II CZ 35/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 35/11
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa P. T.
przeciwko Gminie Miasto S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 czerwca 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach zawarte w punkcie 3 sentencji wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 18 stycznia 2011 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powoda na rzecz strony
pozwanej kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd drugiej instancji, w wyroku reformatoryjnym z dnia 18 stycznia 2011 r.,
orzekł o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji (pkt 1b sentencji)
oraz o kosztach postępowania odwoławczego (pkt 3 sentencji) na podstawie art. 98
§ 1 i § 3 k.p.c oraz §§ 6 pkt 5 i § 13 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.),
stosując zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Brak podstaw do
odstąpienia od ogólnych uregulowań rozstrzygania o kosztach uzasadnił
powołaniem się na przedmiot sporu, charakter zgłoszonego roszczenia i brak
szczególnych okoliczności, uzasadniających odstąpienie od tych ogólnych
uregulowań.
Powód zaskarżył zażaleniem powyższe postanowienia rozstrzygające
o kosztach postępowania, uznając je za niesłuszne i twierdząc, że wystąpiły
przesłanki zastosowania art. 102 k.p.c., wprowadzającego wyjątek od zasady
odpowiedzialności za wynik sporu. Żalący powołał się na swoją trudną sytuację
majątkową i życiową i wniósł o odstąpienie od obciążania go w całości lub w części
kosztami postępowania przed sądami obu instancji.
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie
w zakresie pkt I b zawartego w sentencji wyroku (k. 380).
Pozwana Gmina w odpowiedzi na zażalenie z dnia 22 lutego 2011 r. wniosła
o oddalenie zażalenia w całości i o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania
zażaleniowego. Wskazała, że postanowieniem z dnia 14 lutego 2011 r.
Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie powoda w zakresie pkt I b wyroku, tj.
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji,
stwierdzając zarazem, że niekorzystna sytuacja ekonomiczna strony nie stanowi
podstawy do zwolnienia jej z mocy art. 102 k.p.c od obowiązku zwrotu kosztów
przeciwnikowi.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ zaskarżone
postanowienie zawarte w pkt 3 sentencji wyroku zapadło zgodnie z obowiązującym
prawem.
Formuła 102 k.p.c zapewnia co prawda Sądowi szeroki luz decyzyjny
w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, ale sposób stosowania tego przepisu
podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej i w zasadzie wymyka się spod kontroli
sprawowanej przez Sąd Najwyższy, chyba że zaskarżone orzeczenie zostało
wydane z rażącym naruszeniem reguł wprowadzonych tym przepisem (por. m.in.
postanowienie SN z dnia 13 października 2010 r., I CZ 100/10, niepubl.;
postanowienie SN z dnia 17 marca 2011 r., IV CZ 129/10, niepubl.).
Sąd drugiej instancji wskazał w uzasadnieniu na przesłanki braku w jego
ocenie podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. poprzez powołanie się na przedmiot
sporu, charakter zgłoszonego roszczenia oraz sytuację obu stron. Regulacja art. 102
k.p.c. jest szczególnym rozwiązaniem wykluczającym stosowanie wszelkich
uogólnień (por. postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CZ 140/10, niepubl.).
Szczególnie uzasadnionymi wypadkami w rozumieniu art. 102 k.p.c. są zdarzenia,
które mogą być związane z samym procesem lub pozostawać poza nim, które
zarazem jednak powodują, że obciążenie kosztami strony przegrywającej proces
byłoby wyjątkowo niesłuszne czy wręcz niesprawiedliwe (postanowienie SN z dnia
23 marca 2011 r., V CZ 120/10, niepubl.).
Sąd drugiej instancji ocenił wskazane w uzasadnieniu orzeczenia
okoliczności, a następnie w ramach przysługującej mu swobodnej oceny
jurysdykcyjnej uznał, że nie uzasadniają one odstąpienia od ogólnych uregulowań
w zakresie orzekania o kosztach procesu.
Zażalenie powoda nie podważa tej oceny.
Wobec powyższego, na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1
i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2
4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa P. T.
przeciwko Gminie Miasto S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 czerwca 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach zawarte w punkcie 3 sentencji wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 18 stycznia 2011 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powoda na rzecz strony
pozwanej kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd drugiej instancji, w wyroku reformatoryjnym z dnia 18 stycznia 2011 r.,
orzekł o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji (pkt 1b sentencji)
oraz o kosztach postępowania odwoławczego (pkt 3 sentencji) na podstawie art. 98
§ 1 i § 3 k.p.c oraz §§ 6 pkt 5 i § 13 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.),
stosując zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Brak podstaw do
odstąpienia od ogólnych uregulowań rozstrzygania o kosztach uzasadnił
powołaniem się na przedmiot sporu, charakter zgłoszonego roszczenia i brak
szczególnych okoliczności, uzasadniających odstąpienie od tych ogólnych
uregulowań.
Powód zaskarżył zażaleniem powyższe postanowienia rozstrzygające
o kosztach postępowania, uznając je za niesłuszne i twierdząc, że wystąpiły
przesłanki zastosowania art. 102 k.p.c., wprowadzającego wyjątek od zasady
odpowiedzialności za wynik sporu. Żalący powołał się na swoją trudną sytuację
majątkową i życiową i wniósł o odstąpienie od obciążania go w całości lub w części
kosztami postępowania przed sądami obu instancji.
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie
w zakresie pkt I b zawartego w sentencji wyroku (k. 380).
Pozwana Gmina w odpowiedzi na zażalenie z dnia 22 lutego 2011 r. wniosła
o oddalenie zażalenia w całości i o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania
zażaleniowego. Wskazała, że postanowieniem z dnia 14 lutego 2011 r.
Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie powoda w zakresie pkt I b wyroku, tj.
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji,
stwierdzając zarazem, że niekorzystna sytuacja ekonomiczna strony nie stanowi
podstawy do zwolnienia jej z mocy art. 102 k.p.c od obowiązku zwrotu kosztów
przeciwnikowi.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ zaskarżone
postanowienie zawarte w pkt 3 sentencji wyroku zapadło zgodnie z obowiązującym
prawem.
Formuła 102 k.p.c zapewnia co prawda Sądowi szeroki luz decyzyjny
w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, ale sposób stosowania tego przepisu
podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej i w zasadzie wymyka się spod kontroli
sprawowanej przez Sąd Najwyższy, chyba że zaskarżone orzeczenie zostało
wydane z rażącym naruszeniem reguł wprowadzonych tym przepisem (por. m.in.
postanowienie SN z dnia 13 października 2010 r., I CZ 100/10, niepubl.;
postanowienie SN z dnia 17 marca 2011 r., IV CZ 129/10, niepubl.).
Sąd drugiej instancji wskazał w uzasadnieniu na przesłanki braku w jego
ocenie podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. poprzez powołanie się na przedmiot
sporu, charakter zgłoszonego roszczenia oraz sytuację obu stron. Regulacja art. 102
k.p.c. jest szczególnym rozwiązaniem wykluczającym stosowanie wszelkich
uogólnień (por. postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CZ 140/10, niepubl.).
Szczególnie uzasadnionymi wypadkami w rozumieniu art. 102 k.p.c. są zdarzenia,
które mogą być związane z samym procesem lub pozostawać poza nim, które
zarazem jednak powodują, że obciążenie kosztami strony przegrywającej proces
byłoby wyjątkowo niesłuszne czy wręcz niesprawiedliwe (postanowienie SN z dnia
23 marca 2011 r., V CZ 120/10, niepubl.).
Sąd drugiej instancji ocenił wskazane w uzasadnieniu orzeczenia
okoliczności, a następnie w ramach przysługującej mu swobodnej oceny
jurysdykcyjnej uznał, że nie uzasadniają one odstąpienia od ogólnych uregulowań
w zakresie orzekania o kosztach procesu.
Zażalenie powoda nie podważa tej oceny.
Wobec powyższego, na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1
i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2
4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).