Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 34/10
POSTANOWIENIE
Dnia 16 września 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa E. D. i W. D.
przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie X., Agencji Nieruchomości Rolnych
Oddziałowi Terenowemu w R. i Gminie Ż.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 września 2010 r.,
zażalenia powodów na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 7 kwietnia 2010 r.,
sygn. akt I ACa (…),
1) oddala zażalenie;
2) nie obciąża powodów kosztami postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
powodów od wyroku Sądu Okręgowego w T. z dnia 2 lutego 2010 r., bowiem
powodowie, zwolnieni od kosztów sądowych w całości, reprezentowani przez
pełnomocnika z urzędu, nie uiścili opłaty podstawowej.
W zażaleniu na postanowienie odrzucające apelację powodowie zarzucili
naruszenie art. 14 ust. 2, art. 100 ust. 2 oraz art. 149 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o
kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.; dalej:
2
„u.k.s.c.”), art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 21, poz. 123), oraz art. 1302
§ 3 k.p.c. w zw.
z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 234, poz. 1571). Ponadto powodowie
podnieśli, że jako strona zwolniona w całości od kosztów sądowych byli również
zwolnieni od uiszczenia opłaty stałej. Sprawa została wszczęta w 1994 r., ponadto
znajdowała się już w Sądzie drugiej instancji, gdyż postanowieniem z dnia 16 listopada
2009 r. Sąd Apelacyjny uchylił postanowienie z dnia 24 sierpnia 2009 r. Sądu
Okręgowego w T. o umorzeniu postępowania, w wyniku czego sprawa wróciła do Sądu
pierwszej instancji. Powodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Art. 149 ust. 1 u.k.s.c. nakazuje stosować dotychczasowe przepisy, tj. ustawę z
dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2002
r. Nr 9, poz. 88 ze zm.), do spraw wszczętych przed 2 marca 2006 r., ale jedynie do
czasu zakończenia postępowania w danej instancji. W niniejszej sprawie, wobec daty
postanowienia kończącego postępowanie w pierwszej instancji, które zapadło w dniu 24
sierpnia 2009 r., w postępowaniu apelacyjnym miały zastosowanie przepisy nowej
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (por. uchwałę Sądu Najwyższego z
dnia 24 stycznia 2007 r., III CZP 124/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 91). Zatem z chwilą
ukończenia postępowania w pierwszej instancji powodów obejmowała już – z mocy art.
149 ust. 1 u.k.s.c. – ta właśnie ustawa. W chwili, kiedy sprawa zaczęła się toczyć pod
rządami nowej ustawy została już dokonana jej nowelizacja - ustawą z dnia 14 grudnia
2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r.
Nr 21, poz. 123) - która usunęła m.in. wynikający z art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c.
obowiązek uiszczania opłaty podstawowej przez stronę zwolnioną od kosztów
sądowych. Jednakże dotyczyło to tylko spraw wszczynanych od dnia wejścia w życie
ustawy nowelizującej. Art. 2 tej ustawy nakazywał bowiem stosować do spraw
wszczętych przed tym dniem „przepisy dotychczasowe”, przez które należy rozumieć
przepisy poprzednio obowiązujące, tj. przepisy u.k.s.c. w brzmieniu sprzed wejścia w
życie ustawy ją nowelizującej (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008
r., III CZP 48/08, OSNC 2009, nr 7-8, poz. 102).
Słusznie zatem Sąd Apelacyjny uznał, że z mocy art. 14 ust. 2 u.k.s.c.
na powodach - zwolnionych od kosztów sądowych w całości - ciążył obowiązek
uiszczenia opłaty podstawowej od apelacji. Przepis ten co prawda został uchylony,
3
wspomnianą nowelizacją, która weszła w życie w dniu 10 marca 2007 r., a więc jeszcze
przed zakończeniem w sprawie postępowania w pierwszej instancji, jednakże z mocy
art. 2 tej ustawy, do wniesionej przez wnioskodawcę apelacji stosować należało
dotychczasowe przepisy, a zatem także art. 100 ust. 2 i art. 14 ust. 2 u.k.s.c. w
brzmieniu obowiązującym do dnia 10 marca 2007 r. Obowiązku uiszczenia opłaty
podstawowej od apelacji nie uchylało to, że przed wniesieniem tego środka
odwoławczego postanowieniem z dnia 16 listopada 2009 r., na skutek zażalenia
wniesionego przez powodów, Sąd Apelacyjny uchylił w części postanowienie Sądu
Okręgowego w T. z dnia 24 sierpnia 2009 r. o umorzeniu postępowania.
Zgodnie z art. 1302
§ 3 k.p.c. apelacja wniesiona przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego podlega odrzuceniu bez wzywania o uiszczenie
należnej opłaty, jeżeli podlegała opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej
od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłatą stałą jest także
opłata podstawowa. Wskazany wyżej przepis uzasadniał więc odrzucenie apelacji przez
Sąd Apelacyjny. Wprawdzie również art. 1303
§ 3 k.p.c. został już uchylony, ma on
jednak zastosowanie, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 234,
poz. 1571), do spraw wszczętych przed dniem 1 lipca 2009 r., więc także w
rozpatrywanej sprawy.
Wobec powyższego zażalenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.,
art. 39821
k.p.c. i art. 3941
§ 3 k.p.c.

III CZ 34/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia