Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 45/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z powództwa D. M.
przeciwko Szkole Podstawowej w L.
o przywrócenie do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy związane z
przeniesieniem w stan nieczynny,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 23 listopada 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w K.
z dnia 17 grudnia 2010 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 120 (sto
dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
prawnego w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 17
grudnia 2010 r., wydanym na skutek apelacji wniesionej przez obie strony
postępowania od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w S. z dnia 14 września
2010 r., zmienił (w całości) zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo
powódki D. M. o przywrócenie jej do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy
2
związane z przeniesieniem jej w stan nieczynny w pozwanej Szkole Podstawowej w
L. oraz oddalił apelację powódki.
Powódka wywiodła skargę kasacyjną od wymienionego wyroku i opierając ją
na podstawie naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 20 ust.1
pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela oraz niewłaściwe
zastosowanie art. 183a
§ 1 k.p. wniosła o uchylenie tego wyroku i orzeczenie co do
istoty sprawy poprzez przywrócenie do pracy w pozwanej Szkole Podstawowej na
poprzednich warunkach pracy i płacy związanych z przeniesieniem w stan
nieczynny, a w razie nieuwzględnienia tego żądania, o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
W skardze kasacyjnej został zawarty wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania
oparty na treści art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. i wskazujący, że skarga kasacyjna jest
oczywiście uzasadniona.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Stosownie do art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną
do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1),
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2), zachodzi nieważność
postępowania (pkt 3) lub skarga jest oczywiście uzasadniona (pkt 4). Wypada
również dodać, iż zgodnie z art. 3984
§ 2 k.p.c., określającym wymogi formalne
skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyjęcie do
rozpoznania i jego uzasadnienie. Należy zatem stwierdzić, że wniosek o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien wskazywać, że zachodzi przynajmniej
jedna z okoliczności wymienionych w powołanym wcześniej art. 3989
§ 1 k.p.c.,
a jego uzasadnienie winno zawierać argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście,
biorąc pod uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba rozpoznania
skargi przez Sąd Najwyższy. Skarga kasacyjna nie jest bowiem (kolejnym)
środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, z uwagi na przeważający w jej
charakterze element interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości
3
stosowania prawa, nie będąc instrumentem weryfikacji trafności ustaleń
faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia.
Jeśli więc wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, poprzez
odwołanie się do art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., jak w rozpoznawanej sprawie, wskazuje
na oczywistą zasadność skargi, to w jego uzasadnieniu powinny znaleźć się
odpowiednie wywody potwierdzające tę okoliczność. Skarga jest bowiem
oczywiście uzasadniona, jeżeli zaskarżone tą skargą orzeczenie zapadło wskutek
oczywistego naruszenia prawa, zaś oczywiste naruszenie prawa powinno być
rozumiane jako widoczna, bez potrzeby dokonywania pogłębionej analizy
jurydycznej, sprzeczność wykładni lub stosowania prawa z jego brzmieniem albo
powszechnie przyjętymi regułami interpretacji (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 26 lutego 2001r., I PKN 15/01, OSNAPiUS 2002, nr 20, poz.
494 oraz z dnia 17 października 2001r., I PKN 157/01, OSNAPiUS 2003, nr 18,
poz. 437), jest możliwe do przyjęcia tylko wówczas, gdy jest ono z góry widoczne
dla każdego prawnika, bez potrzeby głębszej analizy prawniczej, gdy jest zupełnie
pewne i nie może ulegać żadnej wątpliwości, gdy podniesione zarzuty naruszenia
wskazanych przepisów są zasadne prima facie, bez dokonywania głębszej analizy
tekstu tych przepisów i bez doszukiwania się ich znaczenia (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2008r., I UK 11/08, LEX nr 491 538), gdy
orzeczenie jest niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej
wykładni przepisami prawa (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia
1963r, II CZ 3/63, OSPiKA 1963, nr 11, poz. 286). Powołanie się przez autora
skargi kasacyjnej na przesłankę zawartą w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. zobowiązuje go
zatem do przedstawienia wywodu prawnego zmierzającego do wykazania
kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego
polegającej na jego oczywistości, widocznej prima facie, przy wykorzystaniu
podstawowej wiedzy prawniczej, co daje podstawy do uznania skargi za oczywiście
uzasadnioną, tj. podlegającą uwzględnieniu (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 11 grudnia 2009r., II PK 223/09, LEX nr 585777 oraz z dnia
3 lutego 2010r., II PK 304/09, LEX nr 602695). Innymi słowy, jeżeli skarżący
powołuje się na oczywistą zasadność skargi, to powinien zawrzeć w niej wywód
prawny, z którego ta oczywista zasadność będzie wynika. Ma to być przy tym
4
zasadność łatwo dostrzegalna już nawet przy pobieżnej lekturze skargi (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2010r., V CSK 459/09, LEX nr
602638).
Powódka, formułując wniosek o przyjęcie jej skargi kasacyjnej do
rozpoznania i odwołując się do regulacji zawartej w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.,
wskazała, iż Sąd Okręgowy przyjął jako mającą wprost zastosowanie tezę zawartą
w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 r., II PK 392/04, zgodnie z
którą „zmiana planu nauczania może uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy na
podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela z
nauczycielem wykonującym wyłącznie funkcje wychowawcze w świetlicy, jeżeli w
jej wyniku możliwe będzie przydzielenie zajęć wychowawczych w świetlicy
nauczycielom prowadzącym działalność dydaktyczną, a nie mającym pełnego
obciążenia”, jednakże nie zwrócił uwagi na treść uzasadnienia w/w wyroku Sądu
Najwyższego, w szczególności na stwierdzenie, że: „plan nauczania odnosi się
tylko do zajęć edukacyjnych, religii, etyki i dodatkowych zajęć edukacyjnych, co
wynika z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12
lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.
U. Nr 15, poz. 142 ze zm.). Jego zmiana nie mogła zatem uzasadniać zwolnienia
powódki z pracy, gdyż wykonywała ona jedynie funkcje wychowawcze w świetlicy,
co nie jest objęte planem nauczania”. Zdaniem skarżącej w rozpoznawanej sprawie
jest zaś oczywiste, że zmiany organizacyjne nie dotyczyły świetlicy szkoły, a tym
samym „nie było przesłanek, aby powódka, nauczycielka świetlicy, nie mogła
w dalszym ciągu być zatrudniona w w/w świetlicy szkoły jako wychowawca”.
Powódka dodała też, że „sąd drugiej instancji w swoich rozważaniach całkowicie
pominął i nie przeprowadził analizy faktycznej i prawnej w zakresie tej
przeprowadzonej przez sąd pierwszej instancji”. Natomiast sąd ten w uzasadnieniu
swojego wyroku odwołał się do poglądu Sądu Najwyższego zawartego w wyroku
z dnia 12 lipca 2001 r., I PKN 549/00, LexPolonica nr 360742, OSNP 2003, nr 11,
poz. 271). Taki sposób uzasadnienia zaistnienia przesłanki przedsądu, o której
mowa w powołanym wyżej przepisie, z całą pewnością nie mógł wszakże
przekonać Sądu Najwyższego o potrzebie przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania z tej przyczyny, iż jest ona oczywiście uzasadniona. Przede wszystkim
5
bowiem skarżąca, odwołując się do wskazanych we wniosku poglądów judykatury,
przeoczyła tę okoliczność, że sformułowana przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
9 sierpnia 2005 r., II PK 392/04, teza, na którą powołał się sąd drugiej instancji,
w pełni uwzględniała wskazany wcześniej w uzasadnieniu tego wyroku fakt, że
„plan nauczania odnosi się tylko do zajęć edukacyjnych, religii, etyki i dodatkowych
zajęć edukacyjnych, co wynika z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania
w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.). Świadczyła o tym dalsza
część cytowanego uzasadnienia, w której znalazło się następujące stwierdzenie:
„jeżeli bowiem zmiany planu nauczania lub zmiany organizacyjne spowodują, iż
nauczyciele prowadzący działalność dydaktyczną nie będą mieli pełnego
obciążenia, to szkoła może uzupełnić godziny brakujące im do pensum w ten
sposób, że zgodnie z Kartą Nauczyciela przydzieli im pewną ilość godzin zajęć
wychowawczych w świetlicy. Świetlica nie jest odrębnym zakładem pracy, lecz
stanowi część szkoły, która jest pracodawcą dla wszystkich zatrudnionych w niej
nauczycieli. W takiej sytuacji może istnieć związek przyczynowy (...) między zmianą
planu nauczania a koniecznością zwolnienia nauczyciela wykonującego pracę
w świetlicy”. Nawet pobieżna lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku
musi natomiast prowadzić do wniosku, iż sąd drugiej instancji nie tylko respektował
przedstawione stanowisko Sądu Najwyższego, ale wręcz uczynił je podstawą
swoich rozważań, dodatkowo odwołując się w tym zakresie do poglądu zawartego
w wyroku z dnia 29 marca 2001 r., I PKN 318/00 (OSNP 2003, nr 2, poz. 31).To
wszystko musi przemawiać za uznaniem, iż postępowanie sądu drugiej instancji
w żadnym razie nie było efektem sprzeczności wykładni lub stosowania prawa
z jego brzmieniem albo powszechnie przyjętymi regułami interpretacji. Tylko to
uzasadniałoby zaś przyjęcie, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Co do zawartej w uzasadnieniu wniosku powódki o przyjęcie jej skargi
kasacyjnej do rozpoznania sugestii, jakoby sąd drugiej instancji „w swoich
rozważaniach całkowicie pominął i nie przeprowadził analizy faktycznej i prawnej
w zakresie tej przeprowadzonej przez sąd pierwszej instancji”, należy z kolei
podkreślić, że skarga ta w ogóle nie została oparta na dopuszczalnej podstawie
naruszenia przepisów postępowania (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.). Wypada również
6
dodać, iż podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia
faktów lub oceny dowodów (art. 3983
§ 3 k.p.c.), co oznacza, że przy
merytorycznym rozpoznaniu wniesionej skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy nie
mógłby uwzględnić zarzutów dotyczących błędnych ustaleń faktycznych
i nieprawidłowej oceny materiału dowodowego, a tym samym przy rozstrzyganiu
zarzutów dotyczących wyłącznie naruszenia prawa materialnego byłby związany
dokonanymi przez sąd drugiej instancji ustaleniami faktycznymi (art. 39813
§ 2
k.p.c.).
Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Najwyższy uznał, iż powódka
w żaden sposób nie wykazała potrzeby rozpoznania jej skargi kasacyjnej. Dlatego,
na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., orzekł, jak w sentencji. O kosztach postępowania
kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 13 ust. 4 w
związku z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.