V CZ 3/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 3/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Jerzego P. i Marka K.
przeciwko „A.” Spółce z o.o. w O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu
Gospodarczego
z dnia 5 listopada 2010 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie
pozwanej na postanowienie tego Sądu z dnia 1 października 2010 r. o nadaniu
klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Rejonowego i zawartemu w wyroku
wymienionego Sądu Okręgowego postanowieniu co do kosztów zastępstwa
procesowego w instancji odwoławczej.
Powołując się na doktrynę i orzecznictwo, Sąd Okręgowy uznał, że
przewidziane w art. 395 k.p.c. zażalenie co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje jednie na postanowienie sądu pierwszej instancji. Podstawy prawnej do
zaskarżenia wymienionego postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 1 października
2010 r. do Sądu Najwyższego nie stanowi także art. 3941
k.p.c., ponieważ
postanowienie to nie należy do kategorii postanowień kończących postępowanie
w sprawie.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanego zarzucił, że zaskarżone postanowienie
narusza konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności i wyrażoną w art. 6 Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka i Obywatela zasadę rzetelnego procesu. W konkluzji
zażalenia wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kwestia dopuszczalności zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie
sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności nie raz była już przedmiotem
rozważań w orzecznictwie Sąd Najwyższego (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 27 stycznia 2006 r., III CZ 107/05, OSP 2008, nr 6, poz. 70,
z dnia 7 listopada 2006 r., III CZP 77/06, i z dnia 4 października 2007 r., V CZ
54/07, niepubl.) Z treści tych orzeczeń wynika, że Sąd Najwyższy konsekwentnie
przyjmuje, iż wymienione postanowienie jest niezaskarżalne. Motywując odrzucenie
wniesionego na to postanowienie zażalenia, Sąd Najwyższy wskazywał, że zgodnie
z art. 795 § 1 k.p.c. na postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje zażalenie, przy czym podkreślał, iż przepis ten reguluje
dopuszczalność zaskarżenia postanowienia co do nadania klauzuli wykonalności
3
wydanego przez sąd pierwszej instancji, natomiast zaskarżone w sprawach
postanowienia zostały wydawane przez sąd drugiej instancji. Dlatego art. 3941
k.p.c., regulujący kwestię zaskarżania postanowień sądu drugiej instancji,
powinien stanowić podstawę do oceny dopuszczalności zażalenia na
postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności. Opierając się
na tym przepisie, Sąd Najwyższy w wymienionych orzeczeniach stwierdził, że
postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności nie jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie, a tym samym złożone na nie
zażalenie jest niedopuszczalne i podlega odrzuceniu na podstawie art. 373
w związku z art. 39821
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym niniejsze zażalenie podziela stanowisko wyrażone w przytoczonych
orzeczeniach.
Nie podważa tego stanowiska odwołanie się skarżącej do wyroków
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lutego 2010 r., SK 10/09 i z dnia 2 czerwca
2010 r., SK 38/09, w których przepis art. 3941
§ 2 k.p.c. został uznany za niezgody
z określonymi przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim – odpowiednio –
w brzmieniu obowiązującym do dnia 21 maja 2009 r. nie dawał podstaw do
zaskarżenia postanowienia w przedmiocie kosztów zasądzonych po raz pierwszy
przez sąd drugiej instancji oraz nie przewiduje możliwości zaskarżenia
postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego
złożony przed sądem drugiej instancji. Przede wszystkim przytoczone wyroki
Trybunału Konstytucyjnego nie dotyczą postanowienia sądu drugiej instancji co do
nadania klauzuli wykonalności. Ponadto uszło uwagi skarżącej, że z tzw. wyrokami
zakresowymi Trybunału Konstytucyjnego wiąże się budząca kontrowersje kwestia
skutków ich wydania. Podejmując tę kwestię, Sąd Najwyższy przyjął, że
stwierdzenie, iż określony przepis powinien przewidywać możliwość wniesienia
środka odwoławczego – a w zakresie, w jakim tego nie czyni jest niezgodny
z Konstytucją – nie oznacza wprowadzenia do systemu prawa postulowanego
przepisu pozytywnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
27 października 2005 r., I KZP 37/05, OSNKW 2005, nr 11, 109). Dodatkowo
trzeba też dostrzec, że – przy odmiennej koncepcji konieczne byłoby „ustalenie”
konkretnej treści przepisu, a to należy wyłącznie do ustawodawcy. Dlatego,
4
w ocenie Sądu Najwyższego, trudno na podstawie przytoczonych wyroków
Trybunału Konstytucyjnego wprost konstruować dopuszczalność zażalenia na nie
przewidziane w treści przepisu kategorie postanowień (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 12 października 2007 r., IV CZ 28/07., OSNC 2008, nr 2,
poz. 29).
Z przedstawionych powodów zarzuty, że zaskarżone postanowienie zostało
wydane z naruszeniem wskazanych w zażaleniu zasad i przepisów prawa należało
uznać za nieuzasadnione. Zażalenie ulega więc oddaleniu (art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Jerzego P. i Marka K.
przeciwko „A.” Spółce z o.o. w O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu
Gospodarczego
z dnia 5 listopada 2010 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 5 listopada 2010 r. Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie
pozwanej na postanowienie tego Sądu z dnia 1 października 2010 r. o nadaniu
klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Rejonowego i zawartemu w wyroku
wymienionego Sądu Okręgowego postanowieniu co do kosztów zastępstwa
procesowego w instancji odwoławczej.
Powołując się na doktrynę i orzecznictwo, Sąd Okręgowy uznał, że
przewidziane w art. 395 k.p.c. zażalenie co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje jednie na postanowienie sądu pierwszej instancji. Podstawy prawnej do
zaskarżenia wymienionego postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 1 października
2010 r. do Sądu Najwyższego nie stanowi także art. 3941
k.p.c., ponieważ
postanowienie to nie należy do kategorii postanowień kończących postępowanie
w sprawie.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanego zarzucił, że zaskarżone postanowienie
narusza konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności i wyrażoną w art. 6 Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka i Obywatela zasadę rzetelnego procesu. W konkluzji
zażalenia wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kwestia dopuszczalności zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie
sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności nie raz była już przedmiotem
rozważań w orzecznictwie Sąd Najwyższego (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 27 stycznia 2006 r., III CZ 107/05, OSP 2008, nr 6, poz. 70,
z dnia 7 listopada 2006 r., III CZP 77/06, i z dnia 4 października 2007 r., V CZ
54/07, niepubl.) Z treści tych orzeczeń wynika, że Sąd Najwyższy konsekwentnie
przyjmuje, iż wymienione postanowienie jest niezaskarżalne. Motywując odrzucenie
wniesionego na to postanowienie zażalenia, Sąd Najwyższy wskazywał, że zgodnie
z art. 795 § 1 k.p.c. na postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje zażalenie, przy czym podkreślał, iż przepis ten reguluje
dopuszczalność zaskarżenia postanowienia co do nadania klauzuli wykonalności
3
wydanego przez sąd pierwszej instancji, natomiast zaskarżone w sprawach
postanowienia zostały wydawane przez sąd drugiej instancji. Dlatego art. 3941
k.p.c., regulujący kwestię zaskarżania postanowień sądu drugiej instancji,
powinien stanowić podstawę do oceny dopuszczalności zażalenia na
postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności. Opierając się
na tym przepisie, Sąd Najwyższy w wymienionych orzeczeniach stwierdził, że
postanowienie sądu drugiej instancji o nadaniu klauzuli wykonalności nie jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie, a tym samym złożone na nie
zażalenie jest niedopuszczalne i podlega odrzuceniu na podstawie art. 373
w związku z art. 39821
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym niniejsze zażalenie podziela stanowisko wyrażone w przytoczonych
orzeczeniach.
Nie podważa tego stanowiska odwołanie się skarżącej do wyroków
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lutego 2010 r., SK 10/09 i z dnia 2 czerwca
2010 r., SK 38/09, w których przepis art. 3941
§ 2 k.p.c. został uznany za niezgody
z określonymi przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim – odpowiednio –
w brzmieniu obowiązującym do dnia 21 maja 2009 r. nie dawał podstaw do
zaskarżenia postanowienia w przedmiocie kosztów zasądzonych po raz pierwszy
przez sąd drugiej instancji oraz nie przewiduje możliwości zaskarżenia
postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego
złożony przed sądem drugiej instancji. Przede wszystkim przytoczone wyroki
Trybunału Konstytucyjnego nie dotyczą postanowienia sądu drugiej instancji co do
nadania klauzuli wykonalności. Ponadto uszło uwagi skarżącej, że z tzw. wyrokami
zakresowymi Trybunału Konstytucyjnego wiąże się budząca kontrowersje kwestia
skutków ich wydania. Podejmując tę kwestię, Sąd Najwyższy przyjął, że
stwierdzenie, iż określony przepis powinien przewidywać możliwość wniesienia
środka odwoławczego – a w zakresie, w jakim tego nie czyni jest niezgodny
z Konstytucją – nie oznacza wprowadzenia do systemu prawa postulowanego
przepisu pozytywnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
27 października 2005 r., I KZP 37/05, OSNKW 2005, nr 11, 109). Dodatkowo
trzeba też dostrzec, że – przy odmiennej koncepcji konieczne byłoby „ustalenie”
konkretnej treści przepisu, a to należy wyłącznie do ustawodawcy. Dlatego,
4
w ocenie Sądu Najwyższego, trudno na podstawie przytoczonych wyroków
Trybunału Konstytucyjnego wprost konstruować dopuszczalność zażalenia na nie
przewidziane w treści przepisu kategorie postanowień (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 12 października 2007 r., IV CZ 28/07., OSNC 2008, nr 2,
poz. 29).
Z przedstawionych powodów zarzuty, że zaskarżone postanowienie zostało
wydane z naruszeniem wskazanych w zażaleniu zasad i przepisów prawa należało
uznać za nieuzasadnione. Zażalenie ulega więc oddaleniu (art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).