Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 31/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa J. W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
o nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 21 stycznia 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2. zasądza od powódki J.W. na rzecz pozwanego Prezesa
Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 270 (dwieście
siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 21 stycznia 2011 r. oddalił
apelację powódki J. W. od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów z dnia 18 maja 2009 r., mocą którego oddalono jej
odwołanie od decyzji pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 15
listopada 2006 r., nakładającej na powódkę karę pieniężną za naruszenie warunku
koncesji na obrót paliwami ciekłymi.
2
Powyższy wyrok został zaskarżony w całości skargą kasacyjną powódki.
Skargę oparto na podstawie naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwe
zastosowanie art. 56 ust. 1 pkt 2 Prawa energetycznego poprzez obciążenie
powódki karą pieniężną za naruszenie obowiązków wynikających z koncesji
pomimo braku istnienia jednoznacznych i wiarygodnych dowodów świadczących
o naruszeniu tychże obowiązków oraz na podstawie naruszenia przepisów
postępowania mającego istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c.
w związku z art. 328 § 2 k.p.c. oraz art. 316 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1
k.p.c., a także art. 381 k.p.c. i art. 382 k.p.c., w następstwie którego (oraz
nieprzestrzegania kompetencji rozpoznawczych i kontrolnych sądu odwoławczego
i niespełnienia jego procesowej funkcji) nie doszło do wyczerpujących ustaleń i - z
obrazą przytoczonych przepisów – pominięto dowody wnioskowane przez stronę.
Skarżąca domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku wraz z poprzedzającym go
wyrokiem Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
w Warszawie – Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za wszystkie instancje
ewentualnie uchylenia obydwu wyroków i orzeczenia co do istoty sprawy poprzez
„oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego
zwrotu kosztów postępowania”. Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania pełnomocnik powódki powołał się na przesłankę z art. 3989
§ 1 pkt 4
k.p.c., upatrując oczywistej zasadności skargi kasacyjnej w niezrealizowaniu w toku
postępowania apelacyjnego funkcji rozpoznawczej i kontrolnej Sądu drugiej
instancji wskutek oddalenia wniosku powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii
biegłego sądowego, w konsekwencji czego w systemie prawnym ostała się decyzja
wydana z naruszeniem przepisów postępowania.
Pozwany w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o wydanie
postanowienia o odmowie przyjęcia skargi do rozpoznania lub o jej oddalenie,
w każdym przypadku z zasądzeniem od strony przeciwnej zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
3
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Na wstępie warto podkreślić, iż Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny, nie jest
sądem powszechnym zwykłej, trzeciej instancji, zaś skarga kasacyjna (podobnie
jak uprzednio kasacja) nie jest środkiem zaskarżenia przysługującym od każdego
rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, a to z
uwagi na przeważający w charakterze skargi kasacyjnej element interesu
publicznego. Zgodnie z takim modelem skargi kasacyjnej jej rozpoznanie następuje
tylko z przyczyn kwalifikowanych, wymienionych a art. 3989
§ 1 k.p.c., tj. wówczas,
gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, bądź istnieje potrzeba
wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów, czy też zachodzi nieważność postępowania
lub gdy skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W konsekwencji tegoż w
art. 3984
§ 2 k.p.c. wśród istotnych wymagań skargi kasacyjnej ustawodawca
wymienił obowiązek złożenia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego
uzasadnienie. Wymóg ten wiąże się z tzw. przedsądem, polegającym m. in. na
możliwości odmowy przez Sąd Najwyższy przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.), a jego spełnienie powinno przybrać postać
wyodrębnionego wywodu prawnego, w którym skarżący wykaże, jakie występujące
w sprawie okoliczności pozwalają na uwzględnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jednocześnie uzasadnieniu, dlaczego odpowiadają one
ustawowemu katalogowi przesłanek. Ustawodawca nieprzypadkowo, konstruując
wymagania skargi kasacyjnej, wyodrębnił w oddzielnych przepisach art. 3984
k.p.c.
obowiązek przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (§1) i obowiązek
przedstawienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienia (§2).
Chodzi zatem o dwa odrębne, kreatywne elementy skargi kasacyjnej, które
spełniają określone cele i podlegają ocenie Sądu Najwyższego na różnych etapach
postępowania kasacyjnego. Wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego
uzasadnienie podlegają analizie na etapie przedsądu, natomiast przytoczone
podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie oceniane są dopiero po przyjęciu skargi do
rozpoznania, w trakcie jej merytorycznego rozpoznawania. Oba te elementy muszą
być więc przez skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione,
4
a dla spełnienia wymogu z art. 3984
§ 2 k.p.c. nie wystarczy odwołanie się do
podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia, bo choć dla obu tych przesłanek
argumenty mogą być podobne, to Sąd Najwyższy w ramach przedsądu bada tylko
wskazane w skardze okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, nie
analizuje zaś podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia. Skarga kasacyjna powinna
być tak zredagowana i skonstruowana, aby Sąd Najwyższy nie musiał poszukiwać
w uzasadnieniu jej podstaw pozostałych elementów konstrukcyjnych skargi, ani tym
bardziej się ich domyślać. Skarga kasacyjna jest wszak szczególnym środkiem
zaskarżenia, realizującym przede wszystkim interes publiczny, polegający na
usuwaniu rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych oraz na
wspomaganiu rozwoju prawa, zatem uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania powinno koncentrować się na wykazaniu, iż takie okoliczności
w sprawie zachodzą (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r.,
II UK 246/07, LEX nr 449007, z dnia 10 marca 2008 r., III UK 4/8, LEX nr 459291,
z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK38/08, LEX nr 404134 i z dnia 19 czerwca 2008 r.,
II UZ 18/08, LEX nr 406392).
W niniejszym przypadku skarżąca wskazała jako okoliczność przemawiającą
za przyjęciem skargi kasacyjnej do rozpoznania oczywistą zasadność tegoż środka
prawnego.
W odniesieniu do tej przesłanki przedsądu trzeba przypomnieć, iż
w motywach wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania należy zawrzeć
wywód prawny wyjaśniający, w czym wyraża się owa oczywistość i przedstawić
argumenty na poparcie tego twierdzenia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
26 kwietnia 2006 r., II CZ 28/06 LEX nr 198531, z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK
204/06, LEX nr 421035, z dnia 9 stycznia 2008 r., III PK 70/07, LEX nr 448289,
z dnia 11 stycznia 2008 r., I UK 283/07, LEX nr 448205, z dnia 3 kwietnia 2008 r.,
II PK 352/07, LEX nr 465859 i z dnia 5 września 2008 r., I CZ 64/08). Warto
zauważyć, że o ile dla uwzględnienia skargi wystarczy, że jej podstawa jest
usprawiedliwiona, to dla przyjęcia skargi do rozpoznania niezbędne jest wykazanie
kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów prawa materialnego lub procesowego,
polegającej na jego oczywistości widocznej prima facie, przy wykorzystaniu
podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby wchodzenia w szczegóły czy
5
dokonywania pogłębionej analizy tekstu wchodzących w grę przepisów
i doszukiwania się ich znaczenia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
16 września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX nr 82274, z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK
218/07, LEX nr 375616, z dnia 26 lutego 2008 r. II UK 317/ 07, LEX nr 453107,
z dnia 9 maja 2008 r. II PK 11/08, LEX nr 490364, z dnia 21 maja 2008 r., I UK
11/08, LEX nr 491538 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08, LEX nr 494134).
W judykaturze podkreśla się, iż przesłanką przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania nie jest oczywiste naruszenie konkretnego przepisu prawa
materialnego lub procesowego, lecz sytuacja, w której naruszenie to spowodował
wydanie oczywiście nieprawidłowego orzeczenia. Sam zarzut naruszenia (nawet
oczywistego) określonego przepisu (przepisów) nie prowadzi wprost do oceny , że
skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 r., nr 13, poz. 230, z dnia
11 stycznia 2008 r., I UK 285/07, LEX nr 442743, z dnia 11 kwietnia 2008 r., I UK
46/08, LEX nr 469185 i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, LEX nr 494133).
Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy wypada
stwierdzić, że skarga kasacyjna dotknięta jest wadami konstrukcyjnymi. Stawiając
tezę o oczywistej zasadności tegoż środka zaskarżenia jej autor nie tylko nie
przedstawił wywodu prawnego, wyjaśniającego w czym wyraża się owa
oczywistość, ale nawet nie wskazał przepisów materialnoprawnych lub
procesowych, których kwalifikowane naruszenie przez Sąd drugiej instancji
przemawiałoby za słusznością tej tezy. Argumentów na poparcie twierdzeń wniosku
o przyjęcie skargi do rozpoznania należałoby poszukiwać w innych jej elementach,
tj. wśród podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia. Nie jest to jednak rolą Sądu
Najwyższego na tym etapie postępowania.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy z mocy art. 3989
§ 2 k.p.c.
orzekł jak w sentencji postanowienia. O kosztach postępowania kasacyjnego
rozstrzygnięto stosownie do art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 12
ust. 4 pkt 2 w związku z § 13 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13