Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 96/10
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSA Jan Kremer
Protokolant Izabella Janke
w sprawie z wniosku J. i A. K.
przy uczestnictwie E. E. E. S.A. Spółki Akcyjnej w Atenach Oddziału w Polsce w .
o wpis hipoteki,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 27 października 2010 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczki postępowania od postanowienia Sądu Okręgowego
[…]
z dnia 22 października 2009 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, pozostawiając
temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2009 r. Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg
Wieczystych oddalił wniosek J. i A. małżonków K. o wpis w dziale czwartym księgi
wieczystej KW Nr /.../ hipoteki umownej kaucyjnej w kwocie 91.000 zł na rzecz E.
E. E. S.A. Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce w W. W ocenie Sądu pierwszej
instancji oddział banku zagranicznego utworzony w Polsce działa w imieniu i na
rzecz tego banku i nie posiada osobowości prawej. Takiemu oddziałowi nie
przysługuje ograniczone prawo rzeczowe, jakim jest hipoteka. Istniała więc
przeszkoda do wpisu w rozumieniu art. 6269
k.p.c.
Apelacja od tego orzeczenia wniesiona przez uczestnika postępowania E. E.
E. S.A. Spółka Akcyjna w Atenach Oddział w Polsce została oddalona
postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 22 października 2009 r., który uznał za
prawidłową ocenę prawną Sądu Rejonowego.
Powyższe postanowienie Sądu Okręgowego zostało zaskarżone w całości
skargą kasacyjną przez uczestnika postępowania E. E. E. S.A. Spółka Akcyjna w
Atenach Oddział w Polsce. Skarga została oparta na obu podstawach kasacyjnych
wymienionych w art. 3983
§ 1 k.p.c. W ramach naruszenia prawa materialnego
zarzucono naruszenie art. 48i w zw. z art. 4 pkt 21 ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. Prawo bankowe (t.j. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) oraz art. 4 ust. 1 pkt
18, art. 48j, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 93 ust. 1, art. 95 ust. 1, 2 i 3, art. 40a ust. 1 pkt 1
w zw. z art. 48k ust. 2 Prawa bankowego poprzez niezastosowanie art. 48i w zw.
z art. 4 ust. 1 pkt 21 Prawa bankowego przy ocenie prawidłowości oznaczenia
uczestnika postępowania: „E. E. E. S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce” jako
wierzyciela hipotecznego i nieuwzględnienie zawartej w tym przepisie regulacji,
zgodnie z którą instytucja kredytowa w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 Prawa
bankowego, jaką jest E. E. E. S.A. w Atenach posiadająca zarejestrowany zgodnie
z prawem polskim oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może prowadzić
działalność w zakresie Prawa bankowego wyłącznie poprzez ten oddział, a w
konsekwencji nie może takiej działalności prowadzić na terytorium Rzeczypospolitej
3
Polskiej pod własną firmą (tj. E. E. E. S.A. w Atenach), a wyłącznie pod firmą której
brzmienie odpowiada dyspozycji art. 40a ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 48k ust. 2 Prawa
bankowego, tj. pod firmą E. E. E. S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce. Ponadto,
zarzucono niewłaściwą interpretację art. 4 ust. 1 pkt 18 Prawa bankowego poprzez
wadliwe przyjęcie, że oznaczenie we wniosku o wpis hipoteki jako wierzyciela
hipotecznego uczestnika postępowania pod firmą E. E. E. S.A. Spółka Akcyjna
Oddział w Polsce oznacza, że wskazanym wierzycielem hipotecznym jest oddział
instytucji kredytowej jako odrębny od samej instytucji kredytowej podmiot prawny,
nie zaś sama instytucja kredytowa.
W ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania mogących mieć
istotny wpływ na wynik sprawy zarzucono naruszenie:
- art. 6268
§ 1 i 2 w zw. z art. 13 § 2, art. 382, art. 233 § 1, art. 386 § 4 i art.
391 § 1 k.p.c. polegające na błędnym ustaleniu, wbrew treści odpisu
uczestnika z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego,
że uczestnik jest oddziałem banku zagranicznego, a nie oddziałem instytucji
kredytowej, co doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy;
- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1, art. 13 § 2 i art. 391 § 1 k.p.c.
polegające na niewłaściwym zastosowaniu i nie wskazaniu w uzasadnieniu
zaskarżonego postanowienia podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia.
Uczestnik postępowania wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Za bezzasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 6268
§ 1 k.p.c., według
którego wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba
że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Jak wyjaśnił to Sąd
Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 grudnia 2009 r., I CSK 132/09 (Lex nr 590204)
oznacza to, że sąd nie może dokonywać wpisu z urzędu, jak również nie może
wyjść poza granice wniosku. Nie przekroczył tych granic Sąd Okręgowy, który –
jako Sąd drugiej instancji - oddalił apelację w sprawie zainicjowanej stosownym
wnioskiem J. i A. małżonków K. o wpis hipoteki w księdze wieczystej KW Nr /.../
prowadzonej przez Sąd Rejonowy, zawartym w akcie notarialnym zawierającym
4
umowę sprzedaży nieruchomości. W tych granicach Sąd Okręgowy był uprawniony
do badania i oceny zdolności prawnej podmiotu na rzecz którego miał nastąpić wpis
hipoteki.
Zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawy skargi kasacyjnej nie mogą stanowić
zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów. Wprawdzie z regulacji tej
nie wynika wprost, naruszenie jakich przepisów nie można zarzucać w skardze
kasacyjnej, to nie ulega wątpliwości, że dotyczy to art. 233 § 1 k.p.c., który określa
zasady oceny dowodów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września
2005 r., III CSK 13/05, OSNC z 2006 r., Nr 4, poz. 76 oraz wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 8 maja 2008 r., V CSK 579/07, Lex nr 393889, z dnia
6 listopada 2009 r., III UK 43/09, Lex nr 560873, z dnia 18 lutego 2010 r., III SK
24/09, Lex nr 578155, z dnia 8 marca 2010 r., II PK 260/09, Lex nr 590229).
W ramach postępowania kasacyjnego możliwe jest natomiast badanie naruszeń
innych przepisów prawa procesowego, które mogły mieć wpływ zarówno na ocenę
dowodów, jak również dokonane w sprawie ustalenia faktyczne. W szczególności
zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji zobowiązany jest do orzekania na
podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz
w postępowaniu apelacyjnym. Do apelacji został załączony odpis Krajowego
Rejestru Sądowego z Rejestru Przedsiębiorców dotyczący uczestnika
postępowania. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie
odniósł się do tego, czy dowód ten mógł być przeprowadzony na tym etapie
postępowania, w szczególności ze względu na ograniczenia wynikające z art. 6268
§ 2 k.p.c., według którego rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść
i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
Przepis ten określa kognicję zarówno sądu pierwszej, jak i drugiej instancji
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 czerwca 2008 r., V CSK 17/08,
Lex nr 602333, z dnia 30 września 2008 r., II CSK 154/08, Lex nr 548806, z dnia 26
lutego 2009 r., IV CSK 471/08, Lex nr 583892). Uwzględniając powyższe za
uzasadniony należy uznać zarzut naruszenia art. 6268
§ 2 w zw. z art. 382 oraz art.
328 § 1 w zw. z art. 13 § 2 i 391 § 1 k.p.c. w zakresie, w jakim Sąd Okręgowy bez
odniesienia się do powyższych kwestii i wskazania odpowiedniego dowodu dokonał
ustalenia statusu prawnego oddziału, na rzecz którego miał nastąpić wpis hipoteki,
5
przyjmując, że dotyczy to oddziału banku zagranicznego, a nie – jak podnosi
się w skardze kasacyjnej – instytucji kredytowej. Należy mieć na uwadze,
że pojęcia „banku zagranicznego” oraz „instytucji kredytowej” nie są tożsame.
Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 pkt 2 Prawa bankowego pojęcie „bank zagraniczny”
oznacza bank mający siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, na terytorium
państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, natomiast, zgodnie z art. 4 ust.
1 pkt 17 Prawa bankowego pojęcie „instytucja kredytowa” oznacza podmiot mający
swoją siedzibę za granicą Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium jednego z państw
członkowskich Unii Europejskiej, prowadzący we własnym imieniu i na własny
rachunek, na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych, działalność
polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod
jakimkolwiek tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów lub wydawaniu pieniądza
elektronicznego. Odpowiednio w art. 4 ust. 1 pkt 20 oraz pkt 18 Prawa bankowego
określono pojęcia „oddziału banku zagranicznego” oraz „oddziału instytucji
kredytowej”.
Brak prawidłowego ustalenia okoliczności, czy wniosek o wpis hipoteki
dotyczył oddziału banku zagranicznego, czy instytucji kredytowej, nie ma jednak
większego znaczenia dla rozstrzygnięcia zasadniczego zagadnienia skargi
kasacyjnej, a mianowicie czy wpis hipoteki może nastąpić, jeżeli w oświadczeniu
o ustanowieniu hipoteki na rzecz wierzyciela, będącego bankiem zagranicznym
albo instytucją kredytową, wymieniono obok nazwy tego podmiotu także jego
oddział. Do obu podmiotów mają bowiem zastosowanie, według przepisów Prawa
bankowego, te same przepisy. Dalsze rozważania należy poprzedzić uwagą,
że z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia nie wynika jasno przyczyna
oddalenia apelacji uczestnika postępowania, a mianowicie czy był nią fakt,
że w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki obok nazwy wierzyciela hipotecznego
dodano określenie „oddział w Polsce” – co miało świadczyć, że ograniczone prawo
rzeczowe zostało ustanowione na rzecz podmiotu nie posiadającego osobowości
prawnej - czy też jedynie dlatego, że posłużono się niewłaściwym, sprzecznym
z przepisami prawa określeniem wierzyciela.
Zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) przedsiębiorcą
6
zagranicznym jest osoba zagraniczna wykonującą działalność gospodarczą za
granicą. Według art. 2 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, osobą zagraniczną jest osoba prawna
z siedzibą za granicą. Art. 85 ust. 1 ustawy przewiduje, że przedsiębiorcy
zagraniczni mogą, dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. Według art. 88 ustawy przedsiębiorca zagraniczny może
rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru
przedsiębiorców. Art. 89 pkt 1 tej ustawy przewiduje, że niezależnie od obowiązków
określonych w przepisach o Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorca
zagraniczny jest obowiązany podać imię i nazwisko oraz adres na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania
przedsiębiorcy zagranicznego. Ponadto, według art. 90 pkt 1 ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej, przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest
obowiązany używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy
zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej
przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów „oddział w Polsce”.
Przepisy prawa bankowego zawierają przepisy szczególne wobec wyżej
przedstawionych regulacji dotyczących wszystkich przedsiębiorców zagranicznych,
którzy prowadzą działalność gospodarczą w formie oddziałów z siedzibą na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przewidują one możliwość prowadzenia
działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez instytucje kredytowe oraz
banki zagraniczne. Według art. 48i Prawa bankowego instytucja kredytowa może
prowadzić działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez oddział lub
w ramach działalności transgranicznej. Tworzenie oddziałów przez banki
zagraniczne przewiduje natomiast art. 40 Prawa bankowego. Do oddziałów banku
zagranicznego działającego na terenie Rzeczypospolitej mają zastosowania
przepisy prawa polskiego (art. 41 Prawa bankowego). Instytucja kredytowa –
jak stanowi art. 48j Prawa bankowego – może wykonywać na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej czynności określone w art. 5 ust. 1 i 2 (tj. czynności
bankowe, w tym udzielanie kredytów) w zakresie wynikającym z zezwolenia
udzielonego przez właściwe władze nadzorcze państwa macierzystego. Według art.
48k ust. 1 Prawa bankowego do działalności instytucji kredytowych na terytorium
7
Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się przepisy prawa polskiego, z zastrzeżeniem
ust. 2 i 3. Z uwagi na zarzuty zawarte w skardze kasacyjnej istotne znaczenie ma
art. 48k ust. 2 Prawa bankowego według którego, do oddziałów instytucji
kredytowych stosuje się odpowiednio m.in. art. 1-11 oraz art. 40a ust. 1, art. 80-98
Prawa bankowego. Według art. 40a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego oddział banku
zagranicznego – odpowiednio więc także oddział instytucji kredytowej – jest
obowiązany używać firmy banku zagranicznego w języku państwa jego siedziby
wraz z przetłumaczeniem na język polski określeniem formy prawnej banku oraz
dodaniem wyrazów „oddział w Polsce”.
Art. 93 ust. 1 Prawa bankowego zezwala bankowi, odpowiednio więc także
oddziałowi instytucji kredytowej, żądania zabezpieczenia przewidzianego
w Kodeksie cywilnym i prawie wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie
krajowym i zagranicznym. Natomiast art. 95 dotyczy problematyki bankowego tytułu
egzekucyjnego, jego mocy dowodowej i podstawy wpisu hipoteki do księgi
wieczystej na nieruchomości stanowiącej własność dłużnika banku lub innej osoby
ustanawiającej hipotekę na rzecz banku w celu zabezpieczenia wierzytelności
dłużnika banku.
Z powyższych przepisów wynika, że instytucja kredytowa, jak również bank
zagraniczny, może w ramach prowadzenia działalności na terytorium
Rzeczypospolitej dokonywać m.in. czynności bankowych, w tym udzielać kredytów,
poprzez swój oddział mający siedzibę w Rzeczypospolitej. W takim przypadku
obowiązkiem instytucji kredytowej (banku zagranicznego) jest używanie podczas
tych czynności oznaczenia tych podmiotów zgodnie z wymogami określonymi w art.
40a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego. Użycie takiego oznaczenia nie oznacza,
że stroną czynności bankowej jest oddział banku zagranicznego, czy instytucji
kredytowej, traktowany jako samodzielny podmiot prawny.
Oddziały instytucji kredytowej oraz banku zagranicznego, podobnie jak
odziały innych osób prawnych, nie posiadają osobowości prawnej,
a w konsekwencji nie mają zdolności prawnej, wobec czego nie mogą być
podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych (por. uzasadnienia: wyroku Sądu
Najwyższego z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1279/00, niepubl., wyroku Sądu
8
Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 502/03, Lex nr 188494 oraz
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2007 r., II CSK 25/07, OSNC
z 2008 r. Nr 5, poz. 52). Zdolność prawną, według przepisów Kodeksu cywilnego,
posiadają jedynie osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, które
nie posiadają osobowości prawnej, ale którym przepisy szczególne
przyznają zdolność prawną (art. 331
§ 1 k.c.). Nie jest taką jednostką oddział
przedsiębiorcy będącego osobą prawną, w tym instytucji kredytowej czy banku
zagranicznego, który stanowi jedynie wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie
(poprzez wyodrębnienie składników majątkowych, własny personel pracowniczy
i kierownictwo) część działalności gospodarczej, wykonywanej przez
przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania
tej działalności. Te cechy oddziału podkreślają przepisy art. 4 ust. 1 pkt 18 i 20
Prawa bankowego, według których oddziały stanowią jednostkę organizacyjną
instytucji kredytowej albo banku zagranicznego wykonujące w imieniu i na rzecz
tych właśnie podmiotów czynności. Zarówno czynności bankowe, czy szerzej
czynności prawne dokonywane w ramach tych oddziałów powodują skutki prawne
bezpośrednio na rzecz banku zagranicznego albo instytucji kredytowej. Niekiedy
oddział przedsiębiorcy jest bezpośrednim adresatem normy prawnej np.
w przepisach regulujących rachunkowość (por. art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29
września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.),
art. 90 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, art. 40a ust. 1 pkt 2
Prawa bankowego). Nie oznacza to jednak upodmiotowienia w sensie
cywilnoprawnym takiego oddziału. Oddziały osób prawnych nie posiadają także
zdolności sądowej, o czym przesądza art. 64 k.p.c. (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 11 marca 1994 r., III CZP 21/94, OSNCP 1994, nr 11, poz.
203, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., IV CK 183/03,
Lex nr 530709). Zdolność sądowa przysługuje tylko osobom fizycznym, osobom
prawnym oraz jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 331
§ 1 k.c.
Powołany już wcześniej art. 40a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego, wobec
banku zagranicznego, oraz ten sam przepis w zw. z art. 48k ust. 2 Prawa
bankowego, wobec instytucji kredytowej, nakazują, aby oddział banku
zagranicznego (instytucji kredytowej) używał firmy banku zagranicznego w języku
9
państwa jego siedziby wraz z przetłumaczonym na język polski określeniem formy
prawnej banku oraz dodaniem wyrazów „oddział w Polsce”. Posłużeniem się takim
oznaczeniem podczas czynności bankowej oznacza, że tak określony podmiot
dokonuje tych czynności w imieniu i na rzecz banku zagranicznego albo instytucji
kredytowej. Powyższe wynika wprost z przepisów art. 4 ust. 1 pkt 18 i 20 Prawa
bankowego. Podobnie należy ocenić sytuację, gdy określenie oddziału banku
zagranicznego, czy instytucji kredytowej, prowadzących działalność na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej poprzez oddział, jest użyte w innej czynności prawnej np.
w oświadczeniu innego podmiotu o ustanowieniu hipoteki na rzecz banku
zagranicznego lub instytucji kredytowej. Ograniczone prawo rzeczowe, w tym
hipoteka może przysługiwać jedynie podmiotowi mającemu zdolność prawną,
a więc bankowi zagranicznemu albo instytucji kredytowej, a nie oddziałowi tych
podmiotów, jako ich jednostki organizacyjnej. Dodanie jednak dla określenia
wierzyciela hipotecznego - będącego bankiem zagranicznym albo instytucją
kredytową – obok jego firmy także oznaczenia oddziału w Polsce, zgodnie z art.
40a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego, nie oznacza, że ograniczone prawo rzeczowe
w postaci hipoteki jest ustanawiane na rzecz oddziału, a nie tego wierzyciela.
Używanych przy czynnościach prawnych pojęć nie można bowiem interpretować
w oderwaniu od obowiązujących przepisów ustawowych, które jednoznacznie
określają status prawny oddziału banku zagranicznego albo instytucji kredytowej.
Ponadto, przedstawiona przykładowo czynność prawna, polegająca na
ustanowieniu hipoteki na rzecz banku zagranicznego albo instytucji kredytowej,
musi odpowiednio korelować z czynnościami bankowymi - z których wynika
podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność banku zagranicznego albo
instytucji kredytowej - w których oddział banku zagranicznego albo instytucji
kredytowej jest zobowiązany posługiwać się oznaczeniem zgodnym z art. 40a ust.
1 pkt 1 Prawa bankowego.
Taka wykładnia znajduje dodatkowe wzmocnienie w treści przepisu § 46 ust.
1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r.
w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. Nr 102,
poz. 1122 ze zm.), który nakazuje wpisywanie w dziale IV księgi wieczystej, w łamie
4 oznaczonym „hipoteka” wierzyciela, na rzecz którego ustanowiono hipotekę.
10
W przypadku banku – bez określenia jego rodzaju – przewiduje wpisanie jego firmy
i określenie oddziału. Taki wpis w księdze wieczystej oznacza, że prawo rzeczowe
przysługuje bankowi, a nie jego oddziałowi. Dokonanie wpisu tej treści – przy
uwzględnieniu art. 6268
§ 1 i 2 k.p.c - jest możliwe jedynie wówczas, gdy
z dokumentu stanowiącego podstawę wpisu hipoteki oraz treści wniosku
o dokonanie wpisu hipoteki wynika okoliczność, że ograniczone prawo rzeczowe
jest ustanawiane na rzecz banku z określeniem jego oddziału. Nie ma podstaw, aby
inaczej wpisywać do księgi wieczystej wierzyciela hipotecznego, będącego
bankiem zagranicznym albo instytucją kredytową, działającego na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej za pomocą oddziału. Oczywiście, dokonanie takiego
wpisu będzie możliwe jedynie wówczas, gdy oznaczenie wierzyciela będzie zgodne
z normą zawartą w art. 40a ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego. Dokonując takiej
wykładni należy mieć także świadomość, że wprawdzie oddział osoby prawnej nie
ma zdolności prawnej według przepisów prawa cywilnego, ale inne przepisy prawa
– jak to wcześniej zasygnalizowano - wiążą z wyodrębnionym oddziałem
przedsiębiorcy pewne konsekwencje prawne. Z tego względu istotna jest niekiedy
informacja, że prawo rzeczowe przysługujące bankowi – odpowiednio bankowi
zagranicznemu, czy instytucji kredytowej - jest związane z określonym jego
oddziałem. W konsekwencji księga wieczysta jako rejestr publiczny zawiera także
dane, które nie mają znaczenia według norm prawa cywilnego dla określenia
podmiotu, któremu to prawo przysługuje, ale mają znaczenie z punktu widzenia
norm administracyjnoprawnych. Przekonuje o tym nie tylko § 46 wymienionego
rozporządzenia, ale także § 41 ust. 4, który nakazuje uprawnionych z tytułu
własności, prawa użytkowania wieczystego i innych wymienionych tam praw
określać także przy użyciu numerów identyfikacyjnych PESEL lub REGON.
Uwzględniając powyższe nie można skutecznie odeprzeć także
podniesionych w skardze zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego.
Ponieważ skarga kasacyjna została oparta na uzasadnionych podstawach Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylił
zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art.
108 § 2 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.
11
jz