodrębnionych lokali
usytuowanych w budynku przy ul D. 3.
Pozwany jest właścicielem lokali użytkowych nr 8 oraz nr 9 w budynku
położonym przy ul. D. 3. Z własnością tych lokali związane jest prawo wieczystego
użytkowania części działki nr 1320/8 oraz udział w prawie własności części i
urządzeń wspólnych powyższego budynku. Wraz z innymi właścicielami lokali
wyodrębnionych w tym obiekcie pozwany tworzy powodową Wspólnotę
Mieszkaniową „B.”, z czym łączy się zobowiązanie do ponoszenia wydatków i
ciężarów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, utrzymaniem
należących do powoda lokali użytkowych oraz kosztów zarządu nieruchomością
wspólną. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego sumę 2.660,20 zł z tytułu zaliczek
na koszty zarządu oraz kosztów utrzymania należących do pozwanego lokali za
okres od stycznia do maja 2005 r. W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wyjaśnił, że
pominął dowód z przesłuchania pozwanego, ponieważ nie stawił się on na
rozprawę w dniu 12 października 2007 r. i nie usprawiedliwił należycie swojej
nieobecności. Przedłożył bowiem jedynie zaświadczenie o jednodniowym pobycie
w szpitalu w dniu 28 września 2007 r. Sąd Rejonowy podjął czynności
sprawdzające i ustalił w rozmowie z lekarzem, który wystawił to zaświadczenie, że
po opuszczeniu szpitala pozwany nie był obłożnie chory i nie było przeciwwskazań
aby stawił się w sądzie.
Pozwany nie zaskarżył wyroku Sadu Rejonowego apelacja i wyrok ten
uprawomocnił się.
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Sądu Rejonowego
pozwany wskazał jako jej podstawy:
3
1) naruszenie przepisów postępowania:
- art. 214 k.p.c., przez nie odroczenie terminu rozprawy wyznaczonej na dzień
12 października 2007 r., z uwagi na stan jego zdrowia oraz leczenie
szpitalne, przez co został pozbawiony prawa do obrony swoich interesów,
- art. 299 k.p.c. przez pominięcie dowodu z przesłuchania stron,
- art. 67 oraz 70 i 379 pkt 2 k.p.c. przez ich nieuwzględnienie i prowadzenie
postępowania pomimo braku zdolności procesowej Wspólnoty
Mieszkaniowej „B.”;
2) naruszenie prawa materialnego:
- art. 45 ust. 1 Konstytucji RP przez pozbawienie pozwanego prawa do
sprawiedliwego rozpoznania jego sprawy przez sąd,
- art. 14 i art. 15 w związku z art. 22 oraz art. 29 ust. 1a ustawy z dnia
24 czerwca 1994 r. o własności lokali oraz w związku z art. 498 k.c. przez
ich niezastosowanie.
Jako przepisy, z którymi zaskarżone orzeczenie jest niezgodne wskazał art.
45 ust. Konstytucji RP, art. 67, art. 70, art. 299 i art. 214 k.p.c., art. 498 k.c. oraz art.
14, art. 15, art. 22 i art. 29 ustawy o własności lokali.
Skarżący wyjaśnił, że na skutek wydania zaskarżonego orzeczenia doznał
szkody, która wyraża się kwotą zasądzonego roszczenia – 2.660,20 zł oraz
kosztów postępowania – 1.752,90 zł. Należności te zostały wyegzekwowane przez
komornika sądowego. Ponadto szkoda obejmuje kwotę nierozliczonych
i niezwróconych zaliczek, które pozwany od początku istnienia Wspólnoty wpłacał
na jej rzecz, a które według jego wyliczeń powinny zostać mu zwrócone, jako
niewykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.
Skarżący stwierdził, że wzruszenie tego wyroku w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe, ponieważ nie przysługiwała od niego skarga
kasacyjna. Jednocześnie wyjaśnił, że nieskorzystanie przez niego z możliwości
zaskarżenia orzeczenia w drodze przysługujących środków prawnych wynikało
z faktu wydania orzeczenia na posiedzeniu sądu, w którym pozwany nie
uczestniczył z powodu przewlekłej choroby i leczenia i o którego odroczenie wnosił,
4
co spowodowało, że nie wiedział o wydaniu kwestionowanego wyroku. Te
okoliczności uzasadniają, w ocenie pozwanego, wniesienie skargi na podstawie art.
4241
§ 2 k.p.c., ponieważ choroba powoda, o której wiedział Sąd Rejonowy,
stanowi o wyjątkowości niniejszego wypadku.
W konkluzji skarżący wniósł o uwzględnienie jego skargi i orzeczenie, że
wyrok Sądu Rejonowego z dnia 12 października 2007 r. jest w całości niezgodny z
prawem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, powinna zawierać szereg elementów konstrukcyjnych.
Należą do nich:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości lub w części,
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie,
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne,
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie
orzeczenia, którego skarga dotyczy,
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę wniesiono stosując
art. 4241
§ 2 – że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie
skargi,
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
Skarga wniesiona przez pozwanego nie czyni zadość tym wszystkim
wymaganiom. Nie zostały bowiem zrealizowane obowiązki przewidziane w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c., to znaczy obowiązek wykazania, że wzruszenie zaskarżonego
orzeczenia w drodze innych środków nie było i nie jest możliwe, oraz że
w rozpatrywanej sprawie zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie
skargi. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 sierpnia 2005 r.
(I CNP 5/05, OSNC 2006/1/17, por. także orzeczenia tego Sądu z dnia 16 grudnia
5
2005 r., I CNP 37/05, nie publ., oraz z dnia 2 kwietnia 2009, IV CNP 96/08, nie
publ.) art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. nakłada na podmiot wnoszący skargę o stwierdzenie
niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem obowiązek wykazania w drodze
odrębnego, wyczerpującego i niebudzącego wątpliwości wywodu prawniczego, że
wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było
i nie jest możliwe. Podmiot wnoszący skargę winien bowiem wykorzystać
wszystkie istniejące narzędzia procesowe i dopiero ich bezskuteczność lub brak
może - w wypadku wystąpienia szkody - uzasadniać odpowiedzialność państwa.
Strona, wnosząc skargę, musi wykazać, iż z wszystkich innych narzędzi skorzystała
lub że są one dla niej - w konkretnej sytuacji - niedostępne. Tymczasem w części
wstępnej skargi znajduje się jedynie stwierdzenie, że pozwanemu nie przysługiwała
skarga kasacyjna. Skarżący nie wyjaśnił natomiast dlaczego nie mógł skorzystać
z wniosku o przywrócenie terminu do zaskarżenia wyroku Sądu Rejonowego, ani
też z jakich przyczyn wyłączone było złożenie skargi o wznowienie postępowania.
Niniejsza skarga wniesiona została od orzeczenia sądu pierwszej instancji,
nie zaskarżonego zwykłym środkiem zaskarżenia (apelacją). W takim wypadku
dopuszczalność skargi wymaga łącznego spełnienia dwóch przesłanek – istnienia
wyjątkowego wypadku oraz występowania kwalifikowanej postaci niezgodności
kwestionowanego orzeczenia z prawem, która wynikać musi z naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego
2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006/6/113, podobne stanowisko wyrażone zostało
w szeregu późniejszych, nie publikowanych orzeczeń). Wystąpienie takiego
wyjątkowego wypadku strona powinna wykazać w skardze, w ramach realizacji
obowiązku przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. Nie spełnia go odwołanie się
do faktu znanej sądowi pierwszej instancji choroby powoda, ani gołosłowne
zakwestionowanie w skardze prawidłowości poglądu tego Sądu, że pozwany nie
usprawiedliwił należycie swojej nieobecności na rozprawie w dniu 12 października
2007 r. Sąd Rejonowy podjął kroki sprawdzające stan zdrowia pozwanego,
przedstawił ich wyniki na rozprawie, a pozwany nie wykazał, aby rzeczywisty stan
jego zdrowia był wtedy inny. Jednak nawet gdyby ten fakt wykazał, nie byłoby to
wystarczające wyjaśnienie, dlaczego nie wykorzystał możliwości złożenia apelacji.
6
Pozwany bowiem nie działał sam w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji,
lecz był reprezentowany przez adwokata, na brak możliwości działania którego się
nie powołuje. Ponadto tak sformułowane uzasadnienie przyczyn wystąpienia
wyjątkowego wypadku nie wypełnia obowiązku wykazania w tym elemencie
konstrukcyjnym skargi, że spełnione zostały ustawowe kryteria kwalifikowanej
niezgodności orzeczenia z prawem, to znaczy, że niezgodność z prawem wynika
z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych
wolności albo praw człowieka i obywatela. Ujęcie rozważań dotyczących
naruszenia przepisów konstytucyjnych w ramach uzasadnienia podstaw skargi nie
stanowi realizacji obowiązku należytego wypełnienia treścią elementu skargi
przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.
W konsekwencji skarga pozwanego nie spełnia ustawowych wymagań
konstrukcyjnych, co uzasadnia jej odrzucenie na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.
Orzeczenie o kosztach postępowania ze skargi uzasadnia art. 42412
w zw.
z art. 39821
, art. 391 § 1, art. 98 § 1 i 3 oraz art. 99 k.p.c. a wysokość tych kosztów
wynika z treści § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163,
poz. 1349 ze zm.).
md