Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 149/10
POSTANOWIENIE
Dnia 16 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa R. O.
przeciwko P. P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 grudnia 2010 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w W. z dnia 13 września
2010 r., sygn. akt V Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej zażalenie (pkt 2) i
przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2010 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił apelację
pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca 2009 r., stwierdzając,
że pozwany – pomimo doręczenia mu w dniu 14 lipca 2010 r. wezwania do oznaczenia
wartości przedmiotu zaskarżenia w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia
apelacji – nie usunął tego braku w wyznaczonym terminie (art. 373 w związku z art. 370
k.p.c.).
2
W dniu 26 sierpnia 2010 r. do Sądu Okręgowego wpłynął wniosek pozwanego o
przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010
r. i o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca 2009 r.
oraz zażalenie na wymienione postanowienie. Pozwany twierdził, że nie otrzymał
wezwania do usunięcia braków apelacji ani zawiadomienia o rozprawie przed Sądem
Okręgowym w dniu 10 sierpnia 2010 r., a o wydaniu postanowienia odrzucającego
apelację dowiedział się od swojego pełnomocnika, który w dniu 19 sierpnia 2010 r.
ustalił w Sądzie Rejonowym, że akta sprawy zostały przesłane do Sądu Okręgowego, a
następnie w Sądzie Okręgowym, że w dniu 10 sierpnia 2010 r. zapadło postanowienie o
odrzuceniu apelacji.
Postanowieniem z dnia 13 września 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił wnioski o
przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010
r. oraz o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca
2009 r. i odrzucił zażalenie pozwanego na wymienione postanowienie. Sąd Okręgowy
stwierdził, że wniosek o przywrócenie terminu jest nieuzasadniony, gdyż pozwany w
żaden sposób nie uprawdopodobnił, że nie otrzymał zawiadomienia z poczty o terminie
posiedzenia. Z akt sprawy wynika natomiast, że zawiadomienie o terminie posiedzenia
w dniu 10 sierpnia 2010 r. zostało przesłane pozwanemu na prawidłowy adres, a
następnie – wskutek niepodjęcia go pomimo dwukrotnego awizowania – zwrócone
nadawcy. W tej sytuacji zażalenie pozwanego, jako wniesione po upływie przepisanego
terminu, ulegało odrzuceniu, a wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku – oddaleniu
jako bezprzedmiotowy ( art. 168 § 1, art. 172, art. 370 w związku z art. 397 § 2 i 391 § 1
k.p.c.).
W zażaleniu na ostatnie postanowienie pozwany wniósł o jego uchylenie w części
odrzucającej zażalenie i o przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania, a ponadto o rozpoznanie zaskarżonego postanowienia także w części
oddalającej wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie
z dnia 10 sierpnia 2010 r. oraz oddalającej wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku
Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca 2009 r. Żalący zarzucił Sądowi naruszenie
art. 169 § 2 w związku z art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że nie uprawdopodobnił
okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie terminu. Podniósł, że w okresie,
w którym rzekomo poczta awizowała przesyłkę sądową z zawiadomieniem o rozprawie
apelacyjnej i wezwaniem do usunięcia braku formalnego apelacji, w skrzynce pocztowej
przypisanej do jego lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym nie było żadnego
3
zawiadomienia o nadejściu spornej przesyłki i jej pozostawieniu w urzędzie pocztowym.
Dodał, że w okresie od czerwca do sierpnia 2010 r. nie wyjeżdżał poza miejsce
zamieszkania, regularnie sprawdzał zawartość skrzynki pocztowej i odbierał otrzymane
przesyłki m.in. z Prokuratury Rejonowej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
U podstaw postanowień o odrzuceniu zażalenia i oddaleniu wniosku o
wstrzymanie wykonania wyroku legło stanowisko Sądu Okręgowego, że pozwany nie
uprawdopodobnił okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie terminu do
wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 10 sierpnia 2010 r. odrzucające jego
apelację od wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 23 czerwca 2009 r. Innymi słowy,
Sąd Okręgowy uznał, że pozwany nie uprawdopodobnił, iż nie wniósł zażalenia w
terminie bez swojej winy. Podstawę takiej oceny stanowiło natomiast przekonanie, że
zawiadomienie o rozprawie apelacyjnej w dniu 10 sierpnia 2010 r. z równoczesnym
wezwaniem do usunięcia braku apelacji zostało pozwanemu doręczone prawidłowo.
Poza sporem pozostawała okoliczność, że przesyłka sądowa, zawierająca
wezwanie do usunięcia braku formalnego apelacji przez oznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia oraz zawiadomienie o terminie rozprawy przed Sądem
Okręgowym wyznaczonym na dzień 10 sierpnia 2010 r., została pozwanemu doręczona
w sposób określony w art. 139 § 1 k.p.c. Przesyłka ta została zwrócona Sądowi
Okręgowemu z adnotacją urzędu pocztowego o jej awizowaniu w dniach 29 czerwca i 7
lipca 2010 r.
Art. 139 § 1 k.p.c. pozwala na uznanie przesyłki sądowej za doręczoną, mimo że
odbiorca jej nie otrzymał. Za uzasadniony trzeba zatem uznać postulat rygorystycznego
przestrzegania wymagań określonych w powołanym przepisie oraz w przepisach
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, wydanego na podstawie delegacji zawartej w
art. 131 § 2 k.p.c. Naruszenie tych wymagań przez doręczyciela czyni bowiem
doręczenie nieskutecznym. Datą doręczenia przesyłki – w sposób określony w art. 139 §
1 k.p.c. – jest data, w której upłynął termin do odbioru złożonej przesyłki w oddawczej
placówce pocztowej, jeżeli przed upływem tego terminu adresat nie zgłosił się po jej
odbiór (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2000 r., V CKN 1159/00,
OSNC 2001, nr 1, poz. 12).
We wniosku o przywrócenie terminu żalący zaprzeczył, by listonosz pozostawił w
jego skrzynce pocztowej zawiadomienie, o którym mowa w art. 139 § 1 k.p.c. i w § 8
obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca
4
1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w
postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 62, poz. 697 ze zm.). W celu uprawdopodobnienia
twierdzeń o braku awizowania spornej przesyłki dołączył do wniosku pisemne
oświadczenia z dnia 25 sierpnia 2010 r. złożone przez siebie oraz przez żonę J. P.,
kserokopię przesyłki z Prokuratury Rejonowej z odręczną adnotacją o doręczeniu w dniu
7 lipca 2010 r. oraz przesyłki E.(…) awizowanej w dniach 12 i 19 lipca 2010 r., a
ponadto zgłosił wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka żony J. P. oraz
zaoferował dowód z własnych zeznań. Twierdzenia przytoczone we wniosku dotyczyły
braku awizowania spornej przesyłki, a więc okoliczności o charakterze negatywnym,
będącej przy tym koniecznym warunkiem skuteczności doręczenia w sposób
przewidziany w art. 139 § 1 k.p.c. Rozważenie tych okoliczności było zatem
obowiązkiem Sądu Okręgowego.
Zgodnie z art. 169 § 2 k.p.c., w piśmie z wnioskiem o przywrócenie terminu
należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Ocena, czy
uprawdopodobnienie takie nastąpiło należy do sądu, który nie jest związany
twierdzeniami wniosku. Istota uprawdopodobnienia sprowadza się natomiast do
przekonania sądu przynajmniej o prawdopodobieństwie zaistnienia faktów, na które
powołuje się strona domagająca się przywrócenia terminu. Jeżeli twierdzenia strony są
niewystarczające, sąd władny jest zbadać podstawę wniosku, z tym że przedmiotem
badania nie jest udowodnienie okoliczności uzasadniających wniosek o przywrócenie
terminu, lecz ich uprawdopodobnienie (zob. postanowienia Sadu Najwyższego z dnia 26
listopada 1996 r., II CKN 23/96, nie publ., z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 91/05,
nie publ., z dnia 19 maja 2006 r., III CZ 28/06, nie publ. i z dnia 5 maja 2009 r., I UO
3/08, nie publ.).
W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie podjął nawet próby rozważenia
okoliczności przytoczonych we wniosku o przywrócenie terminu, które – zdaniem
pozwanego – świadczyły o tym, że nie wniósł w przepisanym terminie zażalenia na
postanowienie Sadu Okręgowego z dnia 10 sierpnia 2010 r. bez swojej winy.
Zaniechanie oceny tych okoliczności uzasadnia podniesiony przez żalącego zarzut
naruszenia art. 169 § 2 k.p.c., a w konsekwencji powoduje konieczność uchylenia
zaskarżonego postanowienia w części odrzucającej zażalenie (pkt 2) i przekazania
sprawy w odnośnym zakresie do ponownego rozpoznania.
5
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze w
związku z art. 394 1
§ 3 oraz art. 108 § 2 w związku z art. 398 21
i art. 394 1
§ 3 k.p.c.
postanowił, jak w sentencji.