Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 52/10
POSTANOWIENIE
Dnia 19 sierpnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa A. A. i C. A.
przeciwko M. W. i P. M.
o zapłatę i ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 19 sierpnia 2010 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 13 stycznia 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 stycznia 2010 r. Sąd Apelacyjny oddalił
wniosek powodów A. A. i C. A. o przywrócenie terminu i odrzucił wniosek o doręczenie
odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 30 września 2009 r. z uzasadnieniem.
Sąd Apelacyjny wskazał, iż we wniosku o przywrócenie terminu powodowie
podnieśli, że zostali zawiadomieni o terminie rozprawy, nie mogli jednak stawić się na
nią z uwagi na zły stan zdrowia i przekraczające ich możliwości finansowe koszty
dojazdu do siedziby Sądu. Ich zdaniem, niezawiniona nieobecność na rozprawie nie
powinna skutkować brakiem możliwości uzyskania pouczenia o przysługującym im
prawie do złożenia w terminie tygodniowym wniosku o uzasadnienie wyroku. W
2
protokole rozprawy zawarto jedynie pouczenie o możliwości wniesienia skargi
kasacyjnej, bez przytoczenia przewidzianych prawem terminów, w tym do złożenia
wniosku o uzasadnienie wyroku. Zdaniem powodów, wobec braku takiego pouczenia,
nie ponoszą oni winy w niezłożeniu w stosownym terminie wniosku o uzasadnienie
wyroku. W ocenie Sądu Apelacyjnego, zgodnie z art. 327 § 1 k.p.c. sąd zobowiązany
jest do udzielenie stronie pouczenia o sposobie i terminie wniesienia środka jedynie w
przypadku jej obecności przy ogłoszeniu wyroku. Wobec braku obecności powodów na
rozprawie, brak było podstaw do udzielenia stosownego pouczenia, co znalazło swój
wyraz również w protokole rozprawy, który nie mógł zawierać czynności niedokonanej.
Ponadto nawet niezawiniona nieobecność na rozprawie nie zwalnia jej z obowiązku
dołożenia należytej staranności o zabezpieczenie swoich interesów w sprawie, choćby
poprzez wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
W zażaleniu na powyższe rozstrzygnięcie powodowie zarzucili naruszenie art.
168 k.p.c. poprzez przyjęcie, że ze swojej winy uchybili oni terminowi do złożenia
wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, co doprowadziło do oddalenia
wniosku o przewrócenie terminu. Wskazali, że niepełnosprawność i zły stan zdrowia
powoda, przyjmowane przez niego w związku z nim leki zaburzające zdolność
koncentracji, stanowiły niezależną od niego przeszkodę w dokonani przez niego
czynności procesowej w termie. Wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia i
przywrócenie powodom terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w i całości i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zagadnienie przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej było już
wielokrotnie przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego. Zgodnie z jednolitą linią
orzecznictwa w tym przedmiocie, brak winy strony w uchybieniu terminu winien być
oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, w sposób uwzględniający
obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o
swoje interesy. Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania
czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które
uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności
świadczące o podjęciu lub nie podjęciu przez stronę działań mających na celu
zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (por. postanowienia z dnia 6 października
3
1998 r. II CKN 8/98, niebubl., z dnia 16 czerwca 2004 r., III CZ 38/04, niepubl.; z dnia
29 kwietnia 2005 r., V CZ 26/05, niepubl.; z dnia 10 stycznia 2007 r., I CZ 108/06,
niepubl., z dnia 15 maja 2007 r., V CZ 33/07, niepubl.). W orzecznictwie podkreśla się
jednocześnie, że w świetle art. 168 § 1 k.p.c. można przyjąć, iż brak winy występuje w
przypadku choroby strony czy jej przedstawiciela. Chodzi jednak o taką chorobę, która
uniemożliwiła podjęcie działania nie tylko osobiście, ale i skorzystania z pomocy innych
osób (por. postanowienie z dnia 12 lipca 2005 r., I CZ 30/05, niepubl.). W
okolicznościach niniejszej sprawy to wymaganie nie zostało spełnione. Powód C. A.,
który w rozpatrywanej sprawie występuje również jako pełnomocnik powódki A. A., cierpi
na schorzenia neurologiczne i przyjmuje leki zaburzające zdolność koncentracji.
Skarżący nie wykazali jednak, iż schorzenia te stanowiły przeszkodę dla skorzystania z
pomocy osób trzecich, choćby przez ustanowienie pełnomocnika czy też o wystąpienie z
wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Mimo choroby powód prowadził
sprawę osobiście od początku postępowania i nie wykazał przekonywająco, że w
okresie, w którym upływał termin do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku
objawy choroby powoda nasiliły się w takim stopniu, który uniemożliwiałby mu podjęcie
stosownych czynności mających na celu zabezpieczenie dotrzymania biegnących
terminów.
Ponadto wskazać należy, że okoliczności dotyczące choroby powoda i związanej
z przyjmowaniem leków braku winy w niedotrzymaniu terminów procesowych, zostały
wyeksponowane przez skarżących dopiero w rozpoznawanym zażaleniu na
postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 13 stycznia 2010 r. W samym wniosku o
przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem,
skarżący nie wskazywali na powyższe okoliczności koncertując się na kwestii
niemożności osobistego stawiennictwa na rozprawie przed Sadem Apelacyjnym i braku
pouczenia o przysługującym im prawie do złożenia w terminie wniosku o uzasadnienie
wyroku.
Z wskazanych względów zażalenie skarżącego podlegało oddaleniu, na
podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.

IV CZ 52/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia