Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 30/10
POSTANOWIENIE
Dnia 21 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa M. K. i Z. K.
przeciwko J. D. i K. D.
o zakaz wykonywania aktów posiadania i nakazanie przywrócenia nieruchomości do
stanu poprzedniego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 lipca 2010 r.,
zażalenia pozwanych na postanowienie o kosztach procesu zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego w N. z dnia 20 kwietnia 2010 r., sygn. akt III Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę w tym zakresie Sądowi
Okręgowemu w N. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 18 lutego 2010 r. Sąd Rejonowy w Z. nakazał pozwanym J. D. i
K. D., aby w terminie siedmiu dni od uprawomocnienia się wyroku usunęli bramę
wjazdową, oznaczoną w opinii biegłego inż. P. B. z dnia 18 maja 2009 r. literami A-C-D,
upoważnił powódki M. K. i Z. K. do zastępczego wykonania tej czynności na koszt
pozwanych, zakazał pozwanym wykonywania jakichkolwiek aktów posiadania na działce
nr 96 objętej księgą wieczystą nr (...) Sądu Rejonowego w Z., oddalił powództwo w
2
pozostałej części i zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódek kwotę 1 526 zł
tytułem zwrotu kosztów procesu.
Wyrok ten zaskarżyła apelacją powódka M. K. Wyrokiem z dnia 20 kwietnia
2010 r. Okręgowy w N. oddalił apelację i nie obciążył powódki M. K. kosztami
postępowania apelacyjnego. Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd
Okręgowy stwierdził, że „o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o
przep. art. 102 k.p.c. (w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.)”.
W zażaleniu na zawarte w wyroku z dnia 20 kwietnia 2010 r. postanowienie o
kosztach procesu pozwani zarzucili Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 102 w związku
z art. 391 § 1 k.p.c. przez odstąpienie od obciążenia powódki kosztami postępowania
apelacyjnego, mimo że w sprawie nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek
pozwalający na zastosowanie tego przepisu. W konkluzji wnieśli o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w
ogóle kosztami, stanowi wyjątek od podstawowej zasady rozstrzygania o kosztach, jaką
jest zasada odpowiedzialności za wynik procesu. W przepisie tym ustawodawca nie
skonkretyzował pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, stąd ich kwalifikacja
należy do sądu, który – uwzględniając całokształt okoliczności danej sprawy – powinien
rozważyć, czy zasady współżycia społecznego przemawiają za zastosowaniem
wyjątkowej regulacji.
Odstępując od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i przyjmując za
podstawę orzeczenia o kosztach art. 102 k.p.c., sąd obowiązany jest wskazać konkretne
okoliczności, przemawiające – w jego ocenie – za uznaniem, że w sprawie zachodzi
szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w tym przepisie. W braku takiego
wskazania kontrola prawidłowości orzeczenia o kosztach procesu jest wyłączona, co z
kolei uzasadnia zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNCP 1974, nr 3, poz. 59 oraz postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r., I CZ 111/09, nie publ., z dnia 15 kwietnia 2010 r.,
II CZ 113/09, niepubl., z dnia 22 kwietnia 2010 r., II CZ 33/10, niepubl. i z dnia 22
kwietnia 2010 r., II CZ 12/10, niepubl.).
3
Sąd Okręgowy nie uczynił zadość wymaganiu wskazania okoliczności, których
wystąpienie uznał za szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.

III CZ 30/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia