II CNP 21/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CNP 21/11
POSTANOWIENIE
Dnia 5 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 wrześna 2011 r.
skargi T. O.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 7 kwietnia 2009 r.,
wydanego w sprawie z powództwa T. O.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości przy ulicy M.
[…] w P.
o uchylenie uchwały,
odrzuca skargę i zasądza od wnoszącego skargę T. O. na
rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. […] w
P. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania
Uzasadnienie
2
T. O. wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem wydanego w pierwszej
instancji prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego oddalającego jego powództwo
o uchylenie uchwały nr 5/2006 podjętej przez pozwaną Wspólnotę Mieszkaniową
Nieruchomości w P. przy ul. M.[…]. Uzasadniając brak zaskarżenia wymienionego
wyroku skarżący wskazał, że apelacja wniesiona w terminie ustawowym nie
odniosłaby skutku, ze względu na dotychczasową, niejasną wykładnię przepisów
materialnych, proceduralnych oraz ze względu na ciężką sytuację finansową
skarżącego i brak możliwości znalezienia profesjonalnego pełnomocnika.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze
przysługujących środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Przytoczony przepis
wyraża zasadę, że przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia jest wykorzystanie przez stronę
przysługujących jej środków prawnych. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 4241
§ 2 k.p.c., który w sytuacji, gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych, dopuszczalność skargi uzależnia od kumulatywnego spełnienia dwóch
przesłanek: istnienia wyjątkowego wypadku oraz wystąpienia niezgodności
z prawem o kwalifikowanym charakterze, wynikającej z naruszenia podstawowych
zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka
i obywatela (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP
4/06, OSNC 2006, nr 6, poz. 113).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało wyjaśnione, że wyjątkowe
wypadki, o których mowa w art. 4241
§ 2 k.p.c., odnoszą się także do przyczyn
nieskorzystania przez stronę z przysługujących jej środków zaskarżenia. Przyczyny
te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu obiektywnym, co oznacza, że
chodzi o wyjątkowe okoliczności obiektywnie uniemożliwiające stronie wniesienie
środka zaskarżenia, a nie o okoliczności subiektywne, wynikające z woli lub
zaniedbań strony. Wnosząc skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
3
prawomocnego orzeczenia, strona musi zatem wykazać, że nieskorzystanie przez
nią z przysługującego środka prawnego nastąpiło z wyjątkowych powodów
mających charakter siły wyższej, takich jak ciężka choroba, katastrofa, klęska
żywiołowa czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich, które
obiektywnie rzecz biorąc uniemożliwiły wniesienie środka zaskarżenia (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, z dnia
29 listopada 2006 r., II CNP 85/06, nie publ., i z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP
217/07, OSNC - ZD 2008, nr 4, poz. 114; z dnia 10 sierpnia 2010 r., II CNP 38/10,
nie publ.).
Takie same warunki dopuszczalności skargi określone są w art. 4241
§ 2
k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy –
Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo
upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037).
Przyczyny nieskutecznego wniesienia sprzeciwu od zaskarżonego wyroku
zaocznego nie mieszczą się w kategorii wyjątkowych wypadków, o których mowa
w art. 4241
§ 2 k.p.c. usprawiedliwiających nieskorzystanie przez stronę
z przysługujących jej środków zaskarżenia. Nie zachodzi zatem przewidziana
w tym przepisie niezbędna przesłanka dopuszczalności skargi w postaci
wyjątkowego wypadku usprawiedliwiającego nieskorzystanie z przysługującego
środka zaskarżenia wyroku sądu pierwszej instancji.
Z tych względów Sąd Najwyższy odrzucił skargę na podstawie art. 4248
§ 2
k.p.c. O kosztach postępowania związanych z postępowaniem skargowym Sąd
Najwyższy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art.42412
, art. 39821
,
art. 391 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej prze radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia
25 czerwca 2009 r., III CZP 40/09, OSNC 2010, Nr 2, poz. 26 oraz postanowienie
z dnia 12 maja 2011 r., III CZP 9/11, nie publ.).
POSTANOWIENIE
Dnia 5 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 wrześna 2011 r.
skargi T. O.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 7 kwietnia 2009 r.,
wydanego w sprawie z powództwa T. O.
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości przy ulicy M.
[…] w P.
o uchylenie uchwały,
odrzuca skargę i zasądza od wnoszącego skargę T. O. na
rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości przy ul. M. […] w
P. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania
Uzasadnienie
2
T. O. wniósł o stwierdzenie niezgodności z prawem wydanego w pierwszej
instancji prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego oddalającego jego powództwo
o uchylenie uchwały nr 5/2006 podjętej przez pozwaną Wspólnotę Mieszkaniową
Nieruchomości w P. przy ul. M.[…]. Uzasadniając brak zaskarżenia wymienionego
wyroku skarżący wskazał, że apelacja wniesiona w terminie ustawowym nie
odniosłaby skutku, ze względu na dotychczasową, niejasną wykładnię przepisów
materialnych, proceduralnych oraz ze względu na ciężką sytuację finansową
skarżącego i brak możliwości znalezienia profesjonalnego pełnomocnika.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze
przysługujących środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Przytoczony przepis
wyraża zasadę, że przesłanką dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia jest wykorzystanie przez stronę
przysługujących jej środków prawnych. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 4241
§ 2 k.p.c., który w sytuacji, gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych, dopuszczalność skargi uzależnia od kumulatywnego spełnienia dwóch
przesłanek: istnienia wyjątkowego wypadku oraz wystąpienia niezgodności
z prawem o kwalifikowanym charakterze, wynikającej z naruszenia podstawowych
zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka
i obywatela (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP
4/06, OSNC 2006, nr 6, poz. 113).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało wyjaśnione, że wyjątkowe
wypadki, o których mowa w art. 4241
§ 2 k.p.c., odnoszą się także do przyczyn
nieskorzystania przez stronę z przysługujących jej środków zaskarżenia. Przyczyny
te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu obiektywnym, co oznacza, że
chodzi o wyjątkowe okoliczności obiektywnie uniemożliwiające stronie wniesienie
środka zaskarżenia, a nie o okoliczności subiektywne, wynikające z woli lub
zaniedbań strony. Wnosząc skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
3
prawomocnego orzeczenia, strona musi zatem wykazać, że nieskorzystanie przez
nią z przysługującego środka prawnego nastąpiło z wyjątkowych powodów
mających charakter siły wyższej, takich jak ciężka choroba, katastrofa, klęska
żywiołowa czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich, które
obiektywnie rzecz biorąc uniemożliwiły wniesienie środka zaskarżenia (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, z dnia
29 listopada 2006 r., II CNP 85/06, nie publ., i z dnia 7 lutego 2008 r., IV CNP
217/07, OSNC - ZD 2008, nr 4, poz. 114; z dnia 10 sierpnia 2010 r., II CNP 38/10,
nie publ.).
Takie same warunki dopuszczalności skargi określone są w art. 4241
§ 2
k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy –
Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo
upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037).
Przyczyny nieskutecznego wniesienia sprzeciwu od zaskarżonego wyroku
zaocznego nie mieszczą się w kategorii wyjątkowych wypadków, o których mowa
w art. 4241
§ 2 k.p.c. usprawiedliwiających nieskorzystanie przez stronę
z przysługujących jej środków zaskarżenia. Nie zachodzi zatem przewidziana
w tym przepisie niezbędna przesłanka dopuszczalności skargi w postaci
wyjątkowego wypadku usprawiedliwiającego nieskorzystanie z przysługującego
środka zaskarżenia wyroku sądu pierwszej instancji.
Z tych względów Sąd Najwyższy odrzucił skargę na podstawie art. 4248
§ 2
k.p.c. O kosztach postępowania związanych z postępowaniem skargowym Sąd
Najwyższy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art.42412
, art. 39821
,
art. 391 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej prze radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia
25 czerwca 2009 r., III CZP 40/09, OSNC 2010, Nr 2, poz. 26 oraz postanowienie
z dnia 12 maja 2011 r., III CZP 9/11, nie publ.).